ca 15.45 Debat bestuursrapportage 2022 en Kadernota 2023

Dames en heren, ik heropen de vergadering. We gaan over tot het tweede deel van onze vergadering, dat bestaat uit de algemene beschouwingen. De sprekers zullen achtereenvolgens aan het woord komen. Ik noem de volgorde ook even voor de mensen die luisteren, kijken of hier in de zaal zijn: eerst GroenLinks, dan het CDA, vervolgens de VVD, daarna Nieuw Democratisch Zeist, D66, ZeistNu, de ChristenUnie, de SGP, de Partij van de Arbeid, de Socialistische Partij en dan de overige belanghebbenden. Dus ik zou nu het woord willen geven aan de heer Roel van Nieuwstadt, fractievoorzitter van GroenLinks.

Dank u wel, voorzitter. Laat ik even beginnen met een uitleg voor de aanwezigen, maar ook voor de kijkers thuis, waarom de kant van de tafel waar GroenLinks hoort te zitten zo mager bezet is. Dat heeft te maken met een aantal ziekmeldingen, helaas, en twee mensen die hard aan het werk zijn. Maar voor u staat de fractievoorzitter, die wordt ondersteund door waarschijnlijk het meest actieve lid, mentaal gezien, in ieder geval van onze fractie. Dus bij deze, voorzitter, ik wil het vanmiddag hebben over onze taken en ambities. We hebben net vastgesteld dat Zeist de zaken financieel goed op orde heeft. We hebben goede voorzieningen, en dat willen we zo houden. Wie zorg nodig heeft, jong of oud, moet zorg krijgen. Wie nog steeds lijdt onder de gevolgen van corona, verdient steun. Als overheid hebben we een zorgplicht, en daar staan we met elkaar voor om die waar te maken. Uiteraard mag je verwachten dat mensen die dat kunnen, zaken zelf en in samenwerking met hun sociale omgeving regelen, maar zelfredzaamheid is niet voor iedereen vanzelfsprekend. We hebben dan ook een wettelijke en morele verplichting om te helpen inwoners te voorzien in hun basale behoeften, in hun bestaanszekerheid en de mogelijkheid om te participeren. En dat kost geld. Bovendien ligt er een nieuw ambitieus coalitieakkoord dat we graag willen kunnen uitvoeren. In het akkoord worden de uitdagingen benoemd waarmee Zeist wordt geconfronteerd: een groot tekort aan betaalbare woningen en te weinig doorstroming, toenemende kosten van de zorg, terwijl de compensatie vanuit Den Haag nog steeds tekortschiet, onze vanzelfsprekende bijdrage aan de opvang van vluchtelingen, inwoners die zuchten onder stijgende energiekosten. Die inwoners verdienen, voorzitter, onze solidariteit. En werken aan klimaatadaptatie en het stoppen van de teloorgang van biodiversiteit eist ook ingrijpen. Hierin willen we investeren, en GroenLinks wil de puzzel van opgaven en uitgaven menselijk, eerlijk en duurzaam oplossen. De huidige financiële toestand van Zeist is nog steeds uitstekend, en er ligt een gunstige meicirculaire waaruit blijkt dat er zeker voor de komende drie jaar middelen beschikbaar komen om ook nieuw beleid te formuleren. Analyserend en rekenend met het nieuwe coalitieakkoord horen wij dat de ambtelijke staf positief gestemd is. Maar in 2026 kan de situatie opmerkelijk veranderen. Mag dat nou wel of niet een 'ravijnjaar' heten, en wie heeft dat woord uitgevonden? We lopen met het klimaat en de biodiversiteit al jaren langs de rand van de afgrond. Er wordt verwacht dat er vanaf 2026 structureel minder middelen naar de gemeente toe komen. We hebben het over miljoenen euro's. De bijdragen van het rijk zijn echter wispelturig, dus dit perspectief kan de komende jaren nog een aantal keren veranderen. Laten we ons dan ook niet blindstaren op 2026, maar ons richten op de maatschappelijke opgaven van dit moment. En het zou fijn zijn als het college hier wat op wil reflecteren. We willen natuurlijk zorgvuldig letten op onnodige kostenposten of verliezen. In dat kader maakt GroenLinks zich dus zorgen. Het is deze dag al eerder aan de orde geweest over de situatie rondom onze leges. We weten allemaal hoe dat ontstaan is en dat heeft te maken met een keuze die wij als raad gemaakt hebben. Die leges vormen nu echter wel een lek van ruim één ton per maand, en dan wil je toch graag weten: kan daar niet toch wat mee gebeuren? Het huidige plan is een nieuwe verordening klaar te hebben voor het moment dat de Omgevingswet begin 2023 van start gaat. Maar is dat een goed genoeg kader als nou volgende maand besloten wordt dat de invoering nog langer uitgesteld wordt? Dat zou zomaar kunnen gebeuren in de Eerste Kamer. Zou het dan niet wijzer zijn om dat lek eerder te dichten? Zijn er andere gemeentes die hier ook mee tobben? Ongetwijfeld. En hoe lossen zij dat op? Het zou fijn zijn als het college toch nog een keer kan uitleggen welke risico's we lopen als we eerder ingrijpen en waarom wij dus zouden moeten meegaan met het voorliggende plan. Dan, voorzitter, even toch iets over een beleidsarme kadernota. Daar werden zorgen over geuit, nu nog gerekend wordt aan de plannen in het coalitieakkoord en vanwege de nog steeds nijpende financiële situatie. Beleid wordt opgesteld door ons, door deze raad. We zitten zelf aan het stuur; het college voert uit. Wie goede ideeën heeft en ook nog eens een bijpassende dekking weet te bedenken, is van harte welkom om te komen met voorstellen waar we in de zomer met zijn allen goed over na kunnen denken. Gelukkig biedt de meicirculaire dus een prettiger financieel beeld dan voorheen. Dus wat GroenLinks betreft, kunnen we veel knopen doorhakken ten tijde van de integrale afweging in het najaar, waaronder het besluit over het zogenaamde wensenlijstje en de knooppuntenlijst. We hebben de kiezers beloofd dat we veel huizen gaan bouwen, natuurinclusief, en we zullen binnenkort een brief ontvangen van minister De Jonge over de dwingende bouwopgave in onze regio. En we hebben ook beloofd dat we gaan helpen om die huizen en alreeds bestaande huizen te isoleren. We komen op stoom in Vollenhoven vooruit, en daar kunnen we versnellen, liefst ook met een spin-off naar andere delen van Zeist. Allemaal grote projecten met een lange doorlooptijd. Ook dat gaat een plekje krijgen in de begroting voor 2023. Maar als we met bouwen en isoleren wachten tot het eind van dit jaar, lijkt kostbare tijd verloren te gaan en zitten nog steeds veel inwoners letterlijk in de kou. Er wordt landelijk verwacht dat ten minste één op de zeven inwoners in de problemen komt als gevolg van energiearmoede. Kan het college ons een concreet beeld geven van voorbereidingen voor bouwen en financiering van versneld isoleren die al op korte termijn resultaten gaan opleveren? Ik denk toch ook even aan de suggestie die daarnet werd gedaan van de kant van de PvdA. En is het bijvoorbeeld ook mogelijk om in de eerstvolgende prestatieafspraken met de corporaties te praten over het bevriezen van huur bij woningen met slechte labels die nog lang moeten wachten op verduurzaming, zoals dat in andere gemeentes ook gebeurt? En hoe om te gaan met de verduurzaming van de vele monumentale panden in Zeist? Bij het vaststellen van de meest recente erfgoedverordening is gesproken over het uitwerken van nader beleid. Hier ligt een kans om problemen te voorkomen, en we kijken met belangstelling uit naar die uitwerking. We vragen ook om meer versnelling te brengen in processen rondom bouwprojecten, gebiedsvisies, bestemmingsplannen, noem maar op. Al die processen met betrekking tot de Omgevingswet zullen ook veel energie vragen. Daar zal het handvat participatie kansen bieden voor heldere afspraken. Laten we ook kijken naar andere gemeentes die dat proces goed onder de knie hebben. En wat kunnen we bijvoorbeeld leren, vraag ik aan het college, van de pilotprojecten met de participatie-app 'Hoe Maak Ik' in Den Haag en Zoetermeer, waar ze sinds 2017 daarmee bezig zijn? Voorzitter, GroenLinks zou GroenLinks niet zijn als we niet zouden beloven om samen met de verantwoordelijke wethouder continu te zoeken naar mogelijkheden om de kwaliteit van natuur en biodiversiteit te bevorderen. En als we daarvoor extra structurele middelen kunnen vinden, zullen we het niet laten. Voorzitter, ik rond af. Er zijn veel en grote uitdagingen in onze prachtige gemeente, maar er zijn ook middelen en veel kansen. GroenLinks is ervan overtuigd dat we in toenemende samenwerking met de inwoners de uitdagingen aankunnen, zodat iedereen in Zeist kans heeft op een goed leven.

Dank u wel, meneer Van Nieuwstadt, die namens GroenLinks spreekt. Zijn er op dit moment andere fracties die een interventie willen doen? Bedoelen we dat? Bent u klaar met uw afronding? Dank voor dit moment. Dan geef ik nu graag het woord aan de fractievoorzitter van het CDA, Marcel Fluitman.

Geachte voorzitter, leden van het College, leden van de ledenraad, toehoorders en publiek op de tribune en thuis, Vandaag is weer een mooi moment waarop we samen kijken naar waar we nu staan. We kijken vooruit naar de begroting en daarvoor ligt er een kadernota ter bespreking voor. Ook is er een eerste bestuursrapportage. Gespreide verantwoordelijkheid, gerechtigheid, solidariteit en rentmeesterschap zijn kernwaarden die u ongetwijfeld herkent als die van het CDA. Bij het bekijken van de bestuursrapportage en de kadernota is voor ons de term 'rentmeesterschap' uitermate belangrijk. Deze term verwijst naar de rentmeester, die namens de eigenaar een goed beheer voert en een administratie bijhoudt, om uiteindelijk verantwoording af te leggen over dat beheer. Vanuit dit besef van verbondenheid tussen generaties voelt het CDA zich geroepen om zorg te dragen voor elkaar, voor dieren, voor de schepping en voor de toekomst. De kadernota begint met een goed inzicht. Het geeft duidelijk weer waar we op dit moment staan. Het CDA is verheugd en complimenteus dat er vrijwel geen rode vinkjes zijn. Ik heb er slechts één kunnen herkennen, namelijk de hondenbelasting die niet doorging. De overige aanduidingen waren gele smileys die neigen naar groen of groene vinkjes. Dit laat zien dat de plannen goed op schema liggen. Maar dit roept ook de vraag op of we wel kritisch genoeg zijn. Is het echt zo dat het een groen vinkje verdient of slechts een gele smiley? Zoals iemand in mijn omgeving zei: "Keurt de slager zijn eigen vlees?" En wat vindt de samenleving ervan? Dit geldt ook voor de voortgang van met name de ISC en de heroverweging. Als gemeente vinden we dat we goed op weg zijn, maar het is ook belangrijk om dit bij de samenleving te toetsen. Ik zou het college willen vragen hier kritisch op te zijn. Maak het uzelf niet te gemakkelijk en durf ook te zeggen dat iets nog niet gelukt is of langer zal duren. Het CDA vraagt nogmaals om hier kritisch op te zijn, in plaats van tevreden te zijn met 10 miljoen. Als we verder kijken naar de bestuursrapportage, valt het op dat er enkele concrete punten zijn waarover we vragen hebben. Bijvoorbeeld over de parkeernota, waarop al twee jaar wordt gewacht. Er is een splitsing gemaakt bij de mobiliteitsvisie en vervolgens blijft het stil. Het CDA vindt dat er echt werk van gemaakt moet worden om een goed parkeerbeleid in Zeist te kunnen voeren. Ik ga ervan uit dat ik van het college te horen krijg wanneer deze op de rol komt te staan. Vervolgens valt op dat er een dekkingstekort is van € 600.000 op de WMO, wat zorgelijk is. We zien dat dit bekostigd gaat worden vanuit het weerstandsvermogen, wat het CDA bevreemdt. In 2021 hielden we € 471.000 over, dat terug ging naar het Rios. Waarom is deze keuze gemaakt? De wethouder gaf aan dat we van de € 600.000, € 400.000 zullen inhalen, dus terug naar een tekort van € 200.000. Maar het CDA vraagt zich af of dit wel steekhoudt en maakt zich zorgen dat de kosten van de WMO blijven oplopen. We vragen u ook daarin realistisch te zijn in plaats van een te rooskleurig beeld voor te schetsen. Het CDA vindt rentmeesterschap heel belangrijk en het was interessant dat het weerstandsvermogen tijdens de rondetafel als 'tafelzilver' werd benoemd. Thuis zijn wij daar ook dierbaar op en poetsen het af en toe, leggen het netjes weg en gebruiken het op de juiste momenten. Maar we moeten oppassen dat het geen wegwerpbestek wordt. De samenvoeging van weerstandsvermogen en algemene reserves is het overwegen waard. Er werd gezegd dat we rijk zijn in Zeist, maar als je alles op een hoop gooit, ben je misschien snel alles kwijt zonder goed na te denken over incidentele of structurele inzet. Als ik doorga naar de kadernota, dan staat er een beleidsarme kadernota. Dat is interessant. Ik begrijp dat deze door het vorige college is opgesteld, dus zij wilden niet te veel vooruitlopen. Maar dan zie ik een ambitieus coalitieakkoord en zou je denken dat er ruimte is om de kadernota nog aan te passen voordat deze besproken wordt. Maar dat gebeurt niet. Hoe kunnen we nu een vrijbrief geven aan het nieuwe college om met al die mooie plannen aan de slag te gaan? Het CDA wil goed op onze centen passen, voor nu en voor de toekomst. Ik roep op om voorzichtig te zijn met het beeld van de meicirculaire als leidraad, want de situatie kan snel veranderen. We moeten niet vergeten dat we twee jaar geleden met een IFC werkten en 62 voorstellen hadden vanwege een tekort van 10 miljoen. We moeten goed kijken naar de voortgang en wat realistisch en haalbaar is. Laten we eerst dingen afronden voordat we nieuwe dingen gaan doen en een wensenlijstje opstellen. Het CDA is pertinent tegen het zonder meer aannemen van nieuwe voorstellen. Laten we eerst afronden wat we hebben ingezet en kijken hoe dat is gelopen. Zorg dat er voldoende ruimte is om dingen goed af te ronden en dat ook samen met de samenleving te doen, voordat we weer nieuwe dingen naast elkaar zetten en een wirwar van activiteiten creëren zonder precies te weten wat we hebben bereikt.

Van Nieuwstad, GroenLinks dank

Dank u wel, voorzitter. Wij worden aangesproken. Ik herinner me als lid van GroenLinks van vele decennia geleden dat iemand riep: "Sinterklaas bestaat, en daar zit hij nou." Ik ben geen Sinterklaas, hoewel ik die rol regelmatig op mijn werk en op scholen heb gespeeld. Maar volgens mij is het probleem vooral dat de heer Fluitman dingen hoort die ik niet heb gezegd. Ik geef aan dat het mooi is dat er middelen beschikbaar zijn, maar ik heb niet gezegd dat we binnen een jaar het hele coalitieakkoord gaan uitvoeren. Dat wordt uiteraard gefaseerd gedaan. Er wordt goed gekeken naar wat er wel en niet kan. En wij zouden inderdaad onverstandig zijn, zoals de heer Hitman ook al aangeeft, als wij niet de ruimte zouden benutten om een deel van dat programma uit te voeren. En dat doen wij graag, terwijl we er goed over nadenken. We gaan dus de periode van de zomer gebruiken om te kijken wat er mogelijk is en wat niet. Dat betekent dat we bij de integrale afweging in november gaan bedenken welke onderdelen we gaan oppakken.

Ja, het is interessant dat u het zo neerzet. Dus ja, ik kan er niet tegen zijn, maar uiteindelijk geeft hij wel de zin 'gebruik van joh' aan. Als het maar even kan en ik kan daar structureel geld voor vinden, dan zullen we het zeker niet nalaten. Dus het was wel al een beetje graaien in het potje dat er zit. En wat wij nu een beetje...

Als ik even de bandopname terug ga luisteren terwijl we spreken, dan hoor ik dat u dingen zegt die ik niet gezegd heb.

De heer Fluitman dus

Dus, het kwam eruit alsof u toch maar even aan het potje wilde draaien. En nu vind ik het veel interessanter dat u zegt: "Nou, wij gaan dat programma goed uitwerken en dan komen we met voorstellen." Dat is het dualisme ten top, zoals u heeft uiteengezet in uw coalitieakkoord. Wij zijn nog niet uitgenodigd om mee te denken, dus volgens mij is dat hele nieuwe bestuurlijke denken hier in Zeist nog steeds op de oude leest geschoeid, wat u destijds zo slecht vond. Waar ik overigens helemaal geen tegenstander van was. Maar nu gaat u het blijkbaar samen met uw college regelen, dus ik blijf zeer waakzaam en wij zullen als rentmeesters zeer oplettend zijn met welke voorstellen u dan samen met uw kornuiten komt. Verder komt de...

De heer van Nieuwstad, GroenLinks de

De heer Fluitman maakt er een geweldige show van en heeft er ook een gewoonte van gemaakt om wijn te interpreteren en dingen te horen die ik niet gezegd heb. En als hij zich niet uitgenodigd voelt om mee te denken over de zaken die we in november gaan besluiten, nou, dan is hij bij deze letterlijk uitgenodigd door mij persoonlijk om met ideeën te komen.

Nu heb ik u tijdens de gesprekken met de formateur al enkele ideeën meegegeven, en u nodigt mij nu uit. Daar ben ik blij om. Het is jammer dat dit gesprek nodig is en dat het niet uit zichzelf al is gezegd van: "Jongens, we gaan het coalitieakkoord verder uitwerken en ik zou het, in het kader van het dualisme, fijn vinden om ook met de niet-coalitiepartijen hierover te spreken." Maar ik ben blij met uw uitnodiging en wij van het CDA zullen daar zeker gebruik van maken, dus wij wachten de datumprikker af.

De heer Bredius, nieuw democratisch Zeist ja

Ja, dank u wel, voorzitter, want Nieuw Democratisch Zeist wil ook uitgenodigd worden door deze coalitiepartij. Deze vraag is vorige week gesteld in het kader van de kadernota. Is dat dan niet ondemocratisch? Is Zeist op de hoogte geweest van de beleidsarme kadernota? Toen is er gevraagd naar een routekaart, en die hebben we in geen enkele inleiding verder gehoord, maar nu komt die tot uitdrukking. We gaan de zomer gebruiken, we komen in november terug met het deel van het akkoord dat wordt uitgevoerd. Dus mijn vraag aan de fractievoorzitter van GroenLinks is: hoe wilt u de Raad meenemen? Hoe wilt u Nieuw Democratisch Zeist meenemen? En op welke momenten vindt dat dan plaats? Ja, voorzitter.

Het is wel aardig. Wat bedoel ik op het moment dat ik "we" zeg? Ik zit hier natuurlijk als raadslid, en dan bedoel ik dat ik de raad uitnodig. Dus ik heb nu een debatje met de heer Fluitman, dus ik nodig hem in ieder geval uit, vooral omdat hij zich niet uitgenodigd voelde. Ja, dat is dan een tekortkoming aan mijn kant, aan onze kant, maar laat het heel erg duidelijk zijn dat die uitnodiging voor iedereen geldt. En in de zomer hebben we weliswaar reces, maar u bent van harte uitgenodigd om bij mij thuis in de tuin bij een kopje koffie, thee of iets anders eens een keer het goede gesprek te voeren over wat er nodig is. Oh, en dat geldt dus voor iedereen, hè? Ook voor de burgemeester en de griffier. Ja.

Iemand moet toch voor de koffie zorgen.

Verschil moet er zijn. Ik zal u verrassen. Nou, dan.

Nu is het goed, dankjewel. Oké, dank u wel. Bedankt.

Dank voor de uitnodiging. Ja, rentmeesterschap vinden we heel belangrijk. Als we naar de kadernota kijken, vallen ons een paar dingen op. We zien dat het CDA specifieke aandacht vraagt voor bepaalde punten. Bij de stijging van de energielasten zien we dat er voor Slot Zeist een voorziening wordt getroffen, maar niet voor de andere gemeentelijke gebouwen. We vragen ons af wat dit gaat betekenen. Heeft het college door wat er met Gascon gaat gebeuren? Kan het college ons vertellen welke vervolgstappen dit met zich meebrengt en hoeveel dit gaat kosten? Wat betreft het minimabeleid, vinden we het belangrijk om samen met de RSD de vinger aan de pols te houden. We willen graag weten welke acties het college denkt te ondernemen of al heeft ondernomen. In de kadernota zijn diverse posten opgenomen voor binnensport, parkeerexploitatie en prijsstijgingen in de openbare ruimte. Op pagina 13 staat: "Sommige onderdelen zullen mogelijk helemaal geen doorgang kunnen vinden." De uitleg hiervan is summier. We willen graag concreet weten wat dit inhoudt, waarom er PM-posten zijn en wat voor risico's we daarmee lopen. Het is opmerkelijk dat het doorbraakbudget nog steeds in het stuk staat. Doorbraakbudget is een werkwijze, maar er wordt aangegeven dat het ook resultaten heeft opgeleverd. We willen graag weten wat het heeft opgeleverd en welk effect dit heeft gehad. Verder wordt er gesproken over laaggeletterdheid. In het coalitieakkoord wordt gesproken over 2000 mensen die een taaltraject zullen volgen in de komende vier jaar, maar in de kadernota is slechts voor 50 plaatsen gereserveerd in 2023. We horen graag de reactie van het college hierop. Wat betreft de huisvesting, maken we ons zorgen over de voortgang van de versnellingsopgave. Er is een motie aangenomen over de planvorming voor de locatie Javalaan 23-41, maar we hebben hier niets meer over gehoord. We willen graag weten wat de stand van zaken is. Vorig jaar is er een motie aangenomen om de legeskosten en inkomsten in evenwicht te brengen. We willen weten wat het college het afgelopen jaar heeft gedaan en welke concrete stappen er nu worden ondernomen. We maken ons zorgen over de organisatie die onder druk staat en de bezuinigingsopgave die nog niet is gerealiseerd. We roepen de Raad op tot zelfreflectie en het verminderen van de werkdruk. Een ander zorgpunt is de mobiliteit en het openbaar vervoer. We vragen het college hoe hiermee om te gaan, gezien de toenemende druk en krappe budgetten. Tot slot, de ouderenzorg. We hebben aandacht gevraagd voor de zorg voor ouderen en hopen dat het college hier in de begroting werk van maakt, vooral wat betreft de 75-plus huisbezoeken en de punten uit de petitie van ouderen. Dit is mijn bijdrage, voorzitter. Dank u wel.

Dank aan de heer Fluitman van het CDA. Blijf nog even staan voor de interruptie van de heer Boutahar van D66.

Ja, dank u wel, voorzitter, en dank ook aan de heer Fluitman voor zijn betoog. Ik denk dat u een hoop punten heeft benoemd waarin ik me ook zeker kan vinden. Maar ik werd wel getriggerd door dat laatste, uw slotpleidooi, en dat is de zorg om onze ouderen. Ik denk dat als je ieder raadslid hier vraagt of we ons daarom bekommeren, dan zegt iedereen ja. Maar dat doen we om iedereen die zorg nodig heeft in onze gemeente, niet alleen de ouderen. Dus dat betekent dat iedereen die zorg nodig heeft, de zorg krijgt waar hij of zij recht op heeft. En u geeft net aan dat we de ouderen in de kou hebben laten staan. Ja, ik distantieer mij van deze opmerkingen, want dat hebben we absoluut niet gedaan. Ook in het coalitieakkoord, in alle verkiezingsprogramma's die hier bij de verkiezingen zijn gepresenteerd, komen ouderen terug. In ieder geval, vanuit D66 zullen we ons hard maken voor iedereen in Zeist die zorg nodig heeft. Ja.

Dank u wel. U moet datgene wat u nu aanhaalt, wat betreft de kou, laten staan. Ik heb heel duidelijk aangegeven dat het CDA van mening is dat het een groot gemis is dat er geen paragraaf over ouderen in het coalitieakkoord stond en dat er geen wethouder voor ouderenbeleid is benoemd, zeker in vergelijking met hoe het in het verleden was. Natuurlijk hopen we dat iedereen de zorg krijgt die hij of zij nodig heeft, maar voor ons was het in ieder geval een punt dat extra aandacht vereist. Ik zal er blijvend aandacht voor vragen. Ik vind het fijn om van u te horen dat u dit ook heel belangrijk vindt.

Mogelijk bedoelt u het volgende: "Meneer, moet er misschien nog ter afronding iets toegevoegd worden? In het coalitieakkoord staan namelijk veel programma's niet benoemd. Er staat bijvoorbeeld ook geen programma over onze alfabetengemeenschap IQU, maar er wordt wel benadrukt dat het belangrijk is dat we er voor iedereen zijn. Volgens mij was u degene die een paar jaar geleden nog zei: 'Wij doen niet aan doelgroepenbeleid. Wij zijn er voor iedereen.' Geldt dat ook voor dit geval, wat mij betreft? Bent u het daarmee eens?" "Ja."

Ja, ik ben het er wel mee eens. Alleen als ik kijk naar hoe het coalitieakkoord in elkaar zit, merk ik dat diverse doelgroepen bijzonder onder het vergrootglas worden gelegd. Tijdens het debat heb ik al aangegeven hoe vaak de woorden 'ouder' of 'senior' werden genoemd, en toen werd er met een soort mantel der liefde gezegd: "We zijn er voor iedereen in Zeist." Natuurlijk zijn we er voor iedereen in Zeist, en ik ga er ook vanuit dat we daar allemaal een warm hart voor hebben. Maar laten we dat ook gewoon met elkaar benoemen. Ik vind dat het te weinig benoemd is. Ik vind nog steeds dat het te weinig benoemd wordt en ik doe een oproep om in ieder geval op de punten die ik net heb genoemd, bij de komende begroting te laten zien dat ik het mis had en dat de coalitie wel degelijk een groot hart heeft voor deze doelgroep.

Dank u wel, meneer Fluitman, die namens het CDA heeft gesproken. Ik geef graag het woord aan de heer Ernst van Splunter, fractievoorzitter van de VVD.

Geachte voorzitter, we staan bij deze algemene beschouwingen aan het begin van een nieuw tijdperk. Niet alleen omdat na de verkiezingen in maart een andere coalitie van start is gegaan, maar ook omdat tijdens de vorige raadsperiode onze wereld in korte tijd totaal is veranderd. Ik wil in deze veranderde wereld spreken over bouwen, ouderenbeleid, meneer Fluitman, het belang van onze lokale democratie en de rol van sociale media hierin. Maar ik wil mijn bijdrage aan de algemene beschouwingen beginnen door de vertrekkende wethouders te bedanken: Sander Janssen, die vrijdag met een symposium en receptie afscheid neemt van de samenleving, en natuurlijk Marcel Fluitman, die bij ons blijft, alhoewel hij niet gewoon is. Dat hebben we net weer gezien en dat is ook beloond met de terecht toegekende erepenning. Welkom terug, zeg ik tegen de wethouders, eentje even van zijn plaats. De wethouders zijn Hoogstraten en Catsburg. Als ik dat zo zeg, dan klinkt het bijna als een mooi advocatenkantoor. Hartelijk welkom aan de twee nieuwkomers in het college: Walter van Dijk en Angèle Wilting, die wij nu al in de Zeister media en dus in de samenleving zien opduiken. Wij gaan met veel vertrouwen met hen optrekken. De coalitie die is ontstaan, is wat de VVD betreft een degelijke en ik zou haar zelfs 'soli Deo' willen noemen, want ze bestaat uit sociaaldemocraten, liberalen, democraten en de twee partijen waar God de belangrijkste plaats inneemt. Het college, en ik vergeet de burgemeester niet, van B en W staat opnieuw onder leiding van onze zeer solide burgemeester, die op bevlogen wijze zijn taak blijft vervullen. 'Semper idem' zou ik bijna zeggen. Voor de VVD is, en ik kom op het volgende punt van mijn bijdrage, het bouwen gericht op doorstroming en dus met absolute prioriteit voor het middensegment cruciaal in de komende raadsperiode en in de vier jaar daarna. Het is de intentie van de coalitie om 4000 van deze nieuw te bouwen woningen in ieder geval tussen dit jaar en 2026 in de steigers te zetten. We hebben inmiddels begrepen dat deze ambitie op de tocht staat en dat is vooral te wijten aan het feit dat de gemeente op dit moment onvoldoende capaciteit in menskracht heeft om de projecten voor te bereiden. Uit stukken is ons gebleken dat er €300.000 nodig is op jaarbasis en ook dat wordt vrijgemaakt om de nood hier op dit punt te lenigen. Door een snelle berekening kom je dan op zo'n 3750 uur à raison van €80, krap twee FTE. Aan het college in dit verband de concrete vraag of dat echt voldoende is. Mocht dit niet zo zijn, dan nodigen wij de collega's in de raad uit om mee te denken over oplossingen in dit verband, uiteraard binnen budget, om dit probleem aan te vliegen en bij de kadernota een beetje vast te spijkeren en, mocht dat om gegronde redenen toch niet lukken, dan toch tenminste bij de begroting in het najaar. En zelf heeft de VVD-fractie in dit verband een suggestie: kan er gekeken worden of vergunningen die volledig aan alle eisen voldoen, versneld kunnen worden afgehandeld? Dan kom ik op het ouderenbeleid. Ik ben bewust even blijven zitten toen de heer Fluitman daarover begon, want ik wil toch wel graag even terugkomen op het debat dat wij in mei in deze zaal hebben gevoerd over het coalitieakkoord. Het CDA heeft toen een amendement ingediend met als strekking dat ouderenbeleid meer aandacht in dat akkoord verdiende. Laat ik nogmaals aangeven dat we destijds bij de besprekingen die hebben geleid tot het coalitieakkoord daar uitgebreid aandacht aan hebben besteed. Maar dat geef ik de heer Fluitman toch toe: zijn we misschien wat gretig geweest om een amendement af te wijzen? En om die reden zou ik samen met het CDA, en ik kijk ook serieus naar de voorstellen die zojuist op tafel zijn gelegd, maar ook met andere fracties in de raad willen optrekken om de positie van ouderen in de gemeente Zeist te versterken, eventueel in een motie bij de kadernota en maar in ieder geval concreet in te vullen bij de begroting in het najaar. Onze suggesties betreffen dan buurtcentra, zoals bijvoorbeeld Binnenbos in Kerkenbos, ook op zondag openstellen om eenzaamheid te bestrijden. En ik weet uit de eerste hand dat dat een diepgekoesterde wens is. Ten tweede meer openbare toiletvoorzieningen in de kernen van onze gemeente, waardoor de actieradius van ouderen wordt vergroot. En ten derde meer aandacht voor mantelzorgers. Er is onder andere een geweldig Steunpunt Mantelzorg Zeist dat ook geweldig werk doet. Maar veel mantelzorgers zijn zich toch niet zo bewust van de mogelijkheden die onder andere het steunpunt biedt. Het steunpunt, maar ook andere faciliteiten voor mantelzorgers verdienen wat ons betreft meer bekendheid. En ik zou graag zien dat het college hiervoor zou zorgen en bij de begroting in het najaar dat ook zou vertalen in plannen die dan in 2023 kunnen worden uitgevoerd. Dan kom ik op het punt van de versteviging van de lokale democratie. Want wij vinden, voorzitter, dat dat aan de orde is. Met veel instemming ziet de VVD dus ook in de kadernota plannen aangekondigd om de griffie in capaciteit uit te breiden. De onderbouwing erbij vinden we ook een aanmoediging om op deze plaats meer aandacht te vragen voor de versteviging van onze democratie. We beseffen ons dat misschien niet iedere dag, maar we zien het wel om ons heen: democratie kan zomaar ineens verdwijnen of de basis ervoor kan wegvallen. Kijk naar de opkomst bij de parlementsverkiezingen in Frankrijk en kijk naar plaatsen binnen de EU waarin je eigenlijk een beetje voor zou moeten schamen, zoals Polen en Hongarije. Het lijken misschien grote woorden die ik nu ga zeggen, maar moet toch eerst het kalf verdrinken voordat de put wordt gedempt, zoals we zagen toen na de inval in Oekraïne door Rusland er ineens wel geld beschikbaar was voor defensie? Ik weet dat een groot deel van de oplossingen van dit vraagstuk natuurlijk in Den Haag gevonden moet worden. Maar wij kunnen dicht bij huis ook iets doen en daarom komt de VVD-fractie met twee suggesties. Dat gaat over versterking en over bewustwording. Ten eerste maak ik me wel eens zorgen over de positie van de buitengewoon raadsleden. Die verdienen wat ons betreft meer aandacht. In de vorige raadsperiode hebben er maar heel weinig van hen de hele raadsperiode afgemaakt. Laten we duidelijk zijn: kleine fracties kunnen absoluut niet zonder hun enorme inzet. En als het aan ons ligt, verstevigt de positie van deze in mijn ogen lokale helden in het presidium nieuwe stijl waaraan nu wordt gewerkt. En daar willen we dus op die plek zeker op terugkomen. En ten tweede: we moeten jong beginnen. Dat doen we al goed met de kinderburgemeester en ook met de jongerenraad. Maar waarom gaan we niet nog een stap verder? Laten we alle scholieren in onze gemeente tenminste één keer in hun tijd op school deze raadszaal bezoeken, gekoppeld aan een gesprek met ons, met raadsleden, met leden van het college of met één van onze voorgangers. ProDemos in Den Haag doet dat met heel veel succes en kan ons helpen met het aanleveren van formats in dat verband. En laat ik bij dit punt ook maar even reageren op wat de heer Fluitman net zei: terughoudend zijn in onze taak als volksvertegenwoordigers. Daar ben ik het van harte mee eens. Ik vind dat voordat je een schriftelijke vraag stelt in deze raad en je dus ook weer heel veel ambtenaren aan het werk zet, je ook kunt overwegen om even met de wethouder te bellen als je echt even iets wilt weten of als dat tenminste in het kader van het evenwicht tussen volksvertegenwoordiging en bestuur past, met een ambtenaar. Maar ik ben met de heer Fluitman eens dat we moeten kijken dat we niet onnodig allerlei mensen aan het werk zetten, wat ook ontzettend veel middelen kost. Tot slot, voorzitter, een van de weinige dieptepunten in de vorige raadsperiode was wat mij betreft het misbruik van sociale media door een van onze toenmalige collega's. We hebben toen afgesproken dat we in een later stadium zouden spreken over de impact hiervan, maar ook over slecht gebruik van sociale media in brede zin op de Zeister samenleving. De vraag aan het college is dus: hoe staat het hier nu mee? En vooruitlopend op de discussie die we hierover zouden kunnen voeren, de volgende vraag: hoe stellen wij ons op als raadsleden als we constateren dat collega's uit onze raad in dit kader onbehoorlijk worden behandeld? Zoals wat mij betreft vorige week gebeurde toen zes nieuwe vrouwelijke collega's in onze ogen op schandelijke wijze werden gestigmatiseerd en weggezet, en het medium dat dit doet durft zichzelf dan ook nog 'voor Zeist' te noemen. Hoe gaan we daarmee om vanuit de traditie die wij hebben in de Zeister politiek? Wij als VVD-fractie zien het zo, waarbij ik overigens voorop wil stellen dat we niet van suiker zijn, hè. En als je de hitte in de keuken niet kunt verdragen, dan moet je niet gaan koken, maar er zijn wel grenzen. Wij zien het zo: we gaan goed en hartelijk met elkaar om, kijken naar elkaar om en komen op als we zien dat een of zelfs vorige week meerdere collega's op een faire wijze in de knel dreigen te komen. En moet dat, voorzitter, niet al te letterlijk nemen: dreigen om te komen. Ik zou graag willen weten hoe de collega's tegen dit vraagstuk aankijken en of zij bereid zijn de komende vier jaar hier ook concreet invulling aan te geven. Dank u wel, voorzitter.

Dank u wel, meneer Van Splunter, die namens de VVD spreekt. De heer Fluitman, u heeft het woord voor een interventie.

Ja, dank u wel, voorzitter. De heer Van Splunter, ik complimenteer u in ieder geval met het allerlaatste punt. Dat wordt door het CDA volledig onderschreven, en daar waar wij een bijdrage kunnen leveren, zullen we dat zeker moeten doen. U begon uw vraag te stellen aan het college, maar ik denk dat de vraag meer richting onszelf moet gaan, in de zin van hoe wij zelf willen acteren in samenwerking met het college. Maar hoe moeten wij dat volledig omschrijven? Ik complimenteer u ook met betrekking tot het andere onderwerp, en dat betreft de ouderen. Bent u daar openhartig over geweest? Hoe kijkt u daar als fractie tegenaan? Ik ga ervan uit dat u sprak namens de fractie, en ik zou willen vragen of er aanvullende vragen zijn. Zou het college willen toevoegen hoe zij reflecteren op uw woorden en hoe zij denken daarmee om te gaan? Oké, dank u.

Er is nog een neem

Neem me niet kwalijk, dank

Dank u wel, voorzitter. Ja, voorzitter, dank voor het betoog en de complimenten. Ik ga met de heer Fluitman mee wat betreft het laatste punt; sowieso vind ik dat dat niet kan. We hebben het daar al meerdere malen over gehad. Ik vind dat wij als Raad ernaar moeten kijken, maar ook als college. Maar ik kijk ook naar onze rivier. In het verleden hebben wij ook wel eens gesproken over de wijze waarop social media hier gebruikt wordt, ook actief tijdens de Raad. En dat er dan ook dingen geuit worden over dat een fractie al een uitlating of een stemming zou hebben gemaakt, wat helemaal nog niet uitgesproken is. Ik zou dat punt mee willen geven. Ik ben het geheel met u eens wat u net zei over hoe er over de nieuwe dames is gesproken: onrespectvol. En dat is niet de manier waarop de samenleving, maar ook wij absoluut niet met elkaar om moeten gaan. En daar wil ik me ook van distantiëren, en dat doet u ook. Maar ik vind ook inderdaad dat dat een plek moet krijgen, dat dat gewoon niet moet kunnen. Wat betreft de andere punten, en ik krijg dan ook richting het CDA over de ouderen, ben ik het volledig met u eens. Dan zullen we ook een weg vinden. Zagen wij in de brede zin? De heer Fluitman haalt terecht een punt aan. Dat verdient aandacht en die moeten wij ook zeker blijven geven, maar dat het in detail benoemd wordt, daar ben ik absoluut mee eens. En daarin zullen wij elkaar kunnen vinden en ook het verschil met elkaar kunnen en blijven maken voor onze ouderen. De twee andere punten die u aanhaalt: ja, daar zitten we helemaal op één lijn. En ik hoop ook dat wij daarin dan gezamenlijk het verschil kunnen maken in de aankomende vier jaar. Dank u wel, voorzitter.

Dank aan de heer Van Splunter, die namens de VVD spreekt. Dan kom ik nu aan het woord, Voorzitter. Ja, wat vind ik van Bouterse? Ja, wat is uw interventie? Ja, wat vind ik, Voorzitter?

Ik merkte op dat ik net even naar de sanitaire voorziening om de hoek was geweest. Toen ik terugkwam, hoorde ik dat er een motie voor ouderen zou komen. Tenminste, zo heb ik het begrepen. Ik ben eigenlijk wel benieuwd wat er nu precies mist, want dat is waar ik concreet naar op zoek ben. De heer Fluitman noemde het net, en dus vraag ik me vooral af wat er ontbreekt. Wat is de extra aandacht die we moeten geven, of die het college moet geven? Dan kan het college erover nadenken voor de beantwoording die ze straks gaan geven. Wat willen we nu precies meer doen dan wat we al doen?

Ja, ik denk inderdaad dat u dat stukje gemist heeft. Ik heb het over drie dingen gehad; één daarvan staat in het coalitieakkoord. Dat betreft het bestrijden van eenzaamheid bij ouderen. In het coalitieakkoord staat ook iets over het ruimer openstellen van bepaalde centra in Zeist, zoals bijvoorbeeld Binnenbos en Kerkenbos. Wij zouden graag zien dat dit zo snel mogelijk wordt opgepakt. Als het college op dat punt geruststellende woorden spreekt, dan is er geen probleem. Dan gaan we gewoon bij de begroting nader bekijken hoe het wordt ingevuld. De andere twee punten die ik genoemd heb, die hoort u waarschijnlijk wel van uw collega's. Maar u gaat al zitten, dus u bent op dit punt gerustgesteld. Als ik geen motie hoef in te dienen, dan zal ik dat zeker niet doen. En dan bespreken we het verder bij de begroting.

Graag geef ik het woord aan de heer Jan Bredius, de nieuwe democratische gezant.

Ja, dank u wel, voorzitter. Voorzitter, soms is een radicale koerswijziging nodig om veilig vaarwater te bereiken. De verleiding is groot om te blijven doen wat we altijd al deden, maar om de goede dingen te behouden en een zorgzame samenleving te bereiken, moeten we waakzaam en alert blijven, scherp en kritisch op onszelf en op elkaar. En dat begint ermee niet tevreden en zelfgenoegzaam vooruit te blikken. Daar is de tijd niet voor, en de crisis is te dichtbij. We krijgen instructies vanuit de rijksoverheid en worden als een uitvoeringsmachine gezien. Dat is niet terecht. De gemeente heeft van oudsher basisvoorzieningen tot haar takenpakket en moet op dat voorzieningenniveau oog hebben, van losliggende stoeptegels tot steun aan hen die dat nodig hebben. Dat takenpakket is sterk begrensd, en de ruimte voor meer is er eigenlijk niet. Grenzen worden mede gevormd door de draaglast en het uithoudingsvermogen. Er zijn geen onbegrensde mogelijkheden, en oneindige uitbreiding van taken is een illusie. Ook de energie van ons en onze medewerkers is eindig. Daar staat tegenover dat je ook te beperkt kunt zijn in beleidsthema's. Beleidsarm heet dat. Een bewuste beleidsarme kadernota is een contradictio in terminis in het licht van onze eigen ambities op het gebied van participatie, duurzaamheid en groen. Er kan en mag geen beleidsarme opstelling plaatsvinden. Beleid is als een trein die voortdendert en niet stopt. Hoe beleidsarm je ook wilt zijn, prioriteiten zullen en moeten gevonden worden, en ze zijn er ook. In het overdrachtsdocument vind je ze schematisch, en in het coalitieakkoord zijn ze in overvloed terug te vinden. Vanaf vandaag wordt het woord 'beleidsarme kadernota' niet meer gebruikt. Nieuw Democratisch Zeist heeft geen behoefte aan nutteloze begrippen, maar aan scherpe analyses die ons behulpzaam zijn bij ons werk als raadslid van deze mooie gemeenschap. Als je al vindt dat er een bewust beleidsarme kadernota moet zijn, dan is vervolgens de terechte vraag – en die is ook net gesteld – maar het antwoord is niet gekomen: Hoe wordt de Raad naar de begroting meegenomen? Wanneer kan de Raad haar inbreng doen? Wanneer heeft de Raad dan invloed op de beleidsthema's van de begroting? Kan het college een routekaart geven? Ja, jullie worden meegenomen, maar 'het goede gesprek' is voor Nieuw Democratisch Zeist volstrekt onvoldoende. We willen een moment om kaderstellende invloed uit te oefenen. En voorzitter, wanneer is dat moment en kan het college toezeggen dat de Raad die mogelijkheid voor de totstandkoming van de begroting wordt geboden? Juist waar financiële ruimte verwacht wordt vanwege de meicirculaire, daarover straks meer. Eind mei werd bekend dat er meer arme gezinnen hulp zoeken bij voedsel- en kledingbanken. Bij de vorige algemene beschouwingen is in de Raad opgeroepen om ervoor te zorgen dat die hulp niet meer nodig is, omdat wij een samenleving hebben waarin dat niet meer hoeft, maar niets is minder waar. Van de gezondheidscrisis zijn we in een energiecrisis beland. Welke beleidslijn wil het college vanaf nu volgen om de energiecrisis het hoofd te bieden? Welke kosten zijn geraamd? Terecht wordt de vraag gesteld hoe onze gemeente deze crisis op lokaal niveau gaat inschalen en of de armoedebestrijding prioriteit heeft. Gaan klimaatdoelen en CO2-matiging op een laag pitje worden gesteld? Dat is de vraag. Op pagina 13 van de kadernota kondigt het college bijstellingen aan. Kan het college deze bijstellingen benoemen? We herkennen het belang van het actief stimuleren van burgerinitiatieven. Dat geldt ook voor de Weggeefwinkel, kringloopwinkels, inloophuizen, sociale raadslieden en andere wijkorganisaties. Individuele ontwikkeling is van groot belang, maar kan die plaatsvinden in een inwonergerichte samenleving met inbreng en participatie voorop, ook van hen die minder makkelijk de weg naar inspraak vinden? De medezeggenschapsorganisaties en platforms voor groen en wijkgericht werken schreeuwen om aandacht van onze Raad. Ze vragen aandacht aan onze raad waar het gaat om omgevingsvisie en de omgevingsplannen. Wordt er nog geluisterd? Wij luisteren, maar worden niet gehoord. De 16 Zeister wijkverenigingen, burgerorganisaties en groene groepen maken zich al geruime tijd en in toenemende mate zorgen over het gebrek aan burgerparticipatie bij de totstandkoming van de eerste Zeister omgevingsvisie. We luisteren en wijzen door. Het wordt tijd dat met de inbreng van de inwoners iets wordt gedaan. Dat geldt ook voor onze kernen. Aandacht voor de bestemmingsplannen is urgent en noodzakelijk. Het college wordt opgeroepen daar werk van te maken. Vier jaar geleden is in deze Raad ook de oproep gedaan meer te doen aan betaalbare woningen voor starters en jongeren. En we zien dat tiny houses en andere woonvormen een stevige basis in onze samenleving krijgen, en dat stemt tot optimisme. Overigens zien wij niets in verdere verstedelijking of het onderdeel uitmaken van een metropoolregio. Zeist wordt niet het stadspark van Utrecht; we bewaren onze eigenheid op eigen wijze. We doen dat met een goed bestuur en uitmuntende medewerkers.

Ben je Interruptie, de heer Fluitman.

Ja, dank u wel, voorzitter. Ik heb even een vraag aan Nieuw Democratisch Zeist. U zegt dat het verloop van de tiny houses helemaal voortvarend gaat. Nou, ik weet dat er een paar staan op het waterwingebied. Daar heb ik het net in mijn bijdrage ook over gehad, en op die plek kunnen ook gewoon 20 tot 40 woningen voor woningzoekenden gebouwd worden. Dus, hoe denkt u om te gaan met alle doelgroepen die we moeten huisvesten, en met al onze eigen inwoners, onze kinderen? Waar willen wij die kwijt als u zegt van: "We willen eigenlijk helemaal niets meer doen in Zeist"? Wilt u die kinderen dan allemaal buiten Zeist hebben? Bent u dus ook zo'n voorstander van een hek om Zeist, zoals dat wel eens bijna door u gequoteerd is tijdens de verkiezingen?

Ja, voorzitter, dat zijn nogal wat vragen die we hebben. U hebt mij niets horen zeggen over wat er is aangewezen. Het is slechts een klein onderdeel dat u eruit licht, en dat is het Tiny House, de Tiny House-gemeenschap. We zien dat er in deze collegeperiode, en ook in de afgelopen collegeperiode, heel veel werk is verricht. Op verschillende terreinen zien we dat...

Kunt u vertellen hoe succesvol dat is, hoeveel werk het omvat en hoeveel mensen erdoor geholpen zijn?

Hoeveel initiatieven succesvol zijn geweest, zien we ook terug in de kadernota, en dat heeft onze aandacht. Dat is voor ons belangrijk. Wat we niet zeggen, is dat we een hek moeten plaatsen, verwijzend naar de verkiezingscampagne. Dat hebben wij niet gezegd, een hek om Zeist. Dat is een idee dat van de kant van collega's is gekomen. Misschien was u daar zelfs onderdeel van, maar dat doet er niet toe. Dat is niet wat wij beweren. Wij zeggen wel dat er voor de inwoners gebouwd moet worden en dat daar het accent op moet liggen. Een wachtlijst van 10 jaar is onacceptabel. Nou.

Het is interessant dat u dat vindt, want ik vind het tegenstrijdig met de bijdrage die u zojuist leverde. U wilt immers niet dat er verder gebouwd wordt en u pleit voor kleinschaligheid. Noem maar op. En nu zegt u dat de tiny houses een groot succes zijn geworden. Ik zou heel graag van u willen weten: kunt u mij aangeven hoeveel mensen er in Zeist onderdak hebben gekregen in tiny houses, op hoeveel vierkante meter dit is en hoe dit zich verhoudt tot de situatie voorheen? Eigenlijk zou ik graag een overzicht willen zien, zoals u bij uw vorige bijdrage had, van de situatie voor en na. Dan kunnen we samen beoordelen of het daadwerkelijk zo succesvol is geweest. Kunt u dat aanbieden, voorzitter?

Voorzitter, over de beleidsindicatoren die zijn benoemd: er zijn 39 verplichte indicatoren. Ik heb daarop gewezen. Een van de cijfers waar nu om wordt gevraagd door de fractievoorzitter van het CDA staat er niet bij. Anders had ik het kunnen produceren. Misschien weet de fractievoorzitter van het CDA zelf het antwoord.

Om antwoord te geven op die vraag: het is een interessante kwestie die we door zullen spelen naar het college. Bij de beantwoording zullen we aangeven hoeveel mensen er onderdak hebben gevonden, in hoeveel tiny houses zij verblijven en op hoeveel vierkante meter dit is, zodat we daar een overzicht van kunnen maken. We zouden ons kunnen afvragen wat het zou betekenen als we op die plek een normaal flatgebouw hadden neergezet, om zo daadwerkelijk werk te maken van de huisvesting voor woningzoekenden in Zeist.

Ja, voorzitter, zoals wel vaker gebeurt, is de nieuwe democratie niet goed begrepen. Wat hier geprobeerd is te zeggen, is dat dit college werk maakt van de gedachtegang rondom de Tiny House-gemeenschap. Daar zijn wij voorstander van. Dat staat al vele jaren in ons verkiezingsprogramma. En dat compliment kunnen we zeker in ontvangst nemen. Dat er daarnaast zorgen zijn wat betreft het bouwen en wonen in Zeist, is een volkomen terechte opmerking. Maar eigenlijk maakt dat geen deel uit van dit betoog tot dusver.

Maar voorzitter, ik zou via de heer Bredius aan het college toch de vraag willen stellen die ik net heb aangegeven.

Dank aan de heer Niels van GroenLinks voor de interruptie.

Ja, dank u wel, voorzitter. Ik sluit me aan bij de feedback die collega Fluitman al in de richting van de heer Bredius heeft gegeven, en ik wil nog een stapje verder gaan. De heer Bredius geeft aan dat het project met tiny houses zeer succesvol is. Nu, ik sympathiseer met de bewoners van tiny houses, al was het maar omdat ze ook aan minimaliseren doen. Echter, tiny houses zijn niet de oplossing voor het woningtekort dat wij hier in Zeist hebben, in mijn perspectief. En ik denk ook dat we weg moeten blijven van het frame van verstedelijking van Zeist. Zeist is vorig jaar, volgens mij, uitgeroepen tot de groenste gemeente van Nederland, met de groenste wijk van Nederland. Dus als je gebruikmaakt van de bouwoppervlakken die ter beschikking staan, waar nu een paar van die braakliggende terreinen gebruikt worden voor tiny houses, maar als je die allemaal gebruikt om, zoals de heer Fluitman ook aangeeft, mooie hoeveelheden woningen neer te zetten, dan is dat een veel betere oplossing voor het probleem dat wij hebben. Noem het dan geen verstedelijking, maar noem het dan tegemoetkomen aan de behoefte die heel veel woningzoekenden hier in Zeist en ook in de omgeving van Zeist hebben. Nee, we hebben het niet over een hek om Zeist, maar geef dan eens aan wat volgens jullie de oplossing is voor het tekort aan woningen dat we hier gewoon keihard hebben.

Ja, voorzitter, het betreft hier een vraag die buiten het bestek valt. Ik heb gesproken over betaalbare woningen voor starters en jongeren. Daaraan heb ik gekoppeld dat we zien dat tiny houses en andere woonvormen een stevige basis in onze samenleving krijgen. Dat is gewoon zoals het is, dat is gewoon waar. De vraag die nu door de voorzitter wordt opgeworpen, is van een totaal andere orde en kan niet in één minuut of in een interruptie beantwoord worden, omdat de fractievoorzitter van GroenLinks ook weet dat deze vrijwel onmogelijk te beantwoorden is. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: "Laten we station Driebergen-Zeist flink de hoogte in gaan bouwen," of "Laten we in het groen gaan bouwen." Daar zijn we allemaal geen voorstanders van; dat is duidelijk. Wat wij willen, is een integrale visie op hoe wij ons in deze regio kunnen verhouden tot elkaar, met inbegrip van landbouw, wonen, groen, natuur en ga zo maar door. Dus ja, je kunt de vraag stellen hoe Nieuw Democratisch Zeist denkt over op korte termijn bouwen, maar dat is een vraag die niet te beantwoorden is.

In dat geval denk ik dat we ons als Raad enigszins moeten vasthouden aan wat er in het coalitieakkoord staat, als er geen antwoord komt van de kant van de vertegenwoordiger van Nieuw Democratisch Zeist.

Dank de heer Bredius, ja.

Ja, dank u wel, voorzitter. De opmerkingen zijn stuk voor stuk interessant. We zullen de vertaalslag maken naar, ja, naar wat betreft de begroting, neem ik aan. Zullen al die ambities hier een keer over de tafel gaan? De vraag is gesteld en ik neem aan dat ik antwoord krijg op wanneer de onderwerpen hier op tafel komen, en we kijken daar zeer naar uit. Voorzitter, het volgende punt gaat over de OZB, want Nieuw Democratisch Zeist vraagt zich af of de verhoging van de OZB wel op zijn plaats is. We hebben dat aangenomen en dat zal ook vorm krijgen. Maar is de draagkracht van onze inwoners niet bereikt met de inflatie en vooral de energieprijzen? En om die vraag te duiden, wil Nieuw Democratisch Zeist met u terug naar de kadernota en de bestuursrapportage om te vragen hoe actueel die eigenlijk zijn, gezien wat de meicirculaire voor betekenis heeft. Sinds we de meicirculaire kennen, is alles wat we wisten overhoopgegooid. Sinds de komst van de meicirculaire is alles anders; in plaats van een ravijnjaar zien we een positief saldo van 5,6 miljoen in 2026. Een structurele verbetering van in totaal 45 miljoen ten opzichte van de verlaging van 8 miljoen in 2026. Als je weet dat het verslagjaar 2021 een onverwacht positief saldo van 4,3 miljoen kent en de meest recente circulaire een optimistische doorkijk geeft, is het maar de vraag hoe nuttig omschrijvingen als 'ravijnjaar' zijn. We weten bovendien dat er in 2026 ook weer verkiezingen zullen zijn geweest. Maar dit alles wetende, kun je je voorbereiden, en dat moeten de raad en het college doen. Die oproep wordt goed verstaan; met een reservepost van 20% zitten we aan de veilige kant, en Nieuw Democratisch Zeist is voorstander van het houden van een raadsbijeenkomst om de uitkomsten van de meicirculaire nog eens tegen het licht te houden. Deze zijn van grote invloed op de begroting van 2023 en daarmee van belang voor het voorzieningenniveau en welke financiële mogelijkheden er bestaan. Dossiers als jeugdhulp en WMO zouden met nieuwe inzichten een andere benaderingswijze kunnen krijgen. Het is goed om in de meicirculaire te lezen dat lagere inkomens nieuwe energietoeslagen krijgen. De crisis slaat hard toe en een aanvullende tegemoetkoming is welkom, en we zullen de uitvoering daarvan met vreugde ter hand nemen. Ik sprak namens Nieuw Democratisch Zeist over de houdbaarheid van een beleidsarme kadernota. Dat is alweer achterhaald met de meicirculaire en de RIB daarover van vier dagen geleden, waarin boordevol beleidsvoornemens te lezen valt dat de capaciteit van boa's wordt uitgebreid, zoals veel partijen tijdens de verkiezingen al beloofden. Groen en lokaal klimaatbeleid kan een impuls krijgen met de uitvoeringsmiddelen voor klimaat en energie. Wij zien kansen voor meer groen, meer beschermende ecologische zones en aandacht voor de grondwaterstand en kwelwater. Biodiversiteit kan in financieel opzicht hoger op de agenda komen. Dat is een kans die gegrepen moet worden. In de aanloop naar de invoering van de Omgevingswet draagt het rijk bij aan de transactiekosten. Ook dat is een goed bericht. Monumentaal erfgoed staat in de belangstelling, en we zien dat inspanningen van onze burgers om te behouden en te verduurzamen met vreugde tegemoet worden gezien. We moeten iets doen aan de verduurzaming van onze monumenten, ook als dat betekent dat een daklijst 5 cm breder wordt, zoals aan de Bergweg. Alles is beter dan slopen en nieuwbouw, zoals in Pattijndorp en Griftenstein. Samen met D66, VVD en PvdA wordt een raadsbijeenkomst voorgesteld met onder andere de centrale vraag welke knelpunten er zijn in het huidige beoordelingskader en de procedure om de balans te vinden in de verduurzaming van monumenten. Voorzitter, ik rond af. Ik wil een opmerking maken over de leges. De vraag is of de verontwaardiging terecht is dat deze niet kostendekkend zijn, maar dat is al heel lang zo, en het risico bestaat dat de lagere leges omhooggaan en dat de man met een kleine portemonnee daar de dupe van wordt. Voorzitter, ik rond af. Nieuw Democratisch Zeist gelooft in de kracht van een participatieve, inwonergerichte samenleving, in de zorg voor elkaar en in respect voor elkaars handelen en bevoegdheden. We geloven in een duurzame en groene leefomgeving en in zorgvuldigheid. We vertrouwen erop dat we in verbinding met de andere fracties en het college het goede voor Zeist kunnen doen. Dank u.

Dank u wel. De heer Bredius, sprekend namens Nieuw Democratisch Sijs, geeft graag het woord voor een interventie aan Ernst van Splunter van de VVD. Ja.

Ja, voorzitter, ik ben enigszins in verwarring, want ik hoor dat een aantal partijen samen met u een raadsbrede bijeenkomst aan het voorbereiden is. U noemde onder andere mijn partij, en ik kan me niet herinneren dat wij iets hebben afgesproken hierover. Dus ik zou zeggen, leid mij uit dit doolhof.

De herinnering die ik in mij draag, bevestigt dat ik hier toch goed op voorbereid ben. Ik zie Wilma opstaan. Het verschil kan zijn dat zij mij te hulp schiet, zoals ik hier nu wanhopig sta.

Ik denk dat je iets te snel bent, Jan. Dat komt donderdag aan de orde. Oh.

De helderheid zal dus nog komen, maar laat nog enkele dagen op zich wachten. Nee, Rob van Nieuwstad, de interventie, ja.

Ja, voorzitter, even terugkomend op het fenomeen van de uitnodigingen: ik hoop toch dat mijn fractie daarbij ook wordt uitgenodigd. Ja.

Ja, terecht punt, voorzitter. Alle partijen zeiden van harte welkom. Het was misschien iets te voorbarig, maar het is goed om te noemen dat dit inderdaad op de agenda komt te staan. Althans, dat voorstel ligt er.

Dank u, meneer Bredius, sprekend namens Nieuw Democratisch Zeist. Ik geef graag het woord aan de fractievoorzitter van D66, Hafid Boutahar. Ja.

Dank u wel, voorzitter. Voor ons ligt de Kadernota 2023 en de Bestuursrapportage 2022. Na een dynamisch jaar, waarin een nieuwe raad is gekozen en er een wisseling van het college heeft plaatsgevonden, mogen we trots zijn op het meerjarenperspectief dat er nu ligt en dat gepresenteerd wordt door dit college. Natuurlijk zijn er nog heel veel onzekerheden voor de komende jaren en is een groot deel nog beleidsarm. Maar ja, aangezien het nieuwe college nog maar een paar weken bezig is, is het natuurlijk logisch, en een coalitieakkoord is pas sinds een aantal weken afgesloten. Het is natuurlijk logisch dat er een en ander moet worden uitgewerkt en dat dat in het najaar zal gebeuren, wanneer de begroting wordt gepresenteerd. Toch zou ik via deze weg een aantal zaken aan het college willen meegeven voor de verdere uitwerking van die plannen. Ik heb ze opgesplitst in een aantal punten en ik begin bij gelijke kansen voor iedereen. Voorzitter, iedereen moet gebruik kunnen maken van culturele en sportmogelijkheden in Zeist, ongeacht de financiële situatie, vooral als het gaat om onze kinderen, de toekomst van onze gemeente. Het is belangrijk dat we blijven investeren en ook de mogelijkheden voor groei voor deze jongeren bieden en daarnaast de middelen natuurlijk ook zo laagdrempelig en toegankelijk mogelijk maken. We roepen dan ook het college op om snel te gaan inventariseren wat de mogelijkheden zijn om bijvoorbeeld de U-pas te introduceren hier in Zeist. Daarnaast zijn we ook benieuwd naar de stand van zaken als het gaat om de motie die vorig jaar bijna unaniem is aangenomen over gelijke kansen voor kinderen bij het inschrijven en de toelating van basisscholen. Voorzitter, en dan de maatschappelijke effecten van COVID-19. De COVID-crisis heeft een grote impact gehad op onze samenleving. De na-effecten hiervan zijn nog steeds zichtbaar, zoals bijvoorbeeld bij ondernemers, de cultuursector en het sport- en verenigingsleven. Inmiddels zijn de COVID-maatregelen beëindigd en lijkt COVID verleden tijd. Echter, we weten allemaal dat het zo weer anders kan zijn en dat dit virus weer kan opduiken. Wat we nu wel weten, is dat we ons beter kunnen voorbereiden, mocht er weer een uitbraak komen met stevige maatregelen. Ik roep daarom het college op om alvast na te denken over een eventueel noodplan met de sectoren die we hebben hier in Zeist, voor het geval dat er wel een uitbraak komt, zodat we ook goed voorbereid zijn op dat moment. En als het niet nodig is, ook mooi, maar dan worden we in ieder geval minder verrast. Voorzitter, en dan de lokale democratie. In een goed functionerende democratie is het belangrijk dat iedereen wordt gehoord. In Zeist hebben we de traditie dat we op alle mogelijke manieren experimenteren om de samenleving zo goed mogelijk te betrekken bij het beleid of bij de besluitvorming daarvan. Ik roep daarom het college op om uitvoering te geven aan het experiment burgeramendement, zoals opgenomen in het coalitieakkoord, zodat we ook daarvan weer de evaluatie kunnen doen op een tijdig moment. En als het gaat om onze buurten en belangenverenigingen, wil ik samen met de andere partijen hier in deze raad en het college de wijken en de kernen in Zeist actief betrekken bij de ontwikkeling van hun buurt, wijk en kern. Dat zal een proces zijn waarin zowel de raad, het college als de wijken en buurtverenigingen moeten leren elkaar ruimte te geven en samen te werken. Het proces van de omgevingsvisie is daarbij een eerste testcase en we hopen dat het college ruimte ziet om de volgende fase van dat proces, de samenleving en de verenigingen op een dynamische manier in dialoog te betrekken. En dan mobiliteit. De conceptmobiliteitsvisie heeft bijna 1000 reacties opgeleverd van inwoners in Zeist. Het toont weer eens aan dat verkeer en veiligheid mensen snel op de been brengt en we hopen dat het college de energie van deze inwoners kan vasthouden en hen kan betrekken bij de concrete uitwerking van die mobiliteitsplannen. Voorzitter, bij de jaarrekening hebben we het uitgebreid gehad over de financiële stabiliteit van onze gemeente en ook hier zou ik daar graag bij willen stilstaan. Tijdens de rondetafelgesprekken heb ik mijn complimenten geuit richting het college en de ambtelijke organisatie, bijvoorbeeld over de dashboard stabiliteitscriteria. Als we kijken naar de ratio's, zorgt dat ervoor dat wij op die manier een goede grip houden op onze financiële situatie in onze gemeente. Maar als we het hebben over die ratio's, en ik meen dat de heer Fluitman dat net ook zei in zijn betoog, is het belangrijk dat je voorzichtigheid betracht met geld dat er mogelijk ook niet is, of wat je niet hebt, of wat je maar een keer kunt uitgeven. Want elke euro kun je uiteindelijk ook maar één keer uitgeven en ik wil eigenlijk via deze weg toch de ambtelijke organisatie en het college blijven aanmoedigen om toch voorzichtig risicomanagement toe te passen. De accountant had er bij de jaarrekening een ander verhaal over, maar ik denk dat we inderdaad een aantal grote opgaven voor de komende periode hebben en dat we nog voor grote verrassingen kunnen komen te staan. En dan heb ik liever dat we voorzichtiger omgaan met ons geld dan dat we te snel gaan uitgeven. Voorzitter, tot slot wil ik stilstaan bij de opvang in Zeist. Wij prijzen ons gelukkig dat de samenleving in Zeist weer openstaat om mensen in nood op te vangen. Dat gebeurde in alle crises die we hebben gehad en nu ook weer met de opvang van mensen uit Oekraïne. Ik ben trots op de samenleving en al onze inwoners die dit keer op keer weten te realiseren met elkaar. Maar laten we niet onze ogen sluiten voor de impact die het kan hebben, bijvoorbeeld voor onze gastgezinnen. En als gemeente moeten we ons maximaal blijven inzetten om hen in deze veeleisende rol te faciliteren. Voorzitter, ik rond af door het college heel veel succes te wensen bij de verdere uitwerking van deze begroting en het uitvoeren van het coalitieakkoord. Dank u wel.

Dank u wel, meneer Fiets Boutahar van D66. Graag geef ik het woord aan de heer Lucas van Groep 6. Nee, voorzitter.

Voorzitter, dat is een verrassing, maar Annie Roelofs voert...

Het woord. Oh, wat een verrassing! Oh, dat heb ik gemist. Indrukken, oké. Ja, is goed.

Dank u wel, voorzitter, voor de aankondiging. Ik zou willen beginnen met te zeggen dat het een bewogen jaar is geweest, of beter gezegd, een bewogen periode, en dat het dat nog steeds is. De gevolgen van de coronapandemie zijn nog steeds merkbaar en het einde is nog niet in zicht. Daarnaast hebben we ook volop te maken gekregen met de gevolgen van de oorlog in Oekraïne. Wij denken dat we ons best hebben gedaan om ondernemers, inwoners, evacués en oorlogsslachtoffers te ondersteunen, en we zijn er trots op dat we dit nog steeds doen. Met betrekking tot het goed doen, haken wij graag in op het hoofdstuk participatie. Dit vinden wij heel belangrijk. We verwachten veel goeds van het handvat participatie, waarin de ingrediënten van een transparant participatieproces zijn opgenomen. Wij willen dat inwoners weten wat er van hen verwacht wordt en zich gehoord en serieus genomen voelen. Ondanks alle goede bedoelingen gaat het volgens inwoners nu toch nog vaak mis, bijvoorbeeld bij de projecten Thomaskerk, Steenvlinder en de J. van de Vondellaan Woongoed. College, organisatie en raad zullen samen aan de slag moeten om dat met behulp van het handvat participatie beter te gaan doen. Het voorstel om meer formatie voor de griffie te voorzien zien wij als een goede ontwikkeling. Een goedwerkende griffie is cruciaal in een democratie. Het helpt de raad juist met grote thema's zoals de Omgevingswet en de drukte van alledaagse zaken goed te regelen. Wij zijn dan ook blij dat hier extra aandacht voor komt. Wij zijn ook blij met de cultuureducatie die op scholen wordt aangeboden. Dat is goed voor de algemene ontwikkeling van scholieren. Maar is er op school ook ruimte voor de Zeister cultuur en geschiedenis? Zo niet, ziet het college mogelijkheden om dat te gaan realiseren of stimuleren? Wij vinden het belangrijk dat kinderen onderwijs kunnen volgen op de school van hun keuze. Een goed werkend centraal inschrijvingsproces is daarvoor noodzakelijk. Hier heeft Zeist samen met D66 een motie voor ingediend. Gaat dit lukken in 2023? Zoals bekend is er een krapte op de arbeidsmarkt in het onderwijs. Dat werkt ook door in de kinderopvang. In Amersfoort zijn contracten voor opvangplekken ontbonden bij gebrek aan personeel, voor werkende ouders een nachtmerrie. Is dit onder controle in Zeist en, indien nodig, kan de gemeente hier een steuntje in de rug geven, net zoals bij het basisonderwijs? Wij maken ons zorgen over de verduurzaming van het cultureel erfgoed. Monumenteigenaren ervaren problemen en tegenwerking. Er komt dit jaar nog een visie hierop. Zeist kijkt hier graag kritisch naar. Dan het merkbaar beter in zorg voor elkaar. Zeist vindt het laten aansluiten van de huisartsen van Zeist op het netwerk GGZ een goede zaak. Huisartsen zijn vaak het eerste aanspreekpunt, waardoor snellere actie mogelijk is. Zeist is benieuwd of dit gelukt is of in 2023 gaat lukken. Ook in de zorg is er krapte op de arbeidsmarkt. Er wordt gesproken over diverse acties die in gang zijn gezet om de aantrekkelijkheid van Zeist als werkplek voor professionals in het sociale domein te vergroten. Wij zouden graag bijgepraat worden over welke acties zijn ondernomen en de voortgang hierin. In het coalitieakkoord lezen we dat er ook actie komt om scholen te helpen leraren voor het onderwijs in Zeist aan te trekken. Komt er in 2023 een breder actieplan? En hoe wordt de raad daarbij betrokken? Wat betreft toekomstbestendig wonen: in de Verzetswijk zijn 24 woningen gerealiseerd voor ouderen, een goed begin voor de doorstroming van senioren naar een kleinere woning. Hierdoor komen gezinswoningen beschikbaar voor inwoners met een gezin die op hun beurt weer een starterswoning achterlaten. Een belangrijk aspect in de stagnatie van doorstroom onder huurwoningen is het bedrag dat aan huur betaald moet worden. Inwoners willen wel verhuizen, maar lopen vaak tegen een significante verhoging van de huur aan. Zeist denkt graag mee over hoe we hier verandering in kunnen brengen. Zeist stimuleert de bouw van levensloopbestendige woningen. Daarnaast vragen wij aan het college of de versnellingsopgave de komende vier jaar echt gerealiseerd gaat worden, denkende aan de Willem Arntsz Hoeve en Zeist-West. Zeist is voorstander van het borgen van voorrang voor eigen inwoners, bijvoorbeeld het eerste halfjaar tot een jaar. Veilig thuis en op straat: zelfs met het tijdelijk landelijk vuurwerkverbod was er nog onrust en waren er incidenten. Daarnaast is er een toenemende jongerenoverlast, alsmede een toename van vernielingen, geweld en fraude. Er is aan de voorkant breed ingezet op preventie. Zeist vindt preventie een goed begin. Dat geldt zeker ook voor het voorkomen van cybercrime. Met name voor senioren is het van groot belang dat informatie via andere kanalen gedeeld wordt dan sociale media, omdat niet allen kennis hebben van dit medium. Echter, naast preventie en burgerkracht zou Zeist het college ook willen vragen de inzet van extra boa's te overwegen. Zeist zou ook deze nieuwe raadsperiode het belang van het plegen van onderhoud aan wegen en fietspaden willen benadrukken. We denken hierbij aan het voorstel voor de aanpak van de Slotlaan, de herinrichting van de Oude Arnhemseweg en de omgevingen vanaf de rotondes van de Laan van Beek en Royen tot de rotonde Montaubanstraat, en niet te vergeten de uitvoering van de eerder besproken fietsstraatinrichting. In dit alles zouden wij ook graag zien dat de inwoners goed en tijdig geïnformeerd worden. Dan gaan we samen aan de slag voor het klimaat. Zeist wil in 2030 energieneutraal zijn, een goed initiatief. Met subsidie van de provincie zijn we gestart met een collectieve aanpak voor het verduurzamen van bedrijvenparken. Hierin hebben vier parken hun interesse aangegeven om hieraan mee te doen. Interesse is echter geen toezegging om actief deel te nemen. Zeist vraagt het college hierop toe te zien. Daarnaast zouden wij ook graag andere parken gestimuleerd zien. Kantoren die onder label C vallen, moeten voor 2023 maatregelen nemen. Kantoren met een hoog verbruik zijn onderzocht naar wat de mogelijkheden voor energiebesparing kunnen zijn. Voor woningcorporaties geldt een streven naar label A woningen in 2030. Zeist zou graag op de hoogte gehouden worden van de vorderingen of horen waar deze te volgen zijn. Gaat het college de zon-op-dak verder stimuleren en het stimuleringsfonds onderzoeken? Ook dit is een vraag die wij beantwoord zouden willen zien. Het actieprogramma recreatie en toerisme is opgesteld in 2019-2020 en is opnieuw doorgeschoven in verband met corona naar 2022-2023. Zeist vraagt het college dit programma te checken op actualiteit en te onderzoeken of eventuele aanpassingen noodzakelijk zijn. Hiermee zou ik willen afronden en ik zou het college nog willen bedanken voor het schriftelijk beantwoorden van de vragen die wij hebben ingediend. Dank u wel.

Dank u wel. Mevrouw Hannie Roelofsen spreekt namens de fractie van 6 punten nu voor de eerste keer bij deze algemene beschouwingen. U wordt zeer gewaardeerd, dat hoorde u aan het geroffel op de tafel, hè? Een applausje, dank u. Ik geef graag het woord aan de fractievoorzitter van de ChristenUnie-SGP, Julian Wassink.

Dank u wel, voorzitter. Met een christelijk-sociaal hart voor de kwetsbaren in de samenleving, met oog voor groen en milieu en gericht op constructieve samenwerking, dat kenmerkt de ChristenUnie-SGP in Zeist. Christelijk-sociaal betekent voor mij dat we vanuit onze geloofsovertuiging en de opdracht van Jezus zoeken naar het beste voor de mensen om ons heen en dat we een licht zijn in de stad of het dorp waar we wonen, het beste voor onze gemeente. Zeist is er voor iedereen die hier woont, wie je ook bent, waar je ook vandaan komt en wat je achtergrond ook is. Door die bril kijken wij naar de bestuursrapportage en de kadernota in de richting van de begroting in november. Op zo'n beetje de eerste dag na de installatie van het nieuwe college werden de jaarstukken en de kadernota door het huidige college behandeld en aan onze raad gestuurd. Ik lees in de inleiding dat het een beleidsarme kadernota is, wat zoveel wil zeggen als: wij doen geen nieuwe dingen, maar we zetten het werk voort dat al gebeurt. 'Beleidsarm' is wat dat betreft een term die je op het verkeerde been kan zetten, alsof er nu niets gebeurt, maar dat is natuurlijk niet waar. Het vorige college, en ook het huidige college van burgemeester en wethouders, waar de ChristenUnie-SGP onderdeel van uitmaakt, zet de schouders eronder om het goede voor Zeist en haar inwoners te doen. Wij zijn dankbaar voor de manier waarop het coalitieproces is verlopen in de afgelopen maanden en we zijn ook dankbaar voor de mooie resultaten uit de jaarrekening en de bestuursrapportage. In het, zoals ik ernaar kijk, nu al legendarische hoofdlijnenakkoord dat in de afgelopen maanden is gesloten, staat genoeg ambitie om ons de komende jaren in vast te bijten en samen met onze inwoners de verduurzaming van woningen en bedrijfspanden aan te pakken, zodat iedereen er warmpjes bij zit en we natuur en milieu beschermen. Is dat er een van? De steeds vaker optredende energiearmoede, niet alleen aan de onderkant van de samenleving maar ook steeds meer bij middeninkomens, vinden wij voor de korte termijn een heel belangrijk aandachtspunt. Ziet het college, en ook de andere fracties in de raad, dit als prioriteit voor de komende tijd? Wat ons betreft doen we dat met alle partijen en alle raadsleden hier aanwezig. Dat is wat mijn fractie betreft één van de kaders die wij zien richting de begroting van 2023. We doen het samen. Als we kijken naar de bestuursrapportage van het eerste kwartaal van 2022, dan valt ons één ding op wat we hier willen benoemen: we zien een tekort op de Wmo van 6 ton. Kan het college iets zeggen over de verwachting of dit tekort in de komende tijd zal toenemen of eerder afnemen? Wat is de verwachting? Er staat dat er gedurende het jaar nog van alles kan gebeuren. En toch stelt dat onze fractie niet helemaal gerust. Graag een reactie van het college. Het is positief dat we vanuit Den Haag goede berichten krijgen over de meerjarenbegroting via de zogenaamde meicirculaire. We hebben gehoord dat Zeist er in de komende jaren geld bij krijgt. Het financiële ravijn lijkt daardoor voorlopig minder diep te worden dan het had kunnen zijn. Dat zorgt ervoor dat we op de korte termijn een aantal investeringen kunnen doen waar we over een paar jaar de vruchten van hopen te plukken. Dat zullen we dan wel slim en verstandig moeten doen. We horen graag of het college die ruimte ook ziet en welke van de ambities geschikt zijn om in het komende jaar als eerste op te pakken. We denken daar natuurlijk aan woningbouw voor starters en ouderen, maar ook aan de verduurzaming van woningen. Ziet het college die ruimte ook, of is het nu nog te vroeg om daar iets over te zeggen? De doorkijk naar de begroting van dit najaar is vooral technisch van aard. Hoe kijk je naar gezond financieel beleid en welke randvoorwaarden zijn daarvoor nodig? Maar als ChristenUnie-SGP een doorkijk maakt naar de begroting, dan zien wij daarachter onze inwoners staan: ouderen, jongeren, kinderen, mensen die nog niet lang in Zeist wonen omdat ze gevlucht zijn voor een oorlog, bijvoorbeeld. Het kader dat wij zouden willen zien richting de begroting is dat we ruimhartig zijn in het opvangen van vluchtelingen, ook als dat extra geld kost. De opvang van Oekraïners kost uren en handjes van de gemeente die niet worden ingezet voor andere ambities die we ook hebben. Hoe kijkt het college daarnaar? Gaan we extra mensen aannemen of inhuren om onze ambities alsnog waar te maken? De gemeentelijke organisatie stond onder hoge druk door alle coronamaatregelen en het beleid dat daarmee samenhing, en we sluiten niet uit dat we dit najaar weer coronamaatregelen zouden kunnen krijgen. In hoeverre is er nog ruimte voor meer ambitie? Hoe kijkt het college daarnaar? Wat ons betreft zijn de ambities op het gebied van duurzaamheid, woningbouw, maar ook rechtvaardige sociale regelingen te groot om daar geen voortgang op te boeken. Voorzitter, wij hebben er zin in om met de hele raad aan de slag te gaan in de komende jaren, in het vertrouwen dat God met ons is bij al het werk dat wordt verzet door het college, de ambtenaren en door ons als raad, ten dienste van onze inwoners, zodat we een licht kunnen zijn voor de mensen om ons heen. Dank u wel.

Dank u wel, Julia Wassink, fractievoorzitter van de ChristenUnie-SGP, voor uw algemene beschouwing. Ik geef graag het woord aan Wilma Breddels van de Partij van de Arbeid.

Dank u wel, voorzitter, geacht college, leden van de Raad en andere toehoorders. Wanneer je aan het eind van de rit zit, of min of meer aan het eind, is bijna ieder onderwerp al een keer voorbijgekomen. Ik houd niet zo van herhalingen en hecht er ook aan om binnen de gestelde tijd te blijven. Dat neemt niet weg dat ik toch een onderwerp zal benoemen dat eerder aan de orde is geweest, en dat gaat over de leges. De Partij van de Arbeid heeft moeite met het bijstellen van de begroting inzake de leges voor de omgevingsvergunning met maar liefst 1,35 miljoen en met de koppeling aan de invoering van de nieuwe Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. De onderbouwing van dit punt is minimaal en kent een grote onzekerheidsmarge. De verwachte inkomsten lopen sinds 2018 achter bij de begroting. De Partij van de Arbeid vindt eigenlijk dat er voldoende tijd is geweest om de verordening op de leges bij te stellen en een ander beleid te gaan voeren door bijvoorbeeld de grote projecten minder te belasten en de kleine wat zwaarder. Het college was daartoe ook opgeroepen in de motie ingediend bij de behandeling van de jaarrekening over 2020 en nog in de Raadsinformatiebrief van dit jaar, 10 januari. Daarin wordt vermeld dat een groot aantal projecten die aanvankelijk in 2021 uitgevoerd zouden worden, zijn doorgeschoven naar dit jaar. Ik noem de zorgappartementen aan de Dwarsweg, de Rembrandtlaan en de Utrechtseweg. De Partij van de Arbeid vindt het op dit moment derhalve te prematuur om nu de begroting met een dergelijk bedrag bij te stellen. Daarnaast is het nog maar de vraag of de Omgevingswet wel op 1 januari 2023 wordt ingevoerd. De Tweede Kamer is weliswaar akkoord, maar de Eerste Kamer nog niet. Zeist kan niet wachten met het redigeren van de nieuwe verordening cq. het wijzigen van de bestaande verordening tot op het moment dat de Omgevingswet wordt ingevoerd, want dan creëren we onze eigen tekorten voor de komende jaren. Ik wil ook nog even aanhaken bij wat de heer Van Splunter daarover heeft gezegd. Er wordt 300.000 euro gereserveerd voor twee fte's. Dat heeft hij keurig uitgerekend, en dan ook met het verzoek om een versnelde afhandeling. Ik denk dan: als je dat oppakt, dan krijg je ook meer leges binnen. Dus om nu al 1,35 miljoen opzij te zetten daarvoor, dat moeten we niet doen. We lezen in de bestuursrapportage dat het weerstandsvermogen iets daalt. Dat komt omdat we het tekort bij de Wmo weghalen bij het weerstandsvermogen. Anders dan het CDA vindt de Partij van de Arbeid het acceptabel. Uit het dashboard stabiliteitscriteria blijkt dat de wijze van berekening van het weerstandsvermogen in Zeist zo veilig is dat we deze eenmalige daling onder de 1% makkelijk kunnen aankunnen, zeker als we daar ook nog in ogenschouw bij nemen dat we de methode waarop we deze berekenen heel anders is dan bij andere gemeenten. De Partij van de Arbeid heeft kennisgenomen van de knelpunten zoals geformuleerd in de kadernota en... [Tekst lijkt hier onvolledig te eindigen]

Ben je interventie. De heer Fluitman dank

Dank u wel, voorzitter. U zegt dat u het eigenlijk een heel goed plan vindt om het weerstandsvermogen aan te spreken om daarmee het tekort van 6 ton bij MO te dekken. Voor één keer zou ik dat geen goed plan vinden, maar acceptabel. Ja, 'acceptabel' is een mooi woord. Dat heb ik vandaag vaker gehoord in diverse contexten. Maar in hoeverre vindt u het ook acceptabel als er volgend jaar weer een tekort van 6 ton is en we opnieuw uit het weerstandsvermogen moeten putten? Het CDA vindt het namelijk heel belangrijk dat het weerstandsvermogen minimaal op niveau één blijft. Als we nu zien dat van het overschot van afgelopen jaar die € 471.000 naar het Rios is gegaan en we alles in het Rios willen stoppen, dan zouden we andere dingen kunnen doen. Maar vervolgens halen we het weerstandsvermogen leeg om de tekorten op te vullen. Vindt u dat acceptabel? Nee, dat vind ik niet.

Nee, dat vind ik niet. Maar u was er ook bij tijdens de eerste ronde, en ik heb daar heel duidelijk gezegd wat ik vond van al die stortingen in de Rios. Dat vind ik geen goed plan, dus in die zin ben ik het wel met u eens. Dat is interessant. Wat mij betreft, hoefde er geen 2,3 miljoen naar de Rios.

Ja, maar waarom huilt u het dan uit? Weerstandsvermogen halen? Ik bedoel, als we de Rios vullen met een overschot van een jaar geleden of van het afgelopen jaar, en vervolgens gaan we het tekort van dit jaar daar niet uit halen, maar dat halen we uit het weerstandsvermogen, waardoor ons weerstandsvermogen onder de norm zakt en de risico's in de toekomst alleen maar toenemen. Ik zie het gevaar dat dit zo meteen een gewoonterecht gaat worden, dat als we komend jaar weer een tekort hebben, we dat dan weer uit het weerstandsvermogen gaan halen.

Ja, nou, volgens mij is er voor de komende jaren ook anders begroot, hè? Dat is toch zo?

Dat hebben we wel gesteld, maar we hebben er vragen over gesteld, want daar heersen bij zowel de ChristenUnie, de SGP als mijn partij nog wel grote zorgen over of we dat wel zullen halen.

Ja, die zorg blijft altijd. Nou, meneer, ja, ik vind het helemaal prima als u zegt: "We gaan die storting in het Rios niet doen." Dan hoeft er een minder groot bedrag uit het weerstandsvermogen te komen. Daar vindt u ons ambt.

Aan de ambtszijde bent u dus een voorstander. Het Partij van de Arbeid is een voorstander van het verlagen van het weerstandsvermogen, waardoor de risico's in de toekomst groter worden.

Wordt het dan zo? Dan draait u mij om. Wij vinden het niet per definitie prima om het weerstandsvermogen te verlagen, maar we hebben nu een probleem dat we moeten oplossen. Dat is iets anders. Haalt...

Haal dat probleem dan toch maar uit het weerstandsvermogen, omdat het effect dat je beschrijft inhoudt dat je daardoor de risico's in de toekomst minder goed kunt dekken. We zakken immers steeds verder onder de norm en dat wordt alleen maar problematischer.

Wij gaan niet steeds verder zakken onder

Deze zin is nogal verwarrend en lijkt een aantal grammaticale en contextuele fouten te bevatten. Het is moeilijk om de exacte bedoeling van de oorspronkelijke schrijver te achterhalen, maar ik zal proberen de zin te herschrijven zodat deze grammaticaal correct is: "U geeft dit nu uit, maar volgend jaar komt u waarschijnlijk met hetzelfde verhaal en dan zal ik het wederom uitgeven, omdat u niet voor verandering staat. Als u dit jaar niet voor verandering staat, waarom zou u dat volgend jaar wel doen? Of bent u zo wispelturig dat u voortdurend van standpunt verandert?" Let op dat deze herformulering een interpretatie is en dat de oorspronkelijke betekenis van de tekst niet volledig duidelijk is.

Ja, ik hoor het aan alle kanten om me heen, nietwaar?

Misschien is het goed om een opmerking te plaatsen. Ja, ik heb het woord uitgesproken, maar misschien niet met de betekenis die u eraan toekent. U lijkt van het ene naar het andere uiterste te gaan bij het maken van een keuze, terwijl er al grondige discussies zijn gevoerd over het woord dat ik zojuist heb uitgesproken. En voordat ik het weet, wordt het alweer in een verkeerde context geplaatst.

Ik ben uitgegaan van het gegeven dat hij van 4,31 naar 3,0 zou gaan, of was het van 4,71? Dat had wat mij betreft niet gehoeven, maar dat heb ik al in mijn eerste bijdrage gezegd. Ik denk dat we, zeker gezien de wijze waarop wij het weerstandsvermogen berekenen, goed zitten. Als je dat vergelijkt met andere gemeenten, zitten we niet op één, maar op zes. Ik heb zelfs zeven horen noemen.

"Noem het. Volgens mij heeft u alles bij elkaar opgeteld, en dat doet u thuis waarschijnlijk ook."

U kunt ook gewoon zien in de stabiliteitscriteria dat ik dat niet doe.

Als u denkt dat het alleen gaat over het zilveren bestek van de voorzitter, dan heeft u het echt niet goed begrepen wat er gezegd is. Het weerstandsvermogen staat nu precies op een jaar, en ik denk dat het heel belangrijk is dat we dat zo houden. Als we daarvan blijven snoepen, dan raken we de stabiliteit van Zeist kwijt.

Het gaat nu om de risico's die steeds lopen en afgesnoept worden.

Oké, we zijn het niet met elkaar eens. Ik vind dat u wat dat betreft de verkeerde keuzes maakt.

De heer van Splunter ben interventie ja

Ja, voorzitter, want ik ben toch wel wat verrast. Ik ken u, en ook uw voorganger, als financieel altijd zeer solide. Ik denk dat hier toch echt sprake is van een trendbreuk, want u zet nu een deurtje open en ik heb de rechtvaardiging waarom u dat nu dus wel doet, in vergelijking met voorgaande jaren, eigenlijk niet gehoord. En hoe legt u dat uit aan de mensen, aan de inwoners van Zeist? Als u het nu wel doet en volgend jaar niet?

Ik begrijp uw vraag niet goed. Wat we nu zeggen is: "Oké, die eenmalige duik onder het punt is toegestaan."

Wat is, vanuit uw traditie, de rechtvaardiging om het dit keer wel te doen? Dan zeg ik: in vergelijking met voorgaande jaren voert u nu iets uit wat een trendbreuk vormt met een jarenlang zeer solide financieel beleid. Dat is wat ik van u wil weten; ik ben er gewoon nieuwsgierig naar, en ik heb eigenlijk het antwoord nog niet gehoord. Ja.

Ja, ik vind het eigenlijk geen trendbreuk. We zakken nu een heel klein beetje onder de één; we komen uit op 0,79. En als we nu de tekorten op de Wmo dekken uit het weerstandsvermogen, dan zitten we nog steeds hoger dan die 0,79.

Nou, ik denk dat we er niet uitkomen. Voorzitter, u vindt het geen trendbreuk, maar ik stel toch vast dat u zich anders opstelt dan in de voorgaande jaren, en ik betreur dat.

Mevrouw Breddels, woord voor u.

Ja, de Partij van de Arbeid heeft kennisgenomen van de knelpunten zoals geformuleerd in de kadernota. Wat de PvdA betreft, kan het niet zo zijn dat de aanpak van taalachterstand niet gecontinueerd wordt. Laaggeletterdheid is een van de belangrijkste belemmeringen om te kunnen meedoen in de samenleving. Daarnaast speelt het ook een rol bij het voorkomen van schulden en op vele andere facetten van het welzijn. De Partij van de Arbeid vindt het onacceptabel dat er geen netwerkmanager huisartsen meer zou zijn en dat de continuïteit van de samenwerking met huisartsen vervalt. Het is van belang dat problemen zoveel mogelijk in de eerstelijnszorg worden opgelost, zodat een dure verwijzing naar de tweedelijnszorg wordt voorkomen. Ook achter de schermen is het van belang dat de formatie op de griffie wordt uitgebreid. De werkdruk die er is, zien wij met eigen ogen. Om ons werk als volksvertegenwoordiger goed te kunnen uitvoeren, hebben wij de overigens zeer gewaardeerde ondersteuning van de griffie hard nodig. Dus de zojuist benoemde zaken kosten uiteraard geld. Maar de Partij van de Arbeid meent dat de dekking kan worden gevonden door de begroting inzake omgevingsvergunningen met een lager bedrag bij te stellen. Een ander punt van zorg blijft de jeugdzorg. De accountant vermeldt dat de instroom nog steeds stijgt en dat de uitstroom daalt. Dat is zorgelijk en roept ook de vraag op of preventie werkelijk iets oplevert. We weten nog steeds veel te weinig over de kwaliteit van de geleverde zorg en of deze zorg ook daadwerkelijk effect heeft gehad. Het accountantsrapport vermeldt wel dat er stappen worden gezet en dat er een pilot is gestart om een beter zicht te krijgen. We zien de uitkomsten daarvan met belangstelling tegemoet. Ook in Den Haag is inmiddels het besef doorgedrongen dat het huidige systeem de vele vormen van lichte jeugdzorg in de hand werkt, waardoor kinderen met complexe problemen op wachtlijsten terechtkomen. De staatssecretaris wil een duidelijke afbakening in de wet van wat onder jeugdhulp valt met het doel om de kinderen die het echt nodig hebben, beter en sneller te kunnen helpen. Ook wil hij de marktwerking terugdringen en de diverse perverse prikkels uit het jeugdzorgsysteem halen, onder andere door excessieve winsten aan te pakken en de groei van het aantal zorgaanbieders te beteugelen. De Partij van de Arbeid hoopt dat de staatssecretaris haast maakt met zijn plannen, want het huidige systeem is onhoudbaar. Eind vorige week kwam er goed nieuws uit Den Haag. Uit een circulaire bleek dat het bedrag dat Zeist uit Den Haag gaat ontvangen een stuk hoger ligt dan aanvankelijk werd geraamd. U kent ons als een partij die goed op de centjes let, toch menen wij dat er wel ruimte is om nieuw beleid te ontwikkelen. Beschaving lees je immers af van de manier waarop men met de zwaksten omgaat, en wij zouden de Partij van de Arbeid niet zijn als we daar niet een paar woorden aan zouden wijden. Het woord 'beleidsarm' is al vaak gevallen. Ik wil hier niet in herhaling vallen, maar ik onderschrijf volledig wat de heer Boutahar heeft gezegd over cultuur en ook over de motie inschrijving basisscholen. Er zijn grote groepen mensen die zich in deze onzekere tijden met angst en beven hun toekomst tegemoet zien en zich afvragen of zij straks hun rekeningen nog wel kunnen betalen en of zij hun kinderen nog wel alles kunnen geven wat ze nodig hebben. Zoals eerder al benoemd, zou de Partij van de Arbeid graag zien dat de bestaande woningvoorraad aan sociale woningen op korte termijn wordt verduurzaamd. Daarnaast zou Zeist, in navolging van bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam, energiecoaches kunnen aanstellen die mensen kunnen adviseren over zaken als ledverlichting, radiatorfolie en een aantal andere zaken. Wellicht is het mogelijk om waardebonnen ter beschikking te stellen aan mensen met een kleine beurs die daarmee kleine energiebesparende maatregelen zouden kunnen nemen. Het oprichten van een fonds waaruit degenen met de laagste inkomens hun energielasten gecompenseerd zouden krijgen, is wellicht ook een overweging waard. Daarnaast wil de Partij van de Arbeid kansengelijkheid nog verder stimuleren. Gelijke kansen beginnen bij een gelijke start. Onze kinderen zijn de toekomst. Het is dan ook van groot belang dat zij zich zowel fysiek als mentaal kunnen ontwikkelen tot evenwichtige volwassenen. Daarvoor zijn een aantal basisvoorwaarden nodig. De gemeente Zeist neemt deel aan de kerncoalitie 'Kansrijke Start', en dat is goed, maar ook na een periode van 1000 dagen dienen wij oog te houden voor de ontwikkeling van kinderen. Gezonde voeding en beweging moeten gestimuleerd worden om overgewicht te voorkomen. Het geven van goed onderwijs is primair de verantwoordelijkheid van de scholen, maar de Partij van de Arbeid vindt het belangrijk dat de gemeente ondersteuning biedt daar waar dat nodig is en met de scholen in gesprek blijft. Het Nationaal Programma Onderwijs ligt op koers. Bij de begroting over 2023 die in november wordt behandeld, zien wij graag de resultaten tegemoet. Ik sluit af met een dubbel gevoel. De gemeentelijke financiën zijn op orde en de cijfers voor de toekomst zien er niet slecht uit. Aan de andere kant is de toekomst ongewis. Er woedt een verschrikkelijke oorlog in Oekraïne. Uiteraard zijn de Oekraïners verreweg het grootste slachtoffer, maar ook voor de Zeistenaren heeft het gevolgen. Prijsstijgingen zijn aan de orde van de dag en energielasten zijn voor groeiende groepen niet meer op te brengen. Laten wij ons solidariteitsgevoel laten spreken en zorgen dat degenen die het nu buiten hun schuld niet alleen redden, geholpen worden. Samen staan we sterk. Dank u wel.

Dank u wel, mevrouw Wilma Breddels van de Partij van de Arbeid. Ik geef graag het woord aan de heer David Tompot van de Socialistische Partij.

Voorzitter, de laatste weken is het woord al vaak gevallen, en waarschijnlijk net zo vaak in de bijdragen van de voorgaande sprekers. Wat eerst 'waarschijnlijk' was, is inmiddels 'zeker' geworden: een aankondiging van naderend onheil. Gemeenten stevenen af op een mogelijk groot financieel tekort in 2026, het wijnjaar 2026. Gelukkig is dat nog niet volgend jaar en ook nog niet in 2024. We hebben als gemeente wat dat betreft nog wel wat financiële ademruimte. Maar voor steeds meer huishoudens is die positie heel anders, veel kritischer, en dat kan leiden tot grote onzekerheid. Financiële problemen, in het bijzonder bij gezinnen, kunnen leiden tot andere problemen die moeilijker oplosbaar zijn, zoals bijvoorbeeld opvoedingsproblemen, huiselijk geweld en schooluitval bij kinderen en jongeren. Laat ik hier niet te zeer op uitweiden. Wat ik wil zeggen, is dat de kans dat kinderen binnen hun gezin met grote financiële problemen uiteindelijk ook te maken krijgen met een vorm van jeugdzorg, niet heel klein is in dit land. Een op de elf kinderen groeit op in armoede, maar die verhouding is nog dramatischer als het gaat om het aantal kinderen onder de 18 die een vorm van jeugdzorg ontvangt. In onze gemeente Zeist gaat het om een verhouding van één op de negen, en in andere gemeenten in het land ligt die verhouding nog weer anders. Als wij als gemeente willen dat er in de komende jaren minder beroep wordt gedaan op professionele vormen van jeugdzorg, ontkomen we er niet aan om te blijven investeren in preventie en vroegsignalering. Daarbij vervullen onder andere de sociaal wijkteams en de huisartsen een belangrijke rol, en het is van belang dat het netwerk waarin deze partijen samenwerken, versterkt wordt. Het is alarmerend dat de kadernota vaststelt dat de continuering van de netwerkmanager huisartsen voor 2023 niet meer kan worden voorzien wegens het wegvallen van financiële dekking. Ook het beleid rond de samenwerking met huisartsen voor 2023 kan niet meer worden voortgezet. De kadernota voorziet in het risico dat het wegvallen van deze eerstelijnszorg kan leiden tot een groter beroep op de duurdere tweedelijnszorg. Wat de SP betreft, zouden zowel de netwerkmanager huisartsen als de samenwerking met huisartsen als onderdelen beslist moeten worden opgenomen in de komende begroting. Dat geldt ook voor de totaalaanpak waar we allemaal over hebben gesproken. Het is belangrijk dat mensen, vooral nieuwkomers, de taal zo snel mogelijk onder de knie krijgen, zodat ze ook mee kunnen doen aan deze samenleving. Dezelfde kadernota stelt voor om meer geld vrij te maken voor het exploitatiebudget voor het mobiliteitsplan, onder andere voor de aanleg van meer verkeersdrempels en plateaus. Van beide zouden er dan acht per jaar kunnen worden gerealiseerd. Ik vraag aan het college: betekent dit dat we nu in Zeist de komende jaren kunnen rekenen op een forse uitbreiding van het aantal verkeersdrempels en verkeersplateaus? Deze vraag stel ik ook omdat bij de herinrichting van 30 km/uur-zones de straten al smaller zijn gemaakt. Harder rijden wordt op smallere wegen dus al moeilijker, zeker ook als er fietsverkeer overheen gaat. Hebben we dan echt al die drempels nodig? Overigens wil ik niet suggereren dat we in Zeist helemaal geen verkeersdrempels meer moeten aanleggen, maar de acht drempels en verkeersplateaus die nu op het programma staan, lijken mij misschien ook wel te veel van het goede. Dan een ander punt over de uitbreiding van de griffie, zoals opgenomen in de kadernota. De SP steunt van harte de extra ondersteuning voor advies en informatievoorziening voor raadsleden waarin de griffie bij uitbreiding nog beter kan voorzien. Om daarbij een brug te slaan naar een ander onderwerp: de informatievoorziening van de gemeentelijke overheid. Dit jaar is een nieuwe Wet open overheid van kracht geworden. Vanuit het Rijk krijgen gemeenten budget om deze wet te kunnen uitvoeren. Tegelijkertijd blijkt uit een rapport van de Rekenkamer, dat in de komende raadsvergadering op de agenda staat, dat op dit moment in onze gemeente nog geen sprake is van een actieve informatievoorziening die de openbaarheid van het bestuur naar onze inwoners toe zou kunnen vergroten. Ook is op de gemeentelijke website, zo concludeert het rapport, nog niets te vinden over de WOB-verzoeken, die inmiddels vervangen worden door de Woo-verzoeken. Meer specifiek dus de wijze waarop een WOB-verzoek kan worden ingediend. Maar als je dan kijkt naar de eerste bestuursrapportage op pagina 10, lijkt het erop alsof onze gemeente al volop bezig is met het verder toegankelijk en transparant maken van overheidsinformatie. Dat roept bij mij de vraag op of we in het Rekenkamerrapport gesignaleerde tekortkomingen dan ook als serieuze aandachtspunten gaan zien. Worden deze meegenomen in de onder tabel 9 van de kadernota of van de bestuursrapportage beschreven acties en de resultaten inzake het meer toegankelijk maken van overheidsinformatie? Dan een ander onderwerp: er wordt in de bestuursrapportages onder tabel 11 op pagina 35 gesproken over meer financiële ruimte voor inwoners met een laag inkomen. Maar daarbij lijkt het vooral gedacht te zijn aan het makkelijker maken van een aanvraag voor een van de minimaregelingen en de betere bekendheid van het bestaan van deze regelingen, zoals het ook wordt beschreven. Natuurlijk is het belangrijk om dat te doen, maar alleen dat is, wat de SP betreft, niet voldoende om te zorgen dat mensen met een laag inkomen ook wat meer financiële ruimte krijgen. De SP zou dan ook willen voorstellen om de geld-terug-regeling te gaan indexeren. Deze regeling, die de opvolger werd van de regeling van de Zeistpas, kent al sinds 2009 vaste bedragen van €100 per volwassene en €200 per kind van een gezin om te besteden aan bijvoorbeeld de contributie voor een sportvereniging of een dagje museum of dierentuin. En die regeling is dus opengesteld voor mensen tot 130% van het sociaal minimum. Maar goed, dat is natuurlijk juist voor die mensen die nu al behoorlijk in de knoop zitten door de hogere energielasten, dus indexatie zou zeker op zijn plaats zijn. Het is ook niet iets wat zich pas sinds vorig jaar heeft aangediend; sinds 2009 is de prijsindex over de periode tot en met 2021, als je dat narekent op de website van het CBS, met ruim 22% gestegen, een waarde die op ruim 25% komt als we dit jaar ook meenemen in de berekening. Als je de hoogte van de minimumlonen vergelijkt van 2022, die onlangs bekend is geworden, met die van 2009, dan zie je dat die door elkaar deelt en kom je ook op een factor 1,25 uit, waarbij het minimumloon van 2022 gestegen is ten opzichte van dat van 2009. Die factor 1,25 is dus eigenlijk de factor waarmee je ook zou kunnen zeggen dat de geld-terug-regeling zou moeten worden opgehoogd om dat verlies aan inkoopkracht te kunnen compenseren. Ik heb nog even wat nagezocht om te illustreren wat er op dit moment in Zeist aan sport- en cultuurverenigingen aan contributie betaald moet worden, om het even in perspectief te plaatsen. Een contributie voor hockeyclub Phoenix kost nu al meer dan €300. Goedkopere alternatieven bestaan zeker; een groen welp-lidmaatschap bij Jonathan kost, inclusief inschrijfgeld, €190. Dit zou je dan nu nog net kunnen bekostigen van de huidige geld-terug-regeling, maar als je dan exclusief sportkleding of uniform moet kopen, moet je dat er nog zelf bij betalen. Dit alles is om een idee te geven van wat de contributies op dit moment zijn. Het is dus niet verwonderlijk dat door de hoge kosten nu minder kinderen en jongeren op een sportclub zitten. Maar om terug te komen op de regeling waar ik het over had, en ik kom ook gelijk op het laatste deel van mijn bijdrage: als de geld-terug-regeling met dezelfde 25% geïndexeerd zou worden als dat ook gebeurt voor het sociaal minimum waar we deze regeling aan hebben opgehangen, dan zouden de bedragen van €100 en €200 opgehoogd moeten worden naar €125 respectievelijk €250. Een vraag aan het college is nu ook: bent u het met mij eens dat indexatie van de geld-terug-regeling nu, gezien de inkomensachteruitgang juist van de socialeminimagroepen als gevolg van de energieprijzen en de hogere prijzen van voedsel, overwogen zou moeten worden? De SP is in ieder geval voornemens om volgende week hierover een motie in te dienen. Als laatste wil ik nog het punt noemen dat ook door mijn voorgangers is genoemd over de bouwleges en de kosten daarvan, die dus ook dit jaar, waarin een tekort wordt voorzien van €1,35 miljoen. Ik heb hier ook het stuk van de bestuursrapportage bij, en daarin wordt ook heel duidelijk de mogelijkheid opengehouden op pagina 53 dat de raad zelf dit jaar nog een uitspraak kan doen over het moment waarop de nieuwe legesverordening wel in zou kunnen gaan. Het college stelt nu voor om dat in januari 2023 te doen, maar ook gezien de kans dat de Omgevingswet mogelijk nog wordt uitgesteld, zouden wij, de SP, dus juist ook heel erg willen pleiten om die ingangsdatum te vervroegen naar dit jaar. Daarbij wil ik wel opmerken dat elke maand waarin het vroeger kan, een mooie meevaller kan zijn van €110.000. Ik denk dat we die meevallers zeker nu nodig hebben, ook gezien de tekorten die er nu ook ontstaan op de Wmo, waar net ook andere sprekers zich over hebben uitgesproken. Het is zeker het overwegen waard om te kijken of we de mogelijkheden hebben. Misschien moeten we als raad er zelf een initiatief voor nemen om een legesverordening Omgevingswet vast te stellen die toch eerder ingaat dan januari 2023. Voorzitter, ik ben nu aan het eind van mijn bijdrage. Dank u wel.

Dank u wel, meneer Tompot van de Socialistische Partij. Ik geef graag het woord aan Hannie van Kippersluis, de fractievoorzitter. Zij is belangrijk.

Dank u wel, Voorzitter. Aan mij de schone taak om namens Zeister Belang de rij van sprekers te mogen afsluiten. Voordat ik inhoudelijk op de beide onderdelen, de kadernota en de eerste bestuursrapportage, inga, wil ik graag een uitspraak van Francis Bacon met u delen: "Een verstandige vraag is de helft van wijsheid." Zeister Belang hoopt een aantal verstandige vragen voorbereid te hebben. De kadernota. 2026 wordt een cruciaal jaar. Het staat op papier: de een zegt dat het een minder diep ravijn is, de ander zegt dat het toch wel een heel diep ravijn is. Laten we niet over de hoogte van het ravijn hebben, maar over het feit dat het genoemd wordt en het gewoon als een serieus probleem aanmerken. Aankomende twee jaar gaan we verlies maken, en in 2025 en 2026 gaan we weer positief eindigen. In het ravijnjaar staat een positief gevolg van de herijking van het gemeentefonds van 1,4 miljoen euro opgenomen, terwijl dat in de jaren 2023, 2024 en 2025 telkens 400.000 euro is. Sorry, hoe realistisch is het dat het college, gezien alle risico's en problemen in de wereld, 4 miljoen in 2026 kan maken? Het risico is aannemelijk dat die 1,4 miljoen in 2026 toch veel lager uitvalt en ons meerjarenperspectief negatief eindigt. Zodra het meerjarenperspectief negatief eindigt, zal de gemeente onder toezicht van de provincie komen te vallen. Is dat in deze situatie niet onvermijdelijk? De eerste bestuursrapportage had helaas geen goed nieuws voor ons als gemeente. In 2022 zullen we 3 miljoen aan tegenvallers moeten incasseren, waarmee ons resultaat negatief zal eindigen. Dat is in ieder geval wat de eerste bestuursrapportage ons vertelt, en dat blijft uiteraard een momentopname. Er wordt genoemd dat de tweede bestuursrapportage, een volgende momentopname, vaak de zaak weer glad trekt. Maar moeten wij daarvan wel uitgaan? Dat de bestuursrapportage een momentopname is, blijkt wel uit de meicirculaire die wij afgelopen vrijdag mochten ontvangen. In het rapport staat ook genoemd dat we de jaarrekeningsaldo's van de komende jaren moeten bijstellen met respectievelijk 2,2 miljoen per jaar. Ik verwijs even naar pagina 49. Kan het college ons een doorkijkje geven van wat het effect hiervan is op het meerjarenperspectief? Een algemene samenvatting: 2021 hebben we met een positief resultaat kunnen afsluiten door vele mee- en tegenvallers tegen elkaar weg te strepen. Echter blijft de uitdaging voor Zeist groter worden, zoals te lezen is in de kadernota en de eerste bestuursrapportage, met alle risico's en uitdagingen van de komende jaren meegenomen. De opgave blijft hetzelfde: het hoofd boven water houden. In de eerste bestuursrapportage blijkt toch wel weer dat de gemeente weerbaar is, maar dat de middelen voor tegenvallers niet oneindig zijn. De grote vraag blijft nu: waarop sturen wij als gemeenteraad? In hoeverre zijn we als raad in control? Of in hoeverre zijn we als gemeente in controle? De uitdagingen stapelen zich op, terwijl de middelen daarvoor blijven afnemen, en dat baart Zeister Belang zorgen. En wij zullen niet de enigen zijn. Wij blijven het zeggen: het huishoudboekje moet op orde zijn en blijven. En dan pas is er ruimte voor alle wensen en verlanglijstjes. Wat privé geldt, geldt ook voor de gemeente Zeist: geld dat je niet hebt, kun je ook niet uitgeven. Wij willen daarom graag meedenken om onze prachtige gemeente Zeist financieel robuuster te maken. En tot slot neemt Zeister Belang de uitnodiging van GroenLinks, bij monde van de heer Roel van Nieuwstadt, van harte en met beide handen aan om tijdens de zomermaanden een kopje koffie, dan wel thee, en misschien nog wel wat sterkers te komen drinken om eens even de verkiezingsprogramma's naast elkaar te leggen, want daar komt het eigenlijk op neer. Pardon, mevrouw.

Mevrouw Van Kippersluis, het woord is nu aan u.

Ik wil daarbij de heer Van Nieuwstadt van harte bedanken voor de uitnodiging. Ik heb begrepen dat deze inderdaad voor de hele Raad zal gelden. Ik denk dat, als wij tot nog betere beleidsvoorstellen kunnen komen dan die er al liggen, er één grote winnaar zal zijn, en dat is de inwoner van Zeist. Dank u wel.

Dank u wel, mevrouw Van Kippersluis, sprekend namens Zeister Belang. Daarmee zijn we aan het einde gekomen van de reeks algemene beschouwingen over de kadernota en de bestuursrapportage. Er is voorzien dat we nu een schorsing hebben waarin we iets kunnen eten in het bedrijfsrestaurant. Vervolgens schorsen we de vergadering, met uw instemming, tot 20:00 uur, zou ik willen voorstellen. We dachten om 19:30 uur te kunnen beginnen, maar we zijn iets uitgelopen qua tijd. Dan halen we de tijdsduur een beetje in. Dus, als het akkoord is, hervatten we de vergadering om 20:00 uur.