Meesprekers en bijdragen

Een echte inspraak heeft meneer Patrick Greeven, namens Stichting Milieuzorg Zeist. Dat is die meneer daar met het mooie grijze haar. En meneer Van Es van de provincie is er ook, en hij wil ook nog wat bijdragen. Ik zou zeggen: laten we van start gaan, meneer Greeven.

Ik dacht dat ik erop had geklikt. Ja, kijk meteen even naar de tijdsoort van bestemmingsplan 16. Het ligt in het oude Dorrestein-terrein, gelegen tussen het woonwagencentrum en Soesterberg-Noord. Het maakt deel uit van het programma Hart van de Heuvelrug. Eerder is al door de raad een gebiedsvisie vastgesteld. Ik dacht ook aan een motie met betrekking tot de woningen, maar vooral aan het type woningen. Na die gebiedsvisie is er een voorontwerp bestemmingsplan ter inzage gelegd. We hebben daarop een uitgebreide reactie gegeven. De gebiedsvisie is nog aangepast toen het ontwerpbestemmingsplan en tegelijkertijd een ontheffing voor de Wet natuurbescherming werd aangevraagd, omdat onder andere dassen, maar ook hazelwormen, eekhoorns en levendbarende hagedissen voorkomen. Ik kom daar zo meteen nog op terug wat betreft de bescherming daarvan. We hebben een uitgebreide zienswijze ingediend, die ook beantwoord is. Jullie hebben dat allemaal kunnen zien en alle zienswijzen zijn feitelijk ongegrond verklaard. Dat is nader onderbouwd. Het zal duidelijk zijn dat we nog anders over het metaalaspect nadenken. Dat betreft onder andere de ladder van duurzame verstedelijking. Een ladder-toets is noodzakelijk. De eerste trede van de ladder stelt dat de behoefte aan woningbouw voldoende is aangetoond. Er worden aantallen genoemd in het kader van de regio Utrecht van 147.000 tot 177.000 woningen. We hebben daar in het verleden wel eens kanttekeningen bij geplaatst. Wat betreft de natuurtoetsing: er is een bijzondere natuurwaarde. Er komt bos voor en een centrale strook is geïnventariseerd door Herman van den Bijtel. Met name in het centrale deel komen de levendbarende hagedis en de kommavlinder voor, die overigens allemaal van de vliegbasis afkomen. Er is ook een dassenburcht. Wij zijn van mening dat als je de bosstroken gaat bebouwen, dit primair foerageergebied is. Het centrale deel blijft open, waardoor honden en katten er vrij kunnen komen. Er wordt een smalle strook gemaakt tussen het woonwagencentrum en de bebouwing van sortie 16. De dieren moeten langs een smalle corridor van 15 tot 20 meter breed en vervolgens een hoek om, waarbij ze 600 meter moeten afleggen. Jonge dieren krijgen dan onvoldoende voedsel. Onder de Amersfoortsestraatweg wordt een dassentunnel aangelegd, maar dan komt de Sterrenberg. Ik kom daar regelmatig en de bosstrook is minder geschikt als vogelgebied omdat er mensen met honden lopen. We hebben een procedure gevoerd, maar al onze bezwaren zijn niet-ontvankelijk verklaard. De bezwarencommissie was zeer kritisch, met name over de das en de gevolgen. We hebben besloten geen beroep aan te tekenen, omdat je moet aantonen dat de gunstige staat van instandhouding niet in het geding is, wat in de praktijk moeilijk aan te tonen is. Cultuurhistorie is meegenomen in de sorties. Er is een westelijke ontsluitingsweg aangelegd, waarover ook een procedure is gelopen in het kader van de Wet natuurbescherming. Uiteindelijk hebben wij die verloren en zijn de bomen gekapt, wat in mijn ogen niet had moeten gebeuren. In de nota van zienswijzen van het bestemmingsplan wordt gesproken over de rood-groenbalans en de bomenbalans. We hebben ook een procedure gevoerd voor de grondbalans. Voor ons is de vliegbasis altijd het meest waardevolle natuurgebied van de provincie geweest, met de veldleeuwerik en de grootste populatie kommavlinders van West-Europa. We hebben altijd verwezen naar het Kamp van Zeist, dat door de rechtbank is aangewezen, maar daar loopt nu weer een procedure in het kader van de ontheffing die verleend is. Wat sortie 16 betreft, wij hebben altijd gezegd dat het Kamp van Zeist niet in twee van de corridors ligt. We kijken steeds naar de waarden die in het geding zijn. Wat ons betreft kan sortie 16 onder voorwaarden bebouwd worden, maar dan moet de vliegbasis groen blijven voor de verbinding met de kommavlinder, hazelworm en levendbarende hagedis. Er is een motie ingediend over de Oude Tempel. Geluid en stikstof zijn aangepast. We hadden graag gezien dat er een beheerst inrichtingsplan kwam om de waarden in het hart goed in stand te houden. We hadden het liefst gezien dat er geen honden en katten kwamen, maar mensen moeten zich ook kunnen bewegen. We zullen zien of we al dan niet beroep zullen aantekenen tegen dit bestemmingsplan, gezien de waarden die in het geding zijn. Dat kan ik nu nog niet zeggen, maar dat is in het kort het verhaal.

Ik moet nog even wennen aan alle knopjes. Dank u wel, meneer Grever, en meneer Van Es namens de provincie Utrecht, hè? Dankjewel.

Dank u wel. Ik ben dankbaar voor de gelegenheid om hier kort het plan voor sortie 16 toe te lichten. Mijn naam is Vincent van Essen en ik werk bij de provincie als projectleider voor het project sortie 16. In de afgelopen periode hebben we in samenwerking met de gemeente Zaaiers en de gemeente Soest gewerkt aan de uitwerking van de gebiedsvisie voor sortie 16. De basis hiervoor is natuurlijk de gebiedsvisie en het bestemmingsplan, zoals die al in januari door de gemeenteraad is vastgesteld. Wij denken dat we met dit bestemmingsplan een realistisch en haalbaar plan hebben gemaakt, waarin zowel natuurinclusiviteit als het aantal woningen goed met elkaar in balans zijn. Ik zal nu kort de hoofdpunten van het plan toelichten. In het bestemmingsplan is naar ons idee een goede mix van woningbouwcategorieën tot stand gekomen. Er komen 150 tot 200 woningen, waarbij 50 tot 60%, zoals ook afgesproken met de raad, in het betaalbare segment zit. Zoals u allen weet, is er in deze regio een tekort aan woningen, juist in dat segment. Door deze mix te realiseren, denk ik dat we over een paar jaar trots kunnen zijn op een nieuwe woonwijk waarin juist deze doelgroepen bediend worden. Het tweede kenmerk van deze ontwikkeling, en Patrick en ik denken daar iets anders over, is het feit dat wij een heel natuurinclusieve aanpak hebben gekozen voor deze gebiedsontwikkeling. Ik wil dit echter wel relativeren. We hebben het over sortie 16, en sortie 16 is eigenlijk een zandafgraving die in de jaren 60 is afgegraven en waar daarna ook nog een aannemersbedrijf heeft gezeten met veel containers. Er zijn dus wel natuurwaarden, maar het is niet de parel van Zeist waarvan we zeggen dat we er echt heel zuinig op moeten zijn, dat is mijn beeld. Daarnaast hebben we een aantal maatregelen voorgesteld die zijn vastgelegd. We hebben een ecologisch activiteitenplan vastgelegd waarin wordt aangegeven dat de ontwikkelaar rekening moet houden met al deze facetten. De middenstrook moet behouden blijven. Er moet een strook komen tussen sortie 16 en Beukbergen aan de zuidkant, waar de meest waardevolle bomen staan; daar wordt niet gebouwd. Die wordt vrijgehouden voor de das. Wij denken dat er een aantal maatregelen nu vastgelegd zijn die juist borgen dat het natuurinclusieve karakter bewaard kan blijven. Inmiddels, zoals Patrick ook aangeeft, is ook de ontheffing in het kader van de Wet natuurbescherming onherroepelijk. Dat betekent dat wij voldoen aan alle wettelijke voorwaarden om te kunnen ontwikkelen. Dus wat dat betreft staat niets ons in de weg om daarmee verder te gaan. Het derde punt dat ook genoemd is, betreft sortie 16 die aan de weg ligt met de kenmerkende sorties. We gaan juist ook in de nieuwe plannen die sorties en het beeld daarvan terugbrengen in de plannen, met lanen en rijen bomen aan beide zijden. Dat zijn de belangrijkste punten die u kunt terugvinden in de stukken. Daarnaast wil ik kort aangeven dat we ook in het proces ons best hebben gedaan om goed contact te onderhouden met de buren en de bewoners van Beukbergen. We hebben een aantal keer om de tafel gezeten om te kijken hoe we de strook tussen Beukbergen en sortie 16 op een goede manier kunnen inrichten. Daar komt nu een wal die 10 tot 15 meter breed is, met een hekwerk of een begroeide schutting van 2,5 meter. Wij denken dat we daar ook een redelijke oplossing hebben gevonden voor de afscheiding tussen sortie 16 en Beukbergen. Zoals aangegeven, zouden wij graag verder willen gaan met de uitvoering van het plan. Ik wens u succes met de discussie en de besluitvorming. Dank u.

Ja, u ook bedankt, meneer Van Es. Wie van de raad? Meneer Luca, meneer André de la Porte, meneer Fiscali, INI? Meneer Van de Riet. Zullen we beginnen bij meneer Luca, meneer Van Vliet? Ja.

Voorzitter, dank u wel. Ik heb twee vragen: een voor de heer Van Essen en een voor de heer Patrick Greeven. U benadrukte een belangrijk punt, en ik vraag me af hoe u dat bedoelt. We hebben een goede afstemming met de bewoners van Beukbergen bereikt voor onze nieuwe woonwijk. U spreekt over een hoogte van 2,5 meter met een wal. Betekent dit wat ik denk dat het betekent? Kunt u dit expliciet verduidelijken? Want ik vind dit voor de nieuwbouw, maar vooral voor Beukbergen en de bewoners, van essentieel belang. Ik weet dat u daarover gesprekken hebt gevoerd, maar ik wil het graag helder hebben voor ons. Hoe gaat dit eruitzien en hoe wordt de privacy gewaarborgd, zoals gewenst?

U zei dat u twee vragen had, nietwaar? Ja, tegelijkertijd.

Ja, doe maar. Patrick, zou u even kunnen toelichten hoe het zit met de flora- en faunatoetsing? Dan heb ik daar een vraag over, en misschien kan de heer Van Essen daar ook op antwoorden. Wordt de flora- en faunatoetsing vanuit de provincie hier nu wel of niet gehanteerd? Want ik hoor u een hele opsomming geven van beschermde dieren en de wijze waarop de provincie, maar ook wij als gemeente, moeten toezien dat de flora- en faunatoetsing tot in detail uitgevoerd wordt. Dus ik ben nieuwsgierig of daaraan voldaan is; dat zou ik graag willen horen. Dat zijn...

De twee voorzitters, dank u wel. Zullen we eerst de vragen beantwoorden? Misschien zijn dan bepaalde vragen overbodig. Ja, meneer Van Es, mag ik u het woord geven?

Meneer, graag zou ik het idee willen bespreken waarnaar u verwijst. Het oorspronkelijke idee was om een bal te maken met daarop een scherm. Vervolgens hebben we op een zaterdagmiddag samen met de bewoners van Beukbergen alle mogelijke varianten overwogen. Uiteindelijk is, na overleg met ons, gekozen voor de optie zonder wal, omdat je anders te veel grondgebied verliest. Dus als we een hekwerk of een 2,5 meter hoog scherm plaatsen dat begroeid kan worden, dan verliezen we aan beide kanten zo min mogelijk grondoppervlak.

Ze hebben getoetst aan de gunstige staat van instandhouding en geconcludeerd dat er geen andere bevredigende oplossing is. Dit betekent dus in feite dat de ontheffing volgens de Wet natuurbescherming onherroepelijk is. Dus waarschijnlijk zal dit geen grond meer zijn als we eventueel toch beroep aantekenen tegen het bestemmingsplan. Maar dat wil niet zeggen dat wij niet van mening zijn dat de kans groot is dat de dassenburcht die daar zit, bedreigd wordt. Dat heb ik al aangegeven, ook in de commissie, en ik heb daar ook allerlei normen voor gegeven. Als wij geen beroep aantekenen en we kunnen tegen alles beroep aantekenen, dan wordt dit onherroepelijk. Maar het gaat mij om de dassen, niet alleen om de dassen, maar ook om de kommavlinder en de hazelworm. Als je geen verbinding maakt met de vliegbasis, waar die soorten hun kernpopulatie hebben, en die verbinding is er nu niet in het plan van de vliegbasis, en je laat daar honden en katten los, dan zullen die soorten, met name de hazelworm en de levendbarende hagedis, die veel door katten worden gevangen, daar niet kunnen blijven. In mijn ogen kun je dan niet volhouden dat die soorten daar gewoon kunnen blijven. Ik heb tegen de commissie gezegd dat er weliswaar kleine populaties zijn, maar als een populatie daar verdwijnt, hoe zeldzaam bepaalde soorten ook zijn, met name de kommavlinder die nog maar op heel weinig plekken voorkomt, zeker binnen de provincie, dan is dat heel erg jammer. Ook al blijft de kernpopulatie op de vliegbasis bestaan, zelfs als daar ook gebouwd wordt, dan is dat in mijn ogen dus niet natuurinclusief. Wij kunnen echter niet aantonen dat daardoor de gunstige staat van instandhouding van die soorten in het geding is, en hetzelfde geldt voor de das. Daarop toetst de rechtbank, dus dat maakt het voor ons heel kritisch. Je staat voor die soorten en natuurlijk daar waar die burger voor komt. Dat gedeelte wordt niet toegankelijk, maar daar waar die moet fourageren, ja, dat is wel vrij toegankelijk. Dus dan moet hij naar de vliegbasis of naar de Sterrenberg, en de vliegbasis, die woonwijk, dus ja, het zij zo. Het is voor ons heel moeilijk aan te tonen die gunstige staat van instandhouding. Weet u, die soorten komen op meerdere plekken voor. Maar of die dassenburcht daar zal blijven met al die woonwijken daaromheen, daar kun je aan twijfelen. Dat is eigenlijk ons inhoudelijke verhaal. Maar goed, de toetsing heeft plaatsgevonden en de provincie heeft, zeg maar, alle bezwaren daartegen ongegrond verklaard.

Oké, meneer Van Essen, wilt u daar nog een reactie op geven of vindt u het goed zo? Want dat was de opmerking van Luca.

Voorzitter, als ik mag spreken, dan zou ik hierop willen ingaan. Uit wat ik hoor, begrijp ik dat de provincie ook maatregelen neemt ter bescherming van de vleermuizen en andere zaken, en mogelijk ook voor die beurt. Dat zou ik graag bevestigd zien, zodat we daar duidelijkheid over hebben. Ik ga ervan uit dat dit inderdaad wordt uitgevoerd, dus een bevestiging hiervan zou ik op prijs stellen.

Ja, twee dingen: ten eerste ben ik geen ecoloog, maar we hebben wel advies ingewonnen van een ecoloog. Deze ecoloog zegt dat de corridor die we maken juist wel voldoende is voor de dassen om daar te foerageren. Ten tweede leggen we ook nog een tunnel aan onder de N237 door. Dus ja, de ene ecoloog zegt dit en een andere ecoloog zegt iets anders; daar kan ik niet over oordelen. Wat de andere voorzieningen betreft voor de vleermuizen: de route die we openlaten, is juist voor de vleermuis aantrekkelijk als vliegroute. Dus in die zin nemen we verschillende maatregelen om juist die natuur te beschermen tegen verlies, dank u.

U wel, meneer De la Porte, u was nummer twee, ja.

Ja, voorzitter, dank u wel. Allereerst wil ik mijn dank uitspreken aan Patrick voor de energie die hij erin gestoken heeft om te onderzoeken op welke manier we op een goede manier kunnen omgaan met de natuur. Dank daarvoor. Ik heb ook gehoord dat de bezwaren die u heeft aangetekend, in ieder geval via de juridische route, nog niet hebben geleid tot de resultaten die we graag hadden gezien. En ik wil nogmaals benadrukken dat wij elke keer door u op de feiten worden gewezen, en wel op de feiten die te maken hebben met de impact van de besluiten die wij in deze zaal nemen. Wij vinden het, als ik namens meerdere insprekers of raadsleden spreek, altijd erg prettig. Dat betekent ook dat wij ons elke keer, als we dit horen, moeten afvragen wat wij kunnen doen en wat onze bijdrage daaraan is. En in dit geval, nu er mogelijk nog een hoger beroep volgt, is dat natuurlijk een moeilijke zaak, wetende dat uw eerste poging geen doel heeft getroffen. Maar dat wil niet zeggen dat we hier met lege handen naar huis moeten gaan. Nu meneer Van Essen van de provincie hier is en zeer nauw betrokken is bij dit project, zou ik aan de heer Van Essen willen vragen: heeft u gezien welke inspanningen zijn verricht om te onderzoeken hoe de natuur zoveel mogelijk gespaard kan blijven? Zijn er op dit moment punten op sortie 16 waarvan u zegt dat we daar nog extra mee aan de slag moeten of waar we nog iets mee kunnen? Want het lijkt me dat de informatie belangrijk is. Ik kan me voorstellen dat u het over bepaalde zaken niet eens kunt zijn en dat er meningsverschillen zijn. Maar ik heb ook veel dingen gezien, gehoord en gelezen waarvan ik denk: is het moeilijk om daar rekening mee te houden? Dus ik vraag u eigenlijk om niet alleen op de stoel van de stenen stoel te gaan zitten, maar juist ook die natuurinclusieve stoel te bezetten. En ik hoop dat het betoog van de heer Grever daaraan een bijdrage levert. Dus kunt u daar wat mee en wat gaat u daarmee doen? Dat is mijn eerste vraag. De tweede vraag is: tijdens het bouwproces gaan er natuurlijk ook best vaak dingen mis. Heeft u een procedure opgezet zodat tijdens het bouwproces de natuurwaarden zoveel mogelijk worden beschermd? Dat waren mijn vragen, voorzitter. Dank u.

Welnu, meneer van Essent had een pleidooi en een tweetal vragen.

De laatste vraag vind ik het makkelijkst, want er is een ecologisch werkprotocol opgesteld. Bij elke stap in het bouwproces loopt er een ecoloog mee om te zorgen dat de afspraken die in het werkprotocol zijn vastgelegd, worden nageleefd. Als dat niet gebeurt, is er sprake van een overtreding door de ontwikkelaar. Het protocol is geborgd en het is vanzelfsprekend dat er misschien iets mis kan gaan, maar in hoofdlijnen is het geborgd. Uw eerste vraag vind ik moeilijk, omdat ik dat net heb gezegd. Ik heb ook heel veel respect voor de heer De Greef, die zo kritisch meekijkt. Wij hebben op basis daarvan ook heel kritisch gekeken naar wat haalbaar is in het plan. Dus als wij investeren, gaat het niet alleen om de financiële investering, maar ook om een natuurinclusieve benadering. Vaak zeggen we ook in het beeldkwaliteitsplan dat er allerlei elementen zijn, zoals geen schuttingen en geen veranderingen, om te borgen dat de natuur die er is, inclusief de reptielen, een goede leefwereld krijgt. We gaan ook extra poelen aanleggen voor de reptielen, dus we nemen al maatregelen om de natuur daar te versterken. Ik wil graag met de heer Greven overleggen over wat we nog meer kunnen doen. Maar het lijkt erop dat de das een moeilijk verhaal is. Patrick is naar mijn idee overtuigd dat de das het zal overleven, terwijl onze ecologen zeggen dat, als je bepaalde maatregelen neemt, het best wel eens zou kunnen lukken. Bovendien hebben we veel moeite gestoken in onderzoek naar wat we nog meer voor de das kunnen doen. Dan blijkt eigenlijk dat er in die omgeving al heel veel dassenburchten zijn, dus je kunt niet zomaar een nieuw gebiedje zoeken voor de das. Er zitten al heel veel dassen in het gebied.

De heer Van Driest was nummer drie, even voor de goede orde. De heer Van Triet van Vliet heeft zich ook gemeld. Twee woordvoerders van GroenLinks, oké.

Dank u wel, voorzitter. Misschien is er zelfs nog wel een derde woordvoerder van GroenLinks, P. van de A, aanwezig vandaag.

Hebben wij die ook al in Zeist?

In de gang heb ik een vraag voor de heer Van Nes, die ik aan hem wil stellen. De heer Van Nes heeft aangegeven dat de strook voor de dassenburcht smal is, en hij noemt een breedte van 15 tot 20 meter. Nu ben ik helemaal geen ecoloog, maar ik was wel nieuwsgierig. Stel dat je daar ruimte voor nodig hebt, over hoeveel meter spreken we dan? Gaat het om 200 meter voor het hele gebied van de dassen, of zou een kleine aanpassing al een significante verbetering kunnen opleveren? Dat was mijn vraag. En een vraag aan de heer Van Essen gaat eigenlijk over de woningen. Er wordt een vrij breed kader geschetst, namelijk 150 tot 200 woningen. Ik weet niet of er al een ontwikkelaar betrokken is of dat er nog geen ontwikkelaar is. Ik vroeg me af hoe in het vervolgproces uiteindelijk bepaald wordt hoeveel woningen er komen. Ook omdat het aantal natuurlijk van twee kanten bekeken moet worden: aan de ene kant is 'hoe meer, hoe beter', omdat we meer huizen nodig hebben, maar aan de andere kant heeft een groter aantal ook meer impact op de omgeving. Dus ik was benieuwd hoe uiteindelijk het aantal woningen bepaald of vastgesteld wordt.

Patrick, wil jij dat eerste stuk pakken? Ja, de breedte van de strook, hè? Was dat ja?

Als ik naar die dassen kijk, kan ik niet met absolute zekerheid zeggen of ze die burgerlijke omgeving zullen verlaten. Maar ik schat de kans vrij groot in dat ze in ieder geval richting de vliegbasis zullen gaan. De populaties zijn in kaart gebracht, wat ze op de glens noemen, en dat is inderdaad ingewikkeld. Bij een oude tempel speelt hetzelfde probleem: ze moeten opnieuw gevangen worden en worden dan overgebracht naar Overijssel. Ze zouden eerst naar een andere plek op de Heuvelrug gaan, maar de hele Heuvelrug is al vrij goed bezet. Dat maakt het natuurlijk wel ingewikkeld, maar als ze zich op een bepaalde plek niet thuis voelen omdat ze onvoldoende voedsel kunnen vinden, dan zullen ze toch naar andere plekken elders zoeken, over de breedte van die corridor. Ik heb dat ook naar voren gebracht. Bij Camp New Amsterdam zijn de getallen die daardoor al verder naar voren zijn gebracht, het resultaat van onafhankelijk onderzoek. Daarin wordt feitelijk gezegd dat de das een territorium heeft met een breedte van 100 meter. Dat blijkt ook uit andere onderzoeken nodig te zijn. Maar ik bedoel, met dit punt is het wel zo dat als je 15 meter hebt, een das daar kan lopen en dan staan er bomen omheen. Maar er wordt wel precies aan de rand gebouwd, dus je krijgt ook bepaalde randeffecten. En ik ga dan toch uit van minimaal, ja, als je dat zou willen, maar dat gaat een groot deel van het soort dat 16 verdwijnt. En dat zou ook voor de hoogte van de vliegbasis gelden, want dat is dus het probleem. Je krijgt daar die woonwijk. Ja, hoe wordt het verkaveld? En nu speelt daar weer de kwestie van betaalbare woningen of niet, gezien de tussenuitspraak van de rechtbank Midden-Nederland naar aanleiding van onze procedure. Dus ja, wat betekent dat allemaal? Ik kan daar geen absolute zekerheid over bieden, maar vaak houden we als buffer 50 meter aan, uit het Alterra-rapport blijkt 100 meter. Zeker als je gaat bouwen aan de rand, dan moet je voorzieningen treffen. Maar door de provincie is gezegd, nee, die 50 meter of die 100 meter, dat geldt alleen maar voor robuuste verbindingen, dus van de hele Heuvelrug. Maar ons gaat het erom of zo'n soort al dan niet gestoord wordt. En als die grote afstanden moet afleggen, zijn er dus geen nadere onderzoeken bekend. Hoewel de das kilometers kan lopen op een avond en overal foerageert, is het de vraag of hij eerst 600 meter moet lopen voordat hij kan foerageren. En als hij jongen heeft, moet hij meerdere keren per nacht terug. Ja, en er is ook nog bebouwing en lichtuitstraling, en er komt bebouwing vlak naast die corridor. Ik heb daar mijn ernstige twijfels over, maar goed, het is wetenschappelijk moeilijk te onderbouwen met harde gegevens. Vandaar ook dat het beroep ingewikkeld is.

Dank u wel, ja, meneer Van Es. Het aantal woningen dat

Het aantal woningen ligt binnen een bereik van 150 tot 200. Men zou kunnen zeggen dat hoe meer woningen er zijn, hoe kleiner ze kunnen worden. Daarom streven we ook naar kwaliteit. Dit is duidelijk niet ideaal. Er is een bestemmingsplan dat voorschrijft dat de woningen minimaal 50 vierkante meter moeten zijn. Maar dat is al relatief klein, zeker voor die locatie. Daarom gaan we een tender uitschrijven. Ook zijn er allerlei eisen vastgelegd, waarbij de range tussen 150 en 200 wordt genoemd. Maar er wordt ook rekening gehouden met natuurinclusiviteit en betaalbaarheid. Dus het uiteindelijke aantal zal ergens tussenin liggen. Ik kan er nu geen definitieve uitspraak over doen. De proefverkaveling zoals die nu in de stukken staat, is 174, maar dat kan makkelijk 160 of 180 worden. Er is dus geen vast aantal in steen gebeiteld.

Oké, meneer Visscher, Lini en daarna meneer Van Frieten, naar meneer Van Voorden. Fiscale lijn.

Ja, dank u wel, voorzitter. Ik heb een vraag aan de heer Greeven. Na het lezen van uw uitstekende betoog had ik de indruk dat u van mening bent dat er in de hele procedure, zoals die tot heden gelopen is, toch hier en daar tegenstrijdigheden en slordigheden zijn geweest. Is die indruk die ik heb opgedaan juist? Dat hoor ik graag van u. Een tweede punt: uw betoog wekt bij mij ook de indruk dat u nu eigenlijk aan de Raad vraagt om te kijken of de Raad wellicht via amendementen zou kunnen bereiken wat u door het niet in hoger beroep gaan niet gelukt is. Als dat een suggestie is, dan wil ik die graag van u bevestigd zien. Ja, en verder hebben de voorgaande raadsleden vragen gesteld die ik ook zou willen stellen, dus daar ga ik niet op herhalen. Dank u.

Dank u wel. Nu een open doel, meneer Patrick.

Ja, er zijn meerdere open doelen. Misschien klinkt dat tegenstrijdig, maar het is in ieder geval niet slordig. Kijk, voor de provincie zijn er procedures, en ook de gemeente beantwoordt gewoon de zienswijzen. Dat gaat vaak in samenhang. Het is wel zo dat wij al in een heel vroeg stadium benaderd zijn, hè? Gezien onze betrokkenheid bij het hele programma 'Hart van de Heuvelrug', zijn we door de heer Van Es benaderd om vroegtijdig te overleggen. Toen is ook over die gebiedsvisie gesproken. Toen heb ik gezegd: "Ja, ik wil graag kennisnemen van het ecologisch onderzoek van Herman van der Bijl." Hij is inmiddels helaas overleden. Ja, en toen bleek dat er een dassenburcht zat, en toen heb ik meteen aangegeven: "Ja, houd in dat zuidelijke deel ook, gezien de ervaring met Oude Tempel, daar zorgvuldig rekening mee." Ja, daar heeft uiteindelijk, gezien het programma, dit uitgekomen. Wat moet ik er anders van zeggen? Ik bedoel, het is niet slordig, laat ik het zo zeggen. De provincie heeft vanuit hun perspectief, denk ik, bepaalde afwegingen moeten maken. Nou, dat heb ik, denk ik, net uitgelegd. En wat betreft het niet in beroep gaan, kijk, dat wij geen beroep aantekenen, betekent ook dat in feite de ontheffing onherroepelijk is. En het gaat mij aan het hart. Laat dat ook duidelijk zijn, maar daar kunnen wij feitelijk niets meer aan doen. En daar kun je ook met eventuele amendementen niet veel aan veranderen. Ik heb voorgesteld: "Laten we dit gebied integraal bekijken met de vliegbasis." En ja, we zijn ook geen voorstander, want dat is gewoon het meest waardevolle gebied. Van de bebouwing van de vliegbasis heroverwegen we dat, waardoor je zegt: "Maar het Groene Hart wat hier dan komt, daar zijn we op zich voor, gezien de waarde die verbonden wordt met de rest van de vliegbasis, waardoor je uitwisseling krijgt van die soorten die er zijn." Mocht er dan door een hond of wat dan ook een levendbarende hagedis verdwijnen, ja, dan kan die vanuit de populatie op de vliegbasis aangevuld worden. Maar nu, ja, die vliegbasis... Ik heb die hele verkaveling gezien. Ik heb dat ook tijdens de zitting over de Wet natuurbescherming gezegd: "Ja, maar dat is dus vaak zo. Die dingen worden niet met elkaar verbonden." En dan krijg je dat deze populatie eigenlijk een grote kans heeft om geïsoleerd te raken, want die weg, die moet je je ook voorstellen, die weg met de Nederlandse Bank, hè? Die westelijke ontsluitingsweg tussen de vliegbasis, daar zijn nu twee dassenburchten onderdoor gemaakt, want al het bouwverkeer gaat voor de Nederlandse Bank. Ja, ik denk dat het gebouw inmiddels klaar is, het ging daarover, maar toen die weg werd aangelegd, heeft men wel meteen dat soort tunnels aangelegd voor de verbinding met de vliegbasis. Nou, als die wijk ontwikkeld wordt, ja, goed, we weten allemaal dat de procedure van de Wet natuurbescherming nog loopt. Dus ja, dat soort dingen heb ik gewoon voorgesteld van: "Ja, bekijk het integraal en dan kun je echt zeggen dat op populatieniveau een bepaalde dynamiek mogelijk is." Maar ik leg dit ook niet neer bij de Raad, dat wij geen beroep hebben aangetekend tegen dat besluit. Dat leg ik niet hier bij de Raad neer, want dan kunnen jullie eigenlijk ook niet veel. Die verantwoordelijkheid kan ik niet hier bij de Raad leggen.

Meneer Van Vliet. Daarna ging meneer Van Voorden naar meneer Tompot, dank.

Dank u, voorzitter. Ik heb enkele vragen. Ik heb gelezen in het plan dat de bomen die zouden moeten verdwijnen, voor een deel behouden blijven omdat ze zoveel mogelijk op een andere plek worden geplaatst. De waardevolle bomen zullen naar een andere plek in het plangebied verplaatst worden. Wat ik echter niet in het plan heb gevonden, is of er voor de bomen die verdwijnen meer compensatie plaatsvindt dan voor de bomen die echt helemaal verdwijnen. Groencompensatie, boomcompensatie; dat heb ik niet kunnen vinden. Dat is een vraag voor de wethouder, neem ik aan, maar ik ga ervan uit dat de projectleider hier ook bij betrokken is. Is dat correct? Ja, goed. Mijn tweede vraag betreft de diverse beschermde natuurwaarden die hier in het gedrang zijn, waaronder beschermde diersoorten. Ook vraag ik me af of er is overwogen om het gebied waar honden en katten worden uitgelaten kleiner te maken, zodat er een groter gebied beschermd blijft voor de beschermde natuurwaarden. De derde vraag gaat over de stukken waarin met waardering wordt gesproken over het beschermen van een vliegroute voor de firma IJsvogel, en over het lichtgebruik. Er staat echter dat op basis van deze planvorming nog steeds lichtbundels aangelegd zouden kunnen worden en dat de kleur van het licht niet specifiek vleermuisvriendelijk is. Hoe wordt gegarandeerd dat dit in de uitvoering wel zeker gesteld wordt? Mijn vierde vraag heeft betrekking op de manier waarop de overgang tussen de woningen en het omliggende gebied wordt vormgegeven. Het plan suggereert dat er een zachte overgang is waarbij het groen bijna de woning binnenkomt, en dat bomen dichter op de gevel kunnen staan dan normaal. Hoe kunnen we garanderen dat bewoners niet na verloop van tijd vinden dat de boom in de weg staat omdat ze bijvoorbeeld minder zonlicht hebben? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat wat de bewoners in het begin waarderen, ook op de lange termijn gewaardeerd en gehandhaafd blijft? En mijn laatste vraag is: stel dat er een amendement of motie zou zijn die voorstelt om de afstand voor de das van 20-25 meter naar 40 meter te vergroten, wat voor consequenties zou dat hebben voor de planvorming? Zou de planvorming daardoor onmogelijk worden of zou dat met bepaalde aanpassingen toch mogelijk zijn?

Is het nu genoteerd, meneer Van Es?

Ik ga proberen ze te beantwoorden, oké? Ja, dit is de makkelijkste: die overgang tussen woningen en de gebouwde omgeving. Bij deze planontwikkeling hebben we vaak gedacht aan het Kerkenbos. Kerkenbos is natuurlijk hét voorbeeld waarvan je zegt: "Daar hebben ze zoveel mogelijk bomen laten staan en daartussen zijn huizen gebouwd." Het ziet er fantastisch uit en dat is ook het streefbeeld voor een deel van Kerkenbos. Dat gebruik past ook meteen bij de kanttekening over die bomen. Ik weet niet of je het gebied kent, maar de bomen die er staan, zijn echt van die dunne sprietjes. Dus voordat we daar bouwrijp kunnen maken, zullen we eerst een bos moeten dunnen. Dat is belangrijk, omdat anders bij de eerste de beste storm die bomen omwaaien. Ik vind bomen ook belangrijk, maar de bomen die op sectie 16 staan, zijn niet meteen de bomen die per se behouden moeten blijven in zo'n gebied. Je zult ook andere bomen moeten aanplanten en dat zal ook gebeuren om de natuur verder te versterken. Honden en katten zijn een deel van die routes die ook gerasterd worden, dus er worden maatregelen genomen zodat de dassen niet meteen door elke hond of kat gebeten worden. Er worden rasters aangelegd die niet voor honden toegankelijk zijn. Dus in die zin nemen we ook maatregelen om de dassen nog beter te beschermen. Wat betreft het beeldkwaliteitsplan: we hebben voor de vleermuizen vastgelegd dat de verlichting vleermuisvriendelijk moet zijn. Dit is vastgelegd in het beeldkwaliteitsplan en zal ook in het handboek inrichtingsprincipes worden opgenomen, zodat de verlichting niet naar boven schijnt en de vleermuizen stoort. Ik ben geen verlichtingsspecialist, maar dit is zowel in de verschillende beeldkwaliteitsplannen als in het handboek inrichtingsprincipes vastgelegd. De moeilijkste vraag, omdat ik die niet direct kan beantwoorden, is: wat gebeurt er nu als we van 20 meter naar 40 meter gaan? Dit zal heel ingrijpend zijn voor de plannen die er zijn. We hebben echt moeten passen en meten om daar het aantal woningen te kunnen realiseren. Als we daar 20 meter vanaf gaan, dan moet het hele plan opnieuw ontwikkeld worden, dus dat wordt wel echt een ingewikkelde klus. Ook is er een financieel enorm groot risico, denk ik, als we daar opnieuw moeten beginnen. En daarbij speelt ook nog mee dat die 10 of 15 meter die erbij komt, is meegenomen in de groenstrook. De bomen komen niet op het hekwerk te staan. De woningen zullen nog 15 meter vanaf dat hekwerk staan, dus in die zin is er meer ruimte dan die 10 of 15 meter. Heb ik zo alle vragen beantwoord, of niet?

Ik kijk even, voorzitter, of de compensatie helemaal in orde is.

Het programma 'Bomenbalans' houdt precies bij hoeveel bomen er per gebied worden verwijderd. Dit is een voordeel van de natuur-inclusieve aanpak. Oorspronkelijk was het idee dat alle bronnen, zoals de 16 die bij wijze van spreken zijn meegerekend, gekapt zouden worden. Echter, in plaats van de geplande 7 hectare, wordt er, voor zover ik weet – en ik moet voorzichtig zijn met het noemen van aantallen om vergissingen te voorkomen – veel minder hectare gekapt dan oorspronkelijk was voorzien.

Oké. Mag ik daar nog even op reageren? Of ja, ik kijk ook weer naar de microfoon. Als je het kort kunt houden, graag, Patrick. Ja.

Laten we het kort hebben over de balans tussen bomen en bos. Er is een wet, namelijk de Wet natuurbescherming, waarin ook bosbescherming valt. Er is een procedure geweest waarin deze balans is opgenomen, en ik geloof dat dit ook in het bestemmingsplan staat. Ons punt is dat men van plan is om in de bestaande bosstroken, die rond het centrale hart liggen, te kappen vanwege de natuurwaarde. Vroeger was dit gebied een ontgronding. Kijk bijvoorbeeld naar de krakeling. Daar heeft zich heide ontwikkeld, wat zeer waardevol was, en vervolgens heeft er spontane bosontwikkeling plaatsgevonden. Het is nooit beheerd, waardoor de heide grotendeels verdwenen is, maar wat de balans van de bomen betreft: als men in die bosstroken kapt, zegt men dat er bomen herplant zullen worden. Echter, het herplanten van bomen op bepaalde oppervlaktes, in rijen, heeft natuurlijk een totaal andere kwaliteit dan een bos. Wat betreft de bescherming van honden en katten: er wordt voorgesteld een bufferstrook van 15 of 20 meter aan te leggen met een omheining. Ik heb ook verzocht om honden en katten uit het centrale hart te houden, omdat daar dassen moeten kunnen foerageren en levendbarende hagedissen leven. Moeten we niet voorkomen dat honden en katten daar binnenkomen? Er is echter besloten dat we daar niet aan beginnen, omdat mensen daar vrij moeten kunnen wandelen, ook met honden en katten. In het activiteitenplan is hier ook aandacht aan besteed. Ik zal dat hier niet allemaal uitleggen. Die route is beschermd voor de laatvlieger, wat ook uit ecologisch onderzoek blijkt als een essentiële vliegroute voor deze soort. Maar dan komen ze bij de vliegbasis en sterven ze, omdat daar gebouwd gaat worden. Dit zal verder worden behandeld in de procedure van de vliegbasis. Dus ja, je kunt wel een gebied in deze zone beschermen, maar als het niet doorloopt op de vliegbasis, waar ze vooral op rozenkevers jagen, dan heeft het geen zin. Wat betreft wonen in het groen: ja, je zou met kavelpaspoorten kunnen werken. Het is waar dat dit gebied spontane bosontwikkeling heeft ondergaan, wat je duidelijk kunt zien. Een deel daarvan stort echter in, voornamelijk omdat het vooral om grove dennen gaat die spontaan zijn gegroeid. Als dit wel beheerd was, dan hadden de bomen individueel meer ruimte gekregen en zouden ze niet recht omhoog groeien. Grove dennen zijn een lichte houtsoort, en als je dan gaat kappen, kunnen ze inderdaad omvallen. Maar in het bomenrapport staat dat je eigenlijk al vroeg zou moeten beginnen met een bepaalde dunning, waardoor je bepaalde bomen meer ruimte geeft. Dan kun je toch nog veel bomen sparen. Het is goed dat dit naar voren is gebracht. Nou ja, over die 40 meter, daar zal nog het een en ander over gezegd moeten worden.

Dank u wel, meneer Van Vliet. Wilt u het lampje uitdoen? Ja, meneer Van Voorden, ja.

Ja, dank u wel, voorzitter. Ik heb eigenlijk twee vragen voor de heer Van Es. Is overwogen om de dassenburcht compleet te verplaatsen? En ik hoor net dat dat niet op de Heuvelrug kan, maar is überhaupt overwogen om deze buiten onze provincie te verplaatsen? Ten tweede, ik hoor veel over de tunnel op de N237, maar in het raadsvoorstel staat dat er verschillende dassentunnels zijn. Ik was benieuwd waar de andere tunnels naartoe leiden.

Is het mogelijk om die stunt niet bij Willem te verplaatsen? Sorry, de dag zal volledig verplaatst worden. Dan krijgen we nog meer problemen met meneer Grever, denk ik, omdat het blijkbaar heel moeilijk is om die dassenburcht op een goede manier te verplaatsen. En volgens mij is dat ook niet nodig, want de ecologische adviseurs zeggen dat als we bepaalde maatregelen nemen, de dassenburcht daar wel kan blijven bestaan. Dus dat is een belangrijke afweging. In die zin gaat het nu wel heel erg over de dassenburcht, terwijl ik denk dat de andere belangen, zoals die van een aantal woningen en de woningvoorraad, vanavond een beetje achterwege blijven. Maar daar ga ik niet over.

Nou ja, ik heb ook de heer Gevers horen spreken over zijn angst met betrekking tot de dassen en of het allemaal goed gaat. Misschien is de derde vraag aan de heer Gevers: is het een idee om de dassenburcht te verplaatsen zodat we alle dassen kunnen redden? Of ziet u daar andere gevaren in?

Gezien alle ervaringen met de oude Tempel, weet ik niet of je het in de kranten hebt gelezen, maar dat is dus volledig mislukt, nota bene door een bom. Een das is gevangen en die is naar Berg en Bosch verplaatst, waar de stichting Das & Boom zit, en die is daar ontsnapt. De andere hebben ze dus niet gevangen; die is spoorloos. Kijk, het probleem is dat het om een clan gaat, het mannetje en het vrouwtje. Ja, die hebben ook allerlei geursporen, dus die familie heeft ook een klein territorium. Als je die uit elkaar trekt, ja, dat is problematisch. Kijk, we mogen nooit, vind ik, menselijke gedachten op dieren projecteren. Maar het is wel zo dat zo'n populatie heel sterke onderlinge familiebanden heeft, en dat is ook aangetoond. Dat is dus daar volledig mislukt. Dat wordt ook door niemand herkend, ook niet door zo'n boom. En nu krijgen ze weer toestemming om te vangen. Ze zouden naar de Laarse Berg bij Rhenen gaan. Ja, als je zoiets wilt doen, waar ik zelf geen voorstander van ben, dan moet dat heel zorgvuldig gebeuren. Je moet precies die hele populatie of die clan in kaart brengen. Waar zitten ze? Want ze hebben burchten. Ik bedoel, het is een heel complex systeem. En dat is dus zeer moeilijk om te waarborgen dat dat op de juiste wijze gebeurt. Dus ik denk dat we dit probleem bij de Oude Tempel hebben en ook hier is de vraag: ze hebben een hoofdburcht en nevenburchten, en het is bekend dat ze niet op elk moment in deze burcht zitten, dus ik vrees dat er dezelfde toestanden kunnen gaan ontstaan als met de Oude Tempel. En dat wil je zo'n dassenfamilie ook niet aandoen.

Ligt het gebied naast het groene hart of ís het het natuurlijke hart? Nee, natuurlijk niet, het is een kant ervan. Wordt er ook een weg aangelegd onder een andere door, richting het natuurlijke hart, waarbij buizen worden aangelegd? Ik weet niet of die formeel tunnels genoemd worden, maar in ieder geval wordt er een buis aangelegd, zodat dassen ook naar het foerageergebied kunnen gaan.

Ja, dank u wel, voorzitter. Ik heb nu een vraag voor de heer Van Es, eigenlijk ook naar aanleiding van de zojuist gegeven bijdrage van Patrick. Het gaat over het missen van de corridor tussen, laat ik zeggen, soort T16 en Soesterberg, hè? Dat westelijke deel. Mijn vraag is: is er eerder ooit serieus over nagedacht om zo'n groene corridor te realiseren tussen soort T16 en Soesterberg? En of het nog eventueel mogelijk zou zijn om zo'n corridor te realiseren, of dat het nu echt een gepasseerd station is gezien de bebouwing? Dat is toch even mijn vraag. Oké.

Oké, dank u wel. Nou, meneer Van Es, ja, dan...

Zal het project van Corrie nog gerealiseerd worden? Dat is wat zij bedoelt.

Het gaat over de corridor waar Patrick zojuist naar verwees, die het mogelijk zou maken voor hazelwormen en levendbarende hagedissen om naar Soesterberg te gaan, op zoek naar een natuurgebied. Dit is van belang voor de bescherming van deze soorten.

Als ik het goed begrijp, gaat het over de afstemming tussen de woonwijk en vliegbasis Soesterberg, en zorgt die voor eenheid? Ja, daar ben ik niet op ingegaan. Maar er is juist afstemming geweest tussen de ecologen over hoe we de zones en de doorgaande routes voor de dieren kunnen realiseren tussen de vliegbasis en de woonwijk. Dus mijn beeld is niet dat er een scheiding komt tussen de woonwijk en de vliegbasis. Er zijn juist allerlei maatregelen genomen om die ecologische corridor door te trekken, zodat de vleermuizen kunnen doortrekken. Er is al verkeerd plaatsgemaakt voor hazelwormen en dassen tussen de woonwijk en de vliegbasis. Volgens mij is er helemaal geen sprake van een scheiding tussen die twee. De groene corridor is er eigenlijk al; er komt geen weg die de dieren hindert. Er zijn een aantal tunnels aangelegd, en die gaan ook nog eens diep. Wat betreft het besluit van de rechter: volgens mij heeft die gesteld dat de ecologische maatregelen die de provincie neemt voor de woonwijk bij vliegbasis Soesterberg eigenlijk voldoen aan de eisen die wij stellen in het kader van de wet. Het punt is echter dat het maatschappelijk belang van de woningbouw, die de provincie wil realiseren, onvoldoende onderbouwd is. Dus de opmerkingen gaan niet zozeer over het ecologische aspect van de provincie, maar meer over de onderbouwing van het maatschappelijk belang.

Dank u wel, voorzitter. Ik had nog een andere vraag over een ander aspect van de bebouwing. Maar om even een beeld te vormen: er wordt gesproken over een aantal van 150 tot 200 woningen. In het raadsvoorstel wordt ook gezegd dat de sociale woningen 20 tot 30% zullen vertegenwoordigen, wat op zich mooi is voor ons. Mijn vraag betreft de aard van de bebouwing. Zal deze voornamelijk bestaan uit geschakelde bouw met rijtjeshuizen, of zijn er ook veel vrije kavels met vrijstaande woningen? Of is er voor dat laatste geen ruimte beschikbaar? Maar misschien is dat een vraag voor meneer Van Essen aan de wethouder voor vandaag? Ja, op dit moment, maar misschien kunt u hem ook doorgeven aan de wethouder straks. Oké?

Op dit moment liggen de plannen nog niet vast wat betreft de soorten woningen. Er mogen tussen de 150 en 200 woningen gebouwd worden. In de proefverkaveling is een gedifferentieerd beeld te zien, met zowel 6 vrijstaande kavels als een aantal kwadrantwoningen en appartementen. Het is dus een gemengd aanbod. Maar de ontwikkelaar zal dit verder moeten uitwerken binnen de vastgestelde kaders.

Ik wil toch nog even reageren op dat antwoord betreffende de vliegbasis en de verbinding. Er is een tussenuitspraak geweest, die ook de pers heeft gehaald, zelfs landelijk. Dat klopt, het ging over het openbaar belang en of dat voldoende onderbouwd is. Dan hebben we het weer over de gunstige staat van instandhouding, iets wat wij voor alle soorten die daar voorkomen, zoals de veldleeuwerik, naar voren hebben gebracht. Naar onze mening hebben we dat heel goed onderbouwd. De rechtbank heeft echter alles van tafel geveegd, of beter gezegd, ongegrond verklaard. Dat is voor ons aanleiding geweest, zoals we net aan het AP hebben aangegeven, om waarschijnlijk hoger beroep bij de Raad van State aan te tekenen, als dit vonnis in stand blijft. Als je het plan uit 2017 voor de verkaveling van de vliegbasis bekijkt, dan zie je dat het Groene Hart van sortie 16 niet doorloopt in een ruim gebied waar de laatvlieger kan foerageren. Op dit moment is er sprake van een groene corridor, maar het gebied is volledig verkaveld. Ook in die bosstrook komen allemaal huizen. Hoe moet dat dan? De provincie zegt in zijn reactie op ons bezwaar: "Ja, maar de vleermuizen, en ook de hazelworm en de kommavlinder, vinden hun weg wel tussen de huizen en het groen dat blijft staan, de bomen." Daar zijn wij het dus niet mee eens, maar dat zal duidelijk zijn. We verschillen daarover van mening met de provincie.

Oké, helder. Laten we een tweede ronde doen. Dames en heren, of ja, meneer Luca.

Voorzitter, ik wil u iets vragen. Ik heb een vraag over de calamiteit bij Beukbergen. Ik denk echter dat deze vraag thuis hoort bij onze wethouder, dus dan...

Dan komt straks meneer Van der Riet, die ik nog zag. "Nee, nee," zei hij, "dan gaan we maar over op meneer Van Vliet, maar geen vijf, hè?" "Nee."

Nee, ik heb mijn eerder gestelde vraag nog eens overwogen. Ik heb toch iets over het hoofd gezien bij de vraag over de bewoners, zeg maar. Het laat hen denken: "Ja, dat is mooi, die bomen dichtbij en die waarden." Maar wij willen het graag anders aanpakken. Hoe zorg je er dan voor dat dit behouden blijft? Oké.

Een wenselijk antwoord is dat je dat kunt vastleggen. Je kunt vastleggen dat die boom gehandhaafd moet blijven. Kun je per boom bepalen, maar nu zie je, volgens mij, dat er ongelukken zijn ontstaan bij de kerk. Dat is heel moeilijk te handhaven. Maar goed, je kunt wel de hele uitstraling van de wijk zo neerzetten dat iedereen op die manier gaat denken. Dus, volgens mij kun je dat vastleggen. Het is heel moeilijk handhaafbaar, maar ik denk dat door de inrichting van de wijk het op die manier redelijk gerealiseerd kan worden. Tenminste, bij het voorbeeld van het Kerkenbos gebeurden wel eens ongelukken, maar volgens mij ziet de wijk er nog prima uit. Oké, nou ja, ik...

Ik had nog een tweede vraag, want het lijkt nu een beetje op salamitactiek, meneer Van Vliet. Als ik van tevoren precies had geweten wat ik wilde vragen, dan had ik het direct gedaan. Nu lijkt het alsof ik twee vragen heb. In de stukken staat op meerdere plekken dat het gebied beheerd wordt, met 'beheerd' in de zin van het behouden van waarden. Maar wie gaat dat beheer uitvoeren? Wie gaat daarvoor zorgdragen? Dit wordt onder andere genoemd in de stukken bij het beeldkwaliteitsplan. Vaak is het namelijk zo dat, na verloop van tijd, het inzet en aandacht vereist om te zorgen dat de kwaliteit die men in het gebied wil handhaven ook daadwerkelijk gehandhaafd blijft.

Hopelijk is dit ook een vraag voor de wethouder, want...

Ik zit niet; ja, die komt ook aan de orde bij de wethouder. Ja, maar...

We hebben ook in samenwerking met zijn zus een handboek voor inrichtingsprincipes opgesteld. Dit moet nog door de stuurgroep worden vastgesteld, maar er is al veel vastgelegd. We weten dat dit moet gebeuren, want straks gaat een deel van de grond over naar de gemeente, en dus zal de gemeente de openbare ruimte moeten inrichten en handhaven. Dus dan leg ik symbolisch het bordje bij de wethouder neer, maar dat is eigenlijk flauw.

Nu, ik zal inderdaad zo de vragen aan de wethouder stellen. Je kunt ook van tevoren bedenken dat bewoners zich aan bepaalde dingen moeten houden en dat je dat vastlegt voordat ze een woningcontract aangaan. Maar daar is niet aan gedacht, dus laat...

Dus ja, stellen we voor dat u daar het college gaat volgen, denk ik. Maar de wethouder zal daar straks op terugkomen. Dames en heren, zullen we overgaan naar de wethouder? Doen we dat meteen of nemen we eerst een pauze? We gaan meteen door. Dank u wel, meneer Van Es. Dankjewel, Patrick.