Meesprekers

We hebben vanavond een inspreker die zich heeft gemeld. Dat is de heer Van Delden, namens het Netwerk Informele Ondersteuning. Zijn bijdrage heeft hij vooruitgestuurd; deze staat in het raadsinformatiesysteem. Aan het eind van de vergadering gaan we bepalen of u wel of niet een debat wenst. Als u dat wenst, dan zal dat plaatsvinden op 4 april aanstaande. Er is vanavond nog een tweede vergadering gepland, dus ik stel voor dat we ernaar streven om uiterlijk om 09.30 uur af te ronden. Allereerst wil ik de insprekers de gelegenheid geven om 5 minuten hun standpunt toe te lichten over het voorliggende raadsvoorstel, en daarna is er uiteraard gelegenheid om vragen te stellen aan de insprekers en nadien ook aan het college. Dan geef ik nu het woord aan de heer Van Delden.

Dank u wel. Naast mij zit Julia Müller. Julia is van Handje Helpen en is ook lid van, kortweg gezegd, de nieuwe Z of Niels, zoals dat ook wel genoemd wordt, waar ik informele ondersteuning in Zeist bied. Voorzitter, ik heb begrepen dat ik 5 minuten heb, dus ik zal proberen alles erin te proppen. Ik denk dat de beste introductie is om u te vertellen wat Handje Helpen nu eigenlijk is. Wij zijn een samenwerkingsverband van vrijwilligersorganisaties, variërend van pure vrijwilligersorganisaties tot welzijnsorganisaties. We hebben zo'n twee jaar geleden geconstateerd dat er ongelooflijk veel vrijwilligersinitiatieven in Zeist zijn. Als je alles bij elkaar optelt, zijn dat er vele honderden. In 2020 hebben we een inventarisatie gemaakt voor onze eigen club, dus Niels, met zo'n 20 tot 25 aangesloten organisaties. We kwamen tot een telling van ongeveer 1000 vrijwilligers die bij ons actief zijn en ongeveer 13.000 inwoners van de gemeente Zeist bedienen. Dat was de telling van toen. U kunt zich voorstellen dat tijdens de coronacrisis dat aantal wat teruggezakt is, maar nadien is het eigenlijk weer sterk toegenomen. Dus ik vermoed dat die aantallen nog steeds in dezelfde buurt zullen liggen. Wij hebben ons verenigd omdat we vonden dat er meer potentie zit in het vrijwilligerswerk in Zeist dan tot nu toe naar voren kwam. Wij maken als vrijwilligersorganisaties mee dat we, min of meer vergelijkbaar met professionele hulp, toch inwoners niet kunnen helpen met datgene wat ze graag willen. Ook tussen onze organisaties raken mensen wel eens verloren. We hebben gezegd dat we daar echt iets aan willen doen, puur tussen ons als vrijwilligersorganisaties. Toen hebben we een plan ontwikkeld in de afgelopen jaren en dat heeft uiteindelijk geleid tot 'Burgers voor Burgers'. Hierin zeggen we dat we de bestaande sterke structuren om inwoners te ondersteunen vanuit vrijwilligerswerk gaan uitbouwen. Als voertuig hebben we de Wegwijs Cafés en de wijk servicepunten van andere organisaties genomen. De Wegwijs Cafés zijn een goede illustratie van hoe vrijwilligers samen met hulpverleners van het sociaal team van de gemeente en van CG direct toegankelijk zijn voor inwoners met hun vragen. Als een inwoner binnenloopt bij een Wegwijs Café, raad ik u aan daar eens te gaan kijken. Dan ziet u in eerste instantie niet het verschil tussen een vrijwilliger of een hulpverlener van het sociaal team of van CG. Je wordt warm ontvangen en er wordt gevraagd wat je interessant vindt en waarvoor je komt. Je wordt geholpen, en die hulp kan komen van een hulpverlener van het sociaal team of maatschappelijk werk, maar evenzeer door een vrijwilliger. De ervaring heeft inmiddels geleerd dat vaak vrijwilligers voldoende zijn. En bewoners voelen vanaf het begin dat die vrijwilliger een gelijkwaardige persoon is die hen helpt, ten opzichte van een hulpverlener van het sociaal team. Met alle respect daarvoor, en dat heeft toch te maken met het eerste contact. We hebben toen gezegd dat we die formule van het Wegwijs Café als basis voor onze verdere samenwerking nemen. We hebben een plan opgesteld waarin we zeggen dat we de Wegwijs Cafés niet alleen toepassen voor financiële advisering en ondersteuning, maar dat we ze ook willen uitbreiden voor inwoners die vragen hebben op het gebied van praktische zaken. Bijvoorbeeld: "Ik wil naar het ziekenhuis gereden worden," of "Ik voel me eenzaam," of "Ik heb een partner verloren." Dus we hebben gezegd dat we die formule willen verbreden, maar dat willen we beheerst doen. We maken vaak genoeg plannen mee die op papier heel ambitieus starten en die vervolgens in de praktijk verdwalen. Dus daar hebben we lang over nagedacht. Uiteindelijk hebben we gezegd dat we daarbij professionele ondersteuning willen en we beginnen in twee wijken in Zeist: Zeist-Noord en Zeist-West, omdat daar de grootste problematiek is en omdat er al veel ervaring is met de Wegwijs Cafés die daar zijn. Wij willen daarvoor wijkambassadeurs aanstellen die voor de vrijwilligersorganisaties werken om die nauwer aan elkaar te binden. De bedoeling van die wijkambassadeurs in Noord en West is dat de routes voor de inwoners die binnenkomen zo kort mogelijk zijn naar de plek die ze nodig hebben, of het nu gaat om een project tegen eenzaamheid, gezelligheid, iets actiefs samen doen, of een vraag die juist ligt op het snijvlak tussen vrijwilligerswerk en professionele hulpverlening. De samenwerking bij het Wegwijs Café is zo nauw dat we ook op dat snijvlak samen kunnen acteren, hebben we inmiddels geleerd, en dat willen we dus ook voortzetten. Nou, we hebben een plan gemaakt, waarin die twee wijkambassadeurs van Noord en West staan, en ook een netwerkcoördinator, omdat wij vinden dat ons eigen platform, Niels, wel stabiel is, maar echt een lichte professionalisering en nog verdere stabiliteit behoeft. Dus we hebben daarvoor ook een netwerkcoördinator in gedachten. We wilden starten en ik moet u zeggen dat wij toen enigszins in gesprek waren met de gemeente, maar dat liep niet zo vlot vanwege af en toe ambtelijke contacten, maar afspraken werden wel eens afgezegd en de gemeente was druk bezig ook met het ontwikkelen van zijn eigen beleid op het gebied van het sociaal domein. Het eind van het verhaal was: "Ja, we kunnen jullie niet helpen, want we zijn nog bezig met beleidsontwikkeling." Nou, u kent waarschijnlijk vrijwilligers, dat zijn vrij praktische mensen, dus we willen aan de slag. En toen kwam de mogelijkheid voorbij van subsidie van het Oranje Fonds. Om een lang verhaal kort te maken: we hebben daar een voorstel ingediend en overigens ook bij twee lokale fondsen, het Van Tellingen-Pul Fonds en het Sociaal Fonds, en die subsidie hebben we gekregen. Met die subsidie zijn we sinds 1 maart gestart met deze drie personen parttime, dus twee wijkambassadeurs voor de twee genoemde wijken en de netwerkcoördinator voor ons als Niels. Wat we nu van plan zijn, is om dit jaar tot en met begin volgend jaar onze methodiek uit te bouwen, dus in de eerste plaats om te zorgen dat we de Wegwijs Cafés verbreden. Dat niet alleen financiële zorgen van inwoners, maar ook heel andere vragen het kunnen zijn op het gebied van eenzaamheid. Dus echt sociaal, maar ook praktische vragen zijn. Onze achterban bestaat in eerste instantie uit die 20 tot 25 organisaties. Er zit een hele brede variatie in en veel mogelijkheden die wij voor de inwoners hebben. Dus de inzet is vooral om die organisaties nauwer te verbinden met ons team van vrijwilligers en het Wegwijs Café, want we denken dat als we die relaties zo kort mogelijk kunnen maken en de verwijzing die we doen zo warm mogelijk, dan gaat het ons lukken om de inwoners inderdaad op de plek te krijgen die we willen. Want ook wij merken dat we natuurlijk verkokerd zijn en die kokers willen we doorbreken. Nou, dit willen we ook echt samen doen met het sociaal team en CG en de sociale raadslieden. We willen dat niet in een soort status aparte als vrijwilligers doen. We hebben juist geleerd in die Wegwijs Cafés dat de onderlinge nabijheid van het sociaal team en CG met ons als vrijwilligers ongelooflijk waardevol is. Als u mensen zou interviewen van het sociaal team hierover, dan zijn ze altijd positief, want ze zeggen: "Nou, ik ervaar ook een stukje ontlasting, omdat die vrijwilligers vaak overpakken. Maar ik merk ook dat in het voortraject en het natraject een vrijwilliger een rol kan spelen, want vaak als hulpverlener, als maatschappelijk werker, is mijn aanwezigheid bij een inwoner toch maar vrij kort, want we zitten natuurlijk op kosten en op normen. En die vrijwilliger vult het heel goed aan." Nou, dat is de situatie zoals die sinds 1 maart bestaat. We gaan dus zelfstandig verder met dit onderwerp. We hebben de nota, het beleidskader sociaal basis, gelezen. We vinden het heel positief wat erin staat. Eerlijk gezegd, wij zijn natuurlijk ook geïnterviewd door het onderzoeksbureau toen die nota werd samengesteld. Maar tot ons plezier lezen wij ook zaken terug, met name in die drie ontwikkelingslijnen die heel erg aansluiten op de zaken die wij belangrijk vinden. Als ik even op die nota mag reageren, want dat is natuurlijk uw vraag, dan zijn dat...

Zou u dan langzaamaan naar een afronding toe willen werken?

Vraagt u zich af of ons project straks goed zal aansluiten bij het beleid van de gemeente voor de sociale basis? Wij zijn dit initiatief op eigen houtje gestart en geloven dat het volledig in lijn is met wat de gemeente daadwerkelijk voor ogen heeft. Echter, er bestaat natuurlijk onzekerheid over of de gemeente ons project uiteindelijk zal omarmen. We zijn ons bewust van dit risico, maar hebben toch besloten om het aan te gaan. Ten tweede, als u zegt dat de sociale basis belangrijk is, dan moet daar ook financiële steun tegenover staan. Veel vrijwilligersorganisaties merken dat het aantal deelnemers toeneemt, maar de subsidie blijft achter. Wij willen u erop wijzen dat men niet voor een dubbeltje op de eerste rang kan zitten. Als de sociale basis echt belangrijk is, dan moet daar ook voldoende budget voor beschikbaar zijn. Dit is een essentieel punt voor onze open dialoog. We zijn niet uit op veel geld of dure oplossingen; als vrijwilligersorganisatie zijn we van nature kostenefficiënt. Maar als u een duidelijk signaal wilt afgeven over het belang van de sociale basis, dan moeten daar uiteindelijk ook de nodige middelen tegenover staan. Dit geldt ook voor de capaciteit om de samenwerking tussen vrijwilligersorganisaties te ondersteunen. We hebben professionele ondersteuning nodig. Tot nu toe worden de kosten voornamelijk gedekt door het Oranje Fonds, maar we verwachten dat de gemeente op lange termijn haar verantwoordelijkheid neemt. Tot slot vinden we het belangrijk om de onderliggende visie verder te ontwikkelen. We hebben een eerste gesprek gehad met het sociaal domein en het CG, en hoewel de sfeer positief was, denken we dat het verstandig is om dit gesprek voort te zetten. Hoe kijken we aan tegen toegankelijkheid? Welke rol speelt een café daarin? Hoe sturen we het geheel aan? En hoe zien we de verhouding tussen vrijwilligers en professionals? Deze visie moeten we samen met de gemeente en het sociaal team van het CG ontwikkelen. Wij zijn bereid om hieraan mee te werken en willen hier graag tijd voor vrijmaken.

Dank voor uw bijdrage. Wie van de raadsleden? Ik wil graag nog vragen stellen aan meneer Van Delden, of aan jullie, mevrouw Mulder en mevrouw Lentz.

Goedenavond, dank u wel voor uw betoog, heel helder. Ik hoor u heel vaak het woord 'vrijwilliger' noemen. Daar heeft u er, denk ik, heel veel van nodig. Hoe vindt u die en hoe bindt u die, gezien in het licht van de regeringsvraag dat iedereen zoveel mogelijk fulltime moet gaan werken?

Een probleem is er wel, maar zoals ik al zei, we hebben op dit moment ruim 1000 actieve vrijwilligers. Nederland is een voorloper als het gaat om het aandeel van de bevolking dat vrijwillige activiteiten onderneemt; dat ligt tussen de 40 en 50%. Desondanks moeten we altijd blijven werven. De organisaties die zijn aangesloten, zijn dit gewend en bieden in principe ook een warm nest voor de vrijwilligers. Het is een kunst om af te doen, campagne te voeren, maar ook de gemeente organiseert jaarlijks de informatiemarkt voor vrijwilligers. Daar maken wij dankbaar gebruik van en we denken ook dat we dat samen met NLdoet aantrekkelijker kunnen maken, omdat we als het ware meer variatie voor vrijwilligers kunnen bieden. De ambitie van ons project is om nog meer vrijwilligers aan te trekken en we denken dat dit ook kan. Mag ik daar iets aan toevoegen?

Gemeenten zien dus dat het best gemakkelijk kan zijn om betrokken mensen te zoeken voor hun projecten en hen ook daadwerkelijk te binden. Dit vereist echter soms wel de nodige inzet. Op het moment dat de vraag naar ondersteuning vanuit verschillende kanten toeneemt en er meer mensen zijn die hierom vragen, is het ook mogelijk om vrijwilligers te vinden. Het vraagt echter ook om het managen van vraag en aanbod en ervoor te zorgen dat iedereen tevreden blijft. Dit sluit aan bij het punt van Pieter Jan. Het kost soms ook wat van onze kant, namelijk de inzet van professionele middelen, en dat kost ook geld. Nou ja.

Ja, dank u wel, meneer Van Vooren van het CDA.

Ja, dank u voor het heldere betoog en ook voor de bijdrage die u schriftelijk heeft geleverd. Ik lees daarin dat jullie nu een project hebben met wijkambassadeurs die parttime werken. Ik hoor ook dat dit extern gesubsidieerd is. Daarnaast heb ik een aantal financiële vragen van jullie kant vernomen, evenals het verzoek aan de gemeente. Jullie zouden het mooi vinden als de subsidie van de gemeente komt in plaats van van het Oranje Fonds, Van Tellingen, Pul, enzovoort.

Als u echt wilt dat dit een duurzame aanpak wordt en dus ook effectief is, dan moet u er een aantal jaren aan vasthouden. Dit betekent ook dat de professionele ondersteuning die we nu privaat voor onszelf hebben geregeld, moet blijven bestaan. Dus ja, u kunt erop rekenen dat wij in de loop van dit jaar bij u aankloppen om te zeggen: "Kijk, dit zijn onze ervaringen." We hopen dat we deze zomer iets kunnen laten zien en we willen deze aanpak graag voortzetten. De inhoud, vorm en omvang daarvan zullen nog ter sprake komen, maar we zijn er zeker op gericht.

Charleroi. Zo luidt het verhaal, denk ik. Het is heel belangrijk dat het goed gehoord wordt. Ik wil graag meegeven dat ik me kan voorstellen dat er behoefte is aan professionele ondersteuning; dat begrijp ik. Ik denk dat het ook goed is om een soort maatschappelijke businesscase te maken. Wat is eigenlijk de maatschappelijke toegevoegde waarde van de inzet van die professional? Het is belangrijk om aan te geven dat dit ook maatschappelijke voordelen heeft. Dus dat wilde ik nog meegeven.

Een tip, dank u wel. Hebben de andere raadsleden nog vragen voor de insprekers? Nee? Dan wil ik hen beiden danken voor hun inbreng en beantwoording. Dan...