14.00 uur Algemene beschouwingen bij de Begroting 2024

De begroting, alle vragen over de begroting en alle bijeenkomsten die daarmee samenhangen vormen natuurlijk een hele organisatie. Ook de laatste ingekomen stukken die naar de Raad zijn gestuurd, behoren daartoe. Dat was natuurlijk de beantwoording van vragen. Daarbij komt ook nog eens het herfstreces, dus u zou eens achter de schermen moeten kijken om te zien wat er allemaal gebeurt. Toch kan het voorkomen dat u zegt: "Hé, ik heb iets te laat ontvangen" of "Ik heb iets niet ontvangen." Daarom denk ik dat ik eerst even moet vragen naar het comfort, want anders blijft die kiezelsteen de hele middag en avond in de schoen zitten. Dan hebben niet alleen u, maar wij allemaal er last van. Maar het is wel goed om even te controleren of we alles compleet hebben. Dat is de eerste vraag. De tweede is dat ik dadelijk de volgorde van de sprekers wil noemen, zodat we kunnen beginnen. Laten we dan even naar de orde van de vergadering kijken. De heer Roel van Nieuwstadt van GroenLinks.

Ja, dank u wel, voorzitter. Er is inderdaad enige sprake van een gebrek aan comfort. Ik heb de beantwoording van de op tijd gestelde vragen ergens tussen 12 uur en 1 uur vandaag ontvangen. Dus ik heb zelf slechts een deel van de antwoorden tot me kunnen nemen. Maar ik realiseer me dat ook alle andere aanwezige raadsleden misschien nog wel minder daarvan hebben kunnen waarnemen. Dus ik vraag me af of er behoefte is aan een eventuele leespauze, zodat we in het debat vanuit eenzelfde uitgangspunt kunnen starten. Dank u.

Uw punt is, denk ik, helder. Het gaat u dan met name om de stukken die vandaag om 12.15 uur zijn toegezonden, nietwaar? En vraagt u zich af of alle pakketjes die daar zitten democratisch nieuw zijn? Gisteren dacht ik dat het eerder verzonden was, ook door GroenLinks. Weet u, ik vind het niet verkeerd om gewoon even tien minuten de tijd te nemen om erdoorheen te scrollen, en als er meer tijd nodig is, dan kunt u dat aangeven. Dan zit iedereen in een gelijke positie. Er zijn algemene beschouwingen geformuleerd die soms afhankelijk zijn van de beantwoording. En als dat net wat anders is dan voorbereid, is dat toch vervelend. Het is een vrij omvangrijk pakket. Daar schuilt helemaal geen strategie of wat voor verkeerd gedrag van onze kant ook achter. De tijd was er niet om het eerder aan te leveren dan is gebeurd. Het is nu al bijna twee uur. Zullen we om tien voor halfdrie de algemene beschouwingen starten? Is dat goed? Kunt u allemaal kijken naar het ingekomen pakket van 12.15 uur? Wat is het complete pakket van alle beantwoordingen op alle fracties? Dan schorsen we even de vergadering tot tien voor halfdrie. Kunnen we dan heropenen? Ik kijk even naar de heer Van Niels. Dat is alles. Mensen, we zijn iets later begonnen om bij te dragen aan een vergelijkbare informatieve positie voor iedereen, dus het is fijn dat er ook naar de laatste stukken die over de begroting zijn binnengekomen kon worden gekeken. We gaan zo dadelijk luisteren en wellicht debatteren over de algemene beschouwingen van de respectievelijke fracties. Eén fractie is afwezig: Bianca Osinga, onafhankelijk raadslid, is verhinderd vanwege ziekte, dus we wensen haar beterschap toe. Er zijn dus tien politieke partijen die achtereenvolgens hun algemene beschouwing zullen uitspreken. Er is een sprekersvolgorde bepaald: als eerste zal dadelijk GroenLinks spreken, dan het CDA, dan de VVD, dan Nieuw Democratisch Zeist, D66, ChristenUnie, SGP, Partij van de Arbeid, Socialistische Partij en Zeister Belang. Dan heb ik alle fracties genoemd, als het goed is. Het idee is om bij te dragen aan het afronden van de eerste termijn rond halfzes. Dan kunnen we daarna een hapje eten en andere zaken voorbereiden voor het tweede deel van de algemene beschouwingen. Er is een heropening van de bijeenkomst voorzien om halfacht vanavond. Om halfacht is de heropening van het debat en de beantwoording van de vragen, en misschien wel de discussiepunten die er in allerlei werkvelden zijn, om zo rond elf uur uiterlijk af te ronden. Zijn er mededelingen van uw kant op de een of andere manier? Dan wens ik u een goede algemene beschouwing toe en geef ik graag het woord aan de fractievoorzitter van GroenLinks, de heer Roel van Nieuwstadt. Hij is er nu.

Dank u wel, voorzitter. Geachte aanwezigen hier in de zaal en thuis. Ik wil deze algemene beschouwingen beginnen met het uitzoomen op Zeist. Er is momenteel veel gaande in de wereld, en dat treft ook ons allen hier. Daarom wil ik even stilstaan bij de escalatie in Israël en Palestina, de oorlog in Oekraïne en Soedan. We hebben aardbevingen en overstromingen gezien in Azië en Afrika, en extreme weersomstandigheden, ook in Europa. Wij leven mee met alle slachtoffers. Al dit leed en de discussies en de polarisatie daaromheen leiden tot veel zorgen en maatschappelijke onrust, ook onder de Zeistenaren en onder onze toekomstige generaties. GroenLinks is sterk op zoek naar oplossingen voor de problemen waarmee we nu worstelen. Niet naar elkaar wijzen, maar met goed onderbouwde en doordachte voorstellen komen. Wij willen de afstand tot de inwoners verkleinen door met hen te praten, goed te luisteren en onze beslissingen goed uit te leggen. Dan naar de inhoud, voorzitter. In het kader van klimaatrechtvaardigheid is het belangrijk dat Nederland haar verantwoordelijkheid neemt voor een schone leefwereld. Nu worden de grootste gevolgen ervaren door landen die het minst vervuilen. Overstromingen en bosbranden laten de effecten van klimaatverandering steeds duidelijker zien. Dit leidt tot onrust, vooral onder de jeugd. Het is van groot belang dat wij hen perspectief bieden. Daarom zijn we blij met de huizen die worden verduurzaamd, vinden we dat Zeist vol moet blijven inzetten op de energietransitie en is het goed dat we sinds kort een hemelwaterverordening hebben. Bij aanpassingen aan het klimaat hoort ook investeren in ons groen, en dat brengt me bij de eerste vraag over de begroting. Zou het niet verstandig zijn om eerst een onderzoek te doen naar de vitaliteit van ons bomenbestand en pas daarna te besluiten of er fors bezuinigd moet worden op het bomenfonds? Wij zijn trots op ons groene goud en willen dat graag zo houden. Ook woningbouw blijft een belangrijk onderwerp, voorzitter. Er wordt voorbereid op bouwen bij het station, en in het kader van perspectief voor jongeren is dit een goede ontwikkeling. We zijn ook benieuwd hoe het staat met de plannen voor de woningbouw in het voormalige V&D-pand en andere ontwikkelingen in het centrum, zoals rond de markt. Wij denken dat de meeluisterende inwoners daar ook graag nu iets over horen. Voorzitter, GroenLinks is trots op Zeist. Iedereen telt mee en dankzij hardwerkende ambtenaren gebeuren er veel prachtige dingen. We hopen dat de regenboogvlag die tijdens Coming Out Day werd gehesen, eraan bijdraagt dat mensen zich veilig voelen om zichzelf te zijn. En tijdens werkbezoeken aan organisaties en wijken is enorm veel bevlogenheid te zien en te voelen, zoals bij de medewerkers van de regionale sociale dienst die elke dag ervoor zorgen dat iedereen de hulp krijgt die nodig is. Er is een pilot gestart voor jongeren met schulden, waarbij samen wordt gekeken naar een passende manier om schuldenvrij te worden. Mensen waren ook erg blij toen de kledingtassen konden worden opgehaald; dit zijn allemaal mooie ontwikkelingen. We willen ook complimenten geven aan de scholen in Zeist die alles doen om kinderen die niet binnen het reguliere systeem passen, toch hun talenten te laten ontplooien. Scholen die veiligheid en voedsel bieden aan kinderen voor wie dat thuis niet vanzelfsprekend is. Een goede basis is cruciaal voor de rest van je leven. Als het gaat over taalonderwijs, is GroenLinks er ook trots op dat steeds meer mensen een taaltraject volgen en zo beter mee kunnen komen. Wel zijn we benieuwd of er nog meer kan worden gedaan om laaggeletterde mensen te bereiken en te helpen. Het is belangrijk om in de toekomst van onze samenleving te blijven investeren. In de begroting zien we een aantal taakstellingen en bezuinigingen staan. Taakstellingen mogen niet ten koste gaan van de levenskwaliteit, zeker niet bij de minder bedeelden. Ten eerste mag de taakstelling in de jeugdzorg niet ten koste gaan van de kwaliteit en zeker niet leiden tot langere wachtlijsten. Het sociaal team en het Centrum voor Jeugd en Gezin doen geweldig werk; uit evaluaties blijkt dat mensen echt geholpen worden. Onze vraag is of de taakstelling daar invloed op heeft. Daarnaast wil GroenLinks ook de taakstelling op cultuur benoemen. Cultuur verbindt, raakt mensen en levert vooral veel ontmoetingen op. Het is het cement van de samenleving. Wat wordt er nou precies wegbezuinigd in het culturele leven van Zeist? We roepen in ieder geval op om te blijven zorgen dat de makers van cultuur voldoende ruimte hebben om te werken, bijvoorbeeld door het opstellen van een atelierbeleid. Ook is het belangrijk, voorzitter, om ons ruimhartige minimabeleid te blijven koesteren. Zoals gezegd, financiële zorgen leiden tot erg veel stress. Begin 2024 gaan we het minimabeleid hervormen. GroenLinks is verheugd dat het er nu op lijkt dat via middelen van het rijk er voldoende financiering is voor de huidige regelingen en eventuele aanvullingen. Een ruimhartig minimabeleid past in het karakter van Zeist, een dorp waar we naar elkaar omkijken. Over welvaart gesproken, GroenLinks denkt dat de lasten voor alle inwoners verlaagd zouden kunnen worden, en dat klinkt raar als we de onroerendezaakbelasting gaan verhogen. Zeist heeft een van de allerlaagste belastingtarieven van ons land. Het rijk vindt daar wat van. We hebben gevraagd om uit te rekenen hoeveel korting het rijk inhoudt op ons deel van het gemeentefonds. Het antwoord ontvingen wij, zoals u gemerkt heeft, nog maar kort geleden, en wat opvalt is dat we in 2023 ruim 1,8 miljoen minder ophalen dan we gekort worden. Ik hoor graag daarop en ook op vervolgvragen vanavond een reflectie van het college. Ik ga naar een afronding, voorzitter. De filosoof Rawls heeft ooit geschreven, ik parafraseer: "Het is een feit dat mensen geboren worden in verschillende sociale klassen. Wat rechtvaardig is, wordt bepaald door de manier waarop overheden omgaan met die verschillen." Als lokale overheid hebben we met andere woorden de taak rechtvaardig met de welvaartsverdeling om te gaan. Laten we samen zorgen dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. En echt tot slot, overigens ben ik van mening dat er geen bos mag worden gekapt voor de aanleg van voetbalvelden. Dank u wel.

Dank u wel, meneer Van Nieuwstadt, voor uw inbreng tijdens de algemene beschouwingen. Ik geef de raad graag de gelegenheid, als men daar gebruik van wil maken, om op enkele thema's wat dieper in te gaan. De heer Jan Bredius van Nieuw Democratisch Zeist, ja.

Ja, dank u wel, voorzitter. De fractievoorzitter van GroenLinks heeft het over klimaatrechtvaardigheid, de regenwaterverordening en de dotatie van bomen. Volgens mij spreekt hij niet over ons klimaatplan. Weet de fractievoorzitter dat er vertraging zit in het klimaatplan? Dat...

Dat is een goede vraag en ik kan kort zijn, maar ik zal het iets langer maken. Ja, ik weet dat er vertraging in zit en ik heb ook de antwoorden gelezen die gegeven werden op de vragen van ZeistPuntNu over dit onderwerp. Die gaan over de vertraging waarin ook aangegeven wordt dat er door een iets andere methodiek veranderingen gaan optreden, maar dat mag de desbetreffende wethouder vanavond zelf uitleggen. Er moet haast gemaakt worden. We zijn het echter snel met elkaar eens dat het niet fijn is dat er op een aantal gebieden vertragingen zijn en wij kijken ook met belangstelling uit naar de acties om dat tot een versnelling te brengen. Ja.

Ja, voorzitter, de fractievoorzitter van GroenLinks spreekt zich uit over een aantal gebieden, maar dat betreft niet alleen het klimaatplan, toch? Want als we naar het coalitieakkoord kijken, dan zien we een serie ambities waarvan er weinig gerealiseerd is. Mijn eerste vraag is of de fractievoorzitter het daarmee eens is, en mag ik hem dat dan voorhouden? Het gaat niet alleen om het klimaatplan, maar ook om het actieplan circulariteit, het actieplan biodiversiteit en de nota dierenwelzijn. Voorzitter, mag ik een reactie van de fractievoorzitter van GroenLinks, die de groene aspecten in zijn betoog nauwelijks heeft belicht en de problemen wel heeft geschetst, maar niet heeft aangegeven wat hij eraan wil doen? Ik ben enigszins verbaasd.

U vloog er meteen in. Ik dacht: "Ja, we spreken via de voorzitter," maar ik had u even het geluid ontnomen. U krijgt het nu weer terug. Het woord is aan u.

Voorzitter, soms raak ik wel eens in verwarring. Als er een vraag wordt gesteld waarvan ik denk: "Hé, daar heb ik toch al lang het antwoord op voorbij zien komen?" Want de elementen die door de heer Bredius benoemd worden, zijn ook benoemd in de beantwoording van de vragen van Saais punt nu. Bovendien krijg ik een beetje de indruk dat de heer Bredius het een prachtig idee zou vinden als wij volgende week alle ambities van het coalitieakkoord gerealiseerd zouden hebben. En dat is natuurlijk niet realistisch. Je kijkt bij het binnenhalen van wat er mogelijk is en de financiering daarvan naar de hele periode. We hebben vastgesteld, en daar is ook naar gevraagd, dat er vertraging optreedt. De wethouder legt uit dat daar redenen voor zijn en dat hij daar wat aan het doen is. En wij vinden het niet leuk dat die vertraging er is, nogmaals, maar wij vinden ook dat de wethouder het recht heeft om uit te leggen wat hij eraan gaat doen. En er hoeft helemaal geen misverstand over te bestaan wat er in het coalitieakkoord staat aan ambities en de onderwerpen die de heer Bredius noemt. Ja, die zijn in beeld.

Ja, voorzitter, toch nog even een punt, want de fractievoorzitter van GroenLinks verwijst naar het college. Dat is natuurlijk prima, maar ik vraag aan deze fractie wat zij hiermee wil doen. Een verwijzing naar het college is dan volstrekt misplaatst. Er zou bijvoorbeeld ook een ander punt kunnen zijn, want we zien dat er een nieuw parkeerbeleid wordt ingevoerd en dat er een post staat als 'PM'. Maar als we die post invullen, zouden we die middelen dan niet kunnen gebruiken voor een versnelling van dit soort klimaatambities? Is dat een idee waar GroenLinks mee kan leven?

Dank u wel, Voorzitter. Er is nu ineens een alternatieve inkomstenbron aangeboord door de heer Bredius om te onderzoeken of we daarmee onze groene plannen op een andere manier gestalte kunnen geven. Ik ben er niet de persoon naar om te wachten tot de wethouder hierop antwoord gaat geven. Als wij gezamenlijk de middelen kunnen vinden om onze groene ambities krachtiger te ondersteunen, dan kunnen we elkaar vast en zeker vinden. Maar dan moeten we ook samen ervoor zorgen dat dit niet ten koste gaat van andere onderwerpen, want daar zijn we allemaal verantwoordelijk voor. Dank u, Voorzitter.

Dank aan de andere leden van de Raad. Nee, dank u wel. De heer Van Nieuwstadt van GroenLinks, fractievoorzitter, dank voor uw algemene beschouwing. Het woord is nu aan de heer Fluitman van het CDA. Dank u wel voor uw bijdrage. Altijd facilitair. Ja.

Ja, twee keer uw bijdrage kan te veel worden op deze middag. Ga eens kijken, want ik heet ook niet Van Nieuw. Kijk, dat zijn de juiste. Voorzitter, leden van het college, collega-raadsleden en belangstellende toehoorders hier op de tribune of thuis meeluisterend. Allereerst een bijzondere vergadering vandaag, meneer de Voorzitter, uw laatste voorzitterschap van de Algemene Beschouwingen in Zeist. Ik wens u een heel plezierige vergadering toe en hoop dat u ons goed zult leiden. Graag start ik mijn bijdrage namens het CDA met een korte bespiegeling over wat er allemaal in de wereld speelt. 'Graag' is eigenlijk niet het juiste woord; ik had het liever niet hoeven doen. De ontwikkelingen in Israël, in de Gazastrook, de Oekraïne en andere oorlogsgebieden, evenals de gebieden waar men niet in vrijheid kan spreken en leven en waar onderdrukking heerst, baren ons grote zorgen. Waar wij vandaag in openheid in deze zaal met elkaar kunnen leven en debatteren, staat dat in schril contrast met de situatie in al die landen waar, om welke redenen dan ook, geen vrijheid is, maar oorlog heerst. Laten we vanmiddag daar dus ook even bij stilstaan met elkaar, om deze ellende goed onder ogen te zien en ook te beseffen wat voor een voorrecht we hebben. Laat deze problemen ons ook niet brengen tot polarisatie, maar laat ons open blijven staan voor de verscheidenheid van meningen. Wij beseffen ons vaak te weinig hoe goed wij het hier hebben. Wij leven mee met alle onschuldige mensen die slachtoffer zijn van al het oorlogsgeweld en de onderdrukking in de wereld. Voorzitter, ik ga nu door met de inhoudelijke tekst van mijn algemene beschouwing, die de titel 'Een fatsoenlijk Zeist, goed samenleven in Zeist' heeft meegekregen. Een samenleving in Zeist waar iedereen bij hoort en mee kan doen. Er is oog, respect en ruimte voor iedereen: jong, oud, bemiddeld of zwakker. Er is ondersteuning voor hen die dat nodig hebben, waar ondernemers zich thuis voelen, waar we elkaar weten te vinden en samenwerken met een rijk cultuur- en sportleven. Een gemeente die zich faciliterend opstelt, hulp biedt daar waar nodig is en kijkt naar wat er wel mogelijk is, in plaats van een passieve houding aan te nemen. En zeker niet onbelangrijk: met een gemeenteraad die luistert naar de samenleving, transparant werkt, goede invulling geeft aan een controlerende taak en uitleg geeft over de genomen besluiten in de samenleving. Een fatsoenlijk Zeist, goed samenleven in Zeist. Voor ons ligt de begroting 2024, zoals ieder jaar weer een lijvig stuk met vele getallen, voorstellen en toelichtingen. Wat het CDA opvalt, is dat dit jaar een gestroomlijnd proces is gevoerd, in tegenstelling tot vorige jaren. Complimenten aan het college en de ambtelijke ondersteuning voor de goede voorbereidingen, om ons zo vandaag een goed inhoudelijk debat te kunnen laten voeren. Ja, en wat de inhoud van het debat wel verstoort, is de uitkomst van de septembercirculaire. De eerste uitkomsten hiervan, die door het college zijn verwoord in de brief van 3 oktober, laten een heel ander perspectief zien dan de voorliggende stukken, waarin de voorliggende begroting nog uitgegaan wordt van tekorten. Laat de septembercirculaire een veel positiever beeld zien. Zoals gebruikelijk zullen wij de effecten hiervan terugvinden in de Kadernota 2025, maar toch, met dit in het achterhoofd, kijken wij anders aan tegen de voorliggende begroting, zeker als het gaat om voorstellen waarop bezuinigd wordt. De vraag aan het college is dan ook hoe zij hier tegenaan kijken en of zij bereid zijn de voorgenomen bezuinigingen niet direct door te voeren, maar bij de Kadernota 2025 aan de raad als afweging voor te leggen. Voorzitter, in 7 minuten, waarvan er nu al een paar zijn verstreken, is het ingaan op alle onderwerpen uit de begroting echt niet te doen. Het CDA beperkt zich dan ook tot drie thema's: wonen, het centrum en gezond leven, en een actueel onderwerp dat speelt in de samenleving. Het eerste thema betreft wonen. Geen nieuws is dat de woningmarkt gigantisch onder druk staat. Het CDA is blij met de voortgang van de diverse ontwikkelingen, zoals de bouw van de inclusieve wijk Eikenstein, de bouw in de Vogelwijk, waar meer dan 1000 mensen hun belangstelling hebben geuit voor 24 woningen. Maar gaat het wel snel genoeg met al die ontwikkelingen? Het blijft soms angstig stil. Hoe is het met de voortgang van de herontwikkelingen, zoals ook bij een vorige spreker, de heer Van Nieuwstad, zei bij het voormalige ND-pand, maar ook bij het waterwingebied, waar we ieder jaar eigenlijk alweer op terugkomen als CDA. Hoe zit het met de locatie aan de Bergweg 101C? De ontwikkelingen rond Dijnselburg en is er focus op nieuwe mogelijkheden? Naast de bestaande projecten wordt er nagedacht over bijvoorbeeld een straatje erbij. Wat is er nodig om tot een versnelling te komen? Graag een reactie van het college hierop. En wat ons ook verbaast, is dat er al maanden leegstaande units aan de Dorpsstraat 22-24 staan. De gemeente heeft in april 2023 in een RIB 042 de raad laten weten de panden voor twee jaar te huren voor de doelgroep beschermd wonen of tijdelijke opvang van Oekraïners. Waarom staan deze units nu al maanden leeg en wat is het perspectief voor deze woningen? Want ja, we betalen toch niet twee jaar huur voor leegstand? Graag een reactie van het college hoe deze woonunits ingevuld gaan worden. Het tweede thema is het centrum van Zeist. Ook het centrum van Zeist is een vaak besproken onderwerp. Waarom we dit thema nu opvoeren, is de onrust die tot ons komt van inwoners, maar vooral van ondernemers over de toekomst en de inrichting van het centrumgebied. Met name rond de Klinker en de Hogeweg-Steynlaan naar Voorheuvel. In de pers was in een stuk over het vertrek van de BCC te lezen dat de verantwoordelijke wethouder gaat voor een compact centrum. Ik citeer: "Wij verleiden winkeliers om naar de Slotlaan te gaan." Einde citaat. Er werd weinig belovend gesproken over de Hogeweg-Steynlaan en Voorheuvel. Ik citeer hier nogmaals: "De winkelpanden zijn gebouwd als woonhuis, dus niet zo ingewikkeld om die functie terug te brengen." Einde citaat. Maar ja, is dat nu ook zo? Vinden de lokale winkeliers die daar hun nering hebben dat ook zo? En wat vinden de pandeigenaren daarvan? Wat is nu echt die visie op dat centrum? Dat horen we graag van het college. Ja, en met name hoe kijken de lokale ondernemers daar tegenaan, want die schrikken echt van die uitingen die ze moeten lezen in de krant, zonder daarbij gehoord of gekend te worden. En zeker als het ook gaat om wat zij lezen als een uitsterfbeleid voor de Hogeweg-Steynlaan en Voorheuvel. Ja, en naast dat, de winkelpanden in het centrum, zijn er ook zorgen over het verkeer. In de bijeenkomst met ondernemers is er gesproken over tweerichtingsverkeer over de Weeshuislaan naar het Voorheuvelplein. Het CDA vraagt zich af: is dat echt serieus? Deze inbreng van de gemeente. Wat is het draagvlak bij de bewoners en alle ondernemers, in plaats van twee woordvoerders die op die avond het woord hebben gevoerd? Ja, wat blijft er nu over? Waar blijft nu de totale visie over het gebied rond de Klinker en van de Klinker zelf? Graag een reactie van het college op dit thema. Ik neem even een slokje. Het derde thema is gezond leven in Zeist. Iedereen hier aanwezig vindt gezond leven in Zeist een belangrijk thema. Echter, wat nog te vaak onbesproken blijft, is: hoe is het gesteld met het drugsbeleid in Zeist? Laten wij onze ogen niet sluiten. Ook in Zeist komt drugsproblematiek voor. Kijk alleen maar naar de sluitingen van panden in Zeist waar drugs is gevonden. Aan drugs ligt een gruwelijke onderwereld ten grondslag, met vaak ook geweld. En om meer grip te krijgen op de situatie, is het belangrijk inzichtelijk te maken hoeveel en wat voor drugs er in onze gemeente gebruikt worden. Dat helpt ook bij een gerichte aanpak tegen drugsgebruik en criminaliteit. Meer en meer gemeenten in ons land laten een rioolwateronderzoek uitvoeren door waterinstituut KWR. Het onderzoek van rioolwater is relatief eenvoudig en snel uit te voeren. Hierdoor ontstaat er inzicht in de mate van het drugsgebruik in onze gemeente. Vraag aan het college is: bent u bereid om periodiek de aanwezigheid van drugs te laten meten in het rioolwater, ten einde van de resultaten van het onderzoek een aanpak te ontwikkelen van drugsbeleid in Zeist en aan de raad voor te leggen? Tot slot, voorzitter, een actueel onderwerp dat speelt in Zeist. Het is inmiddels ook weer een veelbesproken onderwerp in de samenleving in de afgelopen week: het dit jaar niet doorgaan van Winter Wonderland. Het vraagstuk heeft mijns inziens weinig uitleg nodig. U heeft ook een persbericht van ons ontvangen waarin het is uitgelegd. Ik blijf dan ook graag weg bij de discussie waar of door wie het mis is gegaan. Dit is iets voor een evaluatie op de lange termijn. Daarom is het goed dat Zeist Nu vragen heeft gesteld over het verloop van het proces. Hierbij past ook een leermoment over het tijdpad van de vergunningverstrekking daarvan voor dergelijke grote evenementen. Maar graag kijk ik naar wat wel mogelijk is, om te kijken of het evenement alsnog zou kunnen doorgaan. Wat 6 jaar geleden klein is gestart, is uitgegroeid tot een mooi en groot evenement voor Zeist en omstreken. Mensen kunnen elkaar ontmoeten, plezier maken, hebben de mogelijkheid tot schaatsen en er heerst een prachtige eindejaarssfeer in het dorp. Het CDA heeft zelf contact opgenomen met de ondernemer. De vergunning is keurig verstrekt door de gemeente, echter twee zaken zijn niet geregeld: het schoolschaatsen en de stroomvoorziening. Waar vorig jaar dit geen probleem was, blijkt het nu het struikelblok te zijn. Het CDA vraagt zich af waarom. De kosten zijn nagenoeg gelijk aan vorig jaar. In onze gesprekken met de ondernemer heeft deze aangegeven dat, als er alsnog een toezegging komt vanuit de gemeente dat deze twee zaken door de gemeente worden opgepakt, hij alsnog Winter Wonderland wil organiseren. Een toezegging kan natuurlijk niet nog dagen op zich laten wachten, omdat er al veel tijd is verloren voor de voorbereidingen van het evenement. Daarom verzoekt het CDA het college vandaag alsnog een toezegging te doen dat het schoolschaatsen en de stroomvoorziening alsnog geregeld worden door de gemeente, zodat Winter Wonderland ook dit jaar kan plaatsvinden. Ik laat het aan het college over of zij hier nu al een reactie op willen geven of willen wachten tot na de bijdragen, nadat alle fracties hebben gesproken. Aan alle fracties vraag ik in uw bijdrage om een reactie hierop te geven, zodat we weten van elkaar hoe u tegen dit vraagstuk aankijkt. En daar zou de heer Van Nieuwstad kunnen denken dat hij de dans ontspringt, maar ik vraag hem specifiek daar zometeen ook een reflectie op te geven. Afrondend, voorzitter, een fatsoenlijk Zeist, goed samenleven in Zeist. De voorliggende begroting is begrijpelijk, wat somber opgesteld. De septembercirculaire laat echter ruimte zien in de aankomende jaren voor versnelling van plannen en het blijven geven van impulsen in de samenleving om plannen en ideeën te verwezenlijken. Maar naast gespreide verantwoordelijkheid, publieke gerechtigheid en solidariteit houden we ook vast aan het goede rentmeesterschap. Een rentmeester jaagt het bezit er niet door, maar beheert dat zorgvuldig om het zo mogelijk aangevuld door te geven aan de toekomstige generaties. Zo zullen wij dan ook deze voorliggende begroting beoordelen. Voorzitter, ik dank u voor de aandacht.

Dank u wel, meneer Fluitman van het CDA. Ik zou willen voorstellen om enige structuur in de orde van de vergadering aan te brengen. Er zal een eerste reactie komen vanuit het college van B en W op de vraag die hier besloten ligt, en wellicht ook op vragen over geheel andere onderwerpen die in uw algemene beschouwingen naar voren komen. Na de eerste termijn van de zijde van de raad, wat mij betreft wat de orde betreft, laten we geen interrupties toe. Na de pauze vanavond zullen de vragen die in de algemene beschouwingen naar voren zijn gekomen, behandeld worden. Voor zover u zich tussendoor wilt laten verleiden door de vragen die door de respectievelijke fractievoorzitters of sprekers worden gesteld: ja, daar ga ik niet over, dat is aan u zelf. Ik wil het voorstel tot orde beperken tot wat ik zojuist heb genoemd. De heer Van Hulst van GroenLinks, dank u.

Dank u wel, voorzitter. De heer Fluitman hoeft niet bang te zijn dat ik de gelegenheid voorbij laat gaan om hier iets van te vinden. Integendeel. De eerste vraag die natuurlijk gesteld moet worden, is: om welk bedrag gaat het hier eigenlijk? Het mag zo zijn dat dit in de vragen aan de orde is gekomen en dat het in het persbericht voorbijgekomen is, maar het lijkt me goed om dat ook even hier voor de luisteraars te memoreren. Ten tweede is het natuurlijk zo dat een goed rentmeester ervoor zorgt dat de zaken goed beheerd worden. Dus dan is de daarbijbehorende vraag: als het betreffende bedrag boven water is, hoe moeten we dat dan dekken, zoals dat heet? Dan wordt er ook gevraagd: wat vindt uw partij ervan dat Winter Wonderland niet door kan gaan? Laat één ding duidelijk zijn, voorzitter: GroenLinks is voor het organiseren van gezellige evenementen. En natuurlijk vinden wij het belangrijk dat onze inwoners in het centrum allerlei leuke dingen kunnen doen. Het is ook zo dat GroenLinks al een aantal jaren aanstuurt op het vergroenen van dit soort evenementen. Duurzaamheid is ook een belangrijk onderdeel van het algemene beleid van deze gemeente. Ik kan me herinneren dat we in het verleden al eens gesuggereerd hebben dat iedereen mag doen wat hij wil, maar dat een rollerskatebaan voor kinderen – en ook voor volwassenen, by the way – net zo leuk is als een schaatsbaan, maar veel duurzamer. Dus ik ben er een voorstander van om bij als ingediende voorwaarden een sterke vergroening en verduurzaming van dit evenement na te denken om daaraan bij te dragen. Maar er is nog een extra vraag. Kijk, er wordt hier door een ondernemer of door een aantal ondernemers een goede poging gedaan om iets moois voor Zeist te organiseren. Maar dat is niet het enige wat er dit jaar gebeurt. Er zijn wel meer mensen die feestjes organiseren of bijeenkomsten. Dus de vraag aan de fractievoorzitter van het CDA is ook: is hij niet bang dat, als wij op dit moment zeggen 'we springen als gemeente bij', dat daar een precedentwerking van uitgaat?

Ik kijk even of er meer informatie is over dit onderwerp. Hannie van Kippersluis, wilt u het over dit onderwerp hebben? Dan kunnen we ons tot deze vragen beperken. De heer Fluitman van het CDA, ja.

Ja, dank u wel, voorzitter. Dank aan de fractievoorzitter van GroenLinks voor de vragen. Over welk bedrag gaat het? Het gaat om ongeveer 50k. Dat is ongeveer hetzelfde bedrag dat vorig jaar en de jaren daarvoor ook nodig was. Dit jaar is de markt natuurlijk verhuisd richting de Slotlaan. Daarvoor is een aparte stroomvoorziening gecreëerd, die bekostigd is door de gemeente. Ook het schoolschaatsen werd bekostigd door de gemeente. Dus de kosten zijn gelijk aan die van het jaar daarvoor. Het tweede punt gaat over de vergroening die u noemt. Ik begrijp de vergroening, maar ik vind dat die in de vergunningverlening hoort. Daar kunnen we een discussie over voeren. De vergunning is inmiddels verstrekt en dat betreft hier twee zaken. We kunnen heel breed praten over het hele stuk en hoe de vergunningverstrekking in elkaar zit. Ik denk dat het goed is om dat in een evaluatie mee te nemen en wellicht bij toekomstige vergunningverstrekkingen te kijken hoe we het nog meer kunnen vergroenen. De lichte verlichting die aan was, die is meer doorgevoerd, dus dat waren al dingen die weggesaneerd waren om aan uw vergroeningswensen tegemoet te komen. Maar nogmaals, daar gaat het wat mij betreft nu niet over, want de vergunning is gewoon verleend op basis van hoe het zou moeten zijn. Het gaat alleen over de bekostiging van deze twee zaken die vorig jaar gewoon door de gemeente zijn gedragen en nu opeens, om welke reden dan ook, niet in beeld waren.

Dat wil zeggen, voorzitter, ik heb ook gevraagd of de heer Fluitman niet denkt dat er een precedentwerking uit kan gaan van het subsidiëren van dit evenement.

We subsidiëren het evenement tot op zekere hoogte. We zijn al zeven uur of zelfs zes jaar bezig met een ijsbaan in Zeist, die klein is begonnen. We hebben hierover afspraken gemaakt met de ondernemer, waarbij ook subsidies vanuit de gemeente betrokken waren. Deze subsidies zijn gaandeweg afgebouwd. De ondernemer staat nu zelfstandig voor het voortzetten van de zaak, inclusief alle risico's en kosten die daarbij komen kijken. Dus ik denk dat we vooral moeten kijken naar hoe we faciliteren, en dat heeft te maken met stroomvoorziening. Als we de markt zouden verplaatsen, zou die stroomfaciliteit ook gerealiseerd moeten worden. Dat is het ene punt, en het andere is hoe we ervoor zorgen dat onze jeugd er goed gebruik van kan maken. Net zoals in voorgaande jaren kunnen scholen gewoon met klassen naar de ijsbaan gaan om te schaatsen, als alternatief voor een gymles.

Tot slot, voorzitter, als ik mag, de dekking.

Ja, wat mij betreft komt de dekking uit dezelfde bron als waaruit het vorig jaar is bekostigd. Maar dat laat ik ook graag aan het college over. Ik vraag me af waarom het blijkbaar nu niet mogelijk zou zijn geweest. Als de vergunning verstrekt was, was er ook afgesproken dat de markt weer verplaatst zou worden. Hoe zou dan de stroomvoorziening geregeld zijn? Het is niet zo dat de markt niet verplaatst is vanwege de stroomvoorziening. Dat heeft te maken met het feit dat de markt heeft aangegeven dat ze vorig jaar 60% minder omzet hebben gehad. Ik heb inmiddels ook van marktkooplui vernomen dat zij het juist heel erg leuk zouden vinden als de ijsbaan in de nabijheid van hun markt staat. Dus wat dat betreft, zie ik alleen maar een win-winsituatie. En qua kosten verwacht ik een gelijk kostenplaatje als een jaar geleden.

Dankzij Hannie van Kippersluis is er nu een interruptie tijdens de algemene beschouwingen.

Ja, dank u wel, voorzitter. Ik heb een verduidelijkende vraag voor collega Fluitman. U had het over drugs; bedoelt u daarmee de officiële definitie van drugs, inclusief alcohol, of blijft dat erbuiten?

Dan hadden ze niet de concentratie van drugs in het rioolwater moeten meten, maar dat is onzin. Nee, we hebben het over drugs zoals die daadwerkelijk worden gebruikt, en dan gaat het natuurlijk over de harddrugs, en niet over alcohol en dergelijke zaken. Ja, er zijn veel voorbeelden in het land waar gemeenten - ik noem Leeuwarden, ik kan Amsterdam noemen, ik kan Oudewater noemen - waar men destijds onderzoek heeft gedaan en zeer geschokt was over de resultaten die uit die metingen naar voren kwamen. Die resultaten gaven ook inzicht in wat er in bepaalde wijken gebeurde. Dat waren zeer schokkende uitkomsten, maar ook heel belangrijk om op basis daarvan te bepalen welk beleid we nu moeten voeren om dit tegen te gaan.

Voorzitter, ja, dank u wel. Mag ik, naar aanleiding van uw antwoord, u erop wijzen dat alcohol wel degelijk tot de harddrugs wordt gerekend? Wat is de officiële definitie daarvan? Ik deel uw zorg. Mag ik even uitpraten? Voorzitter, ik deel uw zorg dat drugs inderdaad een groot probleem kunnen zijn, maar ik denk dat het niet goed is om bij voorbaat een onderdeel daarvan uit te sluiten, omdat alcohol wel degelijk voor heel veel ellende zorgt. Dat wilde ik even meegeven. Vandaar mijn verduidelijkende vraag.

Ja, voorzitter, ik ben het helemaal met mevrouw Kippersluis eens, alleen denk ik dat we wat betreft alcohol andere metingen hebben die we uitvoeren. Volgens mij moeten we echter niet over de inhoud van het onderzoek praten. Het is eerst belangrijk om te bepalen of we zo'n onderzoek willen uitvoeren, en dan laat ik het graag aan het college over om te onderzoeken welke drugs mogelijkheden er zijn en hoe dat kan. Als alcohol daarbij zou kunnen horen, dan vind ik dat ook uitstekend. Waar het mij met name om gaat, zijn de echte harddrugs en de criminaliteit die daarmee verbonden is.

De tekst die je hebt gegeven lijkt een reeks willekeurige zinnen en fragmenten te bevatten die niet logisch met elkaar verbonden zijn. Om de tekst grammaticaal correct te maken, moeten we aannames doen over de bedoeling en context. Hier is een poging om de tekst grammaticaal correct te maken, hoewel de betekenis nog steeds onduidelijk kan zijn zonder verdere context: "Dankzij Annie's ingreep zijn de laarzen van Kipper belangrijk geworden. De heer Jan Bredius, een nieuwkomer in de democratische politiek van Zeist, werd onderbroken. Ja." Let op dat deze correctie ervan uitgaat dat "Annie van Kippers laars" betekent dat Annie iets heeft gedaan met betrekking tot Kippers laars, en dat "belang" verwijst naar het belang of de relevantie van de laars. "Nieuw democratisch Zeist" wordt geïnterpreteerd als een verwijzing naar de politieke scene in Zeist, en "bij Interruptie" wordt opgevat als een onderbreking tijdens een discussie of debat. De "Ja" aan het einde van de zin is bevestigend, maar zonder context is het niet duidelijk waar het naar verwijst.

Ja, dank u wel, voorzitter. De fractievoorzitter van het CDA maakt zich veel zorgen, onder andere over het centrum en het verkeer. Hij heeft eveneens Winter Wonderland genoemd, maar ook de bestuursrapportage vermeldt een groot aantal vertragingen. Is de fractievoorzitter van het CDA daarmee bekend, en meer specifiek, met de vertraging die in de kerkenvisie heeft plaatsgevonden? Kan de fractievoorzitter van het CDA daarop reflecteren?

Ik ben bekend met de BERAP en dat er vertragingen zijn, maar vraagt u nu of een kerk aan de visie voldoet? Of heb ik u verkeerd verstaan?

Ja, we stellen een kerkenvisie op, maar deze heeft vertraging opgelopen door personeelswisselingen. Er wordt aan de visie gewerkt. Voor het opstellen van deze kerkenvisie zijn landelijk middelen beschikbaar gesteld aan alle gemeenten. Ik laat het aan het college over om te bepalen wanneer zij dit willen doen. Ik moet eerlijk zeggen dat ik het opstellen van een kerkenvisie belangrijk vind, maar ik kan me voorstellen dat het niet de hoogste prioriteit heeft op de lijst van prioriteiten, aangezien we in Zeist andere, belangrijkere zaken hebben. Als de capaciteit het niet toelaat, dan kan ik me voorstellen dat er een goede afweging wordt gemaakt over welke processen voorrang krijgen. Wat mij echter tegenvalt, is de vertraging. Ik merk dat sommige processen heel lang duren, terwijl we eigenlijk snel vooruit willen. Vandaar mijn vraag en een verzoek om reflectie van het college: waarom duren dingen zo lang en wat is er nodig om tot een versnelling te komen? Als Raad zijn wij er om te kijken of we daarbij ondersteuning kunnen bieden.

Dank u, heer Fluitman, voor uw bijdrage en de reactie op de interrupties. Graag geef ik het woord aan de fractievoorzitter van de VVD, de heer Ernst van Splunter.

Ja, voorzitter, we beginnen groen, met het gemaaide gras. Ik kan mij aansluiten bij de woorden die de heer Van Nieuwstadt aan het begin heeft uitgesproken over de internationale toestand in de wereld, want die is complex en moeilijk. Wij hebben daar gemeenschappelijk ook iets over aan het licht laten schijnen. Overigens denk ik dat dit hier verder op dit moment geen behandeling behoeft, maar ik kan mij aansluiten bij de woorden die hij heeft gesproken. Vandaag buigen wij ons als Raad over de begroting voor de gemeente Zeist 2024, en het goede nieuws is dat, waar wij de afgelopen jaren rekening hielden met een forse inkrimping, het er nu naar uitziet dat de financiële toekomst van onze gemeente er gezond uitziet. De Zeister eigen behoedzame wijze van met geld omgaan helpt ons daarbij natuurlijk ook nu weer. Veel gemeenten om ons heen kijken enigszins afgunstig naar onze cijfers, omdat zij met problemen kampen die door het vasthouden aan onze bestendige financiële koers voor het grootste deel aan onze deur voorbijgaan. Mag duidelijk zijn dat de VVD krachtig voorstander is van het voortzetten van deze koers. De aanhoudende structurele tekorten voor de uitvoering van jeugdzorg en de Wet maatschappelijke ondersteuning verdienen in dit kader wel aandacht. Hoewel dit gedeeltelijk wordt gecompenseerd door de SPUK-gelden (specifieke uitkering sport en bewegen, gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie en de sociale basis), biedt dit geen duurzame oplossing en er moet vanuit het Rijk anders worden omgegaan met de financiering van deze posten. Maar om ervoor te zorgen dat zowel onze inwoners als onze gemeentefinanciën gezond blijven, is het van essentieel belang om de tekorten in het sociaal domein ook op gemeentelijk niveau zo effectief mogelijk aan te pakken. Gelukkig is de oplossing wel in zicht, want dit jaar werden leidende principes geïntroduceerd die voor deze problematiek duidelijker richtlijnen bieden en tegelijkertijd meer vrijheid geven aan onze professionals. Bovendien zijn we enthousiast over de voortgang van het programma 'Sociaal in balans' en de toevoeging van het vierde project 'Gericht kiezen'. Met deze toevoeging onderzoeken we de beïnvloedbare zorg, vervoersvoorzieningen en groepsgerichte aanpak om zo de kosten binnen de jeugd en WMO terug te dringen door gerichte maatregelen. Voorzitter, de VVD staat er pal voor dat de Zeistenaar zijn geld zoveel mogelijk in eigen portemonnee kan houden. En dat betekent dat wij, met het meerjarenperspectief uit de septembercirculaire in het achterhoofd, blij zijn voor het behoud van de stelpost lastenverlichting en om deze in de richting van het jaar 2025 op te hogen om zo de te hoge lastendruk weer naar beneden te krijgen. Sterker nog, vanwege die nu al te hoge lastendruk is de VVD warm voorstander om al in 2024 de lijn van de lastenverlichting door te trekken door voor 2024 hetzelfde bedrag als in 2023 te reserveren als stelpost lastenverlichting, met dezelfde besteding via de afvalstoffenheffing. Daarvoor kan dekking worden gevonden via onttrekking aan de algemene reserve, die dan bij de jaarrekening 2023 kan worden aangevuld door het onbenutte deel van het uitvoeringsprogramma. Daarmee komen we de Zeistenaar nu al tegemoet bij de gestegen lasten in 2024. Wij denken dat we de begroting daarmee niet extra belasten, geen geweld aandoen en zouden dat vermoeden graag bevestigd krijgen vanuit het college, straks bij de beantwoording. We willen ook graag weten van de collega's hoe zij hierin staan. Het voortzetten van de ingezette koers, waarover ik in het begin van mijn verhaal sprak, geldt overigens ook voor het voortvarend uitvoeren van de afspraken die in het coalitieakkoord zijn vastgelegd. Collega Bredius had het daar overigens ook al over. Wij zien ook hier, in het uitgebreide pakket van documenten waar alle betrokkenen weer keihard aan hebben gewerkt, waarvoor heel veel dank, positieve signalen. Soms gaan dingen minder hard dan we zouden willen, maar daar zijn ook vaak externe factoren schuldig aan. Maar de ambities van dit college, voorzitter, zijn groots en wat ons betreft dus gezond. En we zien ook het plezier waarmee de leden van het college hun werk uitvoeren. En dat stemt tot tevredenheid en, uitgaande van het feit dat deze lijn de komende jaren wordt doorgetrokken, zien wij vanwege financiële armslag en het gezonde ambitieniveau vanaf 2025 enige ruimte op bescheiden schaal voor intensiveringen. En wij vragen daar nu aandacht voor, zodat ze in de kadernota van volgend jaar 2025 kunnen worden meegenomen. En ten eerste wil ik dan over het wijkmanagement spreken. Onze fractie zou, omdat wij de indruk hebben dat wijkmanagers overbelast zijn en het nut van deze functie wat ons betreft buiten kijf staat, willen pleiten voor uitbreiding van de capaciteit. We realiseren ons meteen dat dit voor 2024 nog niet mogelijk is. Daarom vragen we het college het een en ander voor te bereiden en daar ook een wat grotere armslag en mandaat voor de wijkmanager bij te betrekken. Dat zou het mogelijk maken in de kadernota hiervoor voorstellen te doen. Graag de reactie van het college, en dat mag wat ons betreft ook schriftelijk als bepaalde onderdelen van mijn vragen complex zijn. Dan wil ik naar het energieverbruik. Een ander punt van aandacht is het beheersbaar maken van energieverbruik. Grote groepen inwoners en ook bedrijven worden hard geraakt door de stijgende energielasten. Natuurlijk zijn er maatregelen vanuit de overheid, de rijksoverheid ook, om de oplopende kosten te verminderen. Maar hoewel we gelukkig zien dat het energieverbruik daalt, zelfs het laagste sinds jaren, moeten er toch nog grote stappen worden gezet. Het coalitieakkoord bevat in dit kader afspraken voor inwoners en bedrijven. Kunnen deze, omdat het met de financiën toch beter gesteld is dan werd verwacht, binnen de kaders van de hele raadsperiode niet versnellingsmaatregelen worden genomen? Als de overheid het niet allemaal alleen hoeft te doen, maar het bedrijfsleven door een gunstige prijsstelling meehelpt, kan een vliegwieleffect ontstaan die kosten voor energieverbruik doen dalen. Ook hier graag reactie van het college. En als het ook hier weer te complex is, mag dat ook schriftelijk. En over het ondernemen gesproken, wij kijken uit naar het onderzoek en de uitkomsten daarvan in kwartaal twee van 2024 betreffende de openingstijden van de winkels. Ander punt van de VVD-fractie: de communicatie tussen de overheid en de inwoners. Onlangs werd besloten mededelingen vanuit het gemeentebestuur niet langer via de Nieuwsbode te verspreiden. Uiteraard begrijpen wij dat de toekomst van communicatie digitaal is en tegelijkertijd zijn er nog veel inwoners die daar niet of minder vertrouwd mee omgaan. Dat zou ertoe leiden te bekijken of er niet wegen zijn die we al bewandelen en ook financieren die op dit vlak een grotere rol zouden kunnen spelen. Ik denk bijvoorbeeld aan lokale radio en tv, in ons geval dus Slotstad. Als het college ons zou kunnen meenemen in de uitwerking, wellicht ook nog via andere communicatiekanalen, zouden wij dat zeer toejuichen. En als er mogelijkheden zijn, kan dit dan ook de komende jaren in de financiële kaders worden opgenomen? Want op het gebied van communicatie zorgen we ervoor dat inwoners niet goed, of laat, of te laat, of niet direct door de gemeente worden geïnformeerd over plannen in hun directe omgeving. In juni hebben wij al raadsbreed gevraagd mee te denken over oplossingen om dit soort communicatie fysiek dichter bij de inwoners te brengen. Die uitnodiging aan de hele raad blijft staan. En het lijkt ons een goede gedachte dit de komende maanden verder uit te werken. Voorzitter, op 3 oktober is in onze raadsvergadering het Integraal Veiligheidsplan vastgesteld. Dat schept een solide basis voor een gedegen veiligheidsbeleid in Zeist. De VVD is sowieso verheugd over dat er afgelopen weken veel aandacht is uitgegaan naar veiligheid in onze gemeente. Twee weken geleden vond door heel Zeist de Week van de Veiligheid plaats, met gratis events en daarbij veel aandacht voor cybercrime en digitale fraude. Dat draagt bij tot bewustwording en verdere terugdringing van de zichtbare criminaliteit. We weten dat het college en de verantwoordelijke ambtenaren zich buiten de schijnwerpers ook veel moeite getroosten om het steeds intensievere gevecht tegen de onzichtbare criminaliteit te voeren. En wij wensen u juist ook hier op dit punt heel veel succes mee. Tot slot nog een opmerking over twee onderwerpen in het kader van de gemeentelijke democratie. In het afgelopen jaar hebben we voor het eerst gewerkt met het instrument van het burgeramendement en heeft tevens het burgerberaad jaarwisseling plaatsgevonden. Onze raad heeft in de besluitvorming het eerste en het laatste woord. Een positief punt bij het burgeramendement was wat ons betreft de intentie vanuit deze raad om niet los te laten, en ik herhaal daarvoor de waardering voor mijn collega Alexander Pieters, en alles in het werk te stellen die initiatiefnemers recht te doen. Dat was niet altijd even eenvoudig, maar in een gemeenschappelijke inspanning is het ons toch gelukt. En als wij een beroep doen op onze inwoners, omdat we soms even niet meer weten hoe we dingen evenwichtig moeten besluiten, zoals bij het burgerberaad jaarwisseling, is het wat ons betreft zo dat we de inbreng van die inwoners zwaar moeten laten wegen en een evenwichtig resultaat dat gedragen wordt door de uiteinden van de Zeister samenleving in zijn geheel moeten respecteren. En het raakte ons in positieve zin dat zoveel deelnemers lieten weten dat zij niet alleen veel meer zicht hadden gekregen op het proces van de gemeentelijke democratie, maar er zelfs over dachten om met ons mee te gaan doen. En dat lijkt mij voor het vaste deel van mijn betoog een mooie afsluiting van de algemene beschouwingen. Maar ik wil ook graag nog even ingaan op de vraag die de heer Fluitman, de vorige spreker, ons heeft gesteld over Winterwonderland. Voorzitter, ja, de verwarring is bij ons compleet. De heer Fluitman heeft de ondernemer gesproken, maar dat hebben wij ook gedaan. We hebben zelfs vanmorgen telefonisch contact met hem gehad. En wat interessant is, is dat deze ondernemer een tijdje geleden in de media heeft aangegeven dat hij Winter Wonderland in 2023 helemaal niet wil houden. En dat heeft te maken met de locatie die er voor dit jaar beschikbaar zou zijn, maar ook met oplopende kosten die zo groot zijn, omdat het allemaal nu op dit moment last-minute werk is, dat het niet bij die 50k, zoals de heer Fluitman aangaf, zal blijven. Dus wij hebben, want mijn collega Vriendin heeft vanmorgen nog met die ondernemer gesproken, een totaal ander beeld van de situatie. En wij hebben sterk de indruk gekregen dat het op dit moment zo is dat de ondernemer in 2023 Winter Wonderland niet zou willen houden. Ik ben het overigens eens met de opvatting dat als wij voor een ondernemer in zijn businesscase op het allerlaatste moment een handreiking zouden doen, dat daar een gevaarlijke precedentwerking van zou uitgaan. En dat moeten we, denk ik, ook voorzitter, betrekken bij de finale afweging over dit onderwerp. Daar zou ik het bij willen laten.

Voorzitter, dank aan de heer Van Splunter, die spreekt als fractievoorzitter tijdens de algemene beschouwingen van de VVD. Hij geeft twee mensen de gelegenheid tot interventie: Marcel Fluitman en respectievelijk Jan Bredius, waarbij Marcel Fluitman van het CDA is.

Ja, dank u wel, voorzitter. Ik dank de heer Van Splunter voor zijn bijdrage. Maar het zal waarschijnlijk met mijn niveau te maken hebben dat ik het niet helemaal kan volgen op veel punten. Dus ik zou graag nog wat uitleg over uw bijdrage willen hebben, en dat eerste gaat over de dekking van die lastenverlichting. Want u heeft het over een onbenut deel dat doorgeschoven wordt. Nee, wat niet doorgeschoven wordt, maar dat dan naar de algemene reserves gaat. U put eerst uit de algemene reserves, en ik vraag me af of dat onbenutte deel het volgende jaar niet nodig is voor werk dat niet gedaan is. Dus graag even een reflectie daarop. Ten tweede, over het energieverbruik kon ik u helemaal niet volgen, en u gaf zelf al aan dat het misschien een moeilijke vraag was richting het college, die ook schriftelijk mag. Maar ik zou graag willen dat u mij heel duidelijk uitlegt wat u nu aan het college vraagt, dus daar nog een reflectie op. Nou, inwoners fysiek dichterbij de gemeente brengen en vervolgens doet u een hele lofzang over wat de gemeente daarin heeft gedaan, dus dat vond ik een beetje tegenstrijdig. Maar goed, daar wil ik het nu niet over hebben. Dan blijven er twee dingen over: de wijkbudgetten en de vraag of u niet van mening bent dat u op de stoel gaat zitten van, ja, bijna een gemeentesecretaris die de directeur is van deze organisatie. Als het gaat om inzet van capaciteit, zou u zich als raadslid of als fractievoorzitter van de VVD niet moeten bemoeien met het 'wat' er moet gebeuren in plaats van het 'hoe', en dat u daar het college op aanspreekt? Maar dat u zegt: "We moeten tot capaciteitsuitbreiding komen." Ik vind dat u wel heel ver gaat en waarvan ik van mening ben dat u eigenlijk uw bevoegdheid zelfs sterker nog voorbijgaat. Tot slot, ja, de ijsbaan. Een ander beeld, een andere kwestie daarover heb ik eigenlijk helemaal niet zoveel zin om verder te debatteren met u, anders dan dat ik zeg: Er is een toezegging gedaan door de ondernemer op deze twee punten bij ons meerdere malen. Wij gaan volgens mij helemaal geen businesscase financieren. De vraag is om te financieren wat in voorgaande jaren ook is gefinancierd en niet gesubsidieerd, maar wel eens gefinancierd. En ik denk dat we zouden kunnen kijken of we in Zeist alsnog een hele mooie periode rond Kerst en Oud en Nieuw kunnen creëren in het centrum, en u als ondernemerspartij zou daar wat mij betreft ook achter moeten staan, in plaats van dat ik nu hoor dat u de ondernemer in grote twijfel trekt.

De heer Van Splunter, het woord is aan u.

Nu, op het laatste moment, begin ik, voorzitter. Wij hebben vanmorgen nog rechtstreeks contact gehad met de ondernemer, dus ik trek absoluut niets in twijfel. En dat wij opkomen voor de ondernemer, dat mag hier bekend zijn. Dat weten we in de Raad wel. En u probeert nu krampachtig het beeld te vestigen dat u dat ook doet. Maar vanmorgen hebben we even telefonisch contact gehad. Ja, als de informatie klopt dat de ondernemer op dit moment helemaal niet zit te wachten op ondersteuning, omdat hij niet meer ziet hoe hij zo kort van tevoren zijn businesscase nog rond kan krijgen, waarover staan we hier dan te praten? Ik heb niet het idee dat we de gaten in dat kader moeten gaan dichten. Dus ja, u wilt liever niet met mij daarover debatteren, maar als u mij daar toch op aanspreekt, dan doe ik dat. En dan, voorzitter, naar de lastenverlichting.

De VVD komt altijd op voor de ondernemer. U heeft vandaag de ondernemer gebeld en heeft een ander beeld gekregen. Wij hebben ook diverse malen met de ondernemer gesproken en die schetst eveneens een beeld. Als dat beeld verschilt, dan zullen we dat blijkbaar bij elkaar moeten brengen. Of nou ja, in ieder geval ga ik uit van de toezegging die mij door de ondernemer is gedaan, en dat gaat over deze twee punten. Ik ken uw vraagstelling aan de ondernemer verder niet, maar ik had van u verwacht dat u zou meewerken aan een oplossing, in plaats van nu de ondernemer sterk in twijfel te trekken en eigenlijk te zeggen dat ik niet probeer op te komen voor de ondernemer. Ik probeer juist wel op te komen voor de ondernemer. Ik heb helemaal niets tegen die ondernemer. Ik probeer op te komen voor Zeist, voor de mensen in Zeist, voor de kinderen die in Zeist schaatsen, voor het plezier in Zeist. Daar hebben we zeven jaar keihard aan gewerkt en blijkbaar zijn er nu twee kleine elementen die het niet mogelijk maken. Ik had van u, als VVD, verwacht dat u achter mij zou staan en zou zeggen: "Hoe gaan we dit regelen in Zeist?" In plaats van nu allerlei twijfels op te roepen en te doen alsof ik het allemaal niet begrepen heb.

Als ik mag, voorzitter, ik ben erg blij met het geval.

Ik ben in ieder geval blij dat u hier heel duidelijk stelt dat u niets met die ondernemer te maken heeft en dat het vooral om de samenleving gaat. Ja, voor ons gaat het ook om de samenleving, om schoolschaatsen en om mensen die het moeilijk hebben. Dit soort faciliteiten is natuurlijk fantastisch, maar wij krijgen informatie van de ondernemer die zegt: "I rest my case. Voor 2023 laat ik het erbij om allerlei redenen." Ik denk, voorzitter, dat het verstandig is dat ik het hier voorlopig bij laat, want anders gaat het alleen maar over Winter Wonderland. We zijn vandaag macro bezig, nietwaar? Het gaat over de begroting van 2024. En ik vind dat dit onderwerp de beschouwingen niet mag domineren, voorzitter.

Volgens mij beslis ik zelf over mijn inbreng in de beschouwingen. Of het u nu wel of niet zint, het laat heel duidelijk zien dat de VVD twijfels heeft over wat er in Zeist gebeurt en blijkbaar niet positief wil meedenken over hoe we problemen samen kunnen oplossen. En daar staat het CDA voor: kijken hoe we iets wat we zeven jaar als traditie hebben neergezet in deze samenleving kunnen voortzetten. Volgens mij is dat belangrijk voor onze inwoners, voor de bezoekers van Zeist, voor de kinderen die daarin willen meespelen of willen schaatsen en dergelijke activiteiten willen ondernemen. Volgens mij zijn we het daarover ook eens, alleen niet over de weg die naar de oplossing leidt, en dat vind ik jammer.

Is er nog een laatste opmerking? Het enige waar ik twijfels over heb, is de stelligheid die u poneert en of die klopt op basis van het rechtstreekse gesprek dat mijn collega vanmorgen heeft gevoerd. Dus wat mij betreft, laten we het hierbij. Lastenverlichting is ook een belangrijk punt. Het gaat over de begroting voor 2024. U verwees zojuist in uw eigen bijdrage ook naar een situatie die zich in vorige jaren heeft voorgedaan, dus dat wil ik nu weer doen, zoals de lastenverlichting van vorig jaar via de afvalstoffenheffing is geregeld. Daar verwijs ik naar, naar dezelfde systematiek. Dat is het punt dan, het energieverbruik, want daar begreep u, naar ik meen, niet zoveel van. Ik dacht dat ik daarover helder ben geweest. We proberen om wat er in het coalitieakkoord is afgesproken versneld uit te voeren, als dat tenminste binnen de kaders past. Het is een vraag aan het college of we, nu de kosten ontzettend hoog zijn en inwoners en bedrijven daar ongelooflijk veel last van hebben, kunnen kijken of we bepaalde dingen kunnen versnellen. Dat is wat ik heb gevraagd. En dan, voorzitter, het derde punt.

Energie. Ja, zeker, wat wilt u versneld uitvoeren? Het is mij niet helemaal helder. Misschien ken ik het coalitieakkoord onvoldoende, omdat het niet onder mijn hoofdkussen ligt. Dus misschien kunt u toelichten wat u versneld wilt laten uitvoeren en wat dat dan betekent?

Voorzitter, ja, dat zijn de afspraken. Deze gaan bijvoorbeeld over het isoleren van huizen en de afspraken via 'Mijn Groene Huis', 'Mijn Groene Bedrijf' om sneller tot isolatie en grotere besparingen te komen. Daarover hebben we tijdens de coalitiebesprekingen afspraken gemaakt. Dus, dat is toch geen raketwetenschap?

Voorzitter, dat is zeker geen raketwetenschap, maar het is wel fijn voor de mensen die meeluisteren om te begrijpen wat de VVD wil gaan doen, zodat zij ook weten wat ze kunnen verwachten. En ik vind u erg oppervlakkig. U legt de bal bij het college neer om iets te versnellen, maar het is mij onduidelijk wat er versneld moet worden en hoe dat bekostigd moet worden. Dus ja, volgens mij maakt iets meer uitleg het voor mij in ieder geval wat beeldender.

Nu ik dat gedaan heb, ben ik u erkentelijk voor de vraag die u mij gesteld heeft.

Het laatste punt, het vierde punt, van uw interventie. Er was nog een kwart punt over, dacht ik, na de energiediscussie.

Voorzitter, ik denk niet dat ik buiten mijn boekje ga door dit aan te kaarten. Ik wil natuurlijk niet op de stoel van de gemeentesecretaris of welke hooggeplaatste ambtenaar dan ook gaan zitten, maar ik constateer wel bepaalde zaken. Ten eerste is het wijkmanagement een heel belangrijke taak in deze gemeente, waar veel goed werk wordt verricht. Echter, ik merk ook dat wijkmanagers het ontzettend druk hebben. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de directe contacten die ik met hen heb. Als ik in mijn eigen wijk bepaalde dingen constateer, realiseer ik me dat het werk omvangrijk is. Natuurlijk is het aan het college en de ambtelijke staf om te bepalen wat ze daar precies mee gaan doen. Wij hebben daar bepaalde gedachten over, die ik heb aangegeven.

Voorzitter, ik dank de heer Van Sprinten voor zijn antwoord. Echter, ik twijfel nog steeds sterk of wij, als Raad, gaan over de ideeën die hij heeft over het uitbreiden van de capaciteit en het doorzettingsmandaat waar u over spreekt. Gaan wij in deze Raad over hoe dingen uitgevoerd moeten worden? Nee, wij spreken het college aan op de uitvoering van zaken. Als dat niet goed gaat, dan treden wij op, maar wij gaan niet over de inzet van capaciteit. Wat mij betreft, zou u dat ook niet moeten willen. Ik denk dat u het daarmee heel moeilijk maakt voor sommige mensen, en zeker als u met ambtenaren spreekt die al onder druk staan. Daarom vind ik het voorbarig dat u in deze algemene beschouwingen concludeert dat er extra capaciteit moet bijkomen. Het zou sieren als u eerst met de gemeentesecretaris had gesproken om deze signalen te bespreken en te onderzoeken hoe hij denkt dit aan te kunnen pakken. Wellicht kunnen we er dan in de Raad iets mee doen, maar u neemt een voorschot op iets waar u, wat mij betreft, niet over gaat.

Voorzitter, nu breekt mij toch werkelijk de klomp. Als ik dat al zou doen, dan zou ik dat in de richting van de verantwoordelijke hier ter linkerzijde doen, bij de politiek verantwoordelijke, maar niet met alle respect voor alles wat de mensen hier doen, hè? In dit huis voor de gemeente met de ambtelijke staf, dat is niet de rolverdeling. En ik ben eigenlijk verbijsterd dat ik u dat moet uitleggen. Dan ga ik geen zaken doen met de gemeentesecretaris op dit punt. Dat doen we toch met de politiek verantwoordelijke, meneer. Het werd al verwarrend met Winter Wonderland en nu maakt u het alleen maar erger.

Meneer de Voorzitter, ik vraag me af of u het zelf wel begrijpt. U spreekt met ambtenaren die zeggen dat ze het heel druk hebben en onderbezet zijn. Vervolgens neemt u dat signaal op, want ik zei het net zelf – nee, u kunt nee schudden en naar uw hoofd wijzen, maar u zei het net zelf. En vervolgens komt u hier met een voorstel in deze begrotingsbehandeling. U heeft het over uitbreiding van capaciteit en u spreekt over een doorzettingsmandaat. U gaat dus op een stoel zitten waar u, naar mijn mening, niet over gaat. En ik vind het heel normaal – en u hoeft mij dat niet uit te leggen – dat als u signalen krijgt van een ambtenaar, u eens even met iemand vanuit het managementteam praat van: "Joh, ik hoor dit, hoe zit dat?" Dat zou u eraan kunnen doen, of houd daar eens rekening mee. Het is toch geen verbod om hier met een ambtenaar of met de gemeentesecretaris te praten? Ik vind het vreemd dat u op basis van bepaalde signalen nu om uitbreiding van capaciteit vraagt. En dan hebben we het nog niet eens over het woord 'wijkbudget' waar u het over heeft. Maar volgens mij worden die wijkmanagers niet uitbetaald, dus volgens mij praten we volledig langs elkaar heen, of u wilt het niet begrijpen.

Ja, voorzitter, ik denk dat ik het maar positief moet oppakken. Ik denk dat we langs elkaar heen praten, want er is geen ambtenaar die zich bij mij heeft beklaagd. Ik heb zelf dingen geconstateerd en ik heb helemaal geen rechtstreekse signalen gekregen van iemand uit het wijkmanagement, zoals "We zijn overbelast." Maar ik heb wel geconstateerd dat deze, wat ons betreft, zeer waardevolle ambtenaren het ongelooflijk druk hebben. Dat is mijn eigen waarneming.

Ja, dank u wel, voorzitter. Ik heb een korte vraag over de stijlpost lastenverlichting uit de algemene reserve. Dit lijkt op een sigaar uit eigen doos, ofwel een druppel op een gloeiende plaat. In het coalitieakkoord staat dat we de verhoging van de lokale lasten met terughoudendheid zullen inzetten. Ja, voorzitter, we hebben hier een artikel in het AD: "Lokale lasten stijgen flink; de OZB stijgt met 10,7%, en daar zit die extra 3% nog bij in." Vindt de VVD dit acceptabel? De VVD beweert dat men de baas over de eigen portemonnee moet zijn. We moeten de financiën teruggeven aan de burgers. Een paar jaar geleden hebben we op verzoek van de VVD de lasten verlaagd. Kan de VVD reflecteren op die stijging van 10,7%?

In welk opzicht? Sorry, voorzitter, in welk opzicht?

In het coalitieakkoord is gezegd dat we het met terughoudendheid zullen inzetten. Een percentage van 10,7% kan echter niet als terughoudend worden beschouwd; dat zal aanzienlijke gevolgen hebben voor onze inwoners. U zegt dat we hen eigenlijk moeten beschermen, nietwaar?

Dat is inderdaad zo. Hij heeft daar volkomen gelijk in, en hoe lager de lasten, hoe beter het is. Tegelijkertijd heb ik aan het begin van mijn betoog, wat u wellicht ook gehoord heeft, de bestendige financiële koers van Zeist geprezen. Dat is de reden waarom wij voor mensen in deze hele Zeister samenleving een heleboel dingen kunnen blijven doen. Dus, ik ben het met u eens: het is een druppel op een gloeiende plaat, maar we laten wel zien dat we, waar mogelijk en ook binnen de financiële kaders, lastenverlichting uitvoeren als we daartoe in staat zijn. Maar ik kom u tegemoet. Ik vind dat u een punt heeft als u zegt dat het een druppel op de gloeiende plaat is. Uiteindelijk is zo'n cijfer iets wat wij ook graag lager zouden zien. Echter, gelet op de bestendige financiële koers, moeten we daaraan vasthouden.

Dank u, er komt nog de heer Roel van Nieuwstadt van GroenLinks, de heer Van Nieuwstadt.

Ja, dank u, voorzitter. Ik wil graag reageren op de vraag die zojuist door de heer Bredie gesteld is. Verenigd Links, waar de heer Bredie toe behoort, heeft mij zojuist een vraag gesteld of ik mij niet enorm veel zorgen maak over allerlei groene ambities die uitgevoerd en betaald moeten worden. Als ik het goed heb, hoor ik de heer Bredie nu een pleidooi houden voor het verlagen van de OZB, terwijl hij tegelijkertijd allerlei ambities wil aanzwengelen. Correct me if I'm wrong, maar is dat niet wat ik de heer Bredie hoor voorstellen? Ja, toch?

Ja, voorzitter, dat is een vraag aan mij. Nee, dat is helemaal niet bepleit. Maar het is wel zo dat een OZB-verhoging van 10,7% een flink bedrag is. Vandaar dat ik de vraag aan de VVD stelde: hoe staat u daarin? In het coalitieakkoord, dat ook door GroenLinks is ondertekend, wordt vermeld dat het verhogen van de lasten voor onze inwoners, de lokale lasten, met terughoudendheid moet worden toegepast. Dat is de opmerking en de vraag die ik aan de VVD stelde.

Dat is een antwoord, maar niet op de vraag die ik heb gesteld: is de heer Bredie van plan om de OZB te gaan verlagen? Dit op basis van de vraag die hij aan de heer Van Splunder heeft gesteld.

Nou, ik ga zo een bijbeeld leveren en dan zult u erachter komen dat wij het er niet mee eens zijn dat die 3% die in 2021 door de Raad is aangenomen, bovenop die 7,7% zal worden gezet. Dus wij zouden graag willen vasthouden aan die 7,7%.

Ja, dank u wel, voorzitter, meer een mededeling dan iets anders. Ik wil me niet graag laten uitspelen in deze zaal, dus ik heb tijdens de interruptie van de heer Bredius met de ondernemer gebeld. Ik heb hem gevraagd wat hij vanmorgen met de VVD heeft besproken. Hij heeft mij zojuist medegedeeld dat hij het Winter Wonderland laat doorgaan, mits de twee elementen die ik heb genoemd gerealiseerd worden en dat hij een beter proces in de toekomst wil met wat meer versnelling. Dat is wat hij mij vijf minuten geleden nog heeft gemeld. Dank u wel, voorzitter.

Misschien is het verstandig om het even bij de mededeling te laten, omdat het zoeken naar de waarheid en werkelijkheid soms ingewikkelder is dan het lijkt. Dan ga ik naar de heer Jan Bredius van de nieuwe Democratische Partij Fées. Hij had al een cliffhanger gerealiseerd, dus wij zijn benieuwd.

Ja, dank u wel, voorzitter. Ja, ongemakkelijk is het, voorzitter, om over de inkomsten- en uitgavenverdeling van de gemeentelijke financiën voor 2024 te spreken, terwijl ruim 4000 km hier vandaan twee oorlogen woeden waarvan de uitkomsten nog verre van bekend zijn. Deze staan ook in directe relatie tot onze samenleving in Nederland en Europa, en we kunnen niet weten welke gevolgen dit voor de mensen daar en ook hier kan hebben. Maar we moeten ons echt beperken tot het strikt lokale gebeuren, ongeacht het feit dat ook lokaal tegenstellingen en verschillen bestaan die tot problemen in de lokale samenleving kunnen leiden en die dus voorkomen moeten worden, met alle financiële gevolgen van dien. Lokaal, voorzitter, na deze twee zinnen. Het begint met twee vragen, eigenlijk, want waarom moet steeds door de raad aan het college gevraagd worden om de 100% bekendheidscijfers voor de afvalstoffenheffing en rioolrechten? In een zeer recent verleden werden deze stukken steeds automatisch toegevoegd aan de begroting. Nieuw Democratisch Zeist begrijpt evenmin waarom de financiële effecten van het nieuwe parkeerbeleid voor 2024, zoals volgt uit het mobiliteitsplan, niet worden gepresenteerd bij deze begroting. Maar een PM-post kent de fractie van Nieuw Democratisch Zeist niet. Deze opstelling van het college, om twee keer toe geen openheid van zaken te geven, herkennen we niet. De Zeister verhouding raad en college is er een van wederzijds respect, maar we zien dat op dit punt niet terug. Volgens eigen berekeningen zou de PM-post in onderdeel 13 in bijlage twee van de begroting 2024, genaamd 'De overige ontwikkelingen', een positief saldo van 1,4 miljoen moeten kennen. Vraag: waarom geeft het college geen openheid van zaken? Dat er een uitvoeringsnota parkeerbeleid aan zit te komen, is na deze algemene beschouwingen een slecht argument, voorzitter. De tarieven verdubbelen van twee naar vier euro en vergunningen worden 25% tot 125% duurder. Het zijn de middengroepen, de lokale burger, die de lasten moeten dragen. Sterker nog, de overheid weigert inzicht te geven in welke financiële gevolgen dit beleid voor hen heeft. Nieuw Democratisch Zeist vraagt het college opnieuw: wat is het effect van de verhoging van de parkeertarieven per 1 april in het begrotingsjaar 2024? Nieuw Democratisch Zeist heeft, zoals gezegd, de opbrengst van het nieuwe parkeerbeleid berekend en daarbij gekeken naar pagina 55 van de tweede Bestuursrapportage 2023. En als dan het straattarief met 10% wordt verhoogd, stijgen de inkomsten met 140.000 euro. Vindt een verdubbeling van het straattarief plaats, dan gaat straatparkeren van twee naar vier euro. Dat levert de gemeente dus 1,4 miljoen op en dat bedrag, voorzitter, kan worden ingezet ter dekking van het terugdraaien van de bezuinigingen op de dotatie aan het bomenfonds, de lastenverlichting afvalheffing en de extra verhoging van de OZB met 3%. De dekking van het terugdraaien van de drie bezuinigingen kan, naast de net genoemde parkeeropbrengsten van 1,4 miljoen, worden gevonden in de 2 miljoen uit de septembercirculaire. De lokale lasten voor de middengroepen, de gewone burgers, stijgen al flink in 2024. En de politiek kan met deze tegemoetkomingen ervoor zorgen dat het leed voor de gewone huishoudens te overzien is. Sterker nog, de Zeister woonlasten komen al 14% boven het landelijk gemiddelde uit. Nieuw Democratisch Zeist wil hier iets aan doen. We zullen deze groepen moeten ontzien, willen we steun en vertrouwen terugwinnen. Ja, voorzitter, het heeft allemaal te maken met het dakpannengedoe dat bij de Kadernota 2025 wordt afgeschaft. U weet het nog wel: 7,7% indexering wordt nog eens verhoogd met die 3% voor de OZB. En dat kader van de 7,7% indexering, die verhoging daarvan wordt trouwens niet overal consequent doorgevoerd. Ik som wat dingen op: toeristenbelastingverhoging is 6%, van 2,50 naar 2,60 euro. Waarom eigenlijk niet 7,7%? Ja, en voorzitter, waarom eigenlijk niet 10,7%? Waarom gaat die niet, net als de inwoners bij de OZB, 10,7% bedragen? Nou, parkeren per 1 januari is 0% hoger, hè? Blijft twee euro, pas op 1 april gaat dat veranderen. Ja, ik heb hier staan, maar daar kom ik straks ook nog op terug. De naheffingsaanslag parkeerbelasting, ja, de vraag van de dag is: hoeveel gaat die omhoog? Nou, die gaat niet omhoog, die wordt 8% goedkoper. Schoolzwemmen 9%, klimmen voor de jeugd 10%. De combinatie zwemmen en klimmen 11%. Leges bij verbouwing van 10.000 euro: 38%. Wat valt er nog meer op in deze begroting? Ja, dat is toch ook de naam, hè? Waarom wordt de start- en aanvangsbegroting 'primitief' genoemd? Gekke naam voor een overheidsbegroting. Je kunt het beter 'initieel' of 'primair' noemen in plaats van 'dit is onze primitieve begroting'. Ook de toevoeging van vier bijlagen met bij- en taakstellingen, ofwel bezuinigingen, maken de cijfers niet leesbaarder. Maak er een integraal, leesbaar en voorspelbaar pakket van, college. En in dit verband is het goed om, naast laaggeletterdheid van de inwoners, ook de laaggecijferdheid onder de aandacht te brengen. Wat gaat het college daaraan doen? Over de voorspelbaarheid van de begroting kom ik zo terug. Om de lasten van huishoudens ook te verlichten, wordt voorgesteld de kwijtschelding van de afvalheffing van bijna 600.000 euro niet als kosten bij de 100% kostendekkendheid mee te nemen, maar als collegeproduct armoedebestrijding te zien en aldus uit de algemene middelen te financieren. Het geeft een groep uit onze lokale middenklasse ook op dit punt financiële verlichting. Wat vindt het college van het voorstel om die kwijtschelding niet als kosten te zien bij de 100% kostendekkendheid? In de rioolheffing, voorzitter, zien we verrassend genoeg de kwijtschelding niet terug als kostenpost. Voorspelbaarheid, ik had het al aangekondigd, is opnieuw in geding. In de bestuursrapportage wordt 15 keer vertraging genoemd op tal van onderdelen en dit alles heeft te maken met onderuitputting, het niet toekomen aan je gestelde doelen. Onderuitputting heeft een ongewenst positief saldo tot gevolg. Door de vertragingen geef je minder uit aan bijvoorbeeld personeelskosten of inhuur. Het neveneffect is dat de kwaliteit van de dienstverlening in gevaar komt en dat wil je natuurlijk niet. Nieuw Democratisch Zeist heeft 7 jaar geleden al gewaarschuwd dat de bestuurlijke planning niet gehaald gaat worden. Het college heeft de waarschuwing naast zich neergelegd. Gaat het college vanwege de 15 vertragingen de bestuurlijke planning aanpassen? Zo zien we op het gebied van klimaat ernstige vertraging in de uitvoering van maatregelen. De vertraging in onderwijsinvesteringen van 30 miljoen levert 600.000 euro aan rentebaten op. Onderuitputting in het onderwijs en bij de klimaatplannen, niet ingevulde vacatures dus. Grote zorgen heeft Nieuw Democratisch Zeist op het punt van groen en klimaat. Het coalitieakkoord wordt niet meer doorgepakt tijdens de interrupties heb ik al genoemd. Klimaatplan, doorontwikkeling Stichting Energy Zeist, routekaart CO2-neutraal en de uitvoering van de visie biodiversiteit kennen allemaal de gevolgen van de onderuitputting. Als het klimaatplan niet wordt aangepakt, stelt Nieuw Democratisch Zeist voor om een deel van het klimaatplan vorm te geven door te laten onderzoeken naar de zorgplicht van de gemeente naar de gevaren voor ons grond- en kwelwater, zoals genoemd in onze visie biodiversiteit. Kan het college de aanpak van tenminste dit deelonderzoek op korte termijn toezeggen? Zoals gezegd, is de voorspelbaarheid van deze begroting wegens onderuitputting en doorlopende vertraging een bron van zorg. Welke maatregelen worden door het college getroffen? Overigens is Nieuw Democratisch Zeist verheugd bij het zien van het groene fietsenplan en de toevoeging van twee extra leslokalen voor de Wegwijzer. Komt er ook een kookstudio, heb ik hier staan als vraag. Veel minder enthousiast is Nieuw Democratisch Zeist over de vertraging van de participatieverordening. Nee, Zeist wacht echt niet op de Tweede Kamer. We lopen voorop met de vernieuwende democratie en we nemen initiatieven. Daarom worden we pioniers genoemd. Wij wachten niet op anderen. Ronduit trots zijn we op de burgeramendementen en burgerberaden die een vaste waarde zijn gaan vormen in onze lokale democratie. Juist waar grote projecten op stapel staan en met het oog op de goede discussies met wijkverenigingen en de groene groepen rondom de omgevingsvisie. Ja, ik som op, maar de raad weet het al: Driebergen-Zeist, de WA Hoeve, voorgenomen sluiting overgang Den Dolder en de boskap in het KNVB-gebied. We moeten dichter bij de inwoners en inspraakgroepen staan in plaats van verder weg of, sterker nog, hen negeren. Wil het college inzetten op versnelling van de participatieverordening? En voorzitter, wil het college trouwens ook het besluit om het gemeentenieuws niet meer in de Nieuwsbode te publiceren terugdraaien? Ook veiligheid komt er bekaaid vanaf. We slagen er niet in om extra boa's te werven. En waarom lukt dat eigenlijk niet? Ook bezuinigen we 200.000 euro structureel op de post veiligheid in een tijd van steeds grotere onveiligheid. Waarom? De begroting moet voorspelbaar en realistisch zijn. Dat is niet het geval. Het college kan niet duiden wat de financiële effecten zijn van de nieuwe parkeertarieven voor 2024, terwijl de raad in de mobiliteitsvisie en het plan de kaders duidelijk heeft meegegeven. Onvoorspelbaarheid is een verwijt van de Rekenkamer en de accountant die bij herhaling is gemaakt. Wil het college voorkomen dat dit verwijt bij de jaarrekening wordt gemaakt, is het nodig dat de raad? Zo is de vraag. Een werkgroep instelt die het college helpt bij de voorspelbaarheid. De gevolgen van tariefinvoeringen moeten bij de begroting financieel toetsbaar zijn. Cijfers mogen niet ontbreken. Dit raakt het budgetrecht van de gemeenteraad van Zeist. Met het parkeren heb ik al iets gezegd, er is nog iets geks aan de hand. Als je fout parkeert, gaat de naheffingsaanslag niet 7,7% omhoog, maar wordt het 4,50 euro ofwel 8% goedkoper, van 62,80 naar 58,30 euro. In de toelichting staat dat er meer overtreders zijn en dat het daarom goedkoper wordt. Hoogst opmerkelijk. Een paar keer subsidie van 8%. Ik rond af met nog een paar opmerkingen. Voorgesteld wordt twee raadsrapporteurs te benoemen voor de gemeenschappelijke regeling BGAU. Ook bij dit onderdeel zijn vertragingen in de aanslagen en bezwaarschriften. Daar maken we ons zorgen over. 'Groen is ons goud' wordt niet meer als speerpunt door dit college gebruikt. 'Groen, groener, groenst' kan niet meer gezegd worden met de vertraging in het klimaatplan en de dotatie aan het bomenfonds. Dat zijn onwenselijke maatregelen en Nieuw Democratisch Zeist kan zo niet instemmen met deze begroting. Onwenselijk is de extra belasting van 3% op de OZB die in 2021 is ingevoerd, toen de inflatie nihil was. Jarenlang was het coalitiebeleid om de OZB te verlagen. Nu is er een inhaalslag aan de gang; die extra 3% moet van tafel. Ik rond nu echt af, voorzitter. Ik vraag aandacht voor de lokale middengroepen. En voorzitter, tot slot. Nieuwe stappen zetten, het geruis uit de schoenen schoppen, in de tijd het eigen perspectief verruimen met de hoopvolle initiatieven die in deze tijd te zien zijn. We laten ons niet ontmoedigen. We doen een beroep op onze eigen verantwoordelijkheid en op de creativiteit van onze samenleving, op het warme midden. Aandacht voor het warme midden? Het zijn niet mijn woorden, voorzitter. Het zijn de woorden van de voorzitter van deze raad, onze burgemeester, tijdens de nieuwjaarstoespraak. En nu wordt het pas echt interessant en relevant. De inwoners van Zeist, daar gaat het om. Daar draait het om. Daarvoor doen we dit prachtige werk. Daarom dit werk, met trots, passie en toewijding. Het is de laatste begroting, voorzitter. Nog drie maanden, drie maanden om de inwoners te omarmen en vast te pakken. En om dat vastpakken van de inwoners te symboliseren, bieden wij deze twee pennen aan met de inscriptie 'De inwoners van Zeist'.

Dank u wel, u verrast mij. Dat vind ik niet zo erg. U heeft meer spreektijd genomen dan afgesproken, dus uw interventietijd is daarmee vervallen.

Ik geef het woord aan Wilma Breddels van de Partij van de Arbeid voor een interventie.

Hij doet het, meneer Bredius. Ik hoor u voluit fulmineren tegen de hoogte van onze OZB. U weet ongetwijfeld dat er in Nederland 342 gemeenten zijn die allemaal een eigen tarief hanteren. Heeft u enig idee op welke plek zij staat? Nou, voorzitter, ik...

Ik weet waar zij staat: zij staat bovenaan bij de legers sinds het jaar 2000. Zijn er 10.000 lezers op 22 februari 1023? Ik heb net gezegd dat het aantal met 38% is gestegen naar de nummer één positie. Dat geldt ook voor de andere bedragen, die minder dan 38% zijn gestegen. Ik denk aan iets van 10%, maar het staat nog steeds bovenaan op de eerste plek als het duurste.

Het duurste tarief voor leges, en nu vraagt u naar de OZB? Ja, dat is 14% hoger dan het landelijk gemiddelde, wat betreft de kosten voor huishoudens. Dat is wat ik weet, ja.

Ja, dat is het totale tarief, maar ik heb het net even opgezocht, want dat is namelijk helemaal niet zo moeilijk. Wij staan van de 342 gemeenten op plek 340. Dat betekent dat er nog twee gemeenten goedkoper zijn dan wij. En nu hadden we het net over het warme gemiddelde. Het warme gemiddelde zit op 0,0867 en dat is toch wel ietsjes hoger dan waar wij zitten, dus ik begrijp die pijn niet zo goed.

Plek 340, ja, die is vrij onderaan, dat kan ik wel zeggen. Het is een prestatie van formaat, maar daar gaat het nu niet om. Ik, niet zij, heb democratisch gesproken en overlegd met deze Raad over de cijfers van 2023, 2 en 1024. En wat is de verhoging daarvan? 10,7%, ja voorzitter, dat is veel te veel. De vraag is dus of deze Raad wil instemmen met, of juist niet wil instemmen met, die extra 3% verhoging. Laten we instemmen met de 7,7% indexering en die 3% die in 2021, toen de inflatie heel laag was, niet invoeren.

Ja, oké, nu snap ik het. Maar het is natuurlijk wel zo dat als we al heel laag zitten, hè, op 0,057, dat 10% daarvan ook bijna niets is.

Nu, noem het maar eens. Ja, noemt u dat.

Dank u wel, voorzitter. Heb ik het goed gehoord dat u zegt: "Nou, het is toch wel erg veel, waar wij als Nieuw Democratisch Zeist grote moeite mee hebben"? Leid ik daaruit af dat, als de antwoorden van het college niet bevredigend zijn, u niet kunt instemmen met de begroting? En dat u dan ook alternatieve voorstellen voor de invulling van die begroting op tafel zult leggen en andere cijfers daarvoor in de plaats gaat brengen? Ja?

Ja, voorzitter, als de fractievoorzitter van de VVD goed heeft geluisterd, dan weet hij dat wij dekking hebben voor het bedrag van 3,4 miljoen. Dat omvat de 1,4 miljoen aan parkeerbelasting, waarover, naar ik meen, alle coalitiepartijen geen enkele opmerking hebben gemaakt. Zij lijken dit zonder meer te accepteren, terwijl het een wezenlijk bedrag betreft. Als we naar de tarieven kijken, zien we dat we deze niet hebben genegeerd. We hebben geconstateerd dat de tarieven voor de inwoners stijgen, met een toename van 25 tot 50% voor het straattarief. De opbrengst hiervan gaat naar 1,4 miljoen. Dat hebben wij uitgerekend; het college heeft dat niet gedaan. Daarnaast hebben we de 2 miljoen uit de septembercirculaire. Dat maakt samen 3,4 miljoen. Nou, me dunkt dat dat een fors bedrag is. Daarmee moet het zeker lukken.

Ja, daaruit leid ik dus af dat u straks met andere cijfers gaat komen die in de plaats gesteld zullen worden van de begroting die nu op tafel ligt. Is dat goed?

Voorzitter, ik begrijp het nu goed, dus ik vraag het college wat zij van die ideeën vinden.

Dank u, heer Van Splunter, voor uw interventie. Ik geef nu het woord aan de heer Roefel Nieuwstad van GroenLinks, voorzitter.

Voorzitter, ik wil nog even doorgaan met de heer Bredius over de cijfers. Hij heeft in zijn bijdrage laten blijken dat hij daar een voorkeur voor heeft, dus ik wil hem graag meenemen naar hetgeen ons vanmiddag ter hand is gesteld, namelijk het antwoord op de vragen van mijn partij. Bij de eerste vraag ben ik er persoonlijk getuige van geweest dat de heer Bredius daar studie van heeft gemaakt. Een tabel laat zien dat de verwachtingen van het rijk elk jaar toenemen. Het rijk verwacht van ons dat wij in 2123 ongeveer 16 miljoen ophalen, omdat dat de korting is die ze in feite op ons loslaten, en we halen dit jaar maar iets meer dan 13 miljoen op. We komen dus een paar miljoen tekort. Dat moet je optellen bij al die prachtige plannen die de heer Bredius heeft. En dan hebben we nog niet eens gezien wat de stand van zaken wordt voor eind 2024. Dus blijft de heer Bredius van mening dat de OZB verlaagd moet worden, terwijl de kosten voor deze gemeente gaan toenemen? We krijgen gewoon minder middelen van het rijk, en dan weten we nog niet eens wat een verandering van het OZB-percentage betekent voor die korting. Daar gaan we het later nog over hebben. Ja.

Deze fractievoorzitter heeft niet bepleit dat de OZB verlaagd moet worden. Hij heeft gezegd dat deze minder snel omhoog moet gaan, namelijk 3% minder. Daarnaast heeft hij nog twee andere bezuinigingsmaatregelen genoemd: de dotatie aan het bomenfonds, waarvoor GroenLinks zich sterk maakt, en het terugdraaien van de lichte verlichting van de afvalheffing, waarover de VVD heeft gesproken. Ja, als die twee posten niet genoeg zijn, dan zijn er nog andere opties. Voorzitter, in mijn betoog heeft de aandachtige luisteraar het woord 'onderuitputting' kunnen horen. Die onderuitputting heeft vorig jaar bij de jaarrekening van 2022 ongeveer 11 miljoen euro opgeleverd. U kunt zich dus nog herinneren dat die jaarrekening een positief saldo van miljoenen liet zien. Dat gaan we dit jaar ook weer zien en in 2024 ook, want die onderuitputting, die mindere besteding, zal effect hebben op het positieve saldo. Mag ik daar nog iets aan toevoegen, voorzitter? Dat 'ravijnjaar' waarover ik de vorige keer heb opgeroepen om naar Den Haag te gaan en daar onze klachten te uiten. Toen zei hij: "Het lijkt wel of hier het type uit een film staat." Hij kan zich dat nog herinneren. Dat 'ravijnjaar' bestaat helemaal niet meer. Het is geen ravijn meer, het is een topjaar geworden. Hoe is dat in godsnaam mogelijk? Ik zie de voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten nog steeds op tv, rood aanlopend, zeggen wat voor een ravijn we tegemoet zien. Met andere woorden, voorzitter, we zullen meemaken dat deze bezuinigingen, die drie posten die wij noemen ten behoeve van de inwoners – want we doen het niet voor onszelf, we doen het echt voor de middengroepen – op deze manier vormgegeven kunnen worden. Dank u wel, voorzitter.

Dank aan de heer Bredius en dank aan de heer Roel van Nieuwstadt voor de interventie. Ik stel voor dat we tot 04:05 uur even pauzeren en schors hierbij de vergadering. Dames en heren, ik heropen de bijeenkomst en de debatten over de algemene beschouwingen. We hebben de bijdragen van vier politieke partijen gehad, evenals de interventies daarop. GroenLinks, de DAVVD en Nieuw Democratisch Zeist hebben gesproken, en er was een onderwerp waarover de heer Van Splunter van de VVD wilde terugkomen. Dus voordat we het woord weer aan andere sprekers geven, wil ik hem de gelegenheid geven. De heer Van Splunter, voorzitter van de VVD-fractie, u heeft het woord.

Voorzitter, dank u wel dat u ons de gelegenheid geeft om te spreken, want wij vinden dit toch wel heel erg belangrijk. Er is onbedoeld een misverstand ontstaan, en dat is ook tijdens de korte schorsing die we hebben gehad opgehelderd. Het gaat natuurlijk ook om de integriteit van een collega, en wij hebben nu echt stellig de indruk dat er van beide kanten duidelijkheid is. Wij hebben van de ondernemer begrepen dat hij het verzoek voor financiering van stroomvoorziening en schoolschaatsen op tafel heeft gelegd. Dat is, denk ik, omwille van het beeld heel erg goed. Hoe het college daar verder mee omgaat en hoe de collega's dit zien, is een andere zaak. Maar ik denk dat het goed is om dit even duidelijk te stellen omwille van het beeld.

Dank u wel. Het is niet zozeer een strijd om de waarheid te presenteren aan wie dan ook, maar het beeld ligt op tafel en daarover zullen we in de tweede termijn van gedachten wisselen. Dank voor die mededeling. Graag geef ik het woord aan de plaatsvervangend fractievoorzitter van D66, Jeroen van den Heuvel.

Geachte voorzitter, raadsleden en andere aanwezigen, zowel hier als thuis, Elke tijd kent zijn positieve aspecten, maar ook uitdagingen. Tot ongeveer anderhalf jaar geleden hadden we in ons dagelijks leven te maken met een pandemie. Die is inmiddels voorbij. Ruim een jaar geleden kwamen we in een ongekende energiecrisis terecht. Die lijkt nu gestabiliseerd en heeft voor velen gediend als katalysator voor duurzame energiemaatregelen. Het oplossingsvermogen en de veerkracht van onze samenleving zijn aangesproken en hebben ons erdoorheen geholpen. Toch moeten we niet vergeten dat er nog een behoorlijke financiële en sociale nasleep is. Denk bijvoorbeeld aan de ondernemers die op dit moment worden aangesproken op hun coronabelastingschulden en aan mensen die nog steeds te maken hebben met hogere energielasten dan voor de energiecrisis en daardoor moeilijk rond kunnen komen. We mogen niet vergeten dat in Oekraïne, een land op nog geen 1500 km van hier, een oorlog gaande is. Daarnaast is nog geen drie weken geleden het conflict tussen Israël en Hamas weer opgelaaid. We leven mee met deze mensen. Dat brengt me dus ook bij het belang van een krachtige democratie. Actief en betrokken samenleven in Zeist, met respect voor elkaar en in gesprek met elkaar, lijkt vanzelfsprekend, maar is dat niet. We staan open voor nieuwkomers en dragen onze steen bij aan de opvang van vluchtelingen. We hebben een goede traditie van het activeren en betrekken van onze inwoners door bijvoorbeeld de Maaltijd van Zeist, de Inwoners Adviescommissie en meer recent ook het Burgerberaad en Burgeramendement, en niet te vergeten Volle Hoven Vooruit. Deze instrumenten zorgen ervoor dat mensen en partijen met verschillende perspectieven met elkaar in gesprek zijn. Laten we deze lijn vooral vasthouden voor de toekomst en niet vergeten dat we ook het voornemen hebben om dit in de vorm van buurtbudgetten door te ontwikkelen. Betrokkenheid van inwoners bij de overheid, het bestuur, de politiek en vice versa is de hoeksteen voor het vertrouwen in de democratie, een democratie die ten dienste staat van onze samenleving, een vitale samenleving. En dat brengt me bij het volgende punt: een vitale samenleving. Met het beleidskader Sociale Basis en een strategisch kader RDWI hebben we een goede richting voor het blijven bouwen aan die vitale samenleving en ook de agenda Meedoen in Zeist gaat hier vast een steen aan bijdragen. Denkend aan een vitale samenleving vraag ik graag specifieke aandacht voor het belang van het blijven werken aan vitale wijken en dorpskernen, waarin mensen zich thuis voelen en gezond en veilig samen kunnen leven, wijken die voorbereid zijn op een veranderend klimaat, die bijdragen aan de energietransitie en die meegaan met de tijd. Wijken die een plek zijn waar zaken vanuit de gemeente en haar partners dichtbij en laagdrempelig voor de mensen worden georganiseerd, waar mensen elkaar ontmoeten en waar ze samenwerken aan duurzaam samenleven. Die vitale wijken en dorpskernen ontstaan door samenwerking tussen gemeente, woningcorporaties, zorg- en welzijnsorganisaties, scholen, kinderopvang, sportverenigingen en niet in het minst de bewoners zelf. En niet alleen door verbinding tussen sociale structuren, maar ook in verbinding met de fysieke structuren, zoals ruimte voor het opwaarderen van het groen, gedifferentieerd woningaanbod en invulling geven aan de behoeften van verschillende voorzieningen in die wijk. Hierbij mag wat D66 betreft het aspect van sport- en bewegingsmogelijkheden in de wijk zeker niet ontbreken. Vandaar dat ik een oproep zou willen doen aan het college om dit mee te nemen in de tweede Zeister Omgevingsvisie. Oftewel, sociaal en fysiek bouwen aan de kracht van de wijk, bouwen aan vitale gemeenschappen voor de lange termijn. En dat brengt ons bij het laatste onderwerp van mijn betoog: een duurzame samenleving met duurzame gemeentefinanciën. Een duurzame samenleving die klimaatadaptief is, binnen een circulaire economie, waar natuur, landschap en cultuurhistorie ook een stem hebben en waarin we goed leven in een gezonde en vitale omgeving. Voor deze pijlers uit de Brede Milieuvisie is een uitvoeringsplan gemaakt waarop de afgelopen jaren is ingezet. Daarbij hebben we geloof in verandering van onderop, met mooie voorbeelden zoals Mijn Groene Huis, Stichting Energie Zeist en Samen Duurzaam Zeist. Echter, al zeven jaar na de Brede Milieuvisie en het recente Rekenkameronderzoek naar energieneutraliteit rijzen er wel een paar vragen: Hoe staat het met de voortgang op elk van de pijlers? Liggen we nog op schema? Zijn de waarden en plannen van toen nog actueel? Is er nog altijd een goede samenhang tussen die pijlers en zitten alle kralen, destijds genoemd, nog stevig genoeg aan de ketting? En ook de financiële houdbaarheid van de gemeente op langere termijn hoort bij een duurzame samenleving. We zien dat het evenwicht in de gemeentebegroting meer en meer onder druk komt te staan. Misschien geen hachelijke situatie, zoals gezegd, maar laten we zeggen, een dalperiode. Er is behoorlijk wat lucht uit de begroting gehaald, voor een groot deel door financieel-technische maatregelen, maar ook door bijstellingen op een aantal beleidsterreinen, bijvoorbeeld bij de jeugdhulp en de Wmo. Ik noem deze specifiek omdat voorzichtigheid hierbij geboden is, maar we ons tegelijkertijd niet kunnen onttrekken aan de financiële realiteit. Het college heeft, mijns inziens, realistisch en financieel behoudend gehandeld en heeft tegelijkertijd oog voor de betekenis in de praktijk. Namelijk, met de agenda Jeugd en Onderwijs wordt de slag naar voren gemaakt, richten we ons meer op het preventieve vlak. Graag zou ik dan ook in de loop van volgend jaar meer horen over de resultaten in de uitvoering. Daarnaast is met Sociaal in Balans een beweging in gang gezet, een georganiseerde zoektocht en een leerproces samen met de partners, en dat is goed om te zien. Voorzitter, daarmee kom ik tot een afronding. De eerste zin van dit betoog was: "Elke tijd kent zijn positieve aspecten, maar ook uitdagingen." We zijn daarom content met dit college dat heeft laten zien als een collegiaal bestuur en een goed team te werken aan onze bestuurlijke uitdagingen, waarbij het vertrouwen uitstraalt en goede energie voor Zeist brengt. En dat geldt wat mij betreft ook voor de ambtelijke organisatie en alle partners van de gemeente. Wat D66 betreft ligt er dus een begroting die maakt dat ook wij vertrouwen kunnen hebben in de tijd die voor ons ligt. Dank u wel, voorzitter.

Hartelijk dank, Jeroen van den Heuvel, voor uw maidenspeech als fractievoorzitter van D66 vanmiddag. Deze wordt zeer gewaardeerd. Zijn er mensen die willen interveniëren op de bijdrage? Dank u, dat zal dan allemaal in de tweede termijn plaatsvinden. Nu geef ik graag het woord aan de fractievoorzitters. Aan de beurt is nu Hanny Roelofsen.

"Help, de dokter verzuipt!" Dit is de titel van een Nederlandse film uit 1974. Of het goed gekomen is met de dokter, weet ik eerlijk gezegd niet, maar waar Zeist anno 2023 bang voor is, is dat Zeist verzuipt. Het financiële perspectief van de begroting laat een meerjarig negatief saldo zien. Financieel perspectief wil zeggen: in hoeverre is onze financiële continuïteit gegarandeerd? In hoeverre is de gemeente Zeist in staat om te overleven? We hebben te maken met inflatie en krijgen te maken met achterblijvende inkomsten vanuit het rijk. Vanaf 2026 krijgt de gemeente 3 miljard minder, zonder dat er taken verdwijnen. We hebben gelezen dat de grote uitdaging die de achterblijvende inkomsten vanuit het rijk met zich meebrachten, in samenspraak met de inwoners is opgelost. Wij zouden nu graag willen weten welke samenspraak bedoeld is en wat de oplossing was. Ook al heeft het inmiddels demissionaire kabinet erkend dat er vanaf 2026 sprake is van een disbalans tussen taken en middelen, lijkt het erop dat zij de oplossing willen doorschuiven naar het volgende kabinet. Een Pavlov-reactie bij het horen van "er komt minder geld binnen" zou moeten zijn: we gaan minder uitgeven. Voor huishoudens betekent dat een vakantie minder per jaar, de tweede auto eruit of vakantie in eigen land; voor de gemeente betekent dit feitelijk hetzelfde. We moeten de uitgaven terugdringen, maar wel oog houden voor onze inwoners. Hoeveel oog heeft het college eigenlijk voor onze inwoners? De kosten voor het Wmo-vervoer gaan omhoog, waarmee het budget voor de regiotaxi structureel verhoogd moet worden. Toch gaat u ervan uit dat er vanaf 2025 een besparing kan worden gerealiseerd, mits de aanbestedingen dit toelaten. Hoe kunnen we denken aan een aanbesteding die goedkoper is, gezien de huidige zorgkosten en personeelstekorten? Ook hier willen we verduurzamen; met de overstap naar elektrisch rijden zullen diverse taxi's vervangen moeten worden. Zij is benu maakt zich zorgen over de voorspelde besparingen die volgens ons alleen gerealiseerd kunnen worden door het vervoer te versoberen. Let wel, het verhogen van de eigen bijdrage is geen bezuiniging. In de begroting voor 2024 is voor het Wmo-vervoer een post met 'PM' (pro memorie) opgenomen, omdat momenteel niet in te schatten is hoeveel extra budget er nodig is en dat dit afhankelijk is van de behoefte van de doelgroep. Aangezien we te maken hebben met vergrijzing en de doelgroep langer zelfstandig thuis woont, zal de behoefte alleen maar groeien. Een daling in behoefte lijkt ons geen reële gedachte. Zoals gezegd, we leven langer en we blijven langer in ons eigen huis wonen. Dat stimuleren wij ook. We steunen die ideeën om ouderen langer vitaal te houden en hierbij te helpen met bijvoorbeeld ergotherapie, ouderenactiviteiten en sport. Maar we moeten ook reëel blijven. Hulpmiddelen zullen altijd nodig zijn om zelfstandig te kunnen blijven op hoge leeftijd. Om onze senioren langer zelfstandig te laten wonen, wil Zij is Benu nu graag horen of het college de mogelijkheden om door te stromen naar een kleinere woning met gelijke huur inmiddels heeft onderzocht. Ook zijn we benieuwd naar de voortgang van het bouwen van woningen. In het coalitieakkoord is de ambitie om de bouw van 4000 aardgasloze woningen opgenomen. Waar staan we nu? Onze indruk is dat we achterblijven met de versnellingsopgave. Denk hierbij aan de Willem Arntsz Hoeve. Denk aan 'Nooit Gedacht', waar na 14 jaar gebouwd gaat worden, maar waar geen sociale huisvesting komt. Komen we onze afspraken qua verdeling nog wel na, zodat de balans tussen sociale huur, middelduur en duurdere woningen behouden blijft? In heel Nederland is het verschil in prijs tussen een nieuw te bouwen huis en een bestaand huis gemiddeld gestegen tot € 86.000. Dit wordt gedeeltelijk veroorzaakt door de aanzienlijk gestegen bouwkosten. Ook de gestegen hypotheekrente draagt niet bij. De verkoop van nieuwbouwwoningen heeft een zware klap gekregen en het gevolg is dat er minder bouwplannen ontwikkeld worden. Als we zo kijken naar het goede leven in Zeist, zijn wij van mening dat kunst en cultuur een waardevolle toevoeging is voor jong en oud. Kunst- en cultuurevenementen trekken ook bezoekers uit andere gemeenten aan, met positieve gevolgen voor de lokale economie. Het verbaast ons dan ook zeer te lezen dat de taakstelling van € 100.000 per jaar haalbaar is, maar met de consequentie dat bepaalde initiatieven niet meer gerealiseerd kunnen worden of dat openingstijden van culturele activiteiten en initiatieven beperkter worden. Een mooi initiatief is Winter Wonderland. We hebben het er vandaag nog niet over gehad, maar ik denk dat ik het even ter sprake breng. Zij is Benu heeft naar aanleiding van een hulpgroep per mail aan de organiserende ondernemer vragen gesteld aan het college. Ook hebben wij de ondernemer gesproken en hoe jammer hij het ook vindt dat er geen Winter Wonderland is in 2023, hij is vol energie bezig om er in 2024 weer een succes van te maken. Onze vraag aan het college is of de gemeente hiervoor de benodigde inspanning zal leveren. Vanaf 2027 is een taakstelling van € 130.000 mogelijk en ook al is dat goed nieuws, Zij is Benu is toch benieuwd waarom we de komende jaren kunst en cultuur aan banden gaan leggen. Tot slot grijp ik nog even kort terug op het coalitieakkoord. Ik citeer: "We bieden alle inwoners en organisaties in onze gemeente de mogelijkheid om mee te denken, mee te praten en mee te doen. De gemeente communiceert tijdig, duidelijk en zo eenvoudig mogelijk met inwoners." Ook in de begroting voor 2024 spreken we over verbinding. De gemeente Zeist staat in verbinding met inwoners en organisaties. Klantgerichtheid is een kerncompetentie en een speerpunt in de organisatie. Zij is Benu deelt deze kerncompetentie. Als volksvertegenwoordiger zijn wij de stem van de inwoners en zij vertrouwen op ons. Waarom gaat het dan toch dikwijls zo mis? Met regelmaat krijgen wij klachten van inwoners dat zij via mail of telefoon vragen stellen en geen antwoord krijgen. Ook bij ronde tafels komt met regelmaat naar voren dat de participatie niet of niet voldoende benut is. Het betreft hier de leefomgeving en het leefgenot van onze inwoners. Wij zijn van mening dat dit een afgegeven signaal is waar zeker actie op ondernomen moet worden. Zij is Benu denkt hierbij aan het altijd geven van een terugkoppeling, ook al is er meer tijd nodig om een definitief antwoord te geven. Goede en ruime informatieverstrekking door middel van huis-aan-huispost, fysieke bijeenkomsten via wijkverenigingen en digitaal. Zeker als we ons voorbereiden op een bredere inspraakverordening, is het nu het moment om zaken aan de voorkant goed in te regelen om problemen en onbegrip aan de achterkant te voorkomen. Toch is Zij is Benu ook blij, bijvoorbeeld met de ambitie om de gemeente verkeersveiliger en beter bereikbaar te maken. Deze ambities sluiten naadloos aan bij de zorg voor onze ouderen, het wonen cq. onze leefomgeving en de participatie. Om u daarbij een handje te helpen, hebben wij op een laagdrempelige manier onze inwoners gevraagd aan te geven waar zij belemmerd worden in het hebben van een goed leven in Zeist. En daar is in een relatief kort tijdsbestek enorm veel gehoor aan gegeven. Met trots overhandig ik u namens Zij is Benu het overzicht 'Prettig naar buiten'. In verband met de duurzaamheid hebben we één exemplaar hardcopy, maar het is digitaal voor iedereen beschikbaar. Wij vragen u hier met zorg naar te kijken. Dit is waar inwoners tegenaan lopen, soms letterlijk. Ik verzoek u ook hier opvolging aan te geven. Een goed leven in Zeist, een mooie ambitie, maar laten we eens beginnen met een normaal leven in Zeist. Zij is Benu dankt iedereen die heeft meegewerkt aan het opstellen van de financiële stukken die, als ik ze ontvang, me altijd doen denken aan de leus van de Belastingdienst die ik dan een klein beetje om buig: "Leuker kunnen we het niet maken, makkelijker ook niet." Dankjewel.

Dankjewel, Hannie Roelofsen, fractievoorzitter van Zijns Punt. Nu geef ik graag het woord aan een stagiair. U geeft mij een boekje, dat is goed. Doen we het zo: we geven elkaar een hand en dan zeg ik "dank u wel, alstublieft". Oké. De heer Roel van Nieuwstad, u heeft het woord voor uw interventie.

Dank u wel, Voorzitter. Om te beginnen met een antwoord op een vraag die door mevrouw Roelofs is gesteld: "Is het wel goed gekomen met de dokter?" Ik heb destijds het boek gelezen en de film gezien. En ja, het komt goed met de dokter. Nou.

Nou, ik mag wel zeggen dat het een pak van mijn hart is dat...

Dat is om te beginnen. U geeft in uw betoog aan dat als je minder inkomsten hebt, je ook minder moet uitgeven, nietwaar? Zo gaat het in een goed gezin dat een huishoudboekje bijhoudt en waar één van de partners verantwoordelijk is voor dit huishoudboekje. U heeft ook een aantal ambities en u geeft aan zorgen te hebben over een aantal van de taakstellingen, nietwaar? Die zorgen delen wij. Kunt u dan voor ons aangeven waar er minder moet worden uitgegeven als we minder geld binnenkrijgen, of bent u meer een voorstander van het laten toenemen van de inkomsten?

Ja, dat vind ik op zich een heel goede vraag. Ik denk dat het inderdaad altijd heel moeilijk is, of het nu makkelijk is, zeg maar, om bezuinigingen toe te passen om op die manier inkomen te verwerven. Ik denk dat we heel goed zullen moeten kijken waar inderdaad een bezuiniging toegepast zou kunnen worden, maar dat we een beetje weg moeten blijven van het zorggebied. Omdat dat vaak al onder vuur ligt en wij van mening zijn dat bezuinigingen ook wel op andere gebieden mogelijk moeten zijn.

Voorzitter, heeft u in aanvulling nog bepaalde gedachten over de manier waarop de gemeente wat meer middelen zou kunnen genereren?

Zal ik daar schriftelijk op terugkomen? Ja, die vraag hoor ik wel vaker.

Anderen. Mevrouw Holly Rolf, hartelijk dank. Fractievoorzitter Zijsplit, nu geef ik het woord aan Julian Wassink van de ChristenUnie-SGP. Deze kant, aan deze kant, heeft het apparaat. Ja. Ja, je weet het zelf.

Dank u, voorzitter. Zoals elk jaar tijdens de voorbereiding van de Algemene Beschouwingen komt bij mij de vraag op: hoe algemeen kunnen we het maken? Het algemeen beschouwen van de bestuursrapportage 2023 en de begroting 2024 maakt dat je even uitzoomt. Ik herinner me dat een aantal jaar geleden de coronacrisis de Algemene Beschouwingen domineerde. Vorig jaar was het de oorlog in Oekraïne en de directe gevolgen die we daar allemaal van merkten in de vorm van stijgende prijzen en het opvangen van vluchtelingen. Dit jaar wordt de maand oktober gedomineerd door nieuws over terreurdaden en verschrikkelijke vergeldingsacties in Israël en Palestina, waarbij opnieuw slachtoffers vallen. Als we dan kijken naar Zeist en ons land, dan mogen we dankbaar zijn dat we in vrijheid leven. Vrijheid die niet vanzelf komt, waar hard voor gestreden is en waar we hard voor moeten werken om die in stand te houden. Vandaag bespreken we in vrijheid onze standpunten en overtuigingen. De verschillende normen, waarden, levensbeschouwingen en geloofsovertuigingen hebben daarin een plek. Dat we het debat hier in Zeist over het algemeen ook in goede harmonie voeren, is wat mij betreft iets om te koesteren. 2024 wordt een belangrijk jaar voor dit college. Ten eerste omdat de huidige voorzitter, onze burgemeester, na 18 jaar trouwe dienst aftreedt en er hopelijk een opvolger kan worden aangesteld. Ook omdat we dan in het tweede jaar van deze coalitieperiode aankomen, waarin belangrijke ambities worden verwezenlijkt. Daarnaast lijkt het dat het 'ravijn van Rutte' is afgewend en dat er meer financiële ruimte voor onze gemeente komt dan we eerder dachten. De ChristenUnie-SGP is blij dat er weer een solide begroting ligt. Het is nu tijd om van algemene beschouwingen naar meer specifieke beschouwingen te gaan. U herinnert zich vast nog de boom die ik dit voorjaar op het scherm heb gezet bij de algemene beschouwingen bij de kadernota. Het was een boom waar je met een kinderwagen of rolstoel niet normaal omheen kon rijden. Inmiddels hebben we allemaal kunnen zien dat de stoepranden aan de Utrechtseweg zijn verlaagd en dat er een veilige route is aangelegd. Wat de ChristenUnie-SGP betreft, smaakt dit naar meer. Inwoners van de gemeente Zeist kunnen via de website van de gemeente meldingen maken om plekken in hun omgeving aan te dragen waar ze last van ondervinden. Er zijn ook andere websites, hebben we net gehoord, dus kies de route die het fijnste voor je is, zou ik zeggen, maar meld het in ieder geval. We horen graag van het college wat een ingreep zoals deze ongeveer kost en hoeveel ze er in 2024 op het oog hebben om uit te voeren. Heeft het college ook het beeld dat wij hebben, dat dit soort ingrepen binnen de bestaande budgetten moeten kunnen worden uitgevoerd? Het tweede punt waar ik het over wil hebben, is waardig ouder worden. Ik zei al dat het 'ravijn van Rutte' lijkt afgewend, maar er doemt wel een nieuw maatschappelijk ravijn op. Vanuit Den Haag is het beleid uitgezet dat ouderen zo lang mogelijk thuis moeten wonen. Het lijkt zo aantrekkelijk: zolang mogelijk op je vertrouwde plek, maar worden onze ouderen daar echt gelukkig van als je niet meer mobiel bent, je maatje is overleden en je hebt meerdere malen per dag zorg nodig? Dan kan het leven soms eenzaam zijn. De verzorgingshuizen nemen mensen alleen nog aan met hoge indicaties. De komende jaren verwachten we dat veel ouderen in Zeist thuis zorg ontvangen, terwijl ze in andere woonvormen meer aanspraak, meer ontspanning en zorg van dezelfde gezichten kunnen ontvangen. Een nieuw maatschappelijk ravijn dus. De ChristenUnie-SGP vindt waardig ouder worden een belangrijk thema. Dat verdienen onze ouderen. De belasting voor familie en mantelzorgers wordt nog groter. Daar komen de problemen in de thuiszorg nog bovenop: van het ene adres naar het andere, zonder dat er tijd is voor een kop koffie en een goed gesprek of ontmoeting. En hoeveel van deze zorgprofessionals hebben we de komende jaren? Heeft het college gesprekken met zorgcentra, ouderenorganisaties en professionals over de nodige zorg voor de komende jaren? En welke woonvormen hebben we nodig? Hoeveel ouderen zijn er in Zeist de komende jaren en hoe is het gesteld met de capaciteit van de thuiszorg? Ik hoor graag van het college of ze deze uitdaging herkennen en welke stappen zij in 2024 al denken te zetten om de uitdagingen het hoofd te bieden. Het derde punt is de Green Deal. In Arnhem heeft de gemeente een Green Deal gesloten met kerken, moskeeën en gebedshuizen voor het verduurzamen van de gebouwen. Vaak zijn deze gebouwen monumentaal of worden ze op een andere manier gebruikt dan een kantoorpand of een gewoon woonhuis. De mensen die deze gebouwen exploiteren, drijven vaak op vrijwilligers. Wellicht ligt hier ook een rol voor de gemeente om samen met hen, en wellicht nog breder, een Green Deal te sluiten. In navolging van Arnhem en de op te stellen kerkenvisie kan ik me voorstellen dat dit ook goed past bij dit voorstel dat ik hier doe. In de Green Deal kun je bijvoorbeeld ook afspraken maken dat kerken en gebedshuizen een rol gaan spelen in het meenemen van hun achterban in de energietransitie. Wat ons betreft, hoeft deze Green Deal niet direct tot wijzigingen van de begroting voor 2024 te leiden. Maar we zijn wel benieuwd naar de visie van het college. Wordt deze specifieke doelgroep gezien en ziet het college het als een mooie optie om in navolging van Arnhem een vorm van een Green Deal te sluiten? Ter afronding, voorzitter, er ligt een mooie begroting wat ons betreft, met herkenbare punten voor onze fractie. Ik wil mijn fractie bedanken voor hun inzet in de afgelopen maanden. Dus Annet, Gerlien en René, die thuis hopelijk meekijken of terugkijken, bedankt dat we samen een mooi team zijn geworden. In de afgelopen maanden wilden we elkaar aanvullen, aanscherpen en versterken, en ik wens het college, traditiegetrouw, de zegen van God toe bij het uitvoeren van alle plannen en ambities die we vandaag bespreken. Dank u wel.

Dank u wel, Julian Wassink, sprekende fractievoorzitter van de ChristenUnie-SGP, tijdens de algemene beschouwingen. Ernst van Splunter zal graag een interventie verwoorden. Fractievoorzitter van de VVD, dank u wel, voorzitter. Pas je dienst aan en doe gewoon je werk. Ja, dat...

Dat doet hij inderdaad. Ja, dank voor uw bijdrage, die zoals altijd zeer solide is en goed verwoord. Maar toch vond ik het enigszins bijzonder, het 'ravijn van Rutte'. En dat heeft hij twee keer gezegd. Het leek wel alsof de minister-president ons allemaal persoonlijk in de afgrond wilde storten. En dan te bedenken dat u, als lid van de ChristenUnie, mede aan het stuur zat, hè? Want u zat ook in die coalitie waar de VVD deel van uitmaakte. Ik vind het een beetje jammer, en bovendien, wat ook heel mooi is: het is inderdaad afgewend, hè? Uiteindelijk is de rijksoverheid tot betere inzichten gekomen, mede dankzij de positieve invloed van mensen hier in deze zaal die daaraan hebben gewerkt. De rijksoverheid is tot beter inzicht gekomen. Dat wilde ik toch even kwijt, voorzitter. Ja.

Voorzitter, u loopt al weg. U denkt nu: "Daarmee kom ik weg." Voorzitter, ik zou graag het...

De beurt is aan jullie. Ik denk dat u niet te veel moet zoeken achter de 'ravijn' van Rutte, of dat het persoonlijk bedoeld is, want ik denk dat de alliteratie van 'ravijn' en 'Rutte' vooral een rol heeft gespeeld, omdat we toevallig Maarten hadden. Bijvoorbeeld, 'het ravijn van Maarten' klinkt toch minder goed. Ik...

Ik ben natuurlijk altijd alert als het gaat om literatuur; alliteraties vind ik prachtig, hè? Maar goed, ik moet ook altijd weer terugdenken. De minister-president is een oud-maatje van mij, en ik heb ook eens een SP-Kamerlid hartstochtelijk op de radio van repliek gediend toen hij Rutte een pathologische leugenaar noemde. Ja, dan kruipt het bloed waar het niet gaan kan, maar uw uitleg is prima.

Anderen van de zijde van de Raad, dank jullie. Wassink, ChristenUnie-SGP. Ik geef graag het woord aan Wilma Breddels van de Partij van de Arbeid.

College en andere aanwezigen, allereerst dank aan allen die de begroting en de bestuursrapportage hebben samengesteld, en ook aan degenen die ervoor hebben gezorgd dat alles netjes in de bakjes terechtkwam. Als we naar de cijfers in de begroting kijken, dan stemt dat, na ontvangst en de doorrekening van de septembercirculaire, niet tot veel vreugde. Het beeld is weliswaar minder somber dan aanvankelijk werd gedacht, maar nog steeds niet erg rooskleurig. Op zichzelf is het een prestatie om de begroting sluitend te krijgen. Er zijn behoorlijk wat financieel-technische maatregelen genomen en er zijn een aantal beleidskeuzes gemaakt. Wensen qua nieuw beleid zijn er niet of nauwelijks geformuleerd. Wat betreft de Partij van de Arbeid gaat het, in tijden van overvloed en in tijden van schaarste, eigenlijk maar om één vraag: wat voor gemeente willen we dat Zeist is? Ik heb het al eerder gezegd: de Partij van de Arbeid staat voor een gemeente die rekening houdt met de noden en wensen van haar inwoners en waarin kansengelijkheid het vertrekpunt is. De mens staat centraal en de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. Vanuit die gedachte kijken wij ook naar de begroting en naar de keuzes die daarin gemaakt zijn. Uiteraard volgen we de VNG, waarvan ze in Den Haag, geloof ik, inmiddels zeggen dat het de 'vereniging nooit genoeg' is, maar goed. Die zich inspant om middelen uit het Rijk te krijgen, volgen we op de voet. Als we kijken naar de financieel-technische maatregelen, dan valt het volgende op: er vindt een behoorlijke onttrekking plaats uit het btw-compensatiefonds. De Partij van de Arbeid neemt aan dat dit een verstandige maatregel van het college is. Het gedurende drie jaar dekken van incidentele kosten uit de reserve integrale ontwikkeling Zeist en het terugdraaien van de indexering waardoor geen groei plaatsvindt, is echter iets waar de Partij van de Arbeid van mening is dat het RIOS niet bedoeld is om incidentele lasten te dekken. De term zegt het al: ontwikkelen is iets anders dan gaatjes dichten. Als we op deze manier met het RIOS omgaan, dan raakt de pot snel leeg. Dat geldt eens te meer nu deze gemeenteraad in juni van dit jaar heeft besloten om een bedrag van maar liefst 4,5 miljoen minder naar het RIOS te laten gaan dan in het oorspronkelijke raadsvoorstel was verzocht. Als deze raad later dit jaar gaat discussiëren over het RIOS, dan stelt de Partij van de Arbeid voor om daar ook het weerstandsvermogen en de weerstandsratio bij te betrekken. Deze kunnen immers niet los van elkaar worden gezien. Als het gaat om de beleidskeuzes, lijkt het erop alsof er een kaasschaafmethode is gehanteerd op een heleboel posten waar een klein beetje is bezuinigd, en deze worden verder ook niet toegelicht. Ik neem u mee naar de posten waarover de Partij van de Arbeid zich zorgen maakt. Besparingen op essentiële functies in de jeugdzorg: we zien dat het aantal jeugdigen met verblijf eigenlijk al jaren behoorlijk stabiel is. Wellicht was de bezetting in de eerste drie maanden van dit jaar iets lager, maar die periode is echt te kort om daaruit definitieve conclusies te trekken. Een besparing op dit moment lijkt prematuur. Een besparing op de taakstelling 'sociaal in balans' bij jeugd en WMO laat evenmin een dusdanig beeld zien dat een besparing voor de hand ligt. Het aantal cliënten met een WMO-beschikking stijgt nog steeds, niet alleen als het gaat om huishoudelijke hulp, maar ook om begeleiding. Weliswaar wordt er iets minder uitgegeven aan specialistische begeleiding en wat meer aan de reguliere, maar dat betekent nog niet dat de totale kosten dalen. Immers, het aantal cliënten neemt toe. Ook de kosten voor woningaanpassing en vervoer zien we stijgen, en ook in de jeugdzorg zien we nog steeds een kostenstijging. Het aantal cliënten blijft redelijk stabiel en de verwijzingen door huisartsen dalen licht, maar het totaalbeeld is nog niet rooskleurig. Het programma 'sociaal in balans' heeft nog onvoldoende impact om de greep op de kosten te houden. De voorgestelde bezuinigingen lijken de PvdA vooralsnog prematuur. De notities over wat een inwoner zelf kan doen, waar de gemeente moet bijspringen en wat niet kan zonder indicatie, of wat het veld of de gemeente zelf kan, vragen we om een nadere onderbouwing. De Partij van de Arbeid zou graag willen weten waarom het college denkt dat op deze posten bezuinigd kan worden. De post van 1,5 ton taakverwijzing 'Samen Veilig Midden-Nederland' is ook niet onderbouwd. Welke taakwijziging heeft hier plaatsgevonden? Ook op de totaalaanpak wordt 70.000 euro bezuinigd. Er is verder niet toegelicht hoe die doelstelling, namelijk het bereik van 500 laaggeletterden en het bieden van een toegankelijk en gedifferentieerd taalaanbod, dan bereikt kan gaan worden. Het beheersen van de taal is vereiste nummer één om te kunnen meedoen in de samenleving. En dan de dotatie aan het bomenfonds: de Partij van de Arbeid heeft uiteraard kennisgenomen van de bezuiniging en vindt deze voor een jaar aanvaardbaar. We achten het echter wel noodzakelijk dat er onderzocht wordt wat de stand van zaken is, want we willen graag weten of er op korte of middellange termijn toch meer geld nodig is dan nu voorzien, en dat wellicht een heel groot deel van de reserve aangesproken zou moeten worden. Deze had u waarschijnlijk niet verwacht: het ligt voor de hand dat de Partij van de Arbeid heftig zou ageren tegen het terugdraaien van de stijging van de lastenverlichting. Echter, gezien de wijze waarop deze post dit jaar is ingezet en naar de mening van de Partij van de Arbeid niemand echt zoden aan de dijk zet, kunnen we er voor een keer wel mee leven. We hopen dat er vanaf 2025 andere keuzes worden gemaakt als het gaat om de besteding van de post lastenverlichting. Liever nog zouden we zien dat in de toekomst deze post anders geoormerkt zou worden. De gedachte is immers dat de lastenverlichting moet toekomen aan alle burgers, maar lang niet alle burgers hebben dat nodig. De Partij van de Arbeid zou liever zien dat het bedrag zou worden gebruikt voor bijvoorbeeld een pot waaruit middeninkomens gelden zouden kunnen verkrijgen, eventueel in de vorm van een lening, om hun woning te verduurzamen. Anders ligt het met de stelpost 'samenlevingseffecten': de landelijke overheid gaat een aantal maatregelen intrekken. Zo verdwijnt de energietoeslag en, al vlakt de inflatie wat af, we zien het nog niet terug in de prijzen. Voor het bedrag dat overblijft, belooft het college maatwerk. De Partij van de Arbeid is alleen voorstander van maatwerk als dat de maatregelen die hier normaal gelden te boven gaat, want alleen maar maatwerk is onduidelijk en kan wellicht tot willekeur leiden. Dit leidt direct tot het volgende punt: het streven is om minimaal maatregelen beter bekend en toegankelijk te maken voor inwoners die een regeling al dan niet tijdelijk nodig hebben. Volgens de bestuursrapportage loopt de gemeente met dit voornemen nog niet volledig in de pas. Uit de praktijk weten we dat er behoorlijk wat regelingen zijn en dat er ook in heel veel gevallen een nieuwe aanvraag ingediend moet worden. We weten ook dat mensen die formeel recht hebben op een bepaalde voorziening nalaten om een aanvraag te doen, omdat ze niet telkens met de financiële billen bloot willen. We lezen in de bestuursrapportage dat het digitale minimabeleid-loket in het eerste kwartaal van 2024 gerealiseerd zou moeten zijn. We hopen dat echt van ganser harte, want de Partij van de Arbeid wil graag de administratieve rompslomp verlagen. Immers, aanvraagprocedures en controles kosten ook tijd en geld, niet alleen bij de aanvrager, maar ook bij de gemeente. Samenvattend is het oordeel van de PvdA over de begroting dat het knap is om het toch sluitend te krijgen, maar tegelijkertijd dat het allemaal nog wel incidentele bezuinigingen en financieel-technische maatregelen zijn, waardoor mogelijk volgend jaar eenzelfde discussie krijgen. Het beleid is niet helemaal duidelijk. Het meeste geld wordt weggehaald uit de sociale sector. Er straalt geen zorg voor de zwakkeren in de samenleving vanuit en er is nog zoveel nodig op het gebied van armoedebestrijding, maar ook op het gebied van verduurzaming. Het project 'Vollenhoven Vooruit' is een succes: het renoveren en verduurzamen van woningen koppelen aan het verbeteren van de buurt en de samenhang tussen haar bewoners. De Partij van de Arbeid zou graag zien dat een dergelijk project ook navolging zou krijgen in bijvoorbeeld Kerckebosch. En natuurlijk, dat kan de gemeente niet alleen, ze heeft haar stakeholders nodig. In 'Vollenhoven Vooruit' is naast de gelden uit de Regio Deal ook door de gemeente geïnvesteerd vanuit het RIOS. De Partij van de Arbeid vindt dat het RIOS voor dat soort initiatieven is bedoeld en niet voor de dekking van incidentele kosten. U kent de Partij van de Arbeid als de partij die netjes op de centen let, maar alleen op de centen blijven zitten, cq. wegstoppen in een weerstandsvermogen, als dat niet nodig is, lost ook niets op. We realiseren ons terdege dat in mindere tijden niet alles kan, maar we moeten wel een doel voor ogen houden, oftewel beleid ontwikkelen. Verduurzamen kost geld, maar we moeten wel en niemand kan achterblijven. Pleisters plakken zijn geen optie voor de lange termijn. Daarnaast komt ook de vraag naar betaalbare woningen op ons af. De Partij van de Arbeid wil hierin graag duidelijke keuzes maken, waarbij de aandacht met name uitgaat naar de lage- en middeninkomens. En dan toch nog even over de OZB, omdat Zeist een heel laag OZB-tarief hanteert, worden we gekort door het Rijk. In 2019 ging het nog om 11 miljoen, inmiddels om bijna 16 miljoen. We snijden onszelf dus in de vingers: weinig OZB en dus ook een lagere bijdrage van het Rijk. Zouden we de OZB naar een gemiddeld niveau brengen, dan zou de korting uit het gemeentefonds ook vervallen en daarmee zouden we lasten kunnen verlichten. Dat zou, denk ik, ook de mensen van de VVD best aan moeten spreken. Tot slot toch nog een enkel woord over de toestand in de wereld. De wereld staat in brand. Er heerst grote honger in de Hoorn van Afrika. Zolang als ik leef, kan ik me niet herinneren dat er op zoveel plaatsen oorlog wordt gevoerd. Laten wij elkaar vasthouden en ervoor zorgen dat de situatie in onze nabijheid niet escaleert. De meeste Palestijnen keuren de terreurdaden van Hamas niet goed en kritiek op Israël is nog geen antisemitisme. Zowel het Palestijnse als het Israëlische volk lijdt, laat onze gedachten bij hen zijn. Wij leven in een prachtig land waar het mensen vrij staat een hoofddoek, een kruisje of een keppeltje te dragen. Laten wij ons inspannen om deze waarde te behouden. Tot zover.

Dank u wel, Wilma Breddels, fractievoorzitter van de Partij van de Arbeid, voor uw bijdrage. Zijn er mensen die op dit moment een interventie willen formuleren? Nee? Dank u wel. Dan geef ik graag het woord aan de fractievoorzitter van de Socialistische Partij, David Tompot. Ben je er klaar voor, David? Staat er nog eentje aan? Nou...

Nou, mooi dat het toch nog gelukt is, voorzitter. We bevinden ons in een tijdperk waarin de conflicten in Oekraïne al ruim een jaar voortduren en de recent opgelopen spanningen in de Gazastrook ons bezighouden. We leven in een tijd waarin het steeds moeilijker wordt om, zoals het ooit in een metafoor werd aangeduid, een stip op de horizon te zetten. Misschien is deze metafoor inmiddels ook wel achterhaald voor zaken die we als gemeente in een bepaalde periode met goed doordachte ambities dachten te kunnen realiseren. Want op een horizon die steeds meer door een dichte nevel wordt versluierd, is het zoeken naar oriëntatie een bijna onmogelijke opgave. Dat geldt niet alleen voor overheden zoals gemeenten. In een tijd van groeiende conflicten en toenemende onzekerheid is de toekomst ook voor veel burgers en ondernemers ongewis geworden. Laat ik als voorbeeld de routekaart voor nieuwe energie noemen, die in 2019 en later ook in 2023 in de geactualiseerde versie is vastgesteld. De ambities daarin zijn groot: in 2050 moet Zeist 100% van de energievraag duurzaam opgewekt hebben, met als tussendoel om in 2030 een derde van dit doel gerealiseerd te hebben. Nu heeft een rapport van de Rekenkamer uitgewezen dat deze ambities bij het huidige tempo van verduurzaming niet realistisch zijn. In reactie op dit rapport heeft de gemeentelijke organisatie inmiddels een nieuw team ingesteld dat zich specifiek op de energietransitie moet gaan richten. Een goede stap. Net als dat organisaties als Stichting Energie Zeist door de gemeente gesubsidieerd blijven worden. Maar de grote opgaven die we hier als gemeente te realiseren hebben, en dat dan ook nog in een hoger tempo dan we eerder hadden voorzien, betekenen ook dat er meer middelen beschikbaar zullen moeten komen voor die verduurzaming. Een vraag aan het college is wat de verhoging van het tempo van verduurzaming concreet betekent voor de middelen die hiervoor waarschijnlijk vervroegd ook beschikbaar moeten komen. Om nog even bij dit onderwerp te blijven: het wegvallen van de energietoeslag met ingang van volgend jaar betekent voor veel mensen die deze toeslag eerder ontvingen dat hun financiële situatie weer meer onzekerheid gaat brengen. De toekenning van de energietoeslag is weliswaar een zaak vanuit de landelijke overheid, en de Tweede Kamerverkiezingen in november kunnen mogelijk nog een kentering teweegbrengen, maar laat ik toch de vraag stellen of onze gemeente hier niet een maatwerkvoorziening zou kunnen treffen voor huishoudens die nu te maken hebben met hogere energieprijzen en echt afhankelijk zijn van de energietoeslag. Naar een ander onderwerp: het instellen van een burgerberaad. Dit is een heikel onderwerp. Met de jaarwisseling heeft de gemeente daarmee een mooie stap gezet om inwoners meer te betrekken bij de lokale democratie. De gemeente heeft met het burgerberaad de geselecteerde groep inwoners het vertrouwen gegeven om met een breed gedragen advies te komen dat de raad niet zomaar terzijde kan leggen, wat overigens ook niet is gebeurd in dit geval. Maar dit vertrouwen zou veel breder door de gemeente richting inwoners uitgedragen mogen worden dan alleen bij een incidenteel in te stellen burgerberaad. Want als we kijken naar de afhandeling van WOO-verzoeken (Wet open overheid) door onze gemeente, lijkt een heel ander beeld zichtbaar te worden. Verzoeken die niet tijdig worden afgehandeld, soms wel meer dan een half jaar blijven liggen. De SP zou graag van het college hier een reflectie op willen hebben. Waarom duurt de afhandeling van deze verzoeken zo lang? Heeft het soms te maken met het archief dat misschien nog niet helemaal op orde is? Want duidelijk is wel dat een fors overschrijden van de termijn voor de afhandeling van WOO-verzoeken het vertrouwen van burgers in onze gemeentelijke overheid schaadt. Als je mensen echt wantrouwig wilt maken, dan zorg je er als gemeente voor dat inwoners, als zij van rechtswege informatie willen opvragen, deze niet of veel te laat of slechts gedeeltelijk ontvangen. En dat is eigenlijk niet de weg die we als gemeente zouden moeten bewandelen. Uit de ronde tafel over deze begroting bleek dat onze gemeente een jeugdboa krijgt, wat natuurlijk mooi is. Maar gaat deze jeugdboa dan ook ingezet worden in het uitgaansgebied van de Tweede Dorpsstraat als daar straks een discotheek geopend gaat worden? Laten we zeggen dat club Rex Backstreet straks 500 mensen mag ontvangen. Dat is niet alleen op de vrijdag- of zaterdagnacht, maar de vergunning is veel breder. Met zoveel bezoekers en ja, bij sluitingstijd zouden er wel eens veel meer boa's of een of meerdere boa's extra nodig zijn om de leefbaarheid en veiligheid rond de Tweede Dorpsstraat, ook voor de bewoners die daar in de buurt wonen, niet te laten verslechteren. Dus de SP zou graag van het college willen weten hoe zij de veiligheid en leefbaarheid rond de Tweede Dorpsstraat, die in de omgevingsvisie ook wel wordt aangeprezen als 'the place to be', denkt te waarborgen. Dan nog een laatste punt over begraven en cremeren. Het tarief hiervoor zou fors omhooggaan om kostendekkend te worden. De vragen die de SP hierover zou willen stellen zijn of juist niet voor deze kosten een lager tarief zou moeten gelden, omdat het immers om een situatie gaat die mensen onverwacht overkomt. Voor een deel van deze mensen kan dit tot onverwacht hoge kosten leiden. En dan vragen zij natuurlijk van ja, hoe kan de gemeente tegemoetkomen? Uit de schriftelijke vragen die de SP hierover had ingediend, bleek dat het niet mogelijk was om voor deze leges kwijtschelding te geven. Maar misschien is er wel een andere mogelijkheid, bijvoorbeeld om voor mensen die door de kostendekkendheid die gerealiseerd moet worden en voor onverwachts hoge kosten komen te staan, hen tegemoet te komen door bijvoorbeeld gespreide betaling mogelijk te maken. Een vraag aan het college is of dat eventueel nog te realiseren is. Voorzitter, met deze bijdrage zou ik het graag willen laten. Dank u wel.

Dank u wel, David Tompot, fractievoorzitter van de Socialistische Partij. Zijn er mensen die op dit moment een reactie willen geven? Nee, dank u. Dank voor de inbreng. Dan geef ik graag het woord aan Hannie van Kippersluis van ZeisterBelang.

Dank u wel, voorzitter. Ik mag als laatste weer aan het woord zijn en zoals onze bijbelvaste collega's weten: de eersten zullen de laatsten zijn en de laatsten de eersten. Dus ik heb veel hoop. Precies, waar hoop is, is leven, inderdaad, meneer Fluitman. Ik wil graag alle aanwezigen thuis en hier in deze zaal welkom heten. Zoals jullie van ZeisterBelang gewend zijn, hebben wij met bijzonder veel aandacht de begroting gelezen. We leven in een grimmige en moeilijke tijd, een tijd van klimaatverandering, hoge inflatie en sterk stijgende kosten in het sociaal domein. Het leven van de Nederlandse burger wordt elk jaar fors duurder. Hij ziet zich genoodzaakt steeds meer keuzes te maken om financieel rond te komen. En dat zien we helaas ook terug in de begroting: verminderde inkomsten vanuit het rijk, noem het een ravijnjaar of een heuvel, maar ook sterk stijgende kosten. Gelukkig zien we dat het college deze taak heel serieus heeft genomen door technische wijzigingen en beleidskeuzes af te wegen. Ik verwijs naar bijlage 3 en 4, die aan de raad zijn voorgelegd. Een huishouden in Nederland dat maar net rond kan komen, kan dat niet. Gezinnen zullen keuzes moeten maken: geen nieuwe schoenen voor de kinderen of geen verjaardag vieren, keuzes die je als gezin niet wilt, maar wel moet maken om niet in de schulden te raken. En dat is toch iets anders dan wat het college hier doet. Het maakt de keuze om vooral technische begrotingswijzigingen door te voeren en minder te kijken naar het beleid, met in het bijzonder het coalitieakkoord. Is dat wat we noemen een eerlijke boekhouding? Het coalitieprogramma heeft duidelijk voorrang gekregen bij het maken van besparingskeuzes in plaats van te blijven investeren in de robuustheid van het gemeentelijk orgaan. Gaan we die investeringen terugdraaien en blijven we ons wensenlijstje aanvullen en uitvoeren? Het had het college gesierd om investeringen te blijven doen om uiteindelijk kosten te besparen, want de inflatie is en blijft hoog en de kosten zullen blijven stijgen, met daartegenover verminderde financiering vanuit het rijk. Het is al een aantal keer aan de orde geweest. Wat ons is opgevallen in het raadsvoorstel: aankomende drie jaar wordt er 6 miljoen euro aan het RIO's onttrokken. Het RIO's heeft een functie, namelijk, zoals de naam zegt, Reserve in Integrale Ontwikkeling Zeist. Het RIO's is dus in het leven geroepen om Zeist mooi te houden en nog mooier te maken, en ons inziens niet om de begroting kloppend te krijgen. De begroting van 2024 laat een meerjarentekort zien. In bijlage A wordt een toelichting gegeven waarom we zoveel tekortkomen ieder jaar en vervolgens wordt bepaald dat er conform de kadernota nog een aantal indexaties verwerkt moeten worden waarvoor we een voorziening hadden getroffen in de stelpost prijsstijgingen. Bij het debat over de jaarrekening in juni jongstleden heeft Zeister Belang een amendement ingediend om een gedeelte van het positieve jaarrekeningsaldo in de stelpost prijsindexatie te stoppen. Daar was toen geen meerderheid voor te vinden, met als gevolg dat we nu die stelpost ieder jaar volledig benutten. Lees: als we dit wel hadden gedaan, waren onze problemen wellicht nu een stuk minder groot. Om het in cijfers uit te drukken: de indexaties komen uit op ongeveer 6,5 à 7 miljoen per jaar, terwijl we zelf 1,9 miljoen per jaar in de stelpost hebben begroot. Als we het positieve saldo van vorig jaar, wat dus grotendeels alsnog in het RIO's is verdwenen en gedeeltelijk in de weerstandsratio, door ons amendement hadden gedoteerd, zouden we in ieder geval voor 2024 bijna volledig gedekt zijn. Bijlage 3 had wat ZeisterBelang betreft de titel kunnen krijgen: Welke maatregelen en budgetrecht, reserveringen, voorzieningen kunnen we de nek omdraaien om wel op een positief saldo uit te komen? ZeisterBelang vindt het schrijnend dat dit een stuk is van het kaliber: in hoeverre kunnen wij onszelf rijk rekenen door de korte termijn keuzes te maken die op lange termijn niet voorziene effecten zullen hebben? Met andere woorden, door nu deze zaken niet te doen, hebben we een sluitende begroting. Maar als de uitvoering van bijvoorbeeld punt een indexatie coalitieakkoord toch duurder uitvalt, gaat dat rechtstreeks ten laste van het jaarrekeningsaldo en heeft de gemeente eigenlijk een gat met een nog veel groter gat gevuld. Het zijn technische wijzigingen, geen beleidskeuzes. Eerlijker zou zijn als de toelichting was geweest: we hebben als college er alles aan gedaan om de wensen op het coalitielijstje uit te voeren, het coalitieakkoord ontzien, met als gevolg dat indexaties en voorzieningen de nek omgedraaid worden. Zoals gezegd, het uitvoeringsbudget voor het coalitieakkoord wordt niet geïndexeerd. En denken we nu echt dat de prijsstijgingen geen effect hebben op het coalitieakkoord en de uit te voeren wensen? Er staat ook geen toelichting bij waarom we dit niet indexeren, simpelweg omdat er naar onze mening geen goed antwoord voor is. Dat de kosten stijgen, staat vast. Ook de indexatie van het RIO's wordt teruggedraaid. Lijkt logisch, we hebben het hier vorig jaar immers ruim 4 miljoen in gestopt. Toch gaan we uit deze reserve 6 miljoen trekken, waardoor het saldo eind 2024 weer op 5 miljoen staat. Let wel, dit saldo was dus 11 miljoen eind 2022. Waarom gaan we dan niet indexeren en doteren om het weer op een normaal niveau te krijgen voor eventuele tegenvallers en wensen in de toekomst? Zou het college ons mee willen nemen in zijn afwegingen? Met betrekking tot het BCF/BTW-compensatiefonds kan het college aantonen dat het bedrag structureel 1,1 miljoen bedraagt? Tot nu toe beoordeelt ZeisterBelang de gegeven toelichting als onvoldoende. We vinden het een incidentele waterpost, maar vanaf 2024 maken we daar een structureel begrotingsgetal van dat we meenemen als we geld tekortkomen. Een ander punt: we draaien de dotatie aan het bomenfonds terug, ook al een aantal keer aan de orde geweest. Maar dat is het lot van iemand die als laatste aan het woord is. We draaien het terug omdat we geld tekortkomen, met als toelichting dat we nog geen goed plan hebben om dit geld te besteden. Als dat plan er volgend jaar wellicht is, gaan we dan wel weer structureel geld in de reserves stoppen of laten we het voor wat het is? Graag een antwoord van het college. Ook de vrijval van reserves centrale huisvesting zouden wij de titel 'Dozenschuiver met getallen' willen meegeven. Conform het beleid wordt deze afschrijvingspost in het RIO's thuisgebracht, maar deze wordt nu ten gunste van het begrotingssaldo geboekt omdat we geld tekortkomen. Dit is in strijd met onze eigen gemaakte afspraken in de nota stabiliteitscriteria. Waarom voelt het college zich dan genoodzaakt om dit toch te doen? Zoals gezegd, we gaan een aantal zaken niet meer doen om zo geld te besparen en dit noemen we dan beleidskeuzes. Van de 1,5 miljoen besparing worden slechts 6 posten toegelicht, omdat deze boven de €100.000 vallen. Dit betekent dat wij van de 24 posten geen inzicht hebben in de fundamentele keuzes die er door het college gemaakt worden. Zeister Belang wil daarom pleiten voor een verlaging van de grens naar €50.000. Het project 'Gericht kiezen in het sociaal in balans project' gaan we voor nu op de lange baan schuiven. Dit project was opgezet om kosten in het sociaal domein terug te dringen. Door het onderzoek en het project later pas tot uitvoering te brengen, kiest het college er dus voor om niet te investeren in het sociaal domein, een investering die naar onze mening zichzelf terug zou moeten verdienen, en te kiezen voor, zoals gezegd, korte termijn geld. ZeisterBelang vindt dit onverstandig. Goed, laten we de stelpost lastenverlichting. Daar is die weer: vrijvallen ten gunste van het begrotingssaldo, dus we gaan de inwoners geen lastenverlichting geven omdat we het zelf harder nodig hebben. Is alles dan kommer en kwel? Nee, zeker niet. Zeister Belang is verheugd te constateren dat mede door ons amendement van juni jongstleden de weerstandsratio 1,58 is, classificatie ruim voldoende. Nogmaals willen wij onze collega Hafid Boutahar, helaas niet aanwezig, maar ik hoop dat de collega's van D66 het compliment willen doorgeven, bedanken voor zijn inzet om de nota stabiliteitscriteria gestalte te geven. Wel denken we dat het tijd is om opnieuw de beleidscriteria onder de loep te nemen om te beoordelen of we er allemaal nog achter staan en om eventuele nieuwe kaders mee te geven aan het college. Ik dank u voor uw aandacht en zie de reactie van het college met belangstelling tegemoet. Dank u wel.

Hannie van Kippersluis, fractievoorzitter, ik geef Cees de Belang de gelegenheid voor een interventie en daarna geef ik het woord aan Wilma Breddels van de Partij van de Arbeid.

Dank u wel, voorzitter. Ik heb een vraag. Mevrouw Hannie, als ik het goed heb, hoor ik u nu. Ik merk op dat u zich zorgen maakt over het saldo van de RIOZ, en dat begrijp ik heel goed. Maar als ik het me goed herinner, was u voor het zomerreces een groot voorstander van het toewijzen van een aanzienlijk bedrag aan het weerstandsvermogen, terwijl onze zeer voorzichtige wethouder van Financiën dit helemaal niet nodig vond, omdat de situatie in orde was. Het was gewoon goed. En nu hoor ik u iets anders zeggen, en dat begrijp ik niet. Als de regels zo belangrijk zijn, waarom was het dan destijds zo ontzettend noodzakelijk om de weerstandsratio naar 1,5 te brengen, terwijl een ratio van 1 ook prima was volgens de wethouder? We hadden ook met een ratio van 1,2 kunnen zitten. Maar misschien, als we even snel rekenen, was er dan 3 miljoen meer naar de Ríos gegaan dan in uw voorstel. En nu zegt u dat de RIOZ snel leegloopt, wat ik ook vind. Maar ik was destijds ook geen voorstander van die 1,5, dus ik vind uw standpunt een beetje inconsistent. Kunt u dat toelichten? Graag het woord weer aan u.

Ja, daar gaat hij. Laat ik beginnen met te zeggen dat het amendement is aangenomen met een meerderheid, dus u zult zich daarbij neer moeten leggen, zoals ik mij ook vaak moet neerleggen bij een meerderheidsbeslissing waar ik zelf niet achter sta. Ten tweede, ik denk dat we een gradatie moeten aanbrengen. Wat ons betreft is de weerstandsratio toch nog een tikje belangrijker dan de Ríos. Het is niet zo dat er niets in de Ríos gestort is; er was een 11 miljoen plus die wij noteerden en we hebben gezegd dat je ervoor moet zorgen dat je financieel robuust blijft. Het weerstandsratio staat nu op 'ruim voldoende' om niet bij de eerste de beste tegenvaller door het ijs te zakken. Dan zien we de Ríos, die hangt daar wat ons betreft qua belangrijkheid nog steeds onder, maar is nog steeds belangrijk. En daar is ook een fors bedrag naartoe gegaan. Er is gedoteerd, waar wij door overvallen zijn, dat we het ene moment een bedrag doteren en nog geen jaar later moesten we daar weer een heel groot bedrag uit halen. Dat vinden wij eigenlijk niet correct, in de zin van hoe je zou moeten boekhouden. Dus, ik denk dat wij het erover eens zijn dat we de Ríos belangrijk vinden, maar wij vinden de weerstandsratio nog net even iets belangrijker. En ik weet dat wij van mening verschillen hierover.

Ja, uiteraard moet ik me neerleggen bij wat hier gestemd wordt. Ik was ook nooit iets anders van plan, maar ja, ik vond het wat wiebelig, zo van direct naar die andere helft. Dat zou mijn keuze niet geweest zijn, maar goed, dat was bekend. Dank u wel, dank aan de anderen.

Dank u wel, Annie van Kippersluis, fractievoorzitter. Zij is belangrijk. Het is 10 voor halfzes, een mooie tijd om te schorsen voor een hapje eten en andere zaken. Dan zien we elkaar weer om halfacht, afgesproken? Dank u.