15,15 uur Uitspreken Algemene Beschouwingen

Dames en heren, we heropenen het debat. De jaarrekening hebben we besproken, maar nu gaan we over tot de kadernota en de bestuursrapportage. U heeft kunnen zien dat we dit in een bepaalde volgorde doen. Ik zou achtereenvolgens het woord willen geven aan de fractievoorzitters van GroenLinks, Nieuw Democratisch Zeist, de VVD Zeist, D66, het CDA, de ChristenUnie, de SGP, de Partij van de Arbeid, de Socialistische Partij, Sterk Belang en het onafhankelijke raadslid Bianca Osinga. Dat betekent dat elf mensen het woord zullen voeren. We nemen er ook de tijd voor, want het is een belangrijk onderwerp. Als we een of twee keer tussentijds willen schorsen, dan doen we dat gewoon. Het zou mooi zijn, maar ik wil dat op geen enkele manier belemmeren. Als mensen hun inbreng leveren en u denkt: "Nou ja, mijn interventie kan nog even wachten totdat zij hun hele betoog hebben gehouden," zou dat de orde bevorderen. Maar ik wil de interventie niet belemmeren, dus als u zegt: "Ja, ik wil daar gewoon nu op ingaan," op welke manier dan ook... Nou ja, op welke manier dan ook, daar geef ik dan geen ruimte voor, maar wel als u gewoon een interruptie wilt plegen. Zullen we het zo doen? En als u denkt: "Het is tijd voor een pauze, want het is best een lange zit en we nemen de tijd," nou, dan geeft u dat even aan, en anders doen we dat een of twee keer tussentijds. Interrumperen doen we via de interruptiemicrofoons, en daar zijn er verschillende van. Daar achterin staan er twee, en u zou ook naar deze kunnen lopen als dat de voorkeur heeft. Nou, ik wens u goede beraadslagingen toe en geef graag het woord aan de fractievoorzitter van GroenLinks, de heer Roel van Nieuwstadt.

Dank u wel, Voorzitter. Ik wil kort de complimenten herhalen voor het college en de gehele ambtelijke staf voor de leesbare, begrijpelijke en heldere stukken. En Voorzitter, daaruit blijkt dat we het goed doen in Zeist. De accountant is tevreden. We hebben een jaarverslag, een bestuursrapportage en een voortgangsverslag vol met smileys. Er is veel om tevreden over te zijn en zelfs trots op te zijn. De financiële situatie is eigenlijk, zoals vanouds, wel goed. Het afgelopen jaar was er zelfs ruimte voor lastenverlichting en uitbreiding van ons minimabeleid. Er is erg veel tijd en energie gestoken in een mooie eerste Zeister omgevingsvisie met extra aandacht voor de kwaliteit van groen en water. In dit proces hebben we in Zeist voor het eerst gewerkt met een burgeramendement, uniek in Nederland. Ook voor de viering van de jaarwisseling hebben we advies ingewonnen bij een burgerberaad. Zeist staat landelijk bekend als een gemeente die echt investeert in en experimenteert met participatie. GroenLinks is ook trots op de Zeister bijdrage aan de opvang van vluchtelingen en statushouders. Naast de opvang van Afghanen en Oekraïners is er nu ook een AZC op Kamp van Zeist met plaats voor 400 personen. Daar kunnen, en daar moeten, Voorzitter, andere gemeenten een voorbeeld aan nemen. Ook veel waardering voor de Zeister aandacht voor de Holocaustherdenking en dit jaar voor het eerst aandacht voor het slavernijverleden, waarbij we aandacht hebben voor ons gedeelde verleden. Er is ook expliciet, ik heb het net al genoemd, aandacht voor milieu, natuur en klimaat. De accountant geeft vijf concrete tips en het college gaat aan de slag. GroenLinks juicht dit toe en denkt graag mee in de zoektocht naar dekking. Als grootste partij zijn wij tevreden over de resultaten van het eerste jaar van het huidige college, maar er zijn wel een aantal zaken waarbij we de vinger aan de pols willen houden. Een burgerberaad levert een advies op, maar het organiseren kost geld, evenals het uitvoeren van het advies. Ook het eerste experiment met het burgeramendement heeft veel tijd gekost. Een afweging tussen noodzaak en kosten zullen we keer op keer zorgvuldig moeten maken. We zijn benieuwd naar de resultaten van de evaluaties. Voorzitter, GroenLinks ziet een enorme meerwaarde in de inzet van deze instrumenten. In een wereld die meer en meer polariseert en verhardt, is het een verademing om te zien hoe een dwarsdoorsnede van onze Zeister inwoners op genuanceerde en respectvolle wijze tot een resultaat komt. Er heerst bij de deelnemers een groot gevoel van waardering en gehoord worden. Dat maakt hen tot ambassadeurs van de participatie en ik heb grote hoop dat zij ons helpen de kloof tussen inwoners en politiek te verkleinen. We hebben het er al over gehad. De accountant tipte het college om te werken aan het voorspelbaar vermogen. Als raadslid stel ik dat op prijs. Inschattingen die variëren tussen een paar miljoen tekort en vele miljoenen overschotten maken het ingewikkeld om politieke beslissingen te nemen. Het college wijst terecht naar de wispelturigheid van Den Haag en geeft ook aan de tips van de accountant ter harte te nemen. GroenLinks vindt het toenemend aantal jongeren dat zich meldt voor jeugdhulp zorgelijk en is zich ook bewust van het steeds grotere beroep dat gedaan wordt op de middelen in de WMO. Met het programma 'Sociaal in balans' krijgen we weliswaar informatie over efficiëntie en effectiviteit waarmee we kunnen sturen, maar laten we daarbij nooit de menselijke maat uit het oog verliezen. Bovendien blijkt het zaak te zijn om, er wordt aan gewerkt, als gemeente rechtstreeks of via de VNG te laten weten dat het rijksbudget ontoereikend is. Bij de verkiezingen was er veel aandacht voor het thema wonen en bouwen. We werken in samenwerking met de gemeente Utrechtse Heuvelrug aan een plan van aanpak voor de gebiedsvisie rond het station. We zijn als GroenLinks benieuwd welke mogelijkheden het college ziet bij onze grote bouwambitie in heel Zeist om toch wat actiever te worden in het verwerven van grondposities en het proactief benaderen van ontwikkelaars die vooroplopen op het gebied van duurzaamheid en natuurinclusief bouwen. GroenLinks waakt natuurlijk voor de bescherming van groen bij bouwen. Het liefst blijven we binnen de zogenaamde rode contouren. GroenLinks voelt enige zorg voor het inhalen van een dossierachterstand door corona en een wisselende ambtelijke bezetting en we kijken met belangstelling uit naar de parkeernota, de cultuurvisie, actualisatie van de brede milieuvisie, het biodiversiteitsplan en heel veel bestemmingsplannen. We horen het als raad graag als er voor die inhaalslag extra middelen nodig zijn, om dan met het college te zoeken naar de mogelijkheden. En tot slot, Voorzitter, een korte mijmering over de vraag: wat is behoedzaam? De accountant geeft ons als kernboodschap iets mee over de voorzichtigheid van ons financiële beleid. Ik heb gemerkt in de rondetafelgesprekken dat iedereen zo zijn eigen interpretatie geeft aan die kernboodschap. Ik schets u graag door onze bril. Als Zeist net zo zou rekenen als de zes gemeenten waarmee we ons vergelijken, dan zouden we een score van ruim voldoende tot uitstekend krijgen. Maar we gaan als enige heel anders om met onze reserves en de bijbehorende criteria. We dwingen onszelf daardoor die reserves zelfs nog te verhogen, terwijl we eigenlijk een van de rijkste gemeenten uit het rijtje zijn. Natuurlijk is GroenLinks voor een degelijk financieel beleid, maar je kunt ook te behoedzaam zijn als er grote maatschappelijke opgaven zijn die vragen om het investeren in onze bewoners. Dan vinden we dat een betere bestemming dan het verhogen van toch al grote reserves. Dit alles afrondend, Voorzitter, met als doel een leefbare planeet en een groen, eerlijk, duurzaam en inclusief Zeist. Dank u wel.

U bent de heer Roel van Niels, fractievoorzitter van GroenLinks. Ik geef u even de gelegenheid voor een interruptie, interventie of reactie, en ik zie dat de heer Ernst van Splunter van de VVD daar gebruik van wil maken, ja.

Ja, dank u wel, Voorzitter. Dank u wel, collega, voor uw bijdrage. Ik wil toch even reageren, geprikkeld door de rondetafelgesprekken die we vorige week hadden over deze onderwerpen. Men kan ook te voorzichtig zijn. Ja, ik wilde toch even aan u vragen, want de Voorzitter, vandaag de burgemeester, heeft iets gezegd over voorspelbaarheid, betrouwbaarheid en stabiliteit. Dat was toch wel een vrij indringende boodschap die hij daar afgaf. Hoe ziet u nu uw opmerking 'Je kunt ook te voorzichtig zijn' in dat licht?

"Dank u, dat is een goede vraag. Het draait vandaag, denk ik, voor een deel om voorzichtigheid en behoedzaamheid, en dat was ook heel duidelijk bij de ronde tafel. Kijk, het moge duidelijk zijn dat ik vanuit dit onderwerp geen voorstander ben van een versnelde manier om de ratio van het weerstandsvermogen aan te vullen, zoals aangekondigd in het amendement waar we het later vanavond ook nog over gaan hebben. Dat vind ik echt veel te voorzichtig, temeer omdat de accountant in zijn verslag aangeeft dat, gegeven de huidige omstandigheden, een ratio van 1,0 gewoon voldoende is. Dat hebben we ook zelf gezegd: tussen 1,0 en 1,4 vinden we dat we goed bezig zijn. Daarnaast ben ik blij dat u die vraag stelt, omdat toen wij destijds, en dat is inmiddels alweer twee jaar geleden, de nota stabiliteitscriteria aannamen, ik mij herinner - ik heb het opgezocht en teruggevonden - dat er een kanttekening in het bijbehorende raadsvoorstel stond. Die kanttekening heb ik bijna letterlijk overgenomen in mijn betoog, niet letterlijk, maar er wordt gewaarschuwd om niet te rigide met de criteria en met de gevolgen van die criteria om te springen. Daar staat ook letterlijk in genoemd dat, juist in tijden van krapte, het belangrijk is om te investeren in maatschappelijk belangrijke thema's. Dus mijn oproep is in feite: laten wij met zijn allen kijken welke maatschappelijke thema's zich aandienen. En als wij met zijn allen vinden dat het noodzakelijk is om daarin te investeren, dan vind ik dat belangrijker dan het opbouwen van, ja, wat u noemt, onze stabiliteit, als die thema's er niet zijn. Of als de reserves die we nu hebben meer dan voldoende zijn om te doen wat er het komende jaar nodig is, dan vind ik dat prima."

Voorzitter, als u mij toestaat – ik zie dat u knikt, dus ja – dan ga ik ervan uit dat u onder deze omstandigheden vasthoudt aan het bestaande beleid en aan het beleid dat het college in de stukken heeft geformuleerd.

Ja, dank u wel, voorzitter. Laten we doorgaan, want het is belangrijk om voorzichtig te zijn. Ik had graag van de heer Van Nieuwstad willen horen hoe hij aankijkt tegen de prognoses voor de komende vier jaar die in het stuk staan. Waar ziet u dan die positieve cijfers die u zojuist noemde, met al die positieve en negatieve miljoenen? En hoe denkt u over de mate van voorzichtigheid die geboden is als we zien dat we het leerlingenvervoer niet meer kunnen betalen en dat de jeugdzorg gigantisch onder druk staat? Dan denk ik: u kunt wel willen uitgeven, maar soms is het heel verstandig om wat voorzichtiger te zijn en te zorgen dat u de afspraak nakomt om het eigen vermogen op 1,2 te houden, zodat we, als het echt slecht weer is, nog ruimte hebben om iets voor onze inwoners te doen. Dus mijn vraag is: kunt u daarop reflecteren? Ja.

Ja, ik kijk graag zelfs. Ik sluit hierbij aan op wat eerder deze avond al is verteld door de fractievoorzitter van de PvdA, namelijk dat wij met onze ratio op dit moment onder de één zitten en dat we nu naar één toe gaan, en dat wij hebben afgesproken te streven naar 1,2. Ja, je moet daarbij verdisconteren dat wij ook een bepaalde manier hebben waarop wij die ratio berekenen. En als wij dat op een manier doen die vergelijkbaar is met die van andere gemeenten, die overigens, als je gaat kijken naar wat voor reserves zij hebben en hoe zij daarmee omgaan, nou, er zijn er een paar die een vergelijkbare situatie hebben als die van Zeist. Als wij hun methode van het berekenen van die ratio zouden hanteren, dan zitten we niet op 1,0; dan zitten we veel hoger. En dan vraag ik me af: waarom, wat voor argument is er dan om te zeggen dat we niet veilig genoeg zijn? Kijk, het is niet zo dat, als we in het huidige tempo, wat ik steun, doorgaan, dat we dan ineens tegen geweldige tekorten gaan aanlopen. Laten we ons niet vergissen: van de zeven gemeenten die vergeleken worden in het overzicht waar we het over hebben, is Zeist eigenlijk de op een na rijkste. Dus het is niet zo dat het helemaal misgaat. Ik geef alleen aan dat, als er zich belangrijke thema's aandienen waarvan wij als GroenLinks vinden dat erin geïnvesteerd moet worden, dat dan onze voorkeur heeft.

Voorzitter, staat u mij toe. Mijn moeder zei altijd: "Wie zich spiegelt aan een ander, spiegelt zich zacht." Dat betekent dat je wel kunt kijken naar wat een ander doet, maar het gaat erom wat je zelf doet. Ik vind het heel mooi dat u zegt dat zij er al jaren goed opstaat, maar ik denk dat dit mede te danken is aan het goede beleid dat wij voeren en dat wij ook zorgen dat onze reserves, maar ook onze ratio, op een goed niveau zijn. Als we daarvan afstappen, dan kunnen we om ons heen kijken naar wat er is gebeurd. En u kent de gemeentes om ons heen, hoe die de afgelopen jaren hebben moeten bezuinigen, hebben moeten schrapen, dan wel zelfs panden en gemeentehuizen bijna hebben moeten verkopen. Ik ben bang dat als wij niet uitkijken en niet een beetje zuinig zijn, we daar straks ook tegenaan gaan lopen. En dan zitten we misschien weer te wachten op een interventie of een bezuinigingsdialoog. Is dat wat u wilt?

Nee, maar ik denk dat dat ook een karikatuur is van de situatie die er nu bestaat, hè? U schetst een situatie waarbij GroenLinks aangeeft dat we misschien wel iets minder voorzichtig kunnen omgaan met ons financiële beleid, maar dat betekent niet dat wij ineens in een ravijn storten, hè? Ravijnen worden steeds ondieper, heb ik begrepen, dus ik deel niet uw angst. En ik vind het advies van uw moeder verstandig, maar ik ga daar in dit geval niet in mee.

Tot slot wil ik het volgende punt aanstippen: het ravijn wordt niet ondieper, maar juist dieper en breder, naar ik heb begrepen. Dit blijkt ook uit de documenten. Als ik kijk naar de kadernota van vorig jaar, waarin bijna geen tekorten waren, en deze vergelijk met de huidige kadernota, waarin alleen maar tekorten staan, dan baart mij dat zorgen. Daarom doe ik een oproep: realiseer u dat, als we er niet voor zorgen dat de ratio op 1,2 staat, zoals we met elkaar hebben afgesproken, we het risico lopen dat we straks weer moeten bezuinigen.

Ja, het is geen vraag; het is een oplichterij.

Dank u wel. Ja, als het gaat om het beschermen van de zwakkeren, is er dan ook niet een moment waarop we anders moeten gaan denken over die weerstandsratio? GroenLinks denkt van niet als het om de algemene reserve van 44 miljoen gaat. Wanneer komt het moment dat we die 4 miljoen gaan besteden en de weerstandsratio dus ja, opnieuw onder de norm duikt?

Het interessante aan dit debat, voorzitter, is dat ik eerst door een partij bevraagd word die mij wil uitleggen dat ik te voorzichtig moet zijn. Nu wordt er een oproep gedaan om iets te doen aan de reserves. Nou, in het verlengde van wat de fractievoorzitter van de PvdA al gezegd heeft, maai ik nu een beetje het gras voor de voeten weg. Wij, als Raad, hebben zelf bepaald hoe wij omgaan met de criteria, en in het bijbehorende raadsvoorstel van die stabiliteitscriteria staat: "Wees daar niet te rigide mee." Een criterium dat wij zelf hebben ingesteld, en een waarde, is de algemene reserve per inwoner, en ik spreek nu theoretisch. Ik ga niet zeggen dat we daar nu direct aan moeten beginnen, maar puur uit theorie, hè? Als wij met zijn allen zouden besluiten om dat bedrag een klein beetje te verlagen, dan zou je kunnen overwegen om een deel van die algemene reserve voor andere dingen in te zetten. Maar wat ik dan nadrukkelijk erbij zeg, is dat we daar met zijn allen over eens moeten zijn dat het gaat om zaken waarin je echt op dat moment acuut moet investeren. Op dit moment zie ik die situatie nog niet, maar wie weet?

Nu, Voorzitter, zijn jeugdzorg en WMO goede voorbeelden? Dat zijn ze.

Dit zijn goede voorbeelden, maar u heeft ook gehoord dat de reserve Rios en de algemene reserve nu nog groot genoeg zijn om klappen op te vangen. Dus ik vind het een beetje overdreven om daar nu al actie op te ondernemen.

Nou, voorzitter, ik vind het niet overdreven om het nu te benoemen, maar ik heb een andere vraag aan de fractievoorzitter van GroenLinks. Hij zegt dat hij het liefst binnen de rode contouren blijft, vooral als het gaat om station Driebergen. Waarom zegt hij 'het liefst'? Waarom kader hij het niet duidelijk af en zegt hij niet gewoon dat het binnen de rode contouren moet, want is het niet zo dat in het plan van aanpak, dat straks ook de goedkeuring van GroenLinks krijgt, geen harde afspraken of kaders liggen? En ja, als ik de fractievoorzitter van GroenLinks hoor spreken, dan zegt hij 'ja, het liefst binnen', maar het mag ook buiten. Is dat correct, voorzitter?

Voorzitter, ik merk dat de heer Bredius mij terecht betrapt op een slip of the tongue, want ik heb gezegd 'het liefst', maar ik bedoelde gewoon 'we moeten binnen de rode contouren blijven'. Dank u.

Daarmee ronden we uw bijdrage en de reacties daarop af, en geef ik graag het woord aan de heer Jan Bredius van Nieuw Democratisch Zeist. Dank u wel.

Ja, dank u wel, voorzitter. Sommigen zeggen dat de tijdgeest erom vraagt. Het college staat klaar om de markante gebouwen te slopen en ze voor eeuwig te verwijderen uit het collectieve geheugen van onze gemeenschap. Alsof er niets gebeurd is, weg om nooit meer terug te komen. Dat geldt ook voor bomen. Wij zijn tegen bomenkap; groen is ons goud. We horen het niet meer, om te voorkomen dat bomen verdwijnen om nooit meer terug te komen. Vele dromen vervagen bij oude foto's op Facebook, oude herinneringen uit vervlogen tijden. Herinneringen aan hoe Zeist was, met markante stadsvilla's omringd door arbeiderswoningen en vooral monumentale bomen. Ze passen niet meer in de ambities van het bestuur, ingegeven door een landelijke eis om het bouwen te versnellen. Nieuwbouw in plaats van renoveren, in het groen in plaats van woonruimte creëren in leegstaande kantoren. Tiny houses zijn sinds kort van het wenslijstje af en hebben plaats moeten maken voor andere bestemmingen. Het gaat om prioriteiten. Dat is de kadernota van vorig jaar: beleidsarm. Ook dit jaar zien we geen duidelijk beeld van een richting, een vaste koers. Het is gegist bestek dat ons leidt. Recent is het monumentale stadspaleis aan de Slotlaan, boekhandel Kraal uit 1894, in de slopershanden terechtgekomen. Een iconisch gebouw, een stukje unieke geschiedenis dat zijn weerga niet kent. Het is voor eeuwig verloren, zegt Saskia van Ginkel, architect en bouwhistorica, in de grenzenloze bouwwoede. Zonder creativiteit en nietsontziend laat de raad het gebeuren. De gemeenteraad van Zeist heeft niets meer te zeggen over de sloop. Ze worden achteloos van de lijst afgevoerd. Lunchroom Centraal, met de markante daklijsten, een van de laatste overgebleven pareltjes van een onttakelde Slotlaan. Het Hofje van Griftenstein, de wederopbouwwoningen, zijn gedeeltelijk gered van de slopershamer, met grote moeite en inspanning van bewoners zelf. En Patijntjesdorp is de volgende. Waar stoppen we? De Klinker zou de beste tijd hebben gehad, maar is een diamantje van architectuur. Over 20 jaar hebben we spijt. Ik hoor het al: over 20 jaar hebben we spijt dat we vandaag gelachen hebben en dat we de schoonheid in de lelijkheid niet konden ontdekken. Het is de kracht van het gemeentebestuur dat zich niet laat meevoeren met de lachers. Door de harde kant. Cultureel erfgoed en landschappelijke waarden met hun monumentale eeuwenoude bomen zijn wel degelijk belangrijk. We stellen zogenaamde hogere doelen en slopen en bouwen desnoods in het uitzicht van een oude bewoner; we bouwen fantasieloze vierkante blokkendozen. De WA Hoeve sloopt zichzelf ondertussen ongewild bij gebrek aan aandacht, een monumentaal ensemble dat wegrot terwijl we erbij staan. Het stationsgebied zou als onderzoeksrichting de agenda ingaan, maar wordt nu al de 'Bijlmer van de Heuvelrug' genoemd, een frame dat op snerpende kritiek komt te staan, maar ronduit waar is. Er zijn geen kaders aangebracht, geen beperking in hoogte, en de vervoer verfoeide en verboden torenflats van het centrum komen daar wel met speels gemak. Groene groepen en directe bewoners zijn niet geïnformeerd, wel de provincie en projectontwikkelaars. We hebben een participatieladder, maar die lijkt er voor de bühne te zijn. De zesde kern niet omdat zij erom vraagt, maar omdat de landelijke overheid instructies geeft, zoals ook de Participatiewet, de Jeugdwet en de WMO in 2015 landelijk bepalen wat er in Zeist gebeurt. En de mensen zijn het zat. Ik wijs voor het gemak maar naar de Provinciale Statenverkiezingen: niet u bepaalt, maar landelijk wordt bepaald wat er in Zeist gebeurt, en zo laat het autonome Zeist zijn oor hangen naar andere overheden. De WMO uit 2015 heeft zeker zoveel ellende veroorzaakt als de Participatiewet, met dezelfde zelfredzame burger als kernbegrip. Vandaag dringt het Sociaal en Cultureel Planbureau aan op herziening van de Participatiewet. De wet houdt te weinig rekening met de problemen van mensen in de bijstand en moet grondig worden herzien. Het is allemaal op het bordje van de gemeente gelegd. De WMO werd een omvangrijke bezuiniging, met de gemeente als centrale factor om mensen zo lang mogelijk thuis te laten blijven. Een desastreus besluit met druk op mantelzorgers die de pseudo-sociale retoriek wel moesten slikken en een spectaculaire mislukking van ongekend formaat, omdat er niemand anders meer was die hen kon helpen, met de kwetsbare, schrijnende misstanden tot gevolg. De gevolgen van het beleid zijn zo onaangenaam dat er veel geld bij moet, maar nog steeds niet genoeg. Laat ik de jeugd, de Jeugdwet, voor volgend jaar bewaren. De toon is gezet. De boodschap ligt er: waar blijft dat geld voor de kwetsbare dat zo dringend nodig is? Maar vooral, waar blijven de gevestigde partijen die zeggen zo dicht bij hun landelijke partijgenoten te staan, zo dicht dat ze invloed kunnen uitoefenen in Den Haag? Nieuw Democratisch Zeist ziet het niet gebeuren. Ik hoor jullie niet meer. Waarom komen we volgend jaar al in een diep gat terecht dat diezelfde landelijke partijgenoten een 'ravijnjaar' noemen? Een rampjaar? Zoveel is duidelijk: de gemeente moet geld krijgen om de taken die over de schutting worden gegooid te volbrengen. De gemeente Utrecht voelt zich als een Gallisch dorpje. Utrecht is gewoon de vierde stad van Nederland en hoort bij de gevestigde orde en is echt geen Gallisch dorpje. Weduwe, wat een Gallisch dorpje er is, namelijk een Gallisch dorpje in de provincie, en dat is Austerlitz. Met Austerlitz zorgt hebben de inwoners een formidabel plan tot uitvoering gebracht dat haar weerga niet kent. Het is een compleet zorgsysteem dat via één loket alle zorg en ondersteuning voor de oudere zelf regelt, van ouderensoos en avondmaaltijd tot huren van zorgappartementen en inhuur van zorgmedewerkers. Het is Austerlitz gelukt in de Volkskrant te worden genoemd, en het zou Utrecht sieren als ze dat toegaf. Maar het zou de gemeente Zeist sieren als zij zou zeggen dat het systeem wordt uitgerold over heel Zeist, zodat het concept voor iedereen geldt. Met onze formidabele medewerkers, onze ambtelijke ondersteuning die twenty-four-seven bevlogen en loyaal hun werk doen. We ervaren de schoonheid in dankbaarheid, maar dan zou er wel geld beschikbaar moeten komen. En dan zal ook de catch-22 van tafel moeten. De spagaat waarin gemeenten komen te verkeren, wel de taak opleggen, maar niet voldoende geld beschikbaar stellen, zodat inderdaad een ravijnjaar opdoemt. De kadernota zegt terecht: we willen niet wachten op wat het Rijk ons voorschrijft. Maar legt de bal toch bij de inwoners, en dat is misplaatst. Nieuw Democratisch Zeist heeft voorgesteld om het bijna militair aan te vliegen. Een liaison officer, iemand die ambtelijk, niet politiek, namens de gemeente de catch-22 bij het Rijk teruglegt, omdat het geld er wel moet komen, omdat het schaamteloos is ons het werk te laten doen en er niet voor te betalen. Een tekort van 35 miljoen over de komende 4 jaar. Ja, er staat hier 35 miljoen. Maar 3 uur geleden is er 18 miljoen vanaf gegaan. Daar had dus 17 miljoen moeten staan. Er is in 3 uur tijd 18 miljoen afgegaan, dat is een record. Ik verdien het niet. En er staat hier alsof je een ruit ingooit, maar volgens mij is er een ander spreekwoord, iets met een emmer. Maar ik vind die ruit wel mooi. De samenleving pikt dat niet. De gevolgen zijn allang duidelijk. De opkomst van lokale partijen en nu zien we ook langzaam de weerstand doorsijpelen richting de landelijke politiek. Veel Nederlanders, in het bijzonder de kwetsbare burgers die niet zelfredzaam zijn, hebben het vertrouwen in de landelijke politiek verloren. Dit vertrouwen komt wel terug door de vernieuwing van de lokale democratie aan de basis. Door vernieuwende vormen van inspraak, door de mening van velen serieus te nemen, door niet over de inwoners, maar met de inwoners te praten. Het gaat bij veel besluiten niet meer om draagvlak of draagkracht. Het gaat om draaglast. Het is als een spanningsboog die knapt: de draaglast is bereikt. Door meer te vragen van het systeem, gaat de samenleving door de hoeven. Als je in een bepaalde omgeving meer woningen toestaat, kan het gebeuren dat de draaglast is bereikt voor andere voorzieningen of bestemmingen. Een uitsterfbeleid gaat dan andere dimensies krijgen. Ja, voorzitter, het gaat om de zachte kant van de samenleving, niet de harde. Kunnen we zwakkeren, ouderen, maar ook jongeren wel meekomen? Waarom zijn er nog steeds voedselbanken en kringloopwinkels? Is dat wel van deze tijd? Vraagt de tijdgeest niet om meer aandacht voor de zachte kant? Te veel focus op bouwprojecten en ontwikkelplannen leidt onze aandacht af van de dingen die ertoe doen, waarop een gemeente haar bestaansrecht heeft gefundeerd. Van deze kant wordt aandacht gevraagd voor die zachte kant. En of we in de toekomst daarvoor speerpunten in de visiedocumenten kunnen formuleren. Jongeren lopen vast door de woningkrapte. Tegelijkertijd zijn ze flexibel. Tiny houses, woningdelen, jongeren staan overal voor open, als ze maar door kunnen met hun leven, ook al betekent het dat ze moeten verhuizen naar een andere woonplaats. Nieuw Democratisch Zeist ziet liever geen verhuizing en geeft onze jongeren voorrang als woningzoekende. Als de zesde kern er komt, wil Nieuw Democratisch Zeist dat zeker 50% beschikbaar moet komen voor de Zeister woningzoekenden. Ja, wat in Austerlitz kan, kan in heel Zeist. Heel Zeist is een Gallisch dorp en regelt het zelf. We vinden sowieso dat meer aandacht en begrip voor de kernen nodig is, met de buurtpreventie-app van Bosch en Duin als voorbeeld. De groen- en wijkwaarden hadden in de visie opgenomen moeten worden, zoals bepleit door de wijkverenigingen. Het is een gemiste kans om deze waarde niet in de visie op te nemen en zo geen scherpe kaders en doelstellingen te formuleren. Het zal tot veel discussies leiden bij de besluitvorming op planniveau. Tot slot, voorzitter, het hertenkamp. We zien geen enkele reden om de Bambi's uit Zeist te verbannen. We willen dat het vaststellingsbesluit van de minister van tafel gaat. En ik rond af: voor alles geldt dus dat de soep niet zo heet wordt gegeten. We hebben het zojuist gezien: van 35 naar 17 miljoen. Let op mijn woorden, had ik hier gezegd, maar ik was te vroeg. Dank u wel, voorzitter. Dank.

Dank u wel, meneer Bredius van Nieuw Democratisch Zeist. Ik geef het woord aan de heer Hafid Boutahar, fractievoorzitter van D66. Ja, dank u.

Dank u wel, voorzitter. Ik was net naar het betoog van de heer Bredius aan het luisteren en ik dacht: "Welke thriller heeft meneer Bredius gelezen voordat hij deze beschouwingen ging schrijven?" Want wat een verschil met het verhaal dat u net heeft gehouden bij de jaarrekening, met alle complimenten over participatie en wat we aan het doen zijn. Met nieuwe initiatieven lijkt het wel alsof, als ik naar uw betoog nu luister, alles, zeg maar, dat alles wat we aan het doen zijn, het allemaal lijkt alsof het gewoon twee verschillende verhalen zijn. Ik vraag me gewoon af waar dit vandaan komt. Waarom verschilt dat zo erg met de complimenten die u net aan het college gaf, en nu is alles een doemscenario geworden in dit betoog. Kunt u daarop reageren? Ja.

Ja, voorzitter, er is een misverstand dat de pijlen op het college zijn gericht. Degene die goed heeft geluisterd, heeft gehoord dat het gaat om landelijk beleid. Waar naar verwezen wordt, is de zachte kant, niet de harde kant. Er is gewezen op de problemen in de WMO en de Jeugdwet. Dat is alom bekend en daar is aandacht voor gevraagd. Ja, het is moeilijk om over water te lopen; dat is zeker waar. Als we het hebben over het oplossen van problemen, dan moet de scherpte worden aangebracht. En dat is wat Nieuw Democratisch Zeist vandaag probeert te doen, voorzitter.

Voorzitter, het is prima om scherpte aan te brengen in je verhaal, maar we moeten wel eerlijk en oprecht blijven. Ik vind dat u onze gemeente tekortdoet op het moment dat u aangeeft dat er zomaar bomen worden gekapt en dat de participatie te wensen overlaat. Dan denk ik dat u niet goed heeft opgelet bij de discussie die we hebben gehad over de eerste Zeister omgevingsvisie. Ik hoorde net ook het verhaal van Roel van Nieuwstadt van GroenLinks over de rode contouren. Dan denk ik: weet je, we moeten ook vertrouwen hebben in ons college, dat zij niet zomaar onze groene ruimte op het spel zetten, dat dit uiteindelijk met zorgvuldigheid gebeurt. En dat proefde ik in uw verhaal net bij de jaarrekening, maar dat proef ik niet terug bij deze beschouwing. Dat vind ik jammer. Er is geen consistent verhaal. En ja, ik schrik er ook een beetje van. Voorzitter, tot zover.

Eén onderwerp ging over de jaarstukken van 2022 en dit betreft het toekomstperspectief. Bij de jaarrekening hadden we een positief saldo van 18 miljoen en voor de toekomst was aanvankelijk 35 miljoen voorzien, maar gelukkig wordt dat gecorrigeerd en daar wordt op gewezen. Als ik spreek over bomen en monumenten, dan hebben we daar grote zorgen over. Ja, en we zien het ook gebeuren. Ik heb de voorbeelden genoemd; je kunt dat niet ontkennen. Ik ga ze niet herhalen voor de heer Zetter, maar het is een feit. Er werd gelachen over de klinker, maar we zien dat met grote zorg tegemoet en ja, daar hoort ook vernieuwing van de democratie bij. En als ik zeg: "Ja, het is voor de bühne," dan zal de raad dat wellicht ter harte nemen en zeggen: "Maar ja, het is ons echt serieus." En als je kijkt naar de groepen die hier amendementen hebben ingediend, ja, het is uit hun tenen gekomen. Ze hebben werkelijk geprobeerd het groene karakter en de groene zorgen voor het voetlicht te brengen. Ze zijn erin geslaagd, maar wie bij de raadsvergadering was, die heeft gezien wat daar gebeurde. Voorzitter, ik sta voor wat ik zojuist heb aangegeven.

Dank u wel, voorzitter. Ik deel de gedachte met mijn collega, maar vraag me af: in welke film zijn wij nu terechtgekomen? Ik weet wel op welk boek deze film is gebaseerd, namelijk 'Jekyll and Hyde'. Twee totaal verschillende verhalen, twee totaal verschillende benaderingen van dezelfde persoon. Hoe kun je zo enorm negatief zijn over de bouwambitie van deze gemeente en van dit college als je het hebt over de Bijlmer? Als je het over de Bijlmer van Zeist hebt, dan doe je de inwoners van de Bijlmer enorm tekort, terwijl er overigens nog geen steen gelegd is. En de heer Bredius spreekt over het feit dat er ook in oplossingen gedacht moet worden. Nou, dan heb ik een vraag. Hoe denkt de heer Bredius vanuit dit perspectief het probleem op te lossen dat zo enorm veel bewoners van Zeist, en ook daarbuiten, hebben, die al 10 jaar of langer zitten te wachten op een betaalbare woning? De heer Bredius geeft in zijn betoog aan dat hij het jammer vindt dat er voor tiny houses geen plaats meer zou zijn in Zeist. Ja, als je het probleem van het woningtekort wilt oplossen, dan zijn tiny houses prachtig als je een braakliggend terrein hebt. Maar ze zijn niet de oplossing voor het grote woningtekort en het oplossen van de wachtlijsten. Dus, welke ideeën heeft de fractievoorzitter van Ndz daarover?

Ja, voorzitter, een interruptie is bedoeld als een korte vraag of mededeling, maar het is uitgelopen op een heel betoog. Waar zal ik beginnen? Bij het peil, maar ja, het komt niet uit mijn koker, want ik heb het niet bedacht. Het is wel gezegd en heeft zelfs in de krant gestaan. De goede lezer heeft het gezien. Het gaat mij niet om die vergelijking, en daarin heeft de fractievoorzitter van GroenLinks gelijk. Maar wat geprobeerd is te zeggen, is dat er geen kaders zijn. De prachtige voorzitter van de fractie van GroenLinks heeft in verwarring gebracht met de rode contouren, maar zij heeft geen kaders aangebracht, geen beperking in hoogte. Dus ziet u het schrikbeeld? Maar dat had misschien beter uitgelegd kunnen worden. Om de scherpte aan te brengen, heb ik het hier duidelijk neergelegd. Voorzitter, ja, er is een groot verschil tussen wat er een uur geleden plaatsvond over 2022 en de zorgen die de komende vier jaar bij het nieuw democratisch Zeist leven. Op dat verschil is gewezen, vooral over de zachte kant, hè? Hoe blijven we de zachte kant voldoende aandacht geven en minder op de harde kant? Als de vraag gesteld wordt over de harde kant, dan had u dat in uw eigen bijdrage moeten aangeven, dan had u zelf de oplossing moeten aanbrengen. Ik spreek voor nieuw democratisch Zeist over de thema's zoals ik die heb aangebracht, en dat gaat van zwijgende objecten, zoals monumenten en bomen, tot aan de zachte kant, de zwakkeren in de samenleving. Dat is besproken. En als de fractievoorzitter over bouwen had willen praten, dan is hij van harte welkom en kan hij dat alsnog doen. Ja.

Ik vind het een prachtig betoog, voorzitter, maar het is geen antwoord op de vraag die ik gesteld heb. De vraag die ik gesteld heb, zal ik herhalen zonder er verder op uit te weiden: wat is de oplossing van de NDZ voor het bouwen van zoveel woningen dat de wachtlijsten verdwijnen?

Ja, voorzitter, het is niet een thema dat ik heb besproken, maar ik had het al over water lopen. Ja, als de oplossing er was, dan had GroenLinks het vast als voorstel bij het college aangebracht, nietwaar? Vraagt u het nu aan iemand van de oppositie? Maar ChatGPT geeft wel antwoord op de gestelde vraag. Er zijn drie mogelijkheden: u kunt denken aan verticale, stedelijke bouw, u kunt denken aan renovatie en herbestemming, en aan de locatiekeuze – en daar gaat het natuurlijk om. Zorgvuldige locatiekeuze kan een positieve invloed hebben op het behoud van bomen.

Ik denk eraan om aan ChatGPT te vragen mijn volgende bijdrage niet te schrijven. Nog steeds, voorzitter, hoor ik geen echt antwoord op de vraag, en het antwoord dat de heer Bredie nu geeft, staat enigszins haaks op de rede die hij net heeft gehouden. We hebben geen grip op de sloop en in Driebergen-Zeist gaat het helemaal fout. Ik zie dat helemaal niet gebeuren. Het antwoord dat hij zojuist gaf, dat we misschien een beetje de hoogte in moeten bouwen, ja, dat is de richting die we op moeten gaan. Daar kunnen we elkaar wel vinden. Dank u.

Dank u, Voorzitter. Ik heb meneer Bredius zojuist een heel vlammend betoog horen houden over de positie van de minstbedeelden in onze samenleving. Wat ik heel graag van hem zou willen weten, is wat zijn partij het afgelopen jaar heeft gedaan om die positie te verbeteren. Van de Partij van de Arbeid kan ik me herinneren dat er een aantal moties zijn ingediend, onder andere om de teruggaveregeling te verhogen. En dan waren er nog andere zaken, zoals de afvalstoffenheffing. Wij vonden het ook onzin om die paar dubbeltjes aan iedereen terug te geven. Maar goed, misschien is mijn geheugen niet meer helemaal intact. Ik zou echter heel graag van meneer Bredius willen weten welke initiatieven zijn partij daarin heeft ondernomen.

Ja, ik kan er heel veel noemen, maar om nu de afgelopen zes jaar te gaan herhalen... Een voorbeeld is het tientje voor grofvuil; dat is wel een belangrijk punt. Maar alle moties die de PvdA heeft ingediend, voor zover ik mij kan herinneren, hebben wij gesteund. Dus ja, Nieuw Democratisch Zeist is een inwonersgerichte partij en de inwoners liggen ons na aan het hart. Dat blijkt maar weer. We zetten ons ook in voor de sociaal zwakkeren en om tegenwicht te bieden aan de harde kant, hebben we vanavond tijdens deze algemene beschouwingen voor de komende vier jaar de nadruk gelegd op de zachte kant.

De Partij van de Arbeid gaat een motie indienen die de kansen voor de zwakkeren belicht; als jullie die noemen, dan komen we bij u terug.

Dank u wel, voorzitter. Het betoog van de fractievoorzitter van Nieuw Democratisch Zeist maakt mij bijna verdrietig. Hij zegt dat het niet meer leuk is om in Zeist te wonen, wat een ellende. Ik dacht dat hij zou aankondigen dat hij ging verhuizen. Toen dacht ik: "Nou, dan komt er weer een woning vrij, want het is zo'n ellende in Zeist." En dan worden er vragen gesteld en hoor ik alleen maar ontwijkende antwoorden. Ik ga het toch nog een keer proberen. Meneer Bredie, is er een woningtekort in Zeist? Ja?

Voorzitter, de inleiding die u hier presenteert, nodigt toch uit tot een reactie. Omdat wij in dit Huis hebben geleerd om vooral niet persoonlijk te worden, en omdat verhuizen echt niet op de agenda staat, heb ik niet gesproken over ellende in Zeist. Integendeel, ik heb wel gesproken over eeuwenoude bomen. Ook heb ik het slopen van markante gebouwen aangekaart, en ik heb de kraal genoemd en de...

De fractievoorzitter kan antwoord geven op mijn vraag. De fractievoorzitter heeft een indrukwekkende voorstelling van het betoog gegeven. Nou.

Nou, ik verwijs naar de inleiding van de vragensteller, voorzitter, en daar wil ik op ingaan, omdat die verduidelijking behoeft. En ik herhaal: nee, het plan om te verhuizen is er niet. Ik begon overigens met te zeggen dat we in dit Huis niet persoonlijk willen zijn, dus dergelijke vragen stellen we niet. En nee, het is niet ellendig om in Zeist te wonen, dus die suggestie is gewoon onjuist en ik zou willen vragen om het zo niet te stellen. Wat betreft het antwoord op de vraag: jazeker, er zijn heel veel woningzoekenden. De lijst met een wachttijd van 10 jaar, voorzitter, en... De fractievoorzitter van Nieuw Democratisch Zeist heeft aangegeven dat, als de zesde kern er komt, 50% van de woningen beschikbaar moet komen voor Zeister woningzoekenden.

Stel dat ze niet komt. Waar ziet u andere kansen in Zeist? Ja.

Ja, voorzitter, dit doet me denken aan een schriftelijke overhoring op Schoonoord. Stel dat die er niet komen, voorzitter.

Als de heer Breder gewoon geen concreet antwoord wil geven, dan kan dat ook, maar dan is het duidelijk dat het alleen maar om framen gaat. Want dat doet u op dit moment. U gaat niet in op de vragen van GroenLinks. U gaat nauwelijks in op de vragen van de heer Breddels. U draait overal omheen. Het lijkt alsof u hier iets aan het verdedigen bent, en dat hoeft u niet. Ik wil gewoon concreet weten – en dat is ook voor de mensen die meeluisteren, ook voor de inwoners van Zeist – heel belangrijk: wat wilt u in de aankomende jaren doen ten aanzien van bouwen? U spreekt alleen maar over afbraak, over het optrekken van rare muren, over het kappen van bomen. En u heeft het woord 'Bijlmer' genoemd. U kunt wel zeggen: "Dat stond in de krant", maar nee, u spreekt het hier uit, toch? Met andere woorden, het zijn uw woorden op dit moment en dan wil ik heel graag van u weten: wat ziet u als mogelijkheden in de komende jaren? Als het vraagstuk is waar u het mee eens bent dat er een woningtekort is, wat moeten wij in Zeist daaraan doen? Ja.

Ja, voorzitter, een nieuw democratisch Zeist gaat tijdens deze algemene beschouwingen in op zijn eigen woorden. En hoe vaak moet ik zeggen dat de zachte kant benadrukt is? Omdat straks de fractievoorzitter van het CDA vast over die harde kant gaat spreken, zal hij ongetwijfeld met allerlei gebieden komen waar gebouwd gaat worden, en ik hoef daar niet op vooruit te lopen. Het zijn ook geen vragen die we hebben; dus de zachte kant is benadrukt. En ja, er is antwoord gegeven op de vraag of, als de zesde kern er komt, er voor Zeister woningzoekenden 50% beschikbaar moet komen. Nou, dat is toch een harde lijn, zou je kunnen zeggen, op dit thema? En ja, er is ook gesproken over jongeren en de problemen die zij tegenkomen met betrekking tot het zoeken naar een woning. De woningkrapte – ook daar zijn vanuit deze kant opmerkingen over gemaakt. Dus, tot zover.

Ja, voorzitter, dan constateer ik alleen maar dat er alleen maar problemen worden opgeworpen door NDZ, maar dat zij geen enkele bijdrage leveren aan de oplossing van het probleem in het vraagstuk. Ik heb de ruimte gegeven om daar een antwoord op te geven, maar blijkbaar is die oplossing er niet, dus daar moeten we het maar even mee doen. Dank u wel.

Er worden geen problemen opgeroepen. Er worden feitelijke waarnemingen gedaan en daar worden zeker consequenties aan verbonden. Er is gesproken over de bomenkap en het verbod daarop, en er is gesproken over het zorgzaam omgaan met onze monumenten. Ook moeten we ze beoordelen op hun kwaliteiten, zoals architect mevrouw Van Ginkel in diverse kranten aan de orde heeft gesteld. Dus, voorzitter, het gaat niet alleen om problemen; we signaleren zaken die tijdens deze algemene beschouwingen verwoord horen te worden. Dat is de rol die ik als fractievoorzitter heb. Dank u.

Hartelijk dank. Ik geef graag het woord aan de heer Jan Bredius, fractievoorzitter van Niels Democratisch, en aan Ernst van Splunter van de VVD.

Voorzitter, dank u wel. Ik begin deze beschouwingen met de toekomst van onze aarde, en dus ook van Zeist. Onlangs publiceerde mijn collega Tjarda Struik een artikel, en ik wil haar vanaf deze plaats van harte geluk wensen met haar voordracht tot burgemeester van Leiderdorp. Ja, daar had ik op gehoopt, en laat ik vaststellen dat Leiderdorp een geweldige burgemeester gaat krijgen. Een kwalitatief hele goede burgemeester, en dat ook het element van inclusie daarbij betrokken wordt, is natuurlijk alleen maar winst. Maar in de eerste plaats feliciteer ik Leiderdorp met de geweldige burgemeester die ze krijgt. Zij publiceerde, voorzitter, een artikel waarin zij het standpunt van de VVD Zeist over de toekomst van onze aarde uiteenzette, maar dan wel met betrekking tot lokaal. Niet alleen vraagt zij aandacht voor biodiversiteit en het vervangen van vuile en eenmalige energiebronnen door hernieuwbare en schone, maar richt ook de schijnwerper op klimaatneutraal bouwen en plannen en projecten om ondernemers op dit vlak te stimuleren. Ik verwijs verder graag naar haar artikel. Maar dit kan uiteraard alleen maar slagen als we inwoners en ondernemers hierbij actief betrekken. We zien tot ons genoegen in de bestuursrapportage op de pagina's 17 tot en met 21 dat het college hier volop invulling aan geeft, en namens de fractie geef ik hier aan dat we China's visie zullen blijven uitdragen en in het tweede deel van deze raadsperiode willen blijven meedenken en nieuwe voorstellen aandragen. Het zal voorzitter geen verrassing zijn dat de VVD-fractie verheugd is over het vasthouden aan financiële stabiliteit. Zeist staat sinds jaar en dag voor behoedzaam financieel beleid in goede en in lastige tijden. Dat is concreet gemaakt met de nota stabiliteitscriteria. Speciale aandacht verdient wat ons betreft de belastingdruk in Zeist die in 2022 maar wordt verwacht, ook daarna fors boven de signaalwaarde uitkomt. Dat vraagt om een gesprek met de raad, en de wethouder heeft dan ook toegezegd dat dit alles in de auditcommissie in september zijn beslag gaat krijgen. Dank daarvoor. Wat de VVD-fractie betreft, nemen we straks bij de begroting maatregelen om de druk in lijn te brengen met de signaalwaarde, want daar zien we nu in de stukken toch nog te weinig concrete voorstellen voor terug. Ondanks het resultaat over 2022 van, we hoorden het aan het begin van deze vergadering, 14 miljoen. We zetten ook graag de positieve schijnwerper op de weergave van de Berlijnse indicatoren in de jaarstukken, waardoor het effect van beleid en geldbesteding zichtbaar wordt voor de Zeistenaar. Dat geldt in zijn algemeenheid ook voor de leesbaarheid van de bestuursrapportage met de emoticons die aangeven in hoeverre de verschillende onderwerpen op koers liggen, ook ten aanzien van het coalitieakkoord. Daar geeft de VVD-fractie graag een brede smiley-emoticon voor. En dat geldt natuurlijk ook voor de inzet van ambtenaren en het college. Als we het over alle stukken hebben die een aantal weken op mijn bureau hebben gelegen, die we hier vandaag behandelen, dan is dat, want ja, iedereen valt over elkaar heen met die dankbetuigingen. En dan zou het bijna lijken alsof het van ons een gratuite dankbetuiging is. Dat is het niet. We weten hoe lang en hoe intensief u hiermee bezig bent geweest, en we willen u hier uitdrukkelijk voor bedanken. Ik ga, voorzitter, met uw welnemen naar het sociaal domein. Veel lof ook aan het adres van het college voor de nieuwe afspraken op het gebied van werk en inkomen. Deze afspraken zorgen ervoor dat wij via een groeipad 8 ton gaan besparen. Dat is mooi, maar dat betekent nog niet dat we klaar zijn. De energiecrisis heeft vorig jaar en ook dit jaar laten zien hoe kwetsbaar mensen met een uitkering zijn. Daarom moeten we alles op alles zetten om de arbeidsreserve te benutten en inwoners die vanwege leeftijd, uitval of andere omstandigheden buiten het arbeidsproces zijn gevallen, te reactiveren. Ze mogen geen slachtoffer zijn, maar moeten in staat gesteld worden weer mee te doen. Bedrijven als Augias van Veluw, maar ook de Biga, staan te springen om mensen. Daarom moeten deze bedrijven ook aan tafel zitten bij het maken van nieuwe afspraken in het licht van de dubbele vergrijzing. Steeds meer inwoners worden steeds ouder; we hebben echt iedereen nodig. Bij de jaarstukken 2022 komt dit gelukkig stevig naar voren. De inzet van statushouders en mogelijk zelfs asielzoekers moet wat ons betreft worden vergroot, want juist hier is sprake van mensen die ongewild niets doen. We kunnen hierbij lokaal leren van de Oekraïne-aanpak, waarbij is gebleken dat mensen zeer snel en eenvoudig aan het werk kunnen. Met het oog op de uitdijende kosten in het sociaal domein, WMO en jeugdzorg, en de betaalbaarheid daarvan in de toekomst, juichen we het programma 'Sociaal in Balans' van harte toe. Naast dat de middelen uit Den Haag toereikend moeten zijn, zullen we ook in Zeist scherpe keuzes moeten maken. De uitbreiding met het project 'Gericht Kiezen' geeft ons vertrouwen hier stappen in te kunnen maken. Daarnaast is het voor de VVD belangrijk dat geleerd wordt van grondig onderzoek naar misbruik van sociale voorzieningen en dat het gebruik van persoonsgebonden budgetten goed wordt geanalyseerd. Want onregelmatigheid en fraude moeten effectief en hard worden bestreden. In onze gemeente hebben we veel sociale regelingen waar onze inwoners, en zeker de meest kwetsbare onder hen, gebruik van kunnen maken. Toch weten nog steeds niet alle inwoners van het bestaan van deze regelingen. Dat bleek ook destijds bij de pandemie die uitbrak. Wij zouden de VVD niet zijn als wij eindeloos meer kleine regelingen zouden willen toevoegen. Nee, wij zijn juist voor het beter verspreiden van informatie over de bestaande regelingen. Daarom roepen wij het college op bij het implementeren van deze regelingen afspraken te maken over de presentatie. Niet alleen door het gebruik van eenvoudig Nederlands, maar ook door meer gebruik te maken van beeldmateriaal en de al eerder genoemde emoticons, en daarnaast het aanbieden van de informatie in de talen die onze meest kwetsbare inwoners spreken, zodat we iedereen betrekken. Bij voortduring heeft de VVD-fractie bij monde van verschillende woordvoerders in het afgelopen jaar benadrukt dat we onze ambitie om te bouwen overeind houden. Dit is noodzakelijk voor starters, doorstromers, senioren en zij die in Zeist werken maar niet kunnen wonen, en dat zijn dus de mensen waar ook al eerder in dit debat over gesproken werd, die heel erg lang op een wachtlijst moeten staan. Overigens staat in het uitvoeringsprogramma bij de bestuursrapportage op de pagina's 84 tot en met 86 de voortgang vermeld, die vooralsnog reden geeft voor optimisme. De aanpak ligt op schema, maar wees gerust, de VVD-fractie blijft hier waakzaam. Ik kom op een ander punt, voorzitter, wat ik bijna zou zeggen: de talk of the town is, een onderwerp wat steeds vaker terugkomt als ik met inwoners van de gemeente spreek, de fietsveiligheid. Want bij mobiliteit moet hier wat ons betreft nog meer op worden ingezet. Het aantal ongevallen stijgt schrikbarend en steeds meer inwoners stappen niet meer onbezorgd op hun fiets en voelen zich, eenmaal als ze zich op weg hebben begeven, niet veilig vanwege snelle gewone fietsen, elektrische fietsen en vaak ook elektrisch ondersteunde bakfietsen. In de bestuursrapportages staat te lezen dat de aanpak volgens planning verloopt, maar de VVD-fractie kijkt hier met bijzondere belangstelling naar en gaat ervan uit dat deze ontwikkeling ook wordt doorgetrokken. Dan kom ik op een onderwerp waar ik eigenlijk altijd wel over spreek als het gaat over de maatschappelijke problematiek van onze gemeente, de veiligheid. De zichtbare criminaliteit daalt, dat blijkt ook uit de stukken, maar de onzichtbare criminaliteit vertoont helaas een trend omhoog. Ketenaanpak behoeft versterking om de overlast, waar wij als VVD veel tijd en aandacht aan hebben besteed en ook een vaste plaats op de raadsagenda hebben weten te krijgen, verder te bestrijden. En we zien dus met belangstelling uit naar de plannen in het najaar, waarvan wij verwachten dat ze gaan voorliggen om de formatieplaatsen van de BOA's, en als er door het college goed is gekeken naar de benodigde capaciteit, ook de wijkmanagers uit te breiden. Het contact, voorzitter, tussen gemeente en inwoners is en blijft een grote uitdaging. Dat merken wij gedurende het jaar steeds weer in ontmoetingen met de samenleving. Steeds minder inwoners zijn voor gemeente en politiek makkelijk te bereiken. Ouderen en/of kwetsbare inwoners hebben geen internet of kunnen daar slecht mee omgaan. De nee-nee-sticker wint terrein op de brievenbus, de Nieuwsbode wordt lang niet overal bezorgd. Creativiteit is dus geboden en dat moet dus een voortdurende zoektocht zijn naar andere voertuigen en taal om zoveel mogelijk inwoners van onze gemeente te bereiken. Zeist staat, zoals hier al eerder genoemd, niet achteraan als het gaat om luisteren naar en betrekken van inwoners. De Maaltijd van Zeist, Samen in Balans, burgerberaad en burgerabonnement – zeg even over het burgeramendement dat dat een fascinerende exercitie was een paar weken geleden, dat er plussen en minnen zijn en dat we nu gewoon even heel goed moeten kijken en moeten evalueren wat we daarmee doen en dat een oordeel op dit moment over het burgerabonnement wat ons betreft te vroeg komt. Maar dat geeft dus aan dat wij als Zeist op het goede pad zijn als het gaat om deze middelen. Maar het goed informeren van inwoners over wat we doen of kunnen doen, over wat er speelt in hun directe leefomgeving, is toch nog verre van optimaal en de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen heeft nog eens gewezen op het uitdrukkelijk belang van luisteren naar en informeren van onze inwoners. En daarom zouden wij deze beschouwingen ook willen gebruiken om in discussie in deze raad te starten of we bij het opstellen van de begroting voor 2024 niet plannen kunnen maken om de afstand met de inwoner letterlijk te verkleinen. Want ooit hadden wij veel kleinere gemeenten, er was dienstverlening om de hoek. Toen stond de inwoner toch echt wel dichter bij de gemeente. Kunnen wij anno 2023 niet zorgvuldig geselecteerde gemeentelijke informatie en dienstverlening in wijken en kernen als het ware om de hoek gaan aanbieden, vraag ik mij af. We zouden als raad het college kunnen vragen zich hierover te buigen en met voorstellen te komen. Wij hebben als VVD-fractie wel concrete ideeën, maar ik wil die discussie hier op dit moment daarmee niet plat slaan, want wij hebben de wijsheid zeker niet in pacht en we staan dus volop open voor suggesties op dit punt. Ik hoor graag of de collega's hiervoor in het beginsel voelen en uiteraard hoor ik ook graag wat het college hierin ziet. Laten we de algemene beschouwingen van 2023 een moment laten zijn dat we als gemeentelijke politiek laten zien dat wij onze hand naar onze inwoners blijven uitsteken. Dank u wel, voorzitter.

Dank u wel, meneer Ernst van Splunter van de VVD. Geeft u alstublieft even de gelegenheid voor een interventie aan de fractievoorzitter van GroenLinks, Roel van Nieuwstad. Dank u wel.

Dank u wel, voorzitter. Ik heb twee vragen voor de fractievoorzitter van de VVD. Ik zal ze achtereenvolgens stellen, zodat hij in de gelegenheid is om ze een voor een te beantwoorden. U maakt zich zorgen over de belastingdruk, dat is de VVD eigen. Natuurlijk vindt u daar iets van en u zegt dat er in het najaar maatregelen getroffen moeten worden. Dan ligt de vraag voor de hand: aan welke maatregelen denkt de VVD dan?

Ja, voorzitter, ik vind dat op dit moment toch wel wat prematuur. Maar op het moment dat het verantwoord is, bijvoorbeeld om aan de knop van de OZB te draaien, dan is het natuurlijk geen geheim dat de VVD-fractie daar een voorstander van is. Het moet echter wel mogelijk zijn en binnen de kaders blijven. Wij houden ons natuurlijk ook aan de afspraken die we hierover in het college of in coalitieverband hebben gemaakt. Dat...

"Het is een prettig antwoord. Ik zou de fractievoorzitter van de VVD ook willen uitdagen om samen met ons en alle anderen hier aanwezig na te denken over de mogelijkheden die er zijn om door te investeren in beter gedrag met betrekking tot het afval van onze inwoners, met name om die afvalkosten omlaag te brengen. Want dat is ook een belangrijk deel van de belastingdruk, nietwaar? Dus dan weten we in ieder geval dat er meer dan één knop is om aan te draaien als het gaat om de belastingdruk. Een tweede vraag, voorzitter: de VVD is tevreden over het instrumentarium dat geboden wordt bij 'sociaal in balans'. En ook daar wil ik even dieper onder de oppervlakte duiken. De fractievoorzitter geeft aan dat er een moment komt waarop scherpe keuzes nodig zijn. Misschien is het ook een beetje prematuur, maar ik vraag me af: aan welke scherpe keuzes denkt u dan?"

Kunt u mijn geheugen nog even opfrissen? U heeft het daar eerder over gehad, toch? Het ging over sociale...

Sociaal in balans: dat is een instrumentarium waar je wat mee kunt. Maar in de vervolgzin had u het over 'scherpe keuzes die nodig zijn'. Ja, je moet dan denken...

Het onderzoek naar beïnvloedbare en niet-beïnvloedbare aspecten van zorg moet worden geïntensiveerd, met een focus op de groepsgerichte aanpak, onderzoek, vervoersvoorzieningen en het operationaliseren van leidende principes. Op die vlakken moeten we, denk ik, onderzoeken of we niet wat scherper aan de wind kunnen zeilen. Helder.

Dank u wel, Voorzitter. Zij die nu speelt, heeft een vraag aan de VVD. Het liberale liberalisme waarvoor de VVD staat, is sterk en richt zich op financiële zaken. Echter, in uw betoog hoor ik heel weinig over het financiële aspect. Is het nu zo dat de VVD naar groen rechts neigt, zoals GroenLinks, of wil de VVD zich, net als in voorgaande jaren, sterk maken voor financiële degelijkheid? De voormalige wethouder, de heer Jansen, die wethouder van Sport was, heeft zich hier ook altijd sterk voor gemaakt. Ook hierover hoor ik niets terug in uw betoog. Wij zouden graag willen weten of de VVD nu voorzichtig is of dat ze daadkrachtig te werk zullen gaan.

Nou, voorzitter, hier staat een hele trotse fractievoorzitter en ik zal u ook zeggen waarom. Wij hebben, denk ik, als VVD niet achteraan gestaan als het gaat om een stabiel en gezond financieel beleid in Zeist. Opeenvolgende wethouders hebben dat continu bepleit en ook uitgevoerd. Het is ook om die reden dat we als Zeist er zoveel beter voor staan dan andere gemeenten in Nederland. En het doet mij genoegen dat u mij de gelegenheid geeft om dit college te prijzen voor het doortrekken van die lijn. Dat gaat gewoon geweldig goed en onze wethouder, Walter van Dijk, zet zich daar in de eerste plaats voor in. Maar de lof gaat ook naar de collega's achter de tafel die dat net zozeer belangrijk vinden en ook uitdragen. Dus ja, als ik daar niets over zeg, wil dat maar één ding zeggen: dat ik daar heel tevreden over ben.

Dank u wel. Toch heb ik nog een kleine aanvulling daarop. Hoe staat de VVD eigenlijk tegenover het ratio cijfer, het weerstandsvermogen? Hoe wordt daar op dit moment over gedacht en wat zijn de oplossingen? Is de VVD nog steeds heel voorzichtig daarin, of staat u open voor het idee om daar verder naar te kijken?

Nu ze er ook is, herinner ik me dat u er vorig jaar, vorige week, zelf bij was. Over die beroemde tafel is uitvoerig gesproken. Ik kon mij zeer goed vinden in de woorden van de burgemeester op dat vlak. Wat betreft onvoorspelbaarheid moeten we in staat zijn klappen op te vangen. Het weerstandsvermogen moet wat ons betreft verder omhoog, en die beweging omhoog is ook ingezet. Dus ook op dat vlak staat hier een tevreden fractievoorzitter.

Dank u wel, voorzitter. Ik hoorde de heer Splunter spreken over fraudebestrijding en dat er flink op moet worden ingezet. Heeft de VVD het beeld dat het gaat om een substantiële groep mensen, of is hier wellicht het middel duurder dan de kwaal? Want fraudebestrijding kost veel menskracht en tijd. En ja, wellicht zouden we die beter aan andere zaken kunnen besteden. Voorzitter.

Voorzitter, ik veroorloof mij de opmerking dat fraudebestrijding in de eerste plaats natuurlijk altijd een goede zaak is, omdat er heel veel mensen zijn die te goeder trouw zijn. En als mensen misbruik maken van voorzieningen, dan gaat dat eigenlijk ten koste van diegenen die zich keurig netjes gedragen. Dat is dus een reden te meer om er altijd heel goed naar te kijken. Als ik naar de stukken kijk, dan zie ik dat er ook goed naar gekeken wordt. En het feit dat ik er dus aandacht aan besteed, geeft aan dat ik dat belangrijk vind en dat ik het onderstreep en dat we dat ook niet mogen laten verslappen. Want we hebben heel lang in Nederland de situatie gehad dat misbruik leidde tot frustratie bij grote groepen mensen die zeiden: "Nou, dat is allemaal mooi en aardig, maar ik werk me een slag in de rondte en ondertussen zijn er mensen die ten onrechte een beroep doen op voorzieningen." En dat wil ik niet. Om die reden heb ik aangegeven in deze beschouwingen dat we het belangrijk blijven vinden. Dank u.

Geachte voorzitter, de vraag van de vorige spreker triggert iets in mij. Het is in de afgelopen minuten gegaan over fraude die zou plaatsvinden aan de kant van de gebruikers van al deze regelingen. Is de heer Van Splunter het met mij eens dat we ook, en misschien wel vooral, aandacht moeten besteden aan fraude bij aanbieders?

Welke aanbieders denkt u dat aan de kant van de overheid als zorgaanbieders fungeren?

Zijn zorgaanbieders nu uiteraard betrokken? Ja, wat dat betreft is het heel breed. We kijken niet slechts naar één kant. Misbruik is misbruik en dat moet vanuit alle hoeken worden aangepakt. Dank u.

De heer Van Splunter, fractievoorzitter van de VVD, geeft graag het woord aan de volgende fractievoorzitter. Zij is nu aan de beurt. Wanneer, Roelofsen? Altijd fijn.

Dank u wel, Voorzitter. Toen ik vorig jaar rond deze tijd sprak, had ik het over een bewogen jaar. Nu kan ik rustig zeggen dat een bewogen jaar een lange adem heeft. Oorlog, vluchtelingen, een energiecrisis en inflatie. Wij zijn dan ook van mening dat we ambitieus moeten zijn en blijven, maar tegelijkertijd voorzichtig en realistisch in de uitvoering, en met respect moeten omgaan met de beschikbare middelen. Ook de gemeente Zeist kan het geld maar één keer uitgeven. We moeten niet afwachten wat het Rijk ons voorschrijft, maar zelf de regie houden, iets waar wij ons volledig in kunnen vinden. Echte durf zal bestaan uit het maken van scherpe en daardoor betere keuzes. Volgend jaar heeft de gemeente een tekort, dat naar zojuist vernomen is, zal oplopen naar 8,5 miljoen in 2027. Kosten zullen teruggedrongen moeten worden en inkomsten verhoogd. Dit zal goed aan de Zeister samenleving uitgelegd moeten worden. De verbinding met de samenleving is waar wij als lokale partij voor staan. Luister naar de samenleving, neem haar serieus en zorg voor een gedegen terugkoppeling, ook al voldoet het niet aan ieders wens. De drie ingediende burgeramendementen inzake de ESO zijn een mooi voorbeeld van samenwerking met geven en nemen door alle partijen. Een betrokken samenleving begint bij de jeugd, immers, de jeugd is de toekomst. Wij vinden het dan ook heel belangrijk dat er ingezet wordt op scholing en welzijn. Zeist is benieuwd hoe het gesprek met de schoolbestuurders inzake het aannamebeleid van leerlingen is verlopen. Hierbij verwijs ik naar de notitie die wij in 2022 samen met D66 hebben ingediend en naar de vragen die hieromtrent dit jaar zijn gesteld. Wij vinden dat er mooie stappen zijn gezet in het onderwijs, zoals het voorkomen van uitval, begeleiding voor jongeren die zonder kwalificatie het onderwijs verlaten hebben en het project 'Terug naar school' voor de groep langdurige voortijdige schoolverlaters. Dit zal zeker bijdragen aan jeugdigen die stevig in de samenleving staan, waarbij de behoefte aan betaalde hulp mogelijk minder aan de orde kan zijn. Voor leerlingen met een beperking die het onmogelijk maakt om op de reguliere manier naar school te gaan, is het van belang dat er aandacht blijft voor vervoer of financiële vergoeding hiervan. Sport is iets wat wij belangrijk vinden voor zowel jong als oud. Kijkend naar de buitensportaccommodaties, zouden wij graag willen horen wat de status van het masterplan is. Met het ouder worden van onze inwoners en de daaraan verbonden verhoogde kans op aandoeningen zal de zorgvraag toenemen. De betaalbaarheid en toegankelijkheid van de zorg zijn niet verbeterd door de marktwerking. Daarbij zijn de zorgen over de kwaliteit toegenomen. De overheid zet steeds zwaarder in op kostenbeheersing, maar dat doet afbreuk aan het niveau van onze collectieve voorzieningen. Laten we voor ogen houden dat zorg geen markt is. Mensen worden ziek en hebben zorg nodig. De toekomst van onze samenleving ligt in een ecosysteem waarin diverse partijen vanuit hun rol en verantwoordelijkheid samenwerken en bijdragen aan een gemeenschappelijk doel: waardecreatie voor klanten, de eigen organisatie en andere betrokken partijen. Belangrijk hierbij is nauwe samenwerking en kennisdeling. Naast de vergrijzing is ook de schaarste van medewerkers in de zorg een aandachtspunt. Ook hier kunnen we preventief te werk gaan, bijvoorbeeld door gezond ouder worden te stimuleren. Wat begint op scholen met goede voorlichting, is cruciaal om toch aan de stijgende vraag te voldoen. Daarnaast zullen we moeten werken aan een digitale transformatie. Niet voor niets werden tijdens COVID 130.000 personen vanuit 14 verschillende ziekenhuizen gemonitord. Stel als gemeente doelen, bijvoorbeeld dat over 5 jaar de helft van alle zorg en ondersteuning digitaal is. Ouderen en jongeren, waar gaan we wonen en hoe? Kijkend naar het afgelopen jaar vraagt Zeist zich af of wij echt aan de versnellingsopgave voldoen om meer te bouwen voor onze eigen inwoners. Graag horen we hier meer over van het college. Wij zijn blij met het stimuleren van doorstroming van ouderen naar een passende woning. Graag horen we met welk percentage deze doorstroming gerealiseerd is. Heeft het college de ambitie om op alle nieuwbouw de 50%-regeling toe te passen, waarbij onze inwoners de eerste twee jaar voorrang krijgen? En ook, maken wij gebruik van de 10- of 15-jarige regeling van minister De Jonge? Hoe staat het met het leegstandsbeleid in Zeist? Ook een vraag waar wij graag antwoord op willen. Kijkend naar de mobiliteit, zijn we verheugd dat dit in de planning zit. Toch willen wij nog de aandacht vestigen op het totaalonderhoud van wegen en stoepen. In de Bloemenbuurt, maar ook op meerdere andere plekken, is het wenselijk als deze op een degelijke manier gerenoveerd worden en niet met houtje-touwtje kleine reparaties. Er is een budget vanuit de KPN om de stoepen te herstellen; kan dit wellicht versneld ingezet worden? Laten we daarbij niet vergeten de bewoners goed en tijdig in te lichten wat betreft het parkeerbeleid. Zo zijn wij voorstander van het verminderen van langparkeerplekken op de Slotlaan en juist het laden en lossen uit te breiden. Voor langere tijd parkeren hebben we prima parkeergarages. Wellicht kan dit in de nog op te pakken herziening, de zogenaamde pleisterplakactie, meegenomen worden. Tot zover onze bijdrage.

Dank u wel. Annie Roelofs, de fractievoorzitter, zei: "Spuit, geef nu Roel van Nieuwstadt de gelegenheid voor een interventie."

Dank u, voorzitter, voor de gelegenheid om een verdiepende vraag te stellen. Zoals u heeft kunnen merken, heeft mevrouw Roelofsen het over haar zorgen met betrekking tot de noodzaak van het maken van scherpe en sobere keuzes als gevolg van tekorten. Toen zij dit opschreef, heeft zij ongetwijfeld nagedacht over welke specifieke scherpe en sobere keuzes er gemaakt zouden moeten worden. Kan zij aangeven waar zij op dit moment bang voor is of wat zij nu juist wil vermijden?

Zij is tot op zekere hoogte huiverig voor het snijden in het sociale domein, zoals de Wmo en de jeugdzorg. Daarom hebben we ook gezegd dat we gaan inzetten op meer digitalisering om op die manier de kosten te kunnen verlagen. Voldoet dit aan uw vraag?

We gaan daar in de wandelgangen nog dieper op in. Dat

Dank u wel. Dank voor uw bijdrage. Ik geef graag het woord aan de D66-fractievoorzitter, Anouar Boutahar.

Dank u wel, Voorzitter, voor het doornemen van deze Kadernota. Ik heb enkele vragen waarover ik het vandaag graag zou willen hebben. Ten eerste: zullen we erin slagen om in het najaar tot een realistische begroting te komen? Hoe groot zal het tekort zijn en hoe zullen we omgaan met de opeenstapeling van uitdagingen en de mogelijke, onvermijdelijke moeilijke keuzes waar we straks mee te maken krijgen? Voorzitter, het is essentieel dat we niet alleen de tekorten in de gaten houden, maar ook volledig begrijpen wat de impact van deze cruciale beslissingen zal zijn. De doorrekening van de meicirculaire die we vanochtend hebben gehad, verandert niets aan deze inleiding, Voorzitter. Ik heb nog wel overwogen of ik deze moest aanpassen, maar dat bleek dus niet nodig. Naast deze zorgwekkende financiële perspectieven in de kadernota valt ons op dat er nog veel onbekend is en dat er veel op 'PM' (pro memorie) staat. Dit betekent dat er mogelijk nog veel gaat veranderen bij het voorstellen van de begroting. Ondanks de onzekerheden die gepaard gaan met deze kadernota, willen we wel een aantal zaken benadrukken. Ik wil graag beginnen bij participatie in de propositie. Enkele weken geleden hebben de indieners van twee burgeramendementen, het college en de raad overeenstemming bereikt over de implementatie van de eerste Zeister omgevingsvisie. We willen daarbij alle betrokkenen een compliment geven en we hopen dat hiermee ook de samenwerking tussen de overheid en de samenleving over ruimtelijke vraagstukken een nieuwe fase ingaat. Tijdens de raadsvergadering van oktober 2020 is er een amendement aangenomen van D66, waarin de nadruk werd gelegd op het borgen van passende participatie van de samenleving in de volgende fase van het proces van de propositie, omdat dit in coronatijd niet goed was gelukt. Zowel de raad als het toenmalige college hebben dit amendement omarmd, zodat de samenleving ruimschoots de gelegenheid krijgt zich te buigen over toekomstige ontwikkelingen. In de kadernota voor 2024 is nu voor de periode van vier jaar budget gereserveerd voor de uitwerking van deze drie onderzoeksrichtingen: Weg der Wegen, de Kromme Rijn-corridor en de Lustwarande. Ik wil hierbij een oproep doen, Voorzitter, vooral gezien de recent aangenomen amendementen van de eerste Zeister omgevingsvisie, om de samenleving op een passende wijze te betrekken bij de uitwerking van deze onderzoeksrichtingen, zoals ook vastgesteld in het amendement. En dan mobiliteit, Voorzitter. De afgelopen jaren is er hard gewerkt aan het verbeteren en toekomstbestendig maken van de mobiliteit in onze gemeente. We hebben het college hierover meerdere keren gecomplimenteerd. Vorig jaar is de mobiliteitsvisie vastgesteld en nu zijn we benieuwd naar de voortgang van de uitgesproken ambities. Daarnaast hebben we veel aandacht gevraagd voor de verkeersveiligheid. Zo hebben we in 2019 al eens vele verkeersonveilige plekken in kaart gebracht en in een groenboek overhandigd aan de toenmalige wethouder. Hoe staat het nu met die verkeersonveilige situaties en knelpunten? Wat zou een nieuw onderzoek bijvoorbeeld opleveren op dit moment? En wat is bijvoorbeeld de huidige stand van zaken als het gaat om gevaarlijke situaties, zoals bij het Beauforthuis in Austerlitz? Nu ik dit zo uitspreek, realiseer ik me ook dat de wethouder daar bij de jaarrekening kort toelichting op heeft gegeven dat er vanuit de provincie het een en ander zal gaan gebeuren. Dus ik ben benieuwd wat daar straks de reactie op zal zijn. Ook roept het nieuwe parkeerbeleid dat gepland staat voor het najaar vragen op. Afgelopen jaar was de ontwikkeling van het parkeerbeleid gekoppeld aan de mobiliteitsvisie. Nu staat het parkeerbeleid echter op de agenda voor na de zomer. We wachten nog op een goed parkeerbeleid dat ook financieel haalbaar is. We vrezen dat 2024 alom een verloren jaar zal zijn als er op dit gebied niet snel wordt geacteerd. En dan sociaal in balans, Voorzitter. In 2021 is het programma Sociaal in Balans geïntroduceerd met als doel de transformatie een boost te geven en evenwicht te creëren. D66 is heel blij dat dit er is. D66 begrijpt ook dat er financiële uitdagingen zijn en zullen blijven, maar de term 'gericht kiezen', zoals benoemd in deze kadernota, roept ook heel veel vragen op. Wat wordt hier precies mee bedoeld en waar gaan we ons dan specifiek op richten? Het is van groot belang dat we blijven opereren vanuit de waarde van een betrouwbare overheid. Maar hoe zullen we dit waarborgen en ervoor zorgen dat de inwoners actief worden betrokken bij de noodzakelijke veranderingen die eraan zitten te komen? Het is daarom van belang om de betrokken inwoners goed te betrekken en ze ook een stem te geven in dit geheel. Voorzitter, ik zou graag willen afsluiten door namens onder andere mijn fractie mijn waardering uit te spreken voor het college en ze heel veel succes te wensen bij het aangaan van de vele uitdagingen en de mogelijk moeilijke beslissingen die de komende tijd voor zullen liggen. Ik ben ervan overtuigd dat het college met de diverse expertise en ervaring die elk van hen meebrengt, in staat zal zijn om deze uitdagingen aan te pakken en om te zetten in kansen voor de prachtige gemeente Zeist. Dank u wel, Voorzitter.

U, de heer Hafid Boutahar, fractievoorzitter van D66, geef ik graag het woord aan Roy Luca. Hij zegt: "Dankjewel."

Dank u wel, voorzitter. Dank u, meneer Bouta, voor uw heldere betoog. Ik heb een vraag aan u, aangezien we samen nog wel andere taken hebben, ook richting de provincie. Toen u heel duidelijke vragen stelde aan onze wethouder van verkeer, hoopte ik dat alle partijen dat zouden doen, vooral die binnen de provincie die daar invloed op hebben, om onze wethouder te helpen met de provinciale weg. U vraagt immers naar iets waarover hij niet volledig de zeggenschap heeft, nietwaar? Hij kan alleen de lobby extra stimuleren. Dus ik roep u en ook de andere partijen op om samen die lobby te voeren, zodat onze wethouder bij de provincie kan bewerkstelligen dat er eindelijk een keer serieus wordt gekeken naar een extra veilige oversteek voor alle cliënten, maar ook voor de mountainbikers, onze eigen inwoners en de gebruikers van die route. Ik hoop dat u het met mij eens bent en dat we dit samen op een goede manier zullen aanpakken. Ja, dank u.

Voorzitter, voor deze vraag zeg ik ja. Ik kan me daar alleen maar bij aansluiten en ik denk dat het goed is om straks te horen vanuit het college. Als er behoefte is dat er vanuit de Raad nog een boost moet worden gegeven om dingen in beweging te krijgen, dan staat D66, en ik hoor ook andere partijen, klaar om daar actie op te ondernemen. Dus wat mij betreft, prima, dank u wel.

U wel, voorzitter, gaan we dat samen doen. Dank u, en dan met de andere dank.

Hartelijk dank voor uw bijdrage, meneer Afib. Boete aan D66. Ik geef het woord aan Marcel Fluitman van het CDA.

Voorzitter, leden van de Raad, belangstellenden, De afgelopen weken is er ongelooflijk veel gesproken over alle onderliggende stukken. Men kan de stukken niet los zien van de jaarstukken uit 2022. De hoofdvraag is eigenlijk of we doorgaan op de ingeslagen weg of dat we bijstellen, om te komen tot een goede, solide begroting voor de aankomende jaren. Als ik kijk naar wat er in de kadernota wordt aangehaald, begint het stuk eigenlijk met een citaat uit het coalitieakkoord: "Samen bouwen aan een mooi en duurzaam Zeist met de centrale kernwaarden menselijkheid en openheid, stabiliteit en realisme, en denken en doen." Vervolgens citeer ik nog een stukje uit de kadernota. Om niet alleen blind te staren op de negatieve cijfers uit het meerjarenperspectief, wordt ook in deze kadernota een overzicht gepresenteerd van de wettelijke ontwikkelingen, overige ontwikkelingen en wensen voor nieuw beleid. Thema's die op onderdelen nog verder uitgewerkt moeten worden richting de begroting van 2024. Maar goed, het gaat erom weer te geven waar wij als gemeente voor staan en hoe wij willen bijdragen aan een goed leven in Zeist. Met deze woorden in het achterhoofd heeft het CDA de kadernota verder bestudeerd. Voorzitter, zowel in die kadernota als in de jaarstukken 2022 worden ongelooflijk veel cijfers gepresenteerd. Je moet er een hele studie van maken om ze allemaal te kunnen volgen. En ik moet u zeggen, gelukkig hebben wij mensen die wat meer cijferervaring hebben. Maar zelfs met hen is het af en toe nog puzzelen: klopt het nu wel, klopt het nu niet? Uiteindelijk zijn we van mening dat de cijfers kloppen. Alhoewel we vanmiddag weer een toelichting kregen dat ook kloppende cijfers dus weer continu veranderen. Dat maakt het wel een beetje wispelturig. Van welke cijfers moet je nu uitgaan? Aan het begin van de middag was dat voor mij de vraag aan de portefeuillehouder: ondanks de meicirculaire, staan we er nog steeds negatief voor? Het antwoord was ja. En doordat we er negatief voor staan, heeft het CDA wel zorgen. Want wat betekent deze kadernota nu voor onze inwoners in Zeist? En voor hun welbevinden? Als je de kadernota goed leest met de stukken daarbij, dan zie je toch wel zorgwekkende punten. Ik ga ze niet allemaal noemen, maar ik noem er enkele: jongeren met een hoger risico op psychosociale problemen. Landelijk is dat 4%, in Zeist 5%. Het percentage jongeren dat zich gelukkig voelt, is gedaald. Landelijk is het 5%, bij ons 8%. Leerlingenvervoer ligt zwaar onder druk, WMO huishoudelijke ondersteuning – krijgen we het zwaar mee? Te weinig middelen daarvoor. Parkeeropbrengsten blijven een grote zorg en kostenverhoging voor Samen Veilig Midden-Nederland. Allemaal resultaten die achteruitgaan of onderwerpen waar we minder geld voor krijgen. En hoe makkelijk is het om vanaf deze plek de landelijke regering de schuld te geven en op te roepen dat het allemaal aan hen ligt, en vervolgens kunnen we er niets mee. Ik denk dat we moeten kijken vanuit het perspectief van Zeist, van onze rol als raad, wat we ermee kunnen en wat we ermee zouden moeten doen. Belangrijk is dan: hoe gaan we de pijn verzachten voor onze inwoners en welk perspectief geven we de inwoners mee? Voorzitter, recent is het rapport 'Leefbaarometer 2020: verdiepende analyse' gepubliceerd. De mate van sociale ongelijkheid wordt bepaald door de samenhang tussen verschillen in de leefbaarheid en de sociale status in buurten. De grote verschillen tussen buurten in leefbaarheid zijn in de grote steden meer zichtbaar. In Nederland hebben we 342 gemeenten; de G4 – Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Rotterdam – staan in de top 5 van gemeenten met de grootste verschillen in leefbaarheid tussen buurten in de gemeente. Maar wat is opvallend? Zeist staat op plek 3. Kent het college het rapport? En wat is de reactie van het college hierop? De leefbaarheid van onze inwoners kenmerkt zich door onder andere hun omgeving waar ze wonen. Hoe kijken we daar tegenaan? Hoe kijken de inwoners tegen de faciliteiten aan in de omgeving waar ze wonen en is er een gezond economisch beleid daar? Wat vindt het college van het feit dat wij op plek 3 staan? En wat vindt u van misschien meer diversiteit in de diverse wijken om het welbevinden van de inwoners te verbeteren? Hierbij speelt ook mee dat er gezonde winkelcentra zijn. Een goed voorbeeld is De Klomp. Maar er zijn ook enkele winkelcentra in Zeist, zoals Kerckebosch en het Vrijheidsplein, waar het minder goed uitziet. In deze wijken is grote onrust en onzekerheid onder de kleinere ondernemers. Plannen in Kerckebosch gaan maar steeds niet door en er is sprake van grote achteruitgang van het winkelcentrum. En in de Verzetswijk worden ondernemers nauwelijks betrokken bij de verbouwingen die gaan plaatsvinden om woningen toe te voegen, maar voor hen is onzeker hoe ze daar terugkomen en wat hun zekerheid is om daar weer te kunnen blijven ondernemen. Heeft het college oog voor deze kleine ondernemers? En wat heeft het college gedaan of wat onderneemt het college om met deze ondernemers in de winkelcentra in gesprek te zijn? Een betrouwbare overheid is heel belangrijk voor de inwoners van Zeist. Kom afspraken na en communiceer met de samenleving. En helaas lukt dat niet altijd. Ik zal enkele voorbeelden noemen. Het staat als een paal boven water: de Slotlaan was zwaar onveilig, het ergste gebied van Nederland, en moest onmiddellijk weer op de schop. Wat hadden we er een haast mee! Stoom en kokend water hier in de raad. Van lijnen trekken tot totaal veranderen. Uiteindelijk hebben we een keuze gemaakt, maar hoe ver zijn we nu? Het staat op de planning voor 2024. Zo'n hoge prioriteit had het, en waarom? Omdat we in afwachting zijn van bijzondere elementen. Blijkbaar gaan bijzondere elementen voor de veiligheid. En hoe wordt hierover gecommuniceerd? Vrijwel niet. De samenleving vraagt zich af: gebeurt er nog wel wat? Ondernemers verkeren in onzekerheid: wat gaat er nou gebeuren? Een groot zwart gat. Hoe belangrijk is het om goed te communiceren? En datzelfde geldt voor een ander voorbeeld, zomaar uit een wijk. De Oude Arnhemseweg is aangepast bij de schermen. En vervolgens is er een fout gemaakt bij de aanpassing. Er is grote onduidelijkheid: fietsers weten niet waar ze moeten rijden en gaan over het voetpad. Ja, de gemeente is verantwoordelijk, maar die zegt nee, nee, het ligt bij de aannemer. Al 10 jaar is dat kruispunt op de schop geweest. Jarenlang is er met de bewonersvereniging gesproken, maar over een goede situatie, wat is nu veilig en hoe gaan we het doen? De situatie was er. En zonder overleg is de situatie bijna weer aangebracht zoals 10 jaar geleden, met nog grotere onveiligheid doordat fietsers niet meer weten waar ze naartoe moeten. En als er dan gecommuniceerd wordt met mensen vanuit dit huis, dan zeggen ze: "Maar op mijn tekening staat dat het zo is." Maar ga eens kijken op die plek zelf. Blijkbaar hebben we veel nieuwe ambtenaren, maar die kennen de situatie niet. Ik roep het college op mensen meer naar buiten te sturen en in gesprek te laten gaan met de bewoners daar die daar iedere dag rijden en fietsen en zien hoe veilig of onveilig de situatie is. In plaats van mailwisselingen met onder andere de bewonersvereniging, maar niet komen tot een oplossing. En hoe simpel is het, als de oplossing nog op zich moet laten wachten en de aannemer zijn werk moet gaan doen, om er een bord neer te zetten om in ieder geval veiligheid te laten worden? Het gaat hier toch wel echt om een mentaliteitskwestie. Neem buurtverenigingen serieus, ga met hen in gesprek. Dat vinden mensen in de wijken belangrijk voor hun leefomgeving en hun welbevinden daarin. Ja, en de laatste, toch maar even een klein voorbeeldje nog. We hebben het al even gehad over tiny houses; het woord viel al. Ze staan op het waterwingebied. Waar hebben we ook afspraken over gemaakt? Hoe lang ze er zouden staan en wat we daar zouden gaan doen? Inmiddels is het alweer ruim een jaar stil. Je weet het, het CDA vraagt daar regelmatig naar: hoe is het met de plannen? Zijn er nou echt afspraken gemaakt met Woongoed Zeist? Weten de mensen die daar staan ook echt wanneer ze moeten vertrekken, anders dan dat ze dat wisten bij hun komst? Communicatie ligt stil daar. Er gebeurt ogenschijnlijk niets. Dat vinden mensen onplezierig, zowel de mensen in die tiny houses als de mensen in de omgeving. Communiceer erover en laat horen wat je van plan bent. Dat bevordert het welbevinden van mensen in hun leefomgeving waar ze wonen. Voorzitter, ik ga even terug naar het begin van mijn bijdrage en ik citeer het coalitieakkoord nogmaals: "Samen bouwen aan een mooi en duurzaam Zeist." Ja, belangrijk voor de inwoners is dan te weten: hoe gaan we dit dan doen? En hoe pakken we dat dan op? Met het huidige financiële perspectief voor ogen, dat fors negatief is. Het tweede deel is met de centrale kernwaarden: de menselijkheid en de openheid. Maar is er wel voldoende oog voor die menselijkheid? En kijken we wel naar of die voorzieningen passen bij de mensen zoals ze dat willen? We maken het steeds lastiger, zeker als de voorzieningen, als het gaat om vervoer, de WMO, jeugdzorg, weer teruggaan. Een andere kernwaarde was openheid, maar hoe open zijn we? Hoe open communiceren we nou met de inwoners? En luisteren we ook echt? Luister ook echt naar de inwoners en communicatie is en blijft lastig. Maar het blijft ook vervelend dat je van de RM in een krantenbericht moet lezen dat je groene bak opeens niet meer geleegd wordt. Waarom compenseren wij zelf niet als gemeente aan onze inwoners? Belangrijk punt: laten we ons daar echt dat voor ogen houden. Ja, en dan stabiliteit en realisme. Hoe stabiel staan we er eigenlijk voor? En hoe realistisch is het college om aan de slag te gaan met de plannen die er liggen? Zeker als ik kijk naar de financiële positie. En denken en doen, dat was het laatste kernwoord. Ja, vinden de inwoners nu echt dat er eerst nagedacht wordt alvorens er iets wordt gedaan? Als we hen niet meenemen in de stappen die we zetten, vinden ze dat er soms heel veel gedaan wordt zonder dat er nagedacht is, terwijl als we het even uitleggen, ze zien dat er wel heel hard nagedacht wordt. Voorzitter, de kadernota laat geen rooskleurig beeld zien voor de aankomende jaren. Wat mij dan ook verbaast, is dat ik de coalitiepartijen eigenlijk hier niets over hoor zeggen. Zij vinden het allemaal wel goed gaan en maken zich geen zorgen. Het CDA maakt zich wel zorgen. We vinden het van groot belang dat het weerstandsvermogen op peil blijft en dat we ook zuinig zijn met meevallers en niet zomaar geld uit gaan geven. Het CDA wil dat eerst bestaande plannen en projecten verder worden uitgewerkt en worden afgerond alvorens we weer met nieuwe plannen starten. Veel plannen hebben al achterstand. De ambtelijke organisatie staat onder druk, kosten worden hoger en soms is het zoeken naar dekking. En zoeken naar dekking is ook een voorbeeld als het gaat om Voor Elkaar in Vollenhove. Een belangrijk project dat zijn vruchten heeft afgeworpen en zijn belang heeft laten zien. En nu is er opeens geld tekort en dan gaan we zoeken in een coronapotje. We hebben daar vanmiddag een uitdraai over gekregen wat er in de coronapot zit. Alleen de uitleg is wel een vraag hoe wij daar als raad tegenaan kijken. De uitleg is dat er coronagelden over zijn en dat we kunnen kijken hoe we die willen aanwenden en dat eigenlijk het ministerie niet zo nauwlettend oplet of dat nou nog op voortgang van corona gaat of niet. En dan wordt er een keuze gemaakt om het nou voor Voor Elkaar te doen. De vraag is, is dat een terechte keuze? Want als we kijken naar de afspraken die we in 2020 hebben gemaakt, zeiden we van nee, die middelen moeten ook echt gerelateerd zijn aan corona en Voor Elkaar komt niet vanuit corona voort en heeft daar ook geen relatie mee. En dan is het dan ons de vraag, oké, als we dat willen loslaten of daar alles naartoe willen kijken, ja, dan wil ik wel eens praten met de raad over hoe we met die coronamiddelen omgaan en waar we die dan voor inzetten. Maar dat vind ik dan een overweging van de raad en niet vanuit het college. Wat ik wel veel belangrijker vind, is als er geen middelen zijn of als er middelen tekort zijn voor Voor Elkaar in Vollenhove, ja, college, zoek alsjeblieft naar structurele middelen en ga niet nu zomaar een klein potje neerzetten om dat weer uit te geven, maar kijk hoe we Voor Elkaar structureel kunnen borgen in Vollenhove, zo'n wezenlijk project, essentieel voor de bewoners daar die hen helpen, die ze ervoor staan, voor de bewoners en waar we van zien dat het ook echt heel veel waarde heeft, waardoor de wijk goed ondersteund wordt. Voorstel aan het college of vraag aan het college is dan ook: ziet u mogelijkheden om hier structurele middelen voor vrij te maken en dan te kijken in samenwerking met andere partijen om daar Voor Elkaar te blijven borgen voor de aankomende jaren? Ja, verder, pak nieuw beleid alleen aan als vooraf er dekking is en laten we ook eens naar onszelf kijken. Raad, we zijn soms meesters in moties indienen zonder een dekking erbij te voegen. Laten we dat stoppen. Laten we dat niet doen, maar alleen moties en voorstellen indienen als we ook weten waar we het uit gaan betalen. Ik rond af, voorzitter. Het CDA is bezorgd. Het CDA is bezorgd over het huishoudboekje. Er staan veel meer minnen in dan in de kadernota van 2023. En ik hoor daar weinig over. Ik hoor het een beetje op zijn beloop laten gaan en laten we maar kijken hoe dat bij de begroting is. En ik hoor ook van: ach ja, zo'n meicirculaire en dat komt wel weer in september en we zien toch dat we altijd geld over hebben. Maar laat het ons toch niet overkomen dat we dat niet hebben, want dan hebben we een fors probleem in Zeist. En wat ik ook belangrijk vind, is dat we niet meer moeten wachten tot het fout gaat en dan opeens weer naar onze inwoners moeten gaan om een IC te vragen: wat moeten we doen? Of een bezuinigingsdrift over hen heen moeten zetten. Ik vind dat we als raad onze eigen verantwoordelijkheid moeten oppakken, daadwerkelijk prioriteiten moeten stellen en keuzes moeten maken. En natuurlijk

Hartelijk dank, meneer Fluitman, fractievoorzitter van het CDA, voor het geven van de gelegenheid tot een interventie naar aanleiding van het punt ingebracht door de VVD. Ja, dank u.

Geachte voorzitter, ja, ik ervaar twee emoties. Enerzijds ben ik blij en anderzijds verbaasd. Ik ben blij met uw bijdrage aan het verbeteren van de communicatie tussen de gemeente en haar inwoners. Dat is een aanzienlijke uitdaging, en ik heb daar in mijn eigen bijdrage ook de nodige aandacht aan besteed. Echter, ik was verbaasd over het punt waarop u stuitte betreffende het contact tussen het college en inwoners, of beter gezegd, de ondernemers die in de knel zitten. U gaf onder andere het winkelcentrum Kerkenbos als voorbeeld. Het is natuurlijk prachtig dat het college hier straks op zal antwoorden en zich ongetwijfeld zal verdedigen. Maar ik denk dat het goed is dat ik vanaf deze plaats even deel wat ik op dat vlak heb meegemaakt, want er zijn verschillende gebeurtenissen geweest, niet alleen daar maar ook op andere plekken in de gemeente Zeist. Ik heb namelijk op verschillende momenten bij het college aan de bel getrokken over veiligheidskwesties, waaronder de sfeer van criminaliteit, maar ook over brandgevaar en verwaarloosde elektrische leidingen. Er was een ondernemer wiens winkelpui werd geramd door een voertuig. Als ik terugkijk op die momenten waarop ik bij het college aandacht vroeg voor deze zaken, moet ik zeggen dat ik het fantastisch vond hoe ze daarmee zijn omgegaan. De burgemeester heeft tweemaal het winkelcentrum, dat ik zojuist noemde, bezocht, tot grote verbazing maar ook blijdschap van de betrokkenen, die het zagen als een bewijs van betrokkenheid. Ook de wethouders hebben hier voldoende aandacht aan besteed. Ik vraag me af, nu u zo de schijnwerper op deze kwestie richt, of u wel daadwerkelijk met die ondernemers heeft gesproken, zodanig dat u nu zo scherp de focus legt. Ik kan alleen maar zeggen dat ik vind dat er op een zeer goede manier mee wordt omgegaan.

Ja, voorzitter, het leuke van schijnwerpers is dat je spotjes hebt met diverse lampjes erop, en nu richt ik hem op een ander lampje. Wat dan? Ik heb het gericht. Dus ik ben het volledig met u eens dat, als er incidenten zijn, als er vraagstukken zijn, het college zeker toegankelijk is en dat er actief actie wordt ondernomen of dat er naar de ondernemers wordt gegaan. Mijn schijnwerpers? De focus ligt veel meer op het ondernemerschap van de ondernemer in relatie tot de ontwikkelaar van wie zij het pand huren en waar zij hun nering vandaan moeten halen. En u weet, zowel in Kerkenbos, maar ook zeker in de Verzetswijk, en daar spreek ik over. Ik spreek zeker ook met die ondernemers, ja. Die zitten in onzekerheid: gaat er nu wel of niet verbouwd worden in Kerkenbos? Ik heb het via het tekeningenplan al gezien. Ik krijg zelfs de eigenaar niet meer te pakken. En in, hoe heet dat, aan het Vrijheidsplein? Een kapper die gewoon radeloos is van: "Ja, wat gaat er nou met mijn zaak gebeuren? Ik hoor dat er plannen zijn, ze gaan verbouwen. Misschien krijg ik een noodvoorziening, maar waar kom ik dan terug, en wat moet ik voor huur dan straks betalen?" Dat betekent dat voor mij, ik heb het over die communicatie, en dan zie ik dat er heel veel gesproken wordt met grootgrutters. Ik zie ook dat de focus veel ligt op ondernemers in het centrum. Ik merk in die winkelcentra, waar ik met de ondernemers spreek, dat die mensen erg onzeker en verdrietig zijn en het heel erg moeilijk vinden om naar de toekomst te kijken. Daar lag mijn focus op, ja.

Ja, voorzitter, ik wil de heer Vrijland bedanken voor de manier waarop hij het nu belicht. Daarbij teken ik direct aan dat veel van de punten die u noemt zeer terecht zijn. Die zorgen leven ook binnen de VVD-fractie. Tegelijkertijd constateer ik dat het college hier de nodige aandacht aan besteedt en veel doet, maar ook in zekere zin machteloos is. Als een onwillige verhuurder niet wil meewerken of alleen maar het onderste uit de kan wil halen, kun je niet zoveel. Je kunt wel proberen door mee te denken en te stimuleren om dingen in beweging te krijgen, maar op dit vlak ligt, volgens mij, uw schijnwerper. Die zou dan ook echt daarop gericht moeten zijn. Ik denk dat wij als raadsleden daar ook een rol in kunnen hebben, door erop te wijzen hoe groot het maatschappelijk belang is dat een ondernemer, zeker de kleine ondernemers, zijn werk kan doen. Dat wordt vaak niet begrepen in de hele samenleving, dat een verhuurder zo optreedt als hij doet. Maar zoals u het aangeeft, ben ik blij met uw antwoord, ja.

Ja, dank u wel. U gaf al bijna antwoord namens het college, dus ik ben benieuwd wat het college vanavond ook zal antwoorden. Maar ik zou er nog een tandje bij willen zien. Misschien kan het college daar even over nadenken wat er mogelijk nog extra kan gebeuren op dat terrein. Die ring... (de laatste zin lijkt onvolledig en 'avid avid' lijkt niet relevant of correct in deze context, dus ik kan dit niet grammaticaal correct maken zonder verdere context).

Ja, dank u wel, voorzitter. Ook wil ik de heer Fluitman bedanken voor zijn bijdrage. In het betoog werd er gerefereerd aan de coalitie en daar voelde ik me aangesproken, want op een gegeven moment werd aangegeven dat de coalitie zich vanmiddag geen zorgen heeft gemaakt over het financieel perspectief dat er nu ligt. Dan denk ik: nou, dan heeft u niet goed geluisterd naar de bijdrage die ik zojuist heb gegeven. Ik begon mijn betoog namelijk met het verhaal dat er heel veel onzekerheid zit in deze kadernota en dat er zorgen zijn. En ik sloot mijn betoog af door het college alle vertrouwen uit te spreken, overtuigd als ik ben dat het college de uitdagingen die er liggen, zal omzetten in kansen voor onze prachtige gemeente Zeist. Ik wil daar geen vragen over stellen, maar ik wilde het wel even rechtzetten. Voorzitter, nee.

Nee, het is goed dat u het rechtstreeks zegt. Ik heb het kort gehouden. U was inderdaad een van de weinigen die daar scherp op was, maar wat mij opviel, was dat er zowel vanuit de VVD als vanuit GroenLinks nogal overheen gewalst en overheen gekeken werd. Van de laatste coalitiepartij moeten we het nog horen, maar wellicht komt er nu wat meer scherpte in het verhaal. Jezus.

Dank aan de heer Fluitman, fractievoorzitter van het CDA. Wat vindt u ervan? De fractievoorzitter van de ChristenUnie-SGP voelt zich natuurlijk nu extra aangemoedigd. We hebben nog vijf inbrengen te gaan; we hebben er al zes gehad. Het is zeker de moeite waard. De vraag is of er veel behoefte is aan een pauze van vijf minuten. Als dat zo is, dan zullen we die vijf minuten pauze inlassen. Ja, dank u, we houden nu een pauze van vijf minuten. Dames en heren, wilt u alstublieft plaatsnemen? Ik zal nog een keer bellen. Nou, het regent ook behoorlijk. Beste mensen, ik heropen de vergadering en geef graag het woord voor de algemene beschouwingen aan de fractievoorzitter van de ChristenUnie-SGP. Nee, Julian Wassink, meneer Wassink, dank u wel.

Voorzitter, als het goed is, verschijnt er nu iets anders dan alleen ik in beeld. Kijkt u eens: op deze foto ziet u een boom met een voetpad dat in de boom eindigt en daarna weer verdergaat. Afhankelijk van het perspectief kunt u er verschillende dingen in zien. In de christelijke levensbeschouwing is de boom een beeld van het geloof: als je wortels in Christus zijn, reiken de takken tot in de hemel. Sommigen zullen zeggen dat deze boom een winnaar is. De bevolkingsgroei en het toenemende verkeer hebben ertoe geleid dat de weg en het fietspad steeds dichter naar de boom zijn toegegroeid, maar hij heeft standgehouden. Het is ook een mooi symbool van hoe we in Zeist het groen en de cultuurhistorie koesteren. Generaties voor ons hadden ervoor kunnen kiezen de boom te kappen of het voetpad over het landgoed ernaast te leggen. Maar gelukkig is dat niet gebeurd. Het roept ook gedachten op aan de kadernota en de bestuursrapportage die we vandaag bespreken. Het pad naar de boom, naar het eind van dit jaar, is redelijk overzichtelijk, maar wat er daarna komt, moet je nog maar even afwachten. Ligt er straks op ons pad een ravijn van Rutte te wachten, of vervolgen we onze weg zonder ongelukken? Wie zal het zeggen? Ter voorbereiding op deze algemene beschouwingen hebben we met onze fractieleden Annet Ploeg en René van der Linden de stukken doorgesproken op een zonnige avond bij mij in de achtertuin, en de punten die we daar hebben besproken, deel ik graag met u. Naar aanleiding van de bestuursrapportage kwamen we met het college in gesprek over het thema toegankelijkheid, een belangrijk aandachtspunt van de ChristenUnie-SGP-fractie. Ook het college zet zich in voor toegankelijkheid, maar spitst het toe op winkelgebieden. Dat is overigens omdat wij hen daartoe opdracht hebben gegeven. Maar wij willen wel voorstellen om dat te heroverwegen. Recent was op veel plekken in Zeist deze reclameboodschap te lezen: het is een wit bord met een rode rand met daarin een persoon in een rolstoel. Dat betekent 'verboden voor rolstoelen'. Daarnaast staat de tekst: "Dit bord bestaat niet, maar het staat bijna overal." Ik wil u uitdagen om eens met een kinderwagen vanaf de dorpsboerderij, zoals die sinds kort heet, naar het centrum te lopen. En nu komt u dan de boom tegen die we als eerste zagen. Nu hebben wij er begrip voor dat deze boom behouden wordt en niet gekapt. Maar het probleem hier is dat de stoeprand erg hoog is, waardoor je er met een kinderwagen eigenlijk niet fatsoenlijk langs kunt, laat staan met een rollator, een rolstoel of scootmobiel, of als je slecht ter been bent. Kortom, in onze ogen wordt hier de verkeerde afweging gemaakt en zou de stoeprand verlaagd moeten worden, zodat iedereen veilig kan passeren. Wij zouden graag zien dat het college de opdracht krijgt om breder te kijken dan de winkelgebieden als het gaat om toegankelijkheid. Er zijn veel meer plekken in Zeist aan te wijzen waarbij met een kleine ingreep de toegankelijkheid voor wandelaars met een kinderwagen of een rolstoel bijvoorbeeld zou kunnen verbeteren. Je zou heel praktisch kunnen vragen of een zware vrachtauto een keer hier en daar de bocht iets korter wil nemen, dan is de stoeprand snel verlaagd tot straatniveau. Maar wij stellen liever de koninklijke weg voor. Graag zouden we zien dat in de begroting van volgend jaar gezocht wordt naar financiële ruimte om op een aantal plekken heel praktisch iets te doen aan de toegankelijkheid. We overwegen om hierover een motie in te dienen bij de behandeling in de raad. In februari van dit jaar heeft de ChristenUnie uit Zeist een avond georganiseerd in het gebouw van het Leger des Heils, met als thema eenzaamheid. We zijn met gasten, geïnteresseerden en met de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Maarten van Ooijen, in gesprek gegaan over dit thema. De rode draad van de avond was dat het taboe van de ervaring van eenzaamheid af moet. Er werd regelmatig benadrukt dat het begint bij het individu. Als die voor zichzelf erkent dat hij of zij eenzaam is, dan wordt het probleem aangepakt. Voor ons is dat echter niet het eind van het gesprek. We hebben als samenleving een verantwoordelijkheid naar elkaar, en op dit vlak kan ook de lokale overheid een rol spelen. We zien in de jaarrekening dat er vorig jaar een mooi programma 'Aanpak Eenzaamheid' is ontwikkeld voor senioren en ook was er een programma 'Join Us' voor jongeren. We zien dat dit is gestopt omdat het blijkbaar niet werkte. Toch zijn onze zorgen rond dit thema niet opgelost. We zien in de stukken dat er ook in Zeist kinderen niet naar school gaan en soms tegen hun wens in thuiszitten. We zien dat er onder jongeren een behoefte is aan verbinding en dat het niet voor iedereen mogelijk is om dat zelf te organiseren. Onze vraag aan het college is of zij bereid is om op dit thema te zoeken naar andere aanknopingspunten om toch iets voor deze jongeren te betekenen, ziet u dat daarnaast als preventie om jeugdproblematiek op latere leeftijd te voorkomen. We zijn benieuwd hoe het college hier naar kijkt. Voorzitter, terug naar de boom: het pad naar de begroting wordt met deze kadernota helder omschreven. Hoe de weg er daarna uitziet, is wat minder overzichtelijk. Samen zorgen we ervoor dat de basis, de wortels van de begroting voor 2024, op orde zijn, zodat we met de samenleving kunnen bouwen aan bloei. Dank u wel.

Dank u wel, er wordt mooi gefluisterd, dus dankjewel voor de mooie bijdrage hier. Luca, zes punten nu. Voorzitter, dan? Maar wel doen, ja, even.

Geachte voorzitter, dank u wel. Ik wil graag een compliment uitdelen aan een collega-raadslid vanwege zijn of haar ervaringen. Het is belangrijk dat zij toegankelijk is en dat zou ook zo moeten zijn voor iedereen. Het bord is erg mooi, maar de kinderwagen is nog veel mooier en ook zeer belangrijk, omdat dit de toekomst waarborgt. Als grootvader loop ik zelf vaak met mijn drie kleinkinderen in de kinderwagen en dan heb ik er twee in zitten. Het obstakel is er inderdaad niet alleen, dat is in de Bloemenwijk heel erg het geval. Dit geldt ook voor onze kernen. Ik ben zeker een voorstander van het gezamenlijk opstellen van een motie, maar ik hoop eigenlijk dat het college een andere toezegging zal doen. Zoals mevrouw Roelofsen zojuist namens ons heeft betoogd, hebben we extra gelden ontvangen voor het heraanleggen van stoepen. Laten we dit inderdaad op een nette manier samen doen en ik wil gewoon benadrukken dat dit gebeurt daar waar toegankelijkheid essentieel is voor de gebruikers. Dus inderdaad voor de rolstoelgebruikers, ouders met kinderwagens, scootmobielgebruikers en dergelijke. Dan maken wij, als Zeist, ook naar andere gemeenten toe, een heel mooi gebaar door dit veel verder uit te rollen en hebben we er allemaal plezier van. Dus nogmaals dank en wij zullen zeker aan die motie deelnemen. Dank u wel, voorzitter.

Hiermee is voldoende aan de orde geweest. Dankjewel. Dan geef ik graag het woord aan de heer/mevrouw Breddels van de Partij van de Arbeid.

Als we naar de cijfers in de kadernota kijken, dan stemt dat niet tot veel vreugde. Na ontvangst van de doorrekening van de meicirculaire hedenochtend, is het beeld weliswaar minder somber dan aanvankelijk gedacht, maar er blijven de komende jaren tekorten op de begroting staan. Het is voor de gemeente knap lastig om beleid te maken als de inkomsten uit het rijk zo onvoorspelbaar zijn en dat het in de toekomst wellicht nog erger zal gaan worden, omdat er minder structureel en steeds meer incidenteel wordt uitgekeerd door het rijk. De jeugdzorg en de WMO blijven een punt van zorg en het lijkt ook niet realistisch om daarin de komende jaren een verbetering te verwachten voor wat betreft de gevolgen die de coronacrisis voor jongeren heeft gehad; volgt Zeist de landelijke trend. Het aantal jongeren met een hoog risico op psychosociale problemen is sinds 2019 opgelopen van 11 naar 16%, terwijl het percentage daarvoor steeds redelijk stabiel was. Het percentage jongeren dat matig tot ernstig eenzaam is, is ook met 6% gestegen. En het aantal jongeren dat zich blij voelt, is juist met 8% gedaald. Ondanks het gestarte programma 'Sociaal in Balans' lukt het nog niet om grip op de kosten te houden. Wat we ook zien, is dat het aantal doorverwijzingen door een huisarts toeneemt in plaats van afneemt. Dat is in strijd met het voornemen om via het Centrum voor Jeugd en Gezin of de wijkteams hulp dicht bij huis te organiseren. De Partij van de Arbeid zou graag zien dat achterhaald wordt wat de reden hiervan is en dat het gesprek met de huisartsen wordt aangegaan en dat zij, waar mogelijk, doorverwijzen naar het Centrum voor Jeugd en Gezin. Enige kostenbewustheid bij huisartsen kan wellicht geen kwaad. Het is goed dat er in elk geval meer sturingsinformatie beschikbaar komt en dat er in de toekomst ook te meten valt welk resultaat de geboden zorg heeft gehad. De Partij van de Arbeid begrijpt dat de gemeente daarvoor voor een groot deel afhankelijk is van de informatie die van derden moet komen, maar wellicht vallen daar in het kader van de aanbesteding afspraken te maken waar we heel erg blij mee zijn, is de aandacht voor fraude. Elke cent die te veel betaald wordt aan zorgcowboys is er een te veel. De Partij van de Arbeid onderschrijft het streven om te normaliseren. Niet iedere lastige puber die met een biertje te veel een keer in een greppel rijdt, is direct een probleemgeval waarvoor de hulp van jeugdzorg ingezet hoeft te worden. Opvoeden gaat nu eenmaal met vallen en opstaan en soms doet het ook gewoon pijn. Het streven is om minimaal regelingen beter bekend en toegankelijk voor bewoners te maken die een regeling al dan niet tijdelijk nodig hebben. Volgens de bestuursrapportage loopt de gemeente met dit voornemen in de pas. De Partij van de Arbeid zou graag willen weten wat er is ondernomen om dit voornemen te realiseren. Uit de praktijk weten we dat er behoorlijk wat regelingen zijn en dat er in heel veel gevallen een nieuwe aanvraag ingediend moet worden. We weten ook dat mensen die formeel recht hebben op een bepaalde voorziening soms nalaten om een aanvraag te doen, omdat ze niet telkens met hun financiële billen bloot willen. De Partij van de Arbeid zou graag willen weten hoe ver de gemeente is met het realiseren van een digitaal loket en we zouden tevens willen weten of de gemeente bereid is om bepaalde toeslagen, ik noem als voorbeeld de individuele inkomenstoeslag, automatisch, dus zonder aanvraag, te laten uitkeren omdat bekend is welke groep daarvoor in aanmerking komt. De Partij van de Arbeid zou graag de administratieve rompslomp willen verlagen. Immers, aanvraagprocedures en controles kosten tijd en geld, niet alleen van de aanvrager, maar ook van de gemeente. Onlangs, en de heer Fluitman heeft dat ook al genoemd, kwam in het nieuws dat uit een onderzoek dat Atlas Research in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft uitgevoerd, Zeist een niet zo'n fraaie derde plek inneemt als het gaat om sociale ongelijkheid en leefbaarheid in buurten. Nu is dat onderzoek uit 2020 en het zou wellicht een ander beeld geven als het recent zou zijn uitgevoerd. Maar een en ander neemt niet weg dat we ook uit de cijfers en grafieken die bij de jaarrekening over vorig jaar zijn gepresenteerd, kunnen zien dat er toch nog wel aanmerkelijke verschillen zijn. Ik heb het al eerder gezegd: het goede leven in Zeist is vooralsnog niet voor iedereen weggelegd. Zo zien we dat het aantal cliënten in de jeugdzorg in de wijken Zeist-Noord en Zeist-West bijna tweemaal zo hoog is als in Den Dolder, Huis ter Heide of Bos en Duin. Verschillen zien we ook als we kijken naar de gezondheid van volwassenen. De bewoners van de hiervoor genoemde kernen melden een betere gezondheid dan de inwoners van Zeist-Noord en Zeist-West. 'Vollenhoven Vooruit' is een succesvolle formule die de hele wijk vooruit helpt. De Partij van de Arbeid zou graag zien dat in bepaalde buurten van Zeist-West een vergelijkbare aanpak wordt gevolgd, zodat de hiervoor genoemde verschillen tussen de wijken kleiner worden. En nu we het toch over Vollenhoven hebben: op basis van het evaluatierapport van de sociale renovatie 'Voor Elkaar' zijn in de kadernota middelen gevraagd voor verlenging van deze aanpak nadat de renovatie is afgerond. De Partij van de Arbeid vindt het heel belangrijk dat deze aanpak wordt voortgezet. Het vertrouwen van de burger in de overheid is klein. De burger vertrouwt de overheid niet en vice versa. De participerende burger is in opmars. Zij loopt vooraan bij het inzetten van instrumenten om de burger medezeggenschap te geven. Dat vergt moed. Inmiddels hebben we tweemaal een burgerberaad georganiseerd en hebben we de mogelijkheid van het burgeramendement aan de Zeister bevolking gegeven. Van deze laatste optie is driemaal gebruikgemaakt namens de Partij van de Arbeid. Toch een aantal woorden over deze twee instrumenten. Een burgerberaad vereist dat er met een gewogen loting wordt gewerkt, dat het voor deelnemers duidelijk is wat er met het advies wordt gedaan, dat er een goede voorzitter zit die spreekstijl herkent en erkent en alle betrokkenen aan het woord laat komen. Aan al deze voorwaarden is in Zeist voldaan. Als het gaat om de representativiteit van de Zeister inwoners, is het een goed instrument, maar nadelen zijn er ook. Het vraagt ontzettend veel van onze ambtelijke organisatie en het kost vrij veel geld. Wat de Partij van de Arbeid betreft, wordt het instrument dan ook alleen bij zeer belangrijke onderwerpen ingezet. Ook bij het burgeramendement gelden er regels. Er moeten twee indieners zijn en het amendement moet zijn voorzien van 50 handtekeningen van ondersteuners. Zonder in detail op de ingediende amendementen in te gaan, vallen een aantal nadelen direct op: de initiatiefnemers kunnen aan het debat deelnemen en kunnen in de raadsvergaderingen toelichting geven. Inwoners die het helemaal niet eens zijn met een burgeramendement, hebben die mogelijkheid niet. Voor hen houdt het na de ronde tafel op. En wij denken dan ook dat het eigenlijk geen equality of arms is. Dan komt er nog het aantal handtekeningen dat vereist is voor een amendement. Wij vinden dat eigenlijk wel heel erg laag. De Partij van de Arbeid zou het heel redelijk vinden als het aantal handtekeningen dat vereist is, gelijk is aan het aantal dat nodig is voor een zetel in de raad. Er is nog een ander gevaar en dat is het gevaar dat de informatie waarmee de handtekeningen worden opgehaald, verkeerd geïnterpreteerd wordt, al dan niet bewust. Een bezwaar van de PvdA dat wij vanaf het begin hebben gemaakt, is het begrip 'belanghebbende' en dat dat niet gedefinieerd is, zodat de vraag rijst of iemand die helemaal niet rechtstreeks in zijn of haar belang geraakt is, ook een burgeramendement kan indienen. Het burgeramendement is te ingewikkeld en zal daarom nooit een instrument zijn waarmee een brede, representatieve groep inwoners gaat meepraten en meedenken. In plaats daarvan is het een instrument van een beperkte groep van witte, theoretisch hoogopgeleide mensen. Wij vinden dat onwenselijk. Wij willen gelijke kansen voor iedereen en dit draagt niet bij. Veel beter achten wij het dan ook om de participatie aan de voorkant te organiseren, bijvoorbeeld door een burgerpeiling. En uiteraard zijn we ook geïnteresseerd in de suggestie gedaan door de heer Van Splunter. We praten graag mee en we denken graag mee. Ik moet heel eerlijk zeggen dat ik het uitdaagrecht waar de burgemeester eerder deze dag over sprak, nog nooit van had gehoord, maar misschien is het ook een goed instrument om in te zetten. Wij zijn echter niet zo heel erg enthousiast over het burgeramendement. Er komt de aankomende jaren veel op ons af: de stijgende vraag naar betaalbare woningen, de overgang naar duurzame energie, behoud van natuur, een schoner milieu en hoogwaardige mobiliteit. Dat vraagt om grootschalige investeringen. De Partij van de Arbeid wil hierin duidelijke keuzes maken waarin de aandacht met name uitgaat naar de mensen met lage en middeninkomens. En gelukkig is er een forse storting in het Ríos, althans, daar gaan we nu even vanuit, zodat er echt wel het een en ander mogelijk is. Het ongebreideld marktdenken en neoliberalisme heeft onze gemeenschapszin ondermijnd. De opbrengsten waren voor de winnaars, terwijl de rest stagneerde. We zijn elkaar kwijtgeraakt. We zijn van een verzorgingsstaat naar een zorgenstaat gegaan. De ongelijkheid tussen mensen is onaanvaardbaar groot geworden. De Partij van de Arbeid staat voor een gemeente die rekening houdt met de noden en wensen van haar inwoners en waarin kansengelijkheid het uitgangspunt is en moet zijn. Een andere koers moet gevaren worden waarin de mens weer centraal staat en waar de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Er zijn te veel zaken die voor mensen niet meer vanzelfsprekend zijn, zoals een goed huis tegen een redelijke huur, of een fijne baan en fatsoenlijk salaris. Wij willen een partij zijn die voor anderen in moeilijke posities opkomt: mensen in achterstandswijken, mensen die hun energierekening niet meer kunnen betalen, die hun kinderen niet kunnen laten sporten of zonder ontbijt naar school moeten sturen. Laten we elkaar niet loslaten en zorgen dat het goede leven in Zeist voor iedereen beschikbaar komt en blijft. Dank u wel.

Dank u wel. Hier spreekt Wilma Breddels, fractievoorzitter van de Partij van de Arbeid. Ik geef Feestboot van D66 de gelegenheid voor een interruptie.

Ja, dank u wel, voorzitter. Bedankt, mevrouw Breddels, voor het mooie betoog over het amendement. Laat ik het zo zeggen: het burgeramendement. Ik werd een beetje getriggerd door het pleidooi dat werd gehouden, en ik was gewoon even benieuwd. Want u lijkt, tenminste aan de hand van de dingen die u in uw betoog benoemt, het middel al geëvalueerd te hebben. Hoe komt u tot al die conclusies? Want ik hoor best wel wat aannames en conclusies, en naar mijn mening ben ik dus benieuwd. Heeft u gesproken met de indieners? Heeft u gesproken met mensen die het middel gebruikt hebben? Kunt u daarop antwoorden? Ik...

Ik heb in ieder geval literatuur geraadpleegd, en daar zie je eigenlijk hetzelfde, nietwaar? Dat geldt overigens ook voor het burgerberaad. Het is een middel dat voornamelijk wordt gebruikt door de hoger opgeleide, misschien een beetje boze heer of dame. Maar dat is hoe het gaat, en dat is niet wat wij willen. Wat ik zelf heb geconstateerd, is dat de regeling, zoals wij die hebben opgesteld, inhoudt dat de indieners van de burgerinitiatieven mogen meedebatteren. Zij mogen in de raad ook gewoon zeggen wat ze ervan vinden. Maar natuurlijk kunnen er ook burgers zijn die vinden dat het abonnement openbaar is. Iedereen kan dat zien, en er kunnen ook burgers zijn die dat helemaal niets vinden, wat er in dat amendement staat. Maar voor hen houdt het op bij de ronde tafel, en dat vind ik eigenlijk niet zo eerlijk, en dat heb ik zelf geconstateerd. En ik vind het aantal ondersteuners wel heel erg laag. Ik heb ook nogmaals literatuur geraadpleegd, want er zijn, denk ik, van uw partij ook landelijke plannen om daar iets mee te doen. Maar ook daar is het zo dat het aantal ondersteuners dat men zoekt, toch ook gelijk moet zijn aan het aantal stemmen dat men nodig heeft voor een zetel in de Tweede Kamer. Dus het leek me redelijk om daarmee aan te sluiten.

Helder, en dank u voor het antwoord. Wat mij opvalt in het antwoord, voorzitter, is dat mevrouw Breddels vooral de literatuur heeft onderzocht en niet in gesprek is gegaan met de mensen die juist gebruik willen maken van het middel om de kloof tussen samenleving en politiek kleiner te maken. Want dat is uiteindelijk het doel dat we willen bewerkstelligen met elkaar. Maar ik merk toch wel dat er behoorlijk wat conclusies worden getrokken en dat er eigenlijk ook een stellingname is van: "Wij zijn niet zo enthousiast over het burgerinitiatief." En dat is prima, en dat respecteer ik ook. Maar ik had het wel chique gevonden als u had gewacht tot de evaluatie, waarin we met elkaar het gesprek gaan voeren, en dan uw punten naar voren had gebracht. Er zullen vast dingen zijn die voor verbetering vatbaar zijn. Maar om het nu al te diskwalificeren, zoals ik een beetje uit uw betoog proef, vind ik toch wel zonde. Laat ik het zo zeggen: dank u wel, voorzitter, tot zover.

Ja, dank u wel, voorzitter. Ik heb een vraag aan mevrouw Breddels. U noemt in een tussenzin het kostenbewustzijn van de huisarts. Kunt u toelichten wat u daarmee bedoelt?

Niet meer dan wat er in taalkundige zin staat. Ik zeg dus niet en ik suggereer ook niet dat ze het niet zijn. Dat weet ik gewoon niet. Maar het is natuurlijk wel zo dat bij een CG die probeert, dat nu wel heel vaak op te pakken. En als er een doorverwijzing komt naar een huisarts, dan gaat die wel naar een eerste- of tweedelijnsvoorziening die altijd duurder is. Dus in die zin zou dat gesprek met die huisartsen wat mij betreft prima zijn en zouden we ze ook kunnen wijzen op het feit dat wat zij doen, altijd leidt tot meer kosten voor de gemeente. Maar ik diskwalificeer daarmee geen enkele huisarts. Dat is zeker niet mijn bedoeling.

De bedoeling is dat ik mijn blijdschap uitdruk over deze toevoeging, want de suggestie die vaak wordt gewekt, is dat huisartsen maar wat doen. Dit komt bij mij over alsof deze professionals niet serieus genomen worden, terwijl ik van mening ben dat het stuk voor stuk zeer serieuze professionals zijn. Dus, ik ben blij met deze toevoeging.

Toevoeging: Dank u. Dat was niet als zodanig bedoeld, maar ongetwijfeld kan het zo zijn dat er ook wel eens een doorverwijzing volgt die misschien niet zo nodig is. Maar ja, dank u.

U, Wilma Breddels, fractievoorzitter van de Partij van de Arbeid, dank voor uw bijdrage en de interruptie. Dan ga ik nu over naar David Tompot van de Socialistische Partij. Ja, kijk nou weer zo. Het is weer gelukt, voorzitter.

Voorzitter, Onlangs was ik bij een bewonersavond van de huurders van appartementen aan de Graaf Adolflaan. Tijdens die avond bleek er nogal wat aan de hand te zijn met de woningen, zoals achterstallig onderhoud. Het achterstallige onderhoud had effecten die door de verhuurder, De Eenhoorn, werden ondervonden, waaronder een brandgevaarlijke situatie. Ik zal enkele zaken noemen: elektriciteitskabels die open en bloot in de kelderruimte lagen, loszittende wandcontactdozen in dezelfde ruimte en in sommige woningen ook gaslekken. De reparatieverzoeken van een bewoner, die tijdens die avond ook aanwezig was, dateren al van meer dan een jaar terug. En dat nog los van de toestand van de woningen met veel tocht, openingen en overlast van water op balkons door verstopte afvoeren, waardoor water lang blijft staan. De Eenhoorn zou afzien van regulier onderhoud, omdat de verhuurder de woningen bij vertrek van huurders in de verkoop wil zetten. Als je de bovengeschetste situatie op je laat inwerken, dan kun je niet anders dan concluderen dat een aantal particuliere verhuurders, die een belangrijk deel van de vrije huursector bedienen, al te veel de vrije hand hebben. Het gaat niet alleen om de huurders die zij vaak in de kou zetten, maar ook om het feit dat zij geen probleem lijken te hebben met het creëren van potentieel brandgevaarlijke en gezondheidsschadende situaties. Deze situaties worden vaak pas aangepakt als het echt niet anders kan, zoals bij De Eenhoorn, die pas in actie kwam na een inspectie van de brandweer. Voor de SP is deze situatie illustratief voor de noodzaak van een wet op goed verhuurderschap. Deze wet is ook om andere redenen hard nodig, namelijk om de duurzaamheidsambities van onze gemeente te kunnen waarmaken. Daarvoor is behoorlijk wat geld nodig. Het renoveren van een slecht geïsoleerde woning naar een energiezuinige woning kost al gauw enkele tienduizenden euro's. In dat perspectief is de SP ook blij dat het college ervoor heeft gekozen om de reserve voor de integrale ontwikkelingen van het DriOS met een kleine 3 miljoen euro aan te vullen. Het gespaarde geld in dit potje is hard nodig als we de komende jaren echt vaart willen maken met de verduurzaming van de vele slecht geïsoleerde woningen die onze gemeente rijk is. In dit verband zou ik graag de vraag willen opwerpen hoe het college denkt particuliere verhuurders mee te krijgen in de verduurzaming van hun woningvoorraad. Er worden op dit moment natuurlijk prestatieafspraken gemaakt met de woningcorporaties. Laat ik een sprong maken naar een ander onderwerp, te beginnen met iets wat me opviel aan de vacaturepagina van onze gemeentelijke website. Er zijn twee vacatures voor boa's met een specifiek taakaccent op jeugd. Graag zou ik van het college willen weten of deze twee vacatures voor boa's inderdaad een uitbreiding betekenen van het aantal boa's in onze gemeente, in het licht van de eerste bestuursrapportage waarin op pagina 36 gesproken wordt over een extra boa voor de wijk Vollenhoven. Dat is mooi voor Vollenhoven, maar we hebben ook in het centrum ontwikkelingen, zoals de komst van een discotheek aan de Tweede Dorpsstraat. Als die discotheek er komt, zou wat de SP betreft een uitbreiding van de boa's voor het centrumgebied ook zeker aan de orde zijn. Graag hoor ik van het college of ook het centrumgebied op een extra boa mag rekenen. En dan nog even voor de details: die boa's zullen zeker niet overbodig zijn, want die discotheek kan, als die straks opengaat, enkele honderden bezoekers ontvangen. Ik heb me laten informeren dat er 500 staplaatsen kunnen worden ondergebracht. Dat is best veel aan de Tweede Dorpsstraat, die ook nog een doorgaande weg is, waarbij ook nog omwonenden mogelijk extra overlast ervaren van de aantallen bezoekers. Zonder extra boa's lijkt het een onhaalbare zaak om de te verwachten overlast in enige mate te kunnen indammen. De vraag is dan ook, hoe kijkt het college hier tegenaan? Wat betreft een discotheek, deze zou jongeren in Zeist en omgeving wel iets te bieden hebben. Als de SP hebben we nog wel wat andere vragen over de mogelijke opening van deze discotheek, maar die zullen we apart schriftelijk stellen. Om een andere brug te slaan van discotheek naar dorpshuis, en daarmee naar een onderdeel in de kadernota op pagina 20: de SP vraagt zich af waarom überhaupt een verkenningsonderzoek nodig is voor een dorpshuis in Den Dolder. In de toelichting bij dit voorstel wordt gesteld dat onder een waarschijnlijk niet onbelangrijk deel van de bewoners van Den Dolder al veel langer een wens bestaat om een dorpshuis te hebben. Onder de alinea 'risico's bij niet honoreren' is te lezen dat zonder een verkenningsonderzoek wij geen goed onderbouwde argumenten bij een eventueel negatief antwoord hebben. Waarom zo'n voorbehoud maken? Waarom op zo'n omfloerste wijze zeggen dat het college niet overtuigd is van het nut van een dorpshuis voor de inwoners van Den Dolder? Moeten we dan niet gewoon beter zeggen dat je er geen geld in wilt steken? En dan nee, duidelijk, maar nu ga je gemeenschapsgeld steken in een onderzoek dat straks mogelijk als uitkomst gaat hebben dat een dorpshuis in Den Dolder niet haalbaar is. Dat is niet slechts verspilling van gemeenschapsgeld, het is ook het niet serieus nemen van de behoefte van veel inwoners van Den Dolder. De SP is ervan overtuigd dat een dorpshuis voor Den Dolder dezelfde potentie heeft of kan hebben als het dorpshuis in Den Nou Sellies, dat door de inwoners nu als een prachtige ontmoetingsplek wordt ervaren waarin volop activiteiten plaatsvinden. De raadsleden hebben zich daarover kunnen laten informeren tijdens een recent bezoek van de raad in de wijk. Ik zie dan ook alleen maar voordelen van zo'n dorpshuis in Den Dolder en ook een investering die zich ruimschoots terugverdient. Niet alleen jongeren zullen er wat aan hebben, voor wie een hangplek in Den Dolder niet gerealiseerd kon worden. Het zou voor de hele Dolderse bevolking een ontmoetingsplek bieden in hun eigen woonkern. Wat de SP betreft, zetten we die €1 die nu beschikbaar wordt gesteld voor een verkenningsonderzoek dan ook liever in voor het komen tot een plan om een dorpshuis in Den Dolder te gaan realiseren. Laat de Dolderse bevolking zelf met een concreet plan komen, waarbij de gemeente faciliterend kan optreden voor de ambtelijke ondersteuning en eventueel het inhuren van een architectenbureau. Voorzitter, naar aanleiding van deze uitbreiding voor dit ene voorstel uit de kadernota, zou ik graag ook nog wat korte opmerkingen willen plaatsen over de eerste bestuursrapportage. Nou, daarmee wil ik beginnen het college ook te complimenteren met enkele goede initiatieven, zoals het gemakkelijker maken voor inwoners om inkomensregelingen aan te vragen, het streven om op alle basisscholen in Zeist cultuureducatie aan te bieden en de investering die ook de komende jaren wordt gedaan om laaggeletterde inwoners een taaltraject aan te bieden. Een eerste voorwaarde om inwoners, vaak statushouders, mee te kunnen laten doen aan de samenleving. Maar laat ik ook wat aandachtspunten noemen. Er wordt op pagina 13 gesproken over 12 wijkvoorzieningen, waarbij wijkbewoners een centrale plek hebben om elkaar te ontmoeten. Maar er wordt niet gesproken over verruiming van de openingstijden, wat ook zou kunnen bijdragen aan dat meer wijkbewoners elkaar kunnen ontmoeten. Dan een pagina 18: de SP heeft eerder al eens verzocht om meer transparantie in de kosten die de RMN maakt voor het ophalen van grofvuil. Want niet al het grofvuil dat op straat staat, is ook netjes aangemeld door bewoners om opgehaald te worden door de RMN. De SP zou graag willen weten wat de effecten zijn van de invoering van het tarief van €20 voor het ophalen van grofvuil, in het bijzonder wat betreft de illegale dumpingen van grofvuil en de kosten die de RMN hiervoor moet maken. Daarbij vraagt de SP zich af waarom we niet beter een eventueel belastingvoordeel, zoals op pagina 39 van de bestuursrapportage wordt beschreven, kunnen gebruiken voor het schrappen van deze bijdrage van €20 voor het ophalen van grofvuil in plaats van het verlagen van gemeentelijke belastingen. Nog een ander onderwerp: op pagina 22 van de kadernota wordt gesproken over prestatieafspraken met woningcorporaties. De SP vraagt zich af of er niet ook afspraken moeten worden gemaakt om de leegstand te bestrijden. Zo wordt iets verderop op pagina 28 ook gesproken over het leren van experimenten waarbij voorkomen wordt dat thuisloosheid verergert naar dakloosheid. Het gaat daarbij specifiek om de doelgroepen van de maatschappelijke opvang en beschermd wonen. Maar we zien ook dat reguliere, economisch zelfstandige huurders in onze gemeente dakloos kunnen raken. De vraag is of het college deze mensen ook gaat helpen aan een woning. En dan ook wat betreft woningzoekenden: het college wil verkennen of woningzoekenden werkend in onderwijs, zorg en veiligheid urgentie kunnen krijgen. Daarbij wordt de voorgaande vraag die net gesteld is des te prangender, want de vraag is of reguliere woningzoekenden die een beroep willen doen op woonruimte, bijvoorbeeld omdat ze na een scheiding hun huis zijn kwijtgeraakt, nog wel een kans maken op woningen. Het gaat immers om een groep die ook dakloos kan raken. Als laatste, het bestrijden van de leegstand: de SP is voorstander van een leegstandsverordening. Op pagina 34 van de eerste bestuursrapportage wordt gesproken over het streven naar afname van leegstand in het centrum. Maar hoe zit het dan met de leegstand elders? Moet daar, zoals in het wijkwinkelcentrum Kerckebosch, ook niet meer aandacht voor zijn? Voorzitter, als laatste zou ik nog even willen reageren op het amendement van Zeist Belang en Zeist Nu, als u dat toestaat. Waar ik nog zelf wel moeite mee heb, is dat er een afweging wordt gemaakt om gelden uit het DriOS anders te bestemmen naar het verhogen van het weerstandsvermogen. Wat de SP betreft, zou het juist beter zijn om het DriOS toch wel die dotatie van die kleine 3 miljoen te doen. Ook vanuit de overweging dat als die mindere tijden straks gaan aanbreken, misschien wel met een recessie, dan nog speculatie misschien, maar dat je in mindere tijden juist als samenleving, juist ook als gemeente, die investeringen wel moet doen in duurzaamheid en verduurzaming. Verduurzaming van enkele duizenden woningen waar ik het net over had. Ja, daar zullen we potjes voor beschikbaar moeten hebben en het DriOS zou daar een potje voor kunnen zijn. Maar dat potje moet dan wel gevuld zijn, anders kun je je duurzaamheidsambities ook niet waarmaken. Daarom zou de SP liever zien dat het geld dat Zeist Belang voorstelt om naar het weerstandsvermogen extra op te hogen, toch in het DriOS bestemd wordt. Andere zaken voor over dat amendement zijn wij wel voorstander van, en dan gaat het vooral over de buitensportaccommodaties om daar extra voor te reserveren. Voorzitter, dank u wel. Dit was mijn bijdrage aan de algemene beschouwingen en dank voor uw aandacht.

Natuurlijk is de verleiding groot voor mevrouw Hannie van Kippersluis om dat amendement toe te lichten of de betrokkenen te bevragen. Toch wil ik daar geen ruimte voor geven, want u heeft het amendement gepresenteerd. Er is aan de fracties gevraagd: "Wat vind jij daarvan en wat vindt het college daarvan?" Het is een van de punten die na de schorsing vanavond aan de orde komt. Dus het is fijn als mensen zich niet belemmerd voelen om te zeggen wat ze ervan vinden. Maar we moeten het gesprek daarover, of we het bevragen, op een later moment vanavond doen, ja. De heer Tompot, dank u wel voor uw bijdrage. Er zijn verder geen nadere reacties. Dank u, dan komen we bij Zeister Belang. Kunt u het punt toch maken? Nou ja, andere punten dan. Meneer Van Kippersluis, u zei "zijn belang".

Ja, dank u wel, voorzitter, u kunt gedachten lezen. Voor de luisteraars: er wordt opgemerkt dat dit niet in de profielschets voor voorzitter staat. Allereerst een groot compliment, en ik denk niet dat we dat genoeg kunnen doen, voor de ambtenaren. Het is opnieuw gelukt om een heldere verslaglegging te produceren, en dat is van belang voor een goede financiële rapportage. Onontbeerlijk om de basis voor Zeist op orde te houden. Dat hebben we altijd gezegd en dat blijven we zeggen. Zo kunnen wij als raad onze taak als controleur goed uitvoeren. Daarom verheugt het ons dat de rapportage elk jaar beter wordt. Maar daarvoor, regelmatig, als ik naar de debatten in Den Haag kijk, bekruipt mij een ongemakkelijk gevoel. Men is druk bezig om elkaar de maat te nemen, elkaar te vangen op woorden, punten en komma's. Ik zie gespeelde verontwaardiging. Maar waar is de inhoud in dit geheel gebleven? Soms lijkt het wel of men vergeten is dat er ook nog een land bestuurd moet worden. Door onder andere het toeslagenschandaal en het Groningse schandaal, om er twee grote dossiers te noemen, neemt het vertrouwen in politici en overheid in ijl tempo af. Het lijkt wel of men meer bezig is met het vinden van geitenpaadjes en het opstellen van protocollen en procedures dan met het oplossen van de problemen van de getroffenen. Gewoon beginnen met luisteren, en dan bedoel ik écht luisteren, zou al een wereld van verschil maken. Daarom mogen wij ons gelukkig prijzen dat Zeist dit heel anders aanpakt. Een goed voorbeeld is de proef met het burgerberaad, met als onderwerp de jaarwisseling. Ik mocht als observant het proces van dichtbij meemaken en ik heb ervan genoten. Zoals ik het zie, is het een motie van vertrouwen richting onze inwoners. Sommigen waren aan het begin bezorgd over de kosten, maar aan de andere kant, welk prijskaartje zou je moeten hangen aan een democratisch proces? Vandaag mogen wij als raad opnieuw een oordeel vellen over het voorbije jaar en krijgen wij een doorkijkje naar het komende jaar. De jaarrekening 2022 ligt hiervoor en het resultaat is een kleine 15 miljoen in de plus. Een mooi resultaat, maar is dit onze verdienste? Hier in Zeist zou je in deze jaarrekening een afspiegeling kunnen zien van wat er zich in de wereld afspeelt. Veel kun je plannen, maar even zoveel niet. Vaak worden wij ingehaald door de gebeurtenissen elders in de wereld. Voorzichtigheid betrachten in de voorspelbaarheid, zo is dit afgelopen donderdag bij de rondetafel genoemd, en ook ons past bescheidenheid in de precisie bij het opstellen van de begroting. Ik citeer: "Het leven is wat je overkomt terwijl je druk bezig bent andere plannen te maken." Einde citaat. Het is van John Lennon, voor de jongeren onder ons, dat is een van de Beatles. En als je dat niet weet, zoek het maar even op op internet. Feit is wel dat wij, zo goed en zo kwaad als we kunnen, een voorschot moeten nemen op de toekomst die veel onzekerheden in zich heeft voor Zeister belang. Een reden om een amendement op te stellen om een deel van het gunstige resultaat van de jaarrekening 2022 te gebruiken om investeringen die in de toekomst gepland staan, naar voren te halen. Zo zal het effect van eventuele tegenvallers in de toekomst minder groot zijn. Met andere woorden, de piek van vandaag gebruiken we om het dal van morgen minder diep te maken. En voor de bijbelvaste raadsleden onder ons, voor het algemeen belang: de vette jaren gebruiken om de magere jaren op te vangen. Veel is onzeker; van de 12 ministeries hebben er 10 hun financiën niet op orde, en dat is schrikbarend te noemen. Als gemeente zijn wij sterk afhankelijk van de gelden die uit Den Haag komen. En zoals gezegd, als wij niet weten waarop wij vanuit Den Haag kunnen rekenen, wordt het wel heel lastig om een bestendige gedragslijn uit te zetten. De meest recente circulaire die wij vanmorgen ontvingen, lijkt een minder negatief beeld te schetsen, maar de septembercirculaire zou zomaar weer een ander beeld kunnen geven. De bestuursrapportage en de kadernota laten nu een negatief saldo en meerjarenperspectief zien, en dat is niet veranderd. De septembercirculaire kan dit verbeteren, maar ook verslechteren. Los daarvan wil Zeister Belang een oproep doen om te pleiten voor solidariteit in onze keuzes. De mantra van 'ikke, ikke' zouden wij vanaf vandaag bij het grofvuil moeten zetten, in de grijze kliko. Want dit is niet recyclebaar en willen we vervangen door 'wij, wij, wij'. Nee, dat maakt ons sterker. Ongebreidelde economische groei heeft ons in het Westen welvaart gebracht, maar hoe zit het met ons welzijn? Er is een boeddhistische wijsheid die luidt: "Als je het beter hebt dan anderen, bouw je een langere tafel, geen hoger hek." Laten wij ernaar streven onze tafel langer te maken. Dank u wel.

U hoort Annie van Kippersluis spreken als fractievoorzitter van Zeister Belang. Dan geef ik graag het woord aan de laatste spreker in deze termijn van de Raad, Bianca Osinga. Onafhankelijk raadslid Bianca, het woord is aan jou. Ja, kijk, daar is ze.

Voorzitter, vandaag sta ik hier voor mijn allereerste algemene beschouwingen. Het is een best ingewikkelde klus, kan ik u verzekeren, temeer omdat geld niet een van mijn drijfveren is. Voor mij is een belangrijke motivatie in het leven samenwerken. Samenwerken is van belang op heel veel verschillende vlakken: thuis, in de buurt, bij de plaatselijke vereniging, bij de sport, op het werk en ook hier in de Raad. Enige tijd geleden heeft het CDA Zeist besloten dat ik geen onderdeel meer mocht zijn van de fractie. Dat betekende dat ik er ineens alleen voor stond. Ik heb daarna vanuit alle hoeken van de Raad heel veel steun mogen ervaren. En daarvoor ben ik jullie allemaal heel dankbaar. Mede daardoor kan ik hier vandaag staan. De samenwerkingscoach in mij ziet ook mogelijkheden in deze nieuwe situatie. Ik kan naar hartenlust de samenwerking zoeken met fracties en individuen, gewoon vanuit wie ik ben en wat ik kan, zonder dat er iets in de weg zit. Ik wil vanuit mijn nieuwe plek een bijdrage leveren aan het bevorderen van de samenwerking in de Raad. Ik ervaar de Raad van Zeist als een prettige plek, waar meestal op een constructieve manier met elkaar wordt gesproken en waar op verschillende manieren de samenwerking wordt opgezocht. Dat kunnen we naar mijn idee nog meer doen, over de grenzen van fracties heen. Daarmee kunnen we de effectiviteit van de Raad vergroten, ook naar buiten toe in het contact met de samenleving. Op die manier wordt het voor ons makkelijker om onze Raad meer tussen de mensen te laten staan. Ik huldig het motto 'zo binnen, zo buiten', waarmee ik bedoel dat zoals wij hier als Raad met elkaar omgaan, zo gaan we ook met de samenleving om. De relatie tussen de gemeente en de inwoners is van cruciaal belang voor het opbouwen van sterke en bloeiende gemeenschappen. Goede samenwerking tussen de gemeente en de inwoners kan leiden tot meer verantwoordelijkheid en betrokkenheid in de gemeenschap. Wanneer inwoners actief betrokken worden bij projecten en initiatieven, voelen ze zich meer verbonden en hebben ze een gevoel van eigenaarschap. Dit kan resulteren in een grotere bereidheid om bij te dragen aan die gemeenschap, vrijwilligerswerk te doen of zich in te zetten voor positieve verandering. Maar wat heeft dit nu alles te maken met de bestuursrapportage en de kadernota, zult u wellicht denken? Naar mijn mening moeten we op een andere manier kijken naar beleid. We moeten de samenwerking op alle niveaus versterken. Anders blijven we achter de feiten aanlopen. Als we hier niet op inzetten, zullen de kosten van jeugdzorg en Wmo alleen maar verder stijgen en zullen we het gesprek, zoals we dat vandaag met elkaar voeren, nog heel vaak moeten voeren. Telkens zal er een overschrijding zijn van budgetten en er zal meer en meer geld nodig zijn. En dat is niet reëel. De kosten van de jeugdzorg en Wmo leggen nu al een groot beslag op beschikbare middelen en daarnaast is er sprake van een dalende beroepsbevolking, waarmee het dus nog steeds ingewikkelder wordt om aan de zorgvraag te kunnen voldoen. Wat dan wel? We moeten de samenwerking bevorderen tussen gemeente en inwoners, tussen instanties, tussen bewoners onderling en tussen gezinsleden onderling. Voor goede samenwerking is vertrouwen essentieel. Als we werken vanuit vertrouwen, is er minder controle nodig. Daar haakte ik even op in toen meneer Splunter aan zijn betoog bezig was. In de kadernota geeft het college aan dat ze de sociale basis van Zeist willen versterken in het programma 'Sociaal in balans', waarbij middels diverse projecten wordt gewerkt aan het in balans brengen van benodigde en beschikbare middelen. Daarmee is het college naar mijn mening goed op weg. Maar om in dit belangrijke vraagstuk grotere stappen te kunnen maken, is het belangrijk om meer te werken vanuit vertrouwen. Als we werken vanuit vertrouwen, is er minder controle nodig. En dat scheelt meteen een heleboel formatie en dus kosten. Als we kijken naar meer samenwerking binnen het gezin, welke voordelen heeft dat dan? Stel, een kind ondervindt problemen en krijgt daarvoor de benodigde therapie en begeleiding. De begeleiding is succesvol en het kind maakt een positieve ontwikkeling door. Maar wanneer het gezin niet voldoende wordt betrokken bij het traject van het kind, zal er thuis niet veel veranderen. Met als waarschijnlijk gevolg dat het kind in no time weer terug is bij af. Want nieuw gedrag in een bestaande omgeving volhouden is heel erg lastig. Het kind heeft daarbij echte support nodig van de andere gezinsleden. Kortom, als de gezinsleden in staat zijn om meer samen te werken, is de kans dat dit kind opnieuw zorg nodig heeft voor hetzelfde thema veel kleiner. En daarmee kunnen we veel geld besparen. Ook samenwerking tussen inwoners onderling levert veel op. Inwoners ervaren een betere gezondheid in regio's waar een levendige nabuurschap heerst. Op deze plekken zijn inwoners sneller geneigd elkaar te helpen en te ondersteunen waar nodig. Dat betekent dat er op dat moment minder een beroep wordt gedaan op de Wmo en de jeugdzorg. Ik zou daarom het college willen oproepen om meer werk te maken van het verstevigen van het nabuurschap in Zeist. Door bijvoorbeeld buurtbudgetten beschikbaar te stellen en buurtinitiatieven aan te moedigen en ervoor te zorgen dat er in alle wijken openbare ruimtes zijn, zoals parken of pleinen waar mensen kunnen samenkomen en elkaar kunnen ontmoeten. Ook verbeterde samenwerking tussen de gemeente en inwoners kan veel opleveren. Er zijn al meer mensen die daar vanmiddag aan gerefereerd hebben. We hebben ook in het kader van de eerste Zeister Omgevingsvisies drie burgeramendementen mogen ontvangen en in de aanloop naar deze amendementen zijn heel veel gesprekken gevoerd. Er is door alle betrokkenen veel tijd en energie ingestoken en het proces heeft gemengde gevoelens opgeleverd. De inwoners voelden zich niet altijd serieus genomen en hebben geen echte samenwerking ervaren. Het is nodig voor de toekomst om te kijken naar hoe we in het proces tot echte samenwerking met alle partijen kunnen komen. Hoe we inwoners kunnen laten ervaren dat de gemeente naast haar inwoners staat, zodat de inwoners ook nabuurschap van de gemeente ervaren. Kortom, er is veel te winnen bij samenwerken. Laten we bij onszelf beginnen. En het nabuurschap, oftewel de samenwerking in deze gemeenteraad, verder verstevigen. Dankjewel.

Dankjewel voor je medespeech, Bianca Osinga. Sprekend als laatste in een hele rij vanmiddag, heb je toch de aandacht gevangen. Dus complimenten!