Opening door de voorzitter

We openen deze vergadering of ik open deze vergadering hartelijk dank. Ronde tafel over een aantal grote stukken. Even een paar opmerkingen ter inleiding. We hebben, in de agenda kunt u dat zien, besloten om de volgorde van de behandeling te veranderen dan oorspronkelijk. Dat betekent dat ik graag wil, in ieder geval voorstellen om te beginnen met kadernota en berap, die twee onderdelen, en daarna jaarrekening en bestemming. Dus eigenlijk eerst de vooruitblik en dan de terugblik. Dat ook omdat als we vanavond echt in tijdnood zouden komen.

Het beste gebaat zijn met deze volgorde. En jaarrekeningvragen nog makkelijker ook schriftelijk beantwoord kunnen worden. Tijd is natuurlijk heel kort, maar daar gaan we alles op zetten. Dat is één. Ik stel voor dat we de behandeling van die onderwerpen doen in de volgende op de wijze zoals we dat altijd doen. Dus 3 vragen per fractie als eerste ronde beantwoording door het college waar nodig hoor ik wel van hen of ze time-out nodig hebben en zoveel rondes als het nodig is om alle vragen beantwoord te krijgen. Er zijn ook een heleboel schriftelijke vragen gesteld, die zijn allemaal terug te vinden in het...

U over geïnformeerd en wat niet in de agenda staat? Maar waar willen we mee beginnen? Dat is dat er een bijeenkomst geweest is over de samenhang der stukken waar een paar raadsleden bij aanwezig waren, maar niet allen. En we hebben in de agendacommissie ook geaccordeerd dat we de wethouder even de ruimte geven om de samenvatting van die bijeenkomst in 3 sheets met ons te delen, dus eigenlijk zou ik meer procedureel en procesmatig de samenhang en het speelveld van de stukken waarop wij zitten. Hij heeft gezegd dat dit in 5 minuten kan en wij denken dat dat de raad in ieder geval op de fracties ook een beetje kan helpen bij hun eigen beeldvorming en het is vanavond beeldvorming, hè? Het is niet oordeelsvorming, dus probeer straks bij de vraagstelling ook niet al te lange contextuele kaders te schetsen voor uw vraag, maar gewoon vragen te stellen. En dan zorg ik dat we voor elven allemaal klaar zijn. Dat gezegd hebbende, wie zet in voor korter. Kijk, hé, nee ik ik. Ik voel de intentie van de raad, dat is heel erg goed. Geef ik niet, geef ik niet om te beginnen het woord dan aan Walter van Dijk met zijn drie sheets. Als het goed is, komen er dan een paar slides op het scherm. En zoals meneer Van Ginkel, de voorzitter al aangaf, het zijn slechts 3 slides. Het is een samenvatting van een sessie die vorige week is georganiseerd, waar een aantal van u ook bij aanwezig was, maar tegelijkertijd dat was een handvol van de raadsleden en daarmee waren ook velen niet aanwezig, dus lijkt ons goed om daar even mee te beginnen. Nou ja, de eerste bullet is natuurlijk sowieso herkenbaar, mag ik hopen? Dus het financiële uitgangspunt in Zeist is relatief goed en relatief bewijst dan naar hoe andere gemeenten bijvoorbeeld in deze regio ervoor staan en dat is niet, dat komt ons niet aanwaaien, want alle gemeenten hebben in principe dezelfde context. Er komt heel veel geld vanuit het rijk en er komt te weinig geld van het rijk en allebei zwaar. Maar het heeft vooral te maken onze financiële positie met die tweede bullet, oftewel met datgene wat de afgelopen jaren al is gedaan om in Zeist tot een gezonde begroting te komen. Met name het ISE-traject coronatijd 21 zaten we op het scherp naar te kijken, maar dat heeft structureel net geen 10 miljoen opgeleverd.

Met het ravijnjaar, dan is dat 5% van hun begroting, dus op het moment dat je dat in Zeist eigenlijk al anticiperend vorig college voor je voor de goede orde, al doet dan verklaart dat dat we er relatief goed voorstaan. Ook in de begrotingen van 24 en 25 zijn er. Of ja, zou ik je toch graag even terug willen halen? Behoorlijke bezuinigingen doorgevoerd. Dat heeft u misschien niet meer helemaal scherp. Ik had het zelf ook niet helemaal scherp, maar het zijn echt wel heel forse bezuinigingen die ook toen zijn bedacht. Die zijn deels nog terug te vinden in de stukken onder de noemer taakstellingen. Nou, dan hebben we BDO dus een accountantskantoor. Die kijkt naar alle gemeenten en geeft ze dan een rapportcijfer. Het is letterlijk een rapportcijfer die deden we ook. Dat is weer een aantal maanden geleden, maar dan staat Zeist voor de middelgrote gemeente. Op de toch wel heel fraaie vijfde plek en ik kijken naar heel veel parameters, dus dat is een. Nou indicatie van of een bewijs beter gezegd van de eerste bloed ja en dan stabiliteitscriteria die hanteren we natuurlijk. Dat is echt wel iets unieks voor Zeist hanteren we om als een soort van thermometer te zien waar ze hoe staan we ervoor in Zeist? En dan zien we dat in de begroting van 25. Dus een half jaar geleden, zeg maar we een flinke verbetering zagen ten opzichte van 24. Maar ook wel een aantal aandachtspunten, onze liquiditeit, onze solvabiliteit en dit komt bij de begroting in het najaar ongetwijfeld terug. Verslechterd ondertussen ook wel dus ook aan onze kant. Ook in Zeist zal er hier en daar echt wel iets moeten gebeuren. Dat is misschien een mooi bruggetje naar de tweede slide, nogmaals van 3. Is dit, zegt ze. Het eerste deel van de tweede slide. Dit laat eigenlijk nou, laten we met die onderste regel beginnen, dus het sub totaal van de van de kadernota. Dat laat dan zien dat we in 27. Dat is inmiddels dat fameuze ravijnjaar. Dat is een jaartje opgeschoven. Nog een minnetje hebben in de andere jaren bescheiden plussen hè. Dus het helpt misschien om te rekenen met 1 1 1 begroting van zo'n kwart miljoen. Wat u in Zeist hebben dus alles wat beneden. De 2,5 miljoen staat onder de streep is minder dan 1% dus. Dit is allemaal ruim minder dan 1%, maar dit is stap één en dan stap twee laat zien wat dan vanuit dat vertrekpunt hè? Want die eerste regel is dan weer hetzelfde. Wat er dan gebeurt, dan hebben we de inventarisatie kadernota. Dat vond ik wel handig om dat hier even toe te lichten wat dat betekent. Dat betekent dat in de organisatie wordt opgehaald. We gaan weer op weg naar een begroting die ligt in het najaar voor op het moment dat je ergens in de samenleving kan, ook in de interne organisatie zijn tegen knelpunten aan loopt. Als je ergens van denkt van, hé, dit gaat niet goed, hier is iets extras op nodig, dan kun je intern een melding doen bij de kadernota, zodat dat uiteindelijk eventueel meegenomen kan worden in de begroting en de optelsom van al die wensen. Want zo zou je het eigenlijk moeten zien. Dat is die regel 3 2 1 die in die tabel staat, dus dat zijn nog geen uitgaven op dit moment. Dat zijn hooguit zaken die bij de begroting terug zouden kunnen komen. Op het moment dat we ook dan dit nog steeds een goed idee vinden en op het moment dat we op dat moment ook constateren dat de financiële middelen ervoor zijn. En op het moment dat vanzelfsprekend de Raad dat een goed idee vindt, dan hebben we de prognose van de mei circulaire die namen voorheen niet mee. Dat had te maken, vooral ook met het feit dat die impact niet zo heel erg groot was vanwege de voorjaarsnota voor zagen we voorjaarsnota van het rijk bedoel ik dat het dit jaar anders zou zijn dat dat echt wel een hele forse betekenis voor onze kadernota zou hebben. Nou, dat zie je ook wel terug. Met name in de jaren 26 en 27, want de Commissie van Ark heeft een advies uitgebracht. Daarvan is heeft het kabinet uiteindelijk gezegd dat ze de helft overnemen. Betekent voor ons zo een 3 miljoen euro per jaar, alleen dat is niet structureel. Dat is tot nu toe alleen maar voor 26 en 27 toegezegd. Gister bij de Algemene Vergadering is een motie met 99, nou, ik weet het even niet, maar heel veel procent aangenomen. Die zegt als dit niet alsnog ook komt voor de jaren 28 en verder dus 3 miljoen ordegrootte voor ons per jaar, dus ongeveer 3 miljard landelijk, dan gaan we naar de rechter. Dat is een uitspraak die eerder ook al is gedaan, die is gisteren nog een keer bevestigd. In augustus praat het kabinet opnieuw met de VNG en in september. Bij de september circulaire hopen dat om terug te zien, maar dan verklaart die forse bedragen in 26 en 27 op deze regel. In augustus september weten we of er ook voor 28, 29 en verder zo'n bedrag nog bijkomt. Ja, dan hebben de gemeenschappelijke regelingen. Daarvoor geldt dat alle gemeenten natuurlijk weten dat we een tekort hebben de komende jaren dat er een fijn jaar heeft geleid tot brieven collectieve brieven vanuit de gemeente richting alle GR en van denk nou eens na over inhoudelijke maatregelen die je zou kunnen nemen. Om minder geld uit te geven het effect daarvan is vooralsnog niet heel erg groot. Daar heeft allerlei redenen voert voor nu te ver, maar we zien wel dat het voor Zeist zon € 350.000 structureel oplevert. En dat is dan eigenlijk maar één GR we zitten in heel veel GR, dus dit gaat de komende jaren fors toenemen, ook al omdat veel gemeenten er financieel minder goed voorstaan, hangt wel een beetje samen met die dat tweede deel van de Commissie van Ark, want dat raakt ook alle gemeenten in positieve zin, dus ik kan me voorstellen dat dan de druk iets vanaf gaat, maar dit is in ieder geval een bedrag. Wat we hebben opgenomen, ja, dan is er nog een punt ook van belang, want het is vrij ingewikkeld waar dat mee te maken heeft, dat noemen we hier. Ik kan het moeilijk lezen, hoor. De correctie, structureel incidenteel een beetje naar hoek kijken. Dat heeft te maken met het feit dat de provincie onze toezichthouder is en die kijken op een gegeven moment ook of bepaalde posten structureel er wel incidenteel van aard zijn. En wat je hier ziet is dat in 2026 er een heel fors bedrag staat. In de andere jaren vloeit dat een beetje weg en dat heeft te maken met ons uitvoeringsprogramma. Dus dat coalitieakkoord zeg, maar daar hebben we bedragen vrij forse bedragen opgenomen. En wat dan gebeurd is? Dat ziet u ook iedere keer in de kadernota met de begroting en zeker bij de jaarrekening gebeuren is dat zaken niet of nog niet gerealiseerd zijn, terwijl ze nog steeds wel wenselijk zijn. En dan gaan budgetten over van het ene kalenderjaar naar het andere kalenderjaar. En ja, wat je dan krijgt in feite stuwmeer aan middelen dus in 26 hebben we daar een fors bedrag nog voor staan en € 3.700, dat hebben we ook nodig naar verwachting, want ja, het. Oogstjaar is natuurlijk ook het laatste jaar van een coalitie, dus dat bedrag is zal zeker aangewend worden. Maar voor de provincie geldt dan dat ze daarvoor corrigeren omdat zij alleen kijken naar structurele inkomsten en structurele uitgaven. Nou, daardoor kom je dan helemaal onderaan op een heel klein minnetje voor 26. De toezichthouder de provincie stelt als eis dat je als gemeente of in het eerste of in het laatste jaar en allebei mag natuurlijk ook een positief resultaat moet moet laten zien. Nou op dit moment hè, dit gaat om de begroting, dus we hebben nog. Maanden op dit moment zowel het eerste jaar niet stuitend als de als het laatste jaar niet. Dat laatste is een fors groter bedrag. Nou, ik heb straks al gezegd, in augustus, september hopen we daar veel meer over te weten, maar wij mikken erop dat we met name 29 en daarmee ook 28 in naar een positief saldo kunnen tillen bij de begroting. Als dat lukt zo 26 zeker ook lukken. Nou ja, 27 hadden we al positief, dus dat is dat is. Alleszins realistisch, maar maakt ook wel dat we op dit moment niet uitgaan van. Dat tweede deel van de Commissie van Ark. Als dat lukt, is dat een meevaller zouden kunnen zeggen. We gokken daar gewoon op, dat doen we niet, dus het tekort wat je nu ziet op die onderste regel voor 28 en 29 betekent dat we ook echt gaan zoeken in de interne organisatie naar bezuinigingen om dat gat te dichten. En nogmaals, de begroting is zo'n 250 miljoen, dus de bedragen die hier staan lijken misschien fors, maar is precies 1% van onze begroting en daarmee overzichtelijk dan de laatste slide. Die heeft ook met ons financieel perspectief te maken, maar dan weer incidenteel. Dus alles wat tot nu toe is gepresenteerd, gaat over de lopende inkomsten lopende uitgaven. Maar we hebben natuurlijk ook een Rios. Komt hier regelmatig aan de orde. Het is jammer dat wil maar er niet is, maar die kijkt misschien mee. Geen idee of dat uberhaupt kan en ook hier heb ik de handicap dat ik niet kan zien wat er op de onderste regel staat. 1,3 miljoen natuurlijk. Er staat hogere bedragen, maar daarboven staat dan waar dat al aan is gekoppeld, dus dat zijn eerdere besluiten van de Raad. Maar in het Rios zit op dit moment nog zo een 1,3 miljoen. Die nog niet van een label, nog niet van een bestemming is voorzien en wij hebben eerder de oproep vanuit de Raad verstaan. Kom met met plannen daarvoor. Dat gaan we dus ook doen bij de begroting. En dat is dan niet voor 1,3 miljoen. Daar komt dan ook het resultaat van het jaar 2024 bij. Dat is die 5,7 miljoen die daar staat. Nou, die staat ook bij de stukken voor vanavond natuurlijk en daarvan is standaard de afspraak dat die middelen in het riool vloeien. Daarmee heb je ook een een logische zet van criteria voor de besteding, daar voegen we. Vraag ook nog het voorstel aan toe, zullen bij de begroting doen om dit uit te geven aan zaken waarvan al eerder is gezegd vanuit de Raad dat dat belangrijk werd gevonden. Dus geen volledig nieuwe dingen meer bestaande ambities waar onvoldoende middelen voor beschikbaar waren. Ja er recent is voor gekozen om het weerstand het weerstand ratio naar één te tillen. Die was 2.7 of die is 2.7 op dit moment. Als je dat afraamt, dan leidt dat tot dat bedrag van even spieken 6,7 miljoen en opgeteld is die 6,7 miljoen weerstandsvermogen aframing. Komma 7 miljoen, resultaat 24. En wat er nu in het riool zit is zo'n 14 miljoen euro dus voor dat bedrag nogmaals dit incidenteel geld kunnen we één keer uitgeven. Zullen wij met voorstellen komen, voortvloeiend uit bestaand beleid en de criteria voor het riool erbij hanterend en bij het debat volgende week zullen we op inhoud alvast wat schoten voor de boeg vanuit alle leden van het college doen, maar het voorstel is om dat bij de begroting dan. Aan u voor te leggen en mocht de Raad zelf ideeën hebben, dan horen we dat vanzelfsprekend ook volgende week. Bij de algemene beschouwingen. Dat was het. Ik denk niet in 5 minuten niet in 5 minuten, maar er werd wel ademloos geluisterd. De wethouder heeft een muziekje te vragen zijn. Ja, zijn we klaar veel? Was het dankjewel dankjewel, Walter. En de fracties kunnen we vragen die ze hier nog over hebben. Natuurlijk meenemen ze uiteindelijk in de vragenronde, zullen we kijken? Ik ga gewoon op hand opsteken wie het eerste wil beginnen en dan komt iedereen vanzelf aan de beurt. Een ronde vraag stellen. 3 vragen per fractie, wie wil het debat openen? Haf zie ik als de ronde openen. Ik zie als eerste haf boete hard D 66. Maar daar hebben we, en dan komt Roel Vincent. Have boutahar D 66 dank voorzitter en dank ook voor de toelichting, het college en voor de toelichting op de op de cijfers en alle stukken die we hebben ontvangen. Ik heb inderdaad een drietal vragen. Ik wil eigenlijk beginnen met een algemene vraag en dat heeft met name ook betrekking op die financiële perspectief die we zojuist gepresenteerd kregen voor de komende jaren. En waar ik vooral benieuwd naar ben is. We krijgen nu vooral de analyse van de cijfers zoals we op papier staan en de vraag die ik heb is, denkt

Ook al na bijvoorbeeld over momenten, zeg maar, waarin we moeten prioriteren in investeringen, zeg maar, en moeten investeren in en we hebben beperkte middelen. Hoe er dan uiteindelijk geprioriteerd wordt en hoe uiteindelijk ook de maatschappelijke waarde van investeringen daarin wordt gewogen. Kijk, nu ligt dat vraagstuk er niet, maar als het er ligt, dan...