Meesprekers

Oké, ik nodig de vier voornaamste sprekers uit, want er zijn er vijf, maar niet alle vijf zijn aanwezig. Er is een schriftelijke bijlage. We hebben de heer Sierd de Vos, de heer Marius Klein, Sander Groen namens Stichting Energy Zeist en meneer Patrick Greven. Oh, die uit Sittard, ja. En van de werkgroep De Groene Driehoek hebben we dus een schriftelijke bijdrage ontvangen. Ik geef meneer Poelsma als eerste graag het woord. Meneer Poelsma, alstublieft.

Meneer Pelsma, dank u wel. Dan geef ik nu het woord aan meneer Sierd de Vos.

Dank u wel. Of had u nog iets anders?

Een lange slotzin, maar ook daarvoor dank ik u. Meneer, wat kan ik voor u doen? Kunt u ook vijf minuten wachten, alstublieft?

Meneer, dank u wel. Meneer Groen, gaat uw gang. Dank u wel.

Dank u wel, meneer Groen. Dan nu, meneer Patrick, gaat u uw gang.

Meneer, dank u wel. We weten dat u niet te stuiten bent, en toch moet ik het doen, helaas. Nu mogen de raadsleden vragen stellen. Dan ga ik eerst even een lijstje maken van wie er vragen willen stellen. En toen bleven de handen naar beneden. Dan zijn we snel klaar, meneer Tompot. Wie nog meer?

Ja, dit is voor de insprekers en voor de wethouder.

Allebei nee, alleen voor de insprekers. Nee, dan heb ik het. Het is allemaal meneer Tompot. Alleen vragen voor de wethouder. Dat is heel mooi, dan zijn we snel klaar. Geen vragen voor de insprekers. Dat was allemaal heel duidelijk. Een betoog dus. Wie hebben er dan nog meer vragen voor de wethouder, of is het alleen meneer Tompot? Meneer Volken van de rit. Een andere hand zie ik niet. Meneer Bredius van Nieuw Democratisch Zeist. Meneer Tompot, ja.

Ja, dank u wel, voorzitter. Ik heb twee vragen. In het raadsvoorstel wordt kort iets genoemd over problemen met betrekking tot de energieconcerns die op het net een risico vormen voor de ambities die we als gemeente hebben om de energietransitie te kunnen versnellen. Mijn vraag aan de wethouder is in hoeverre er al zicht is op die problematiek van de energieconversie. We moeten natuurlijk wel mooie ambities hebben om te verduurzamen met heel veel extra zonnepanelen en misschien wel een extra windmolen in Zeist. Maar als het net dat niet aankan de komende jaren, kunnen we dan die plannen wel verwezenlijken? Dat is eigenlijk mijn eerste vraag: in hoeverre is daar al zicht op? Mijn tweede vraag gaat over een wat lastigere kwestie. Als het gaat over verduurzaming, moet je bewoners en huiseigenaren meekrijgen. Er zijn situaties waarin huiseigenaren, bijvoorbeeld zonder een Vereniging van Eigenaren, wel bereid zijn mee te gaan in de energietransitie, zoals isolatie van woningen, maar waar de andere woningeigenaar, vaak oudere mensen, dat helemaal niet zien zitten. Dan heb je ook nog situaties waarin bepaalde gebouwen gemengd bezit zijn van huurders en woningeigenaren. De vraag is of er ook over nagedacht wordt hoe je dat zou moeten vormgeven om toch te proberen mensen collectief mee te krijgen. Dus, dat waren mijn twee vragen.

Dank u wel. Dan gaan we eerst de vraag van meneer Van Driest bekijken en daarna komt het antwoord van de wethouder, ja?

Ja, dank u wel, voorzitter. Nou, ik begin even met de eerste en belangrijkste vraag en wil ook even reageren richting de insprekers. Ik wilde aangeven dat ik hun mening deel over het feit dat het mooi zou zijn als we alles integraal zouden oppakken. Maar ik ben ook heel blij dat we voor de energietransitie een heel dedicated plan hebben, omdat we daarmee in ieder geval aan de slag kunnen gaan. Dan sluit ik ook aan bij wat ik veel insprekers heb horen zeggen. Dat viel mij ook op: het 'smart' maken van de routekaart. In de eerste routekaart, waar ik heel blij mee was, stonden per actielijn tabellen met mijlpalen en daar stond dan wat de mijlpalen voor deze periode, de volgende periode, tot ja, 2030 of 2035 zijn. Die mis ik wel in deze routekaart, wat ook genoemd werd, hè? Een routekaart van A naar B. Dat werd voor mij door die mijlpaal en dat tabelletje zichtbaar gemaakt. Dus mijn vraag aan de wethouder is of het mogelijk is om datgene wat opgeschreven is 'smarter' te maken en ook het tabelletje met mijlpalen weer terug te brengen in de routekaart.

Als u het niet erg vindt, wacht ik eerst even het antwoord op deze vraag af.

Ja, voorzitter, dank u wel. Er is gesproken over het klimaatplan en de integrale werking van de systematiek. De vraag is inderdaad aan het college waarom er tot 2025 gewacht wordt met het klimaatplan, als er toch ook naar een integrale aanpak wordt gestreefd. Kan dat eigenlijk wel? Zonder klimaatplan zou ik verwachten dat er tijdens dit coalitieakkoord met een klimaatplan zou worden gekomen, en had dat niet veel voortvarender moeten worden aangepakt? Een tweede vraag gaat over opmerkingen die de Groene Driehoek heeft gemaakt met betrekking tot de planning. Ik wil naar die opmerkingen verwijzen en de portefeuillehouder vragen of het klopt wat zij opmerken over, laat me dit even bijhalen, de plaatsing en de incorrectheid van de routekaart met betrekking tot wat deze raad eerder heeft besloten.

Meneer Bredie, dank u wel. De vergadering wordt digitaal gevolgd door meneer Robin Patina, en hij heeft ook een vraag. Meneer Patina, gaat uw gang.

Dank u wel, voorzitter. Ik had nog een vraag voor de inspreker en ik hoop dat mij dat wordt toegestaan. Mijn hand werd net niet gezien, maar mijn vraag was eigenlijk naar aanleiding van de vragen die net al gesteld werden over de SMART-doelstellingen. Ik hoorde net al iemand spreken over mogelijke SMART-doelstellingen, bijvoorbeeld op wijkniveau. Ik was benieuwd of de inspreker nog meer suggesties heeft over welke mogelijke SMART-doelstellingen er zijn. Daarnaast zag ik dat er nog een vraag voor de wethouder was; ik zal het in één keer doen. David Tompot zei net ook al dat we veel problemen hebben met netcongestie. We gaan over naar een energiesysteem waarbij we meer decentrale bronnen zullen hebben. Ik was benieuwd of de wethouder iets kan zeggen over mogelijke pilots of versnellingstrajecten, hoe wij iets kunnen doen aan het slimmer maken van ons netwerk en in welke mate wij daar als gemeente zelf sturing aan kunnen geven.

Bedankt voor deze vragen. Gezien de volgorde wil ik eerst meneer Kei de gelegenheid geven om op die slimme vraag te antwoorden. Gaat uw gang. Nee.

Ja, dank u wel en ook dank voor de vragen. De heer Dompelt van de SP heeft een vraag gesteld over netcongestie. Is er al zicht op de effecten van netcongestie? Ja en nee, in die zin dat er netcongestie is en in principe is deze groot. Grote aansluitingen worden niet meer op het net toegelaten. Dat geldt zowel voor het leveren van energie, zoals grote zonnevelden en windmolens, als voor de afname van energie, bijvoorbeeld bij een kantoorgebouw met één of twee liften. Die hebben een grote aansluiting nodig en die zijn op dit moment bijvoorbeeld ook in de wacht gezet. Maar tegelijkertijd zie je dat steden en Tennet bezig zijn met congestiemanagement. Ze zijn aan het kijken hoe we slimmer met ons net kunnen omgaan, waardoor we toch ruimte krijgen om initiatieven van inwoners op het net te krijgen. Dat heeft bijvoorbeeld geleid tot de uitvoering van vier grote zonneprojecten voor zon op dak, ondanks de netcongestie. Dat komt omdat er ruimte op het net wordt gecreëerd. Dus in die zin is er ook een oproep vanuit steden, en die hebben we ook breed gedeeld, bijvoorbeeld met de energiemaatschappijen, van "kom alsjeblieft met initiatieven, want het kan zomaar zijn dat je wel aangesloten kunt worden". Er wordt ruimte gecreëerd. Tegelijkertijd is het wel onzeker of je aangesloten kunt worden, dus we zitten in die zin een beetje in een grijs gebied. Jullie hebben gisteren in de nieuwsflits een uitnodiging gekregen voor een informatiebijeenkomst vanuit de provincie over netcongestie. Dus ik zou jullie aanbevelen om je daarvoor op te geven en ook daar kun je heel specifiek je vragen over netcongestie kwijt. Is er zicht op? Ja, maar gelukkig kunnen we nog wel plannen verwezenlijken en een aantal plannen die al een goedkeuring hadden voor de netcongestie, lopen ook nog door. Dus ik moet zeggen, ik ben voor Zeist niet helemaal ontevreden over hoe het tot nu toe, ondanks de netcongestie, gaat. De vraag over huiseigenaren zonder VvE in gespikkeld bezit: een deel van de woningen is van de woningcorporatie en een deel is van eigenaren. In vaktermen heet dat, heb ik begrepen, gespikkeld bezit. Hoe gaan we dat vormgeven? Het mooie is, zoals je zelf al noemde, oudere mensen. Het mooie is, ik heb het vaker genoemd, denk ik aan flat Kerkenbos, die helemaal verduurzaamd is en van het aardgas af is. Waar juist ouderen het initiatief hebben genomen om met de verduurzaming aan de slag te gaan vanuit het oogpunt van "ik wil ook mijn nageslacht wat nalaten en ik wil hen niet met mijn rotzooi opzadelen". Dus je hebt twee kanten. Aan de andere kant herken ik ook dat er ouderen zijn die denken: "Moet ik er nou nog aan beginnen?" Dus het is een heel herkenbaar stuk, een heel herkenbare vraag, maar wij proberen in ieder geval ook, bijvoorbeeld door de buurt aanpak die we hebben, de hele buurt mee te krijgen in de verduurzaming van de wijk. We zijn ook bezig op dit moment met acht of negen buurtinitiatieven en we gaan ook kijken of we voor hen kunnen ontzorgen. Dat betekent: zijn er concepten te bedenken waarin eigenlijk wordt gezegd, heel eenvoudig, "dit willen we gaan doen. Wil je meedoen, ja of nee, en wij regelen verder alles". We regelen bij wijze van spreken de financiering, je kunt terugbetalen met de opbrengst van je panelen. Dat soort constructies zijn er in de markt en we zijn aan het kijken of we dat ook voor Zeist kunnen opzetten. Het zijn soms wat ingewikkelde constructies, maar de mogelijkheden zijn er wel. Daarnaast is het ook zo dat het niet per se van vandaag op morgen hoeft, het liefst wel gezien de urgentie, maar we hebben in principe tot 2050. Dus je ziet ook dat er heel veel natuurlijke momenten zullen zijn als ouderen hun huizen verkopen. En dan zie je dat als jongeren erin trekken, dat het eigenlijk gelijk verduurzaamd wordt. Je kunt met banken ook extra lenen om te verduurzamen. Dus in die zin zijn er allerlei mogelijkheden, maar het is steeds zoeken naar welke middelen je inzet om mensen toch zover te krijgen. De actie die we ook genoemd hebben, vanuit de provincie samen met de gemeente, door mensen met 120% van het minimuminkomen gratis een deel van de woning te laten isoleren door muurisolatie of vloerisolatie, zijn ook maatregelen die we proberen in te zetten om mensen mee te krijgen. Het rapport van Goed Geschud, volgens mij is dat nog niet gedeeld, maar dat komt dan binnenkort. Dat geeft ook aan dat je echt een doelgroepenbenadering moet toepassen. Dat betekent dus dat je de ene groep mensen anders benadert met een andere brief dan een tweede groep. Bij de eerste groep moet je gewoon aan de deur aanbellen en zeggen: "Joh, ik kom bij jou ledverlichting indraaien", en bij de andere groep heb je weer een hele andere aanpak nodig. Dus je ziet ook door het land en door de uitgebreidheid van mijn antwoord en tegelijkertijd de verschillende mogelijkheden, merk je dat niet alleen de opgave complex is, maar ook hoe je dat aanpakt. Hoe krijg je de inwoners zover dat ze meegaan? Dat is echt een belangrijke opgave waar gelukkig heel veel aandacht voor is. En ja, we proberen iedereen mee te krijgen, ieder op zijn eigen manier. Dan verschillende mensen hebben inderdaad aangegeven dat de doelstellingen weinig SMART zijn. Dat hebben we ook zelf aangegeven in het raadsvoorstel. We realiseren ons dat je gaat van A naar B, ik zeg dat maar even zo. Vroeger ging je nog wel eens met de trein door Europa en dan zei je: "Waar ga je heen?" "Naar Spanje, maar ik weet nog niet precies waar." En zo zie ik het even met de routekaart op dit moment. Het geeft een duidelijke richting aan waar we naartoe willen, maar we hebben echt wel tijd nodig om de doelstellingen SMART te maken. We komen uit een hele turbulente periode. Als we naar 2022 kijken en we zien de afname van het gasverbruik, dan zou je kunnen zeggen: "Joepie, we liggen voor op schema." Maar ik heb zo'n idee dat het gasverbruik de komende periode wel weer wat zal toenemen nu de prijzen weer enigszins normaliseren. Dus in die turbulentie zitten we en we zijn echt op zoek naar goede SMART doelstellingen die ook voor langere tijd houdbaar zijn. Dus daar gaan we mee bezig de komende periode. Ik durf nog geen planning te geven. Jij ook niet, denk ik, want je zit inmiddels bij een andere gemeente, maar fijn dat je hier wilt aanschuiven. Jullie weten dat de ambtenaar die hierover gaat even uit de roulatie is en in april terugkomt, dus ik zal rond april jullie informeren wat de planning hierover wordt. Dan zijn we zeker van plan om inderdaad meer SMART doelstellingen te gaan formuleren. Dan het klimaatplan van de heer Bredius. Wat zeg je van jullie geval? Ja, maar u had een vraag erover. Nee, het is inderdaad ons klimaatplan. Het idee van het klimaatplan is juist ontstaan doordat we merkten dat we heel veel losse plannen hebben, waarvan we eigenlijk zeggen: "Dat is eigenlijk één grote klimaatopgave." En vanuit de regio, Patrick noemde het regionale mobiliteitsplan, de CO2-reductie voor mobiliteit hoort daar ook bij. En van daaruit hebben we gezegd: "Die plannen die we hebben, die zijn fantastisch en we moeten die vooral houden, maar we moeten wel het integrale plaatje laten zien." Tegelijkertijd is het zo dat het integraal, smarter en urgenter moet, maar het moet ook behapbaar blijven voor onze inwoners. Wat de heer Tompot al aangaf: soms is een kleine ingreep, bijvoorbeeld triple glas, voor een inwoner al een mega keuze. En als we die dan ook nog gaan opzadelen met "je tuin moet anders, je regenpijp moet anders, eigenlijk alles moet anders", dan weet ik ook niet hoe ver we komen uiteindelijk. Dus in die zin hangt alles met alles samen en die integraliteit hopen we inderdaad in het klimaatplan te hebben. Wat mij betreft komt die zo snel mogelijk, meneer Bredius, maar ik zit ook met een stukje planning en capaciteit, dus vandaar dat we op deze manier hebben geagendeerd. Want heel veel plannen die betrekking hebben op het klimaat, die hebben we gelukkig al. Dus we staan niet stil. Het is niet zo van "als we het klimaatplan hebben, dan gaat alles anders worden", want we doen nu al wat we denken dat we kunnen doen. En als er een tandje bij kan, dan zullen we dat niet laten. Dan de vraag over de planning. Kijk, in de vorige routekaart, nee, naar aanleiding van de verkenning voor de A12 Spoorzone, het Kromme Rijn gebied, hebben we aangegeven dat we pas bij de RES 3.0 weer gaan kijken wat we daar gaan doen. Maar toen in die tijd was RES 3.0 gepland voor 2025. Dus de bedoeling was in 2025, als RES 3.0 aan de orde is, gaan we opnieuw kijken. Ik kan me overigens voorstellen dat als het plan-MER van de provincie en de nieuwe richtlijnen, meneer Poelsma noemde het al, dat tienmaal de tiphoogte als de nieuwe richtlijnen vanuit het Rijk voor de afstand van de windmolens bekend zijn, ja, dan zou het misschien wel heel duidelijk zijn wat daar wel en wat daar niet kan. En dan kan ik me voorstellen dat we niet tot 2025 wachten als uit de MER blijkt en uit de nieuwe richtlijnen blijkt dat het gewoon onmogelijk is. Dan moeten we mensen ook niet langer aan het lijntje houden en dan moeten we daar denk ik gewoon een besluit over nemen. En zo niet, als het nog steeds niet duidelijk is op dat moment, dan is wat ons betreft 2025 weer de eerste keer waarin we weer gaan verkennen wat er mogelijk is. Dus dat is de aanleiding daarvan. De heer Patina van D66 gaf aan: zijn er al wat voorbeelden van meer decentrale energie? Er is inmiddels hier op de Slotlaan bij een VvE-complex een buurtaccu die gebruikt wordt. En als ik kijk naar bijvoorbeeld de gemeentewerf, daar gaan we ook werken met een bepaald systeem. Ik weet niet precies hoe dat heet, maar het heeft een ingewikkelde naam. Maar dat is ook om te zorgen dat wij geen last hebben van de netcongestie en je kunt ook niet aangesloten worden met een groot verbruik. Je moet dus inderdaad naar andere vormen gaan zoeken en dat maakt creatief en zorgt ervoor dat de innovatie doorgaat. Dus bij de gemeentewerf, maar daar zal ik u ook op een later moment over informeren, hoe we dat daar gaan aanpakken. Maar dan gaan we ook met een soort accu systeem werken, waardoor we die grootverbruikaansluiting ook niet nodig hebben en we toch alle panelen die we wilden plaatsen ook daadwerkelijk gaan plaatsen. Want er was ook sprake van dat we minder panelen zouden kunnen plaatsen vanwege de netcongestie. Toen hebben we gewoon gezegd: "Nee, we moeten gewoon zorgen dat we hem vol plempen en we kijken wat we ermee gaan doen." Dus dat zijn wat voorbeelden van hoe je in de regio en ook in Zeist omgaat met het meer decentraal regelen van de energievoorziening. Dan ben ik, denk ik, door de vragen heen, voorzitter.

U heeft alle vragen beantwoord. Ik geef het terug aan de vragenstellers om te kijken of zij tevreden zijn met de antwoorden die u heeft gegeven, meneer Tompot.

I'm sorry, but your question is not clear. Could you please provide more context or rephrase it?

Als je alleen in de zomer de lift gebruikt, durf ik geen antwoord te geven op de vraag hoe de techniek zich zal ontwikkelen. Maar het is zeker een aandachtspunt. Het heeft ook onze aandacht, zeker gezien de opgave die we hebben, ook bij de netbeheerders. Zij zijn nu aan het kijken of we dit soort vraagstukken niet linksom of rechtsom kunnen oplossen met elkaar, want het is inderdaad al een groot probleem in een aantal gebieden waar flink gebouwd gaat worden. Misschien is het nog goed om te melden dat het echt heel lastig is, want wat nu gebeurt, is dat op het moment dat een woningcorporatie een buurt gaat aanpakken waar een aantal woningen verkocht zijn, de eigenaren van die woningen ook een aanbod krijgen van de woningcorporaties. Het aanbod dat gedaan wordt, is vanuit het oogpunt van de corporatie best wel strak. Alleen zie je dat woningcorporaties aan zoveel eisen moeten voldoen, meer dan een gemiddelde particulier, dat de prijzen die de woningcorporatie minimaal kan bieden, nog weinig concurrerend zijn met wat de particuliere markt aanbiedt. Dat maakt het lastig om de eigenaren van gespikkeld bezit over te halen om mee te doen met de verduurzaming van de wijk. En ja, ook dat roept natuurlijk weer vragen op, waarmee je gaat kijken of er oplossingen voor zijn. Dus ook daar wordt over nagedacht, want ik weet niet hoe groot het probleem is, maar het speelt natuurlijk wel op verschillende plekken. Je hoeft maar naar de Schneiderlaan te rijden en je ziet een aantal daken die twee, vijf of tien centimeter verspringen, omdat de enige woning die verkocht is, niet is verduurzaamd en daardoor ligt het dak tien centimeter lager. Het is ook jammer voor het aanzicht van wijken dat dit niet gebeurd is. Vandaar dat er ook vanuit ons gekeken wordt of we daar nog iets mee kunnen doen.

Dank u, wethouder, voor dit antwoord en de aanvullingen daarop. Ik kan me niet anders voorstellen dan dat meneer Tompot tevreden is.

Jazeker, ik ben tevreden met het antwoord, meneer.

Dank u wel, voorzitter. Ja, ik heb twee vragen. Ten eerste, nog even verder ingaand op de SMART-doelstellingen en mijlpalen, werd het voorbeeld van een treinreis genoemd. Goed, als ik naar Spanje zou moeten reizen en ik de urgentie van de klimaatverandering en de energietransitie zou meenemen, dan zou ik die reis zeer gedegen plannen. Wanneer ik zou vertrekken, zou ik in ieder geval precies willen weten welke route ik zou nemen. Natuurlijk kan het altijd gebeuren dat je onderweg iets onverwachts tegenkomt en dat je moet herplannen, maar mijn vraag is eigenlijk: De wethouder noemde dat we dat binnenkort gaan doen en hij noemde zelfs april, als een ambtenaar weer terug is. Betekent dit dat die mijlpalen en SMART-doelstellingen nog in dit plan worden opgenomen? Dat is de eerste vraag. De tweede vraag betreft de maatschappelijke ontzorgingsstructuur die even ter sprake kwam. Ik vind het niet heel toegankelijk, maar ik denk te begrijpen wat het inhoudt. Ik meen ook dat we daar de afgelopen vier jaar al naar op zoek zijn en eraan hebben gewerkt. Ik ben wel nieuwsgierig waarom het tot op heden niet van de grond is gekomen.

Ja, dank u wel. Wat mij betreft zou ik graag de tijd willen nemen om de doelstellingen helder te krijgen en wellicht zelfs een consultatie in te plannen richting professionals die hiermee bezig zijn. Ik zou graag de routekaarten en de richting die we inslaan willen vaststellen. In die zin zullen de SMART-doelstellingen een apart stuk worden dat we eventueel samen met de Raad kunnen bekijken om te zien met welke doelstellingen we uit de voeten kunnen en hoe we daarover gaan rapporteren. Bij het bomenbeheerplan hebben we aangegeven dat dit in de P&C-cyclus gaat gebeuren. Ik kan me voorstellen dat we dat hier ook gaan doen. We zijn binnen de gemeente bijvoorbeeld al bezig met de CO2-prestatieladder. Dat zijn echt middelen die SMART gemaakt worden, dus wat dat betreft zou je dat nog in dit stuk willen toevoegen. Wat mij betreft kunnen we het dan zo vaststellen en komt dat op een later moment. U had een mooie Nederlandse term voor wat in de dagelijkse praktijk de ESCO wordt genoemd. Het is een ontzorgingsconcept. Er zijn allerlei lightversies die al in Zeist zijn gedaan. Inwoners krijgen bijvoorbeeld een brief in de bus met de vraag of ze een groen dak willen, hun regenpijp willen afkoppelen, een regenton of zonnepanelen willen. Als ze het aanvinken, dan krijgen ze een telefoontje van ons. Dat is eigenlijk een superlichte vorm van ontzorgen en dan zie je dat zelfs mensen die goed gestudeerd hebben en kennis van zaken hebben, net dat zetje nodig hebben omdat het makkelijk gemaakt wordt. Het opzetten van een ESCO is iets waar we regionaal mee bezig zijn. Ik heb daar eergisteren nog een presentatie over gehad en binnenkort zitten we regionaal weer bij elkaar om te kijken wat de volgende stap is die we moeten zetten. Ja, en dan moeten we er een klap op geven, maar het vraagt ook om investeringen vanuit de gemeente, die niet mals zijn. In die zin is het een traject dat we lopen en waar we ook de buurtinitiatieven bij betrekken. We vragen ons af of dat hen ook zou helpen en welke wensen zij daarbij hebben. Je kunt het zo groot en breed maken als je wilt. Ik moet zeggen, ik heb nog geen presentaties gezien waarvan ik denk dat je die, zonder mondelinge toelichting, naar iemand kunt sturen en dat diegene het dan begrijpt. In die zin is het misschien goed om, als we wat verder zijn in het proces, een keer een presentatie voor jullie als Raad te geven over hoe we willen gaan werken met een ESCO, hoe het werkt en welke knoppen er zijn om aan te draaien.

Ja, toch nog even over dat klimaatplan. Ik begrijp de wethouder wel als hij zegt: "We zijn op heel veel onderdelen bezig." Maar tegelijkertijd begrijp ik niet dat hij zegt: "Ja, dat klimaatplan kan dan wel later vastgesteld of geformuleerd worden." Er wordt hier ook door de insprekers beweerd dat, als je tot een integrale aanpak wilt komen en samenhang wilt hebben tussen de diverse onderdelen, je eigenlijk ook een klimaatplan paraat moet hebben. Dus begrijp ik de wethouder nou goed dat hij zegt: "We kunnen wel uit de voeten met de deelonderwerpen, maar om praktische redenen of redenen van organisatorische aard komen we niet toe aan een klimaatplan"? Is dat wat hij zegt?

Nou, we hebben ons voorgenomen om het klimaatplan als een van de onderwerpen breed op te zetten, samen met de samenleving. Dat vereist een goede voorbereiding en uiteindelijk hoop ik dat er een soort burgerberaad uit voortkomt, waarbij mensen permanent kunnen meepraten over de richting die we opgaan en of we nog op de goede lijn zitten. Dat vergt de nodige voorbereidingen. Ik had zelf ergens opgeschreven dat we, terugkijkend, misschien eerder een klimaatplan hadden moeten maken. We zijn begonnen met een brede milieuvise, hebben een energievisie opgesteld en van daaruit een routekaart ontwikkeld. Vervolgens realiseerden we ons dat we ook met biodiversiteit aan de slag moesten. Het rioleringsplan, dat vroeger alleen over riolering ging, wordt nu ook verbreed naar klimaatadaptatie. Je ziet dat we in een spoor zitten waarin we alles wat voorbijkomt oppakken, en achteraf kun je zeggen dat we toen een klimaatplan hadden moeten maken. Maar ik denk dat we die sporen wel hebben en dat het belangrijk is. Ik merk dat het binnen de organisatie steeds beter gaat, dat het ene onderdeel van de gemeente correspondeert en communiceert met het andere. Zo wordt er bij klimaatadaptatie ook gekeken naar de impact op biodiversiteit. Ik herinner me dat Patrick bijvoorbeeld opmerkte, toen we besloten overal waterpartijen aan te leggen, dat we moesten oppassen omdat dit invloed kon hebben op de dieren die er leven, waardoor bepaalde soorten zouden kunnen wegtrekken of verdwijnen. Dat is de integraliteit die we zoeken, die meer zit in de goede onderlinge afstemming tussen de mensen in de organisatie dan dat het klimaatplan de heilige graal is waar alles goed door gaat. Los van het feit dat we het belangrijk vinden dat het klimaatplan er komt.

Dank u voor uw antwoord, meneer Pater Asina. Omdat we te laat zijn, vraag ik me af of u tevreden bent met de antwoorden.

Ik ben zeer tevreden met de antwoorden, maar ik wilde nog een aanvullende vraag stellen. Eigenlijk bouw ik voort op de vraag die zojuist door Valco is gesteld. Het document geeft een richting, maar het is toch niet heel SMART geformuleerd. In het document wordt wel gesproken over een evaluatie over twee jaar. Ik was benieuwd of de wethouder kon toezeggen dat er SMART-doelstellingen zijn vastgesteld door de raad, nog voordat die evaluatie plaatsvindt, zodat we die kunnen meenemen in de evaluatie. Dus eigenlijk vraag ik om die specificering voor de evaluatie over twee jaar plaatsvindt. Gaat dat lukken, weet u dat?

Deze toezegging leggen we vast. Oké, dan denk ik dat we aan het einde zijn gekomen. Zijn er nog noodkreten die geuit moeten worden? Maar ik zie geen reactie. Is dat alles wat er is?

Dank u, meneer Grever, voor deze aanvulling. De vraag is nu eigenlijk: wil de Raad hierover in debat?

Nou ja, u heeft het misschien al bij de vraagstelling gemerkt, maar ik sta te popelen om in ieder geval met de wethouder in debat te gaan over het 'smart' maken van die doelstellingen. En nou ja, de waarde van de routekaart zonder mijlpalen. En ja, wat zou het kunnen zijn? Hoe lang zou het moeten duren om die wel toe te voegen aan zo'n document? Dus ik... Ik weet niet of anderen...

De bal lag daar; ook zij die iets over het onderwerp wilden debatteren.

Maar u wilt het debat aangaan, meneer Van der...

Riet, ik zou dat wel willen. Ja, zijn...

Zijn er meer raadsleden, meneer Wassink? Nou, ik...

Ik hoorde meneer Van Triet zeggen dat hij met de wethouder in debat wil gaan. Als dat zo is, dan moeten we het debat niet organiseren met de raadsleden. Hij kan beter een gesprek hebben met de wethouder om te kijken of ze tot één amendement kunnen komen. Dan hoeven we niet allemaal bij elkaar te komen. Meneer Van Triet...

Ik vind het ook prima om daar eerst een gesprek met de wethouder over te hebben. Ja hoor, dan...

Dan organiseert u dat en geeft u na afloop van het gesprek aan de raadsleden te kennen dat u geen behoefte meer heeft aan een debat.

Dan laat ik weten of ik het wel of niet wil.