Motie vreemd aan de orde van de dag Maximeer de ouderbijdrage

Vervolgens komt agendapunt 7 aan de orde. Agendapunt 7a betreft een motie die de ouderbijdrage in het onderwijs maximeert, ingediend door de Partij van de Arbeid en GroenLinks. Mogelijk hebben ook andere fracties deze motie ingediend. Dat zullen we gaan horen. Ik geef nu het woord aan mevrouw Breddels van de Partij van de Arbeid voor een toelichting. Dank u.

Dank u wel, Voorzitter. Ik zag onlangs Ed Nijpels op televisie, en hij sprak over de Partij van de Arbeid. Hij zei dat zij gelijkheid willen aan het eind van de streep. Toen dacht ik: zijn wij dan zo slecht in staat om onze boodschap over te brengen? Want daar gaat het helemaal niet over. Wij willen gelijkheid vanaf het begin, en daar gaat deze motie ook over. Ik moet u eerlijk bekennen dat de titel de lading niet helemaal dekt. Ik weet dat het tegenwoordig niet meer is toegestaan dat kinderen worden uitgesloten van activiteiten. Daar is een wet voor die ongeveer anderhalf jaar geleden is ingetreden. Of scholen zich daar altijd aan houden, dat weet ik niet, maar dat is dan ook geen zaak voor de gemeenteraad. Desondanks zegt de Onderwijsraad nog steeds dat wij er wel voor zijn als er toch een maximum komt aan de bijdrage die ouders moeten betalen. Wat ik eigenlijk graag over het voetlicht wil brengen, is dat mensen die de hoge eigen bijdrage niet kunnen betalen, nog steeds schaamte ervaren. En dat kan ook een rol blijven spelen, omdat nog steeds bekend is wie de bijdrage wel en niet betaalt. De Onderwijsraad pleit er ook voor om dat aan te pakken, zodat het geld in één grote pot komt en iedereen mee kan doen. Iedereen moet ook meedoen. Ik zou eigenlijk de wethouder willen vragen, niet per se om te maximeren, maar om met de scholen in gesprek te gaan over de deelname van ieder kind. Als tweetalig onderwijs op het Christelijk Lyceum €550 kost, dan moet een kind wiens ouders dat niet kunnen betalen, maar dat wel het talent heeft, daar gewoon aan kunnen meedoen. Dat is eigenlijk waar het mij om gaat. Ouders kunnen vaak, puur uit schaamte, niet zeggen: "Wij willen die eigen bijdrage niet betalen," of "Wij kunnen die bijdrage niet betalen." Er zijn ook andere oplossingen, zoals ik net al noemde, dat de bijdrages worden gestort in een pot waaruit niemand kan zien wie er wel en niet betaalt, zodat iedereen mee kan doen en het schaamteprobleem geen rol speelt. We weten met zijn allen ook dat de bijdrage in beginsel vrijwillig is, maar we weten ook dat er wel op aangedrongen wordt. Ik wil het hierbij laten.

Dank u wel. Ik zal even naar GroenLinks kijken en wens een aanvulling op de argumentatie.

Dank u wel, Voorzitter. Nee, ik sluit me eigenlijk volledig aan bij de woorden van mevrouw Breddels. Grote verschillen in eigen bijdragen kunnen inderdaad leiden tot verschillen en het kan ook de keuzevrijheid van ouders met een kleine portemonnee beperken. Het maximeren kan inderdaad een van de opties zijn om dit te limiteren. En als er nog andere opties zijn die naar boven komen in gesprekken met scholen, dan staan we daar natuurlijk ook voor open. Dus ik sluit me volledig aan.

Dank voor de eerste reactie van de zijde van de wethouder, de heer Wilting.

Ja, dank u wel, voorzitter. Allereerst wil ik namens het college benadrukken dat wij het streven onderkennen dat ieder kind in Zeist moet kunnen meedoen en naar de school van zijn of haar keuze moet kunnen gaan. Het doel dat met deze motie wordt nagestreefd, daar kunnen we achter staan. Het mag niet zo zijn dat de vrijwillige ouderbijdrage een drempel vormt, zeker niet nadat de wetgever 1,5 jaar geleden de wet hieromtrent heeft aangepast. Echter, de wet zegt niets over de hoogte van de ouderbijdrage. Dit is aan de scholen zelf, samen met de medezeggenschapsraad of de ouderraad, die de verantwoordelijkheid maar ook de vrijheid hebben om dit zelf vorm te geven. Als gemeente hebben wij hierover niet direct zeggenschap. Het is dus ook niet onze rol of bevoegdheid om iets te vinden over de hoogte van die bijdrage. Ter verduidelijking: in de motie wordt aangegeven dat Amsterdam een maximum zou hebben ingesteld. Dat is niet het geval. Amsterdam heeft bepaald dat scholen die een hogere eigen bijdrage vragen dan € 225 geen subsidie krijgen voor extra activiteiten. Dit is een fundamenteel ander verschil dan het willen maximeren van de ouderbijdrage. Het idee om in gesprek te gaan met schoolbesturen over de communicatie en de manier waarop er wordt omgegaan met de ouderbijdrage, en of er belemmeringen zijn of ouders die het als een drempel ervaren om hun kind voor bepaalde scholen aan te melden, moeten we serieus nemen. Echter, ik heb het gevoel dat hier doel en middel door elkaar lopen, of in ieder geval zou ik die willen splitsen. De oproep om in gesprek te gaan met schoolbesturen over hoe de ouderbijdrage in de praktijk uitpakt en of de communicatie hierover duidelijk is, is vergelijkbaar met ons toelatingsbeleid, waar we overigens wel meer zeggenschap over hebben. Daarover wil ik best het gesprek aangaan. Maar zoals de tekst nu in de motie staat, ontraden wij als college deze motie, omdat deze heel duidelijk zinspeelt op het maximeren van de ouderbijdrage. Als de oproep wordt herformuleerd naar een gesprek met schoolbesturen over de praktische uitwerking van de ouderbijdrage en de ervaringen van ouders, dan ben ik daar altijd toe bereid. Maar deze nuance wil ik wel heel duidelijk maken, ook richting de raadgever: met de tekst zoals die hier staat, ontraadt het college deze motie.

Wethouder Wilting heeft in een eerste reactie namens het college van B&W gesproken. Wil de Breddels Partij van...

Het is mij bekend dat het college daar formeel natuurlijk niets over te zeggen heeft, toch? Maar dat zegt de motie ook niet. De motie roept juist op om in gesprek te gaan, zoals dat in Amsterdam ook is gebeurd. En het klopt inderdaad, want u zegt: "Als je hoger gaat zitten in Amsterdam, dan gaan wij de subsidie korten." Ik heb toen maar eens de lijst van scholen in Amsterdam erbij gepakt. En dan blijkt dat, na overleg met Marjolein Moorman, scholen wel degelijk op dat bedrag gaan zitten, dus er kan wel iets veranderen. U handelt ook wel heel formeel af, vind ik. Overleg is mogelijk en kan vruchten afwerpen.

Zij zeggen altijd, "Voorzitter, u doet het met dit antwoord, of wenst u een ander antwoord te horen? Dan ligt het initiatief daarvoor bij u." Dus het is aan u om te zeggen wat u verlangt, maar u moet het even aangeven, begrijpt u wat ik bedoel? Mevrouw, wilt u...?

Ik zou graag nog even de reactie van de wethouder willen horen op wat ik net heb aangegeven. Nou, nogmaals.

Dan zou ik eigenlijk de bal toch even naar u terug willen kaatsen om te kijken naar de manier waarop het dictum nu is geformuleerd. Deze suggereert namelijk dat er in overleg met de schoolbesturen een plan moet komen om de bijdragen te maximeren. En dat is precies wat ik probeer aan te geven. Ook Amsterdam heeft niet gemaximeerd; zij hebben alleen gezegd: "Wij maximeren om daarmee de subsidie te beïnvloeden." Dat het een effect heeft, vind ik prima, maar dit dictum suggereert alsof ik een knop heb waar ik aan kan draaien. Terwijl ik juist open en eerlijk naar u als raad wil zijn over welke beïnvloedingsmogelijkheden wij hebben. Dat is niet iets wat formeel te beantwoorden is, want ik wil wel degelijk het gesprek aangaan met de schoolbesturen. Maar dat wil ik doen vanuit een open dialoog en niet met een vooringenomen standpunt dat we per se moeten maximeren, zowel op scholen in het primair onderwijs als in het voortgezet onderwijs. Daar zit voor mij nu het vraagstuk. Dus de vraag is: wilt u de motie aanhouden of herformuleren en deze gewoon als een oproep laten zijn om in gesprek te gaan met scholen over de ouderbijdrage? Wat de uitkomst ook is, dan kan ik zeggen of deze uitvoerbaar is. Maar met een plan om de vrijwillige ouderbijdragen te maximeren, daar hebben wij als college echt problemen mee. Dat is wat ik eigenlijk probeerde aan te geven.

Mag ik, voorzitter, een schorsing van een minuut om even te overleggen met de medewerkers? We

De vergadering is even geschorst. "Nee, ik hou hem bij me, sorry. Amendementen lezen? Want ik..." Dames en heren, ik heropen de vergadering. Mag ik u vragen plaats te nemen? Mevrouw Breddels van de Partij van de Arbeid heeft naar aanleiding van de beraadslaging in de eerste termijn met sommigen van u overlegd om te kijken hoe zij dit belangrijke onderwerp de plek kan geven die het nodig heeft, en dat heeft geleid tot enkele wijzigingen in de tekst. Ik wil met u ook even kijken naar de titel van de motie, ingediend door de Partij van de Arbeid en GroenLinks, en hoe u samen met anderen heeft overlegd. De titel is veranderd in... Ik noem alleen wat de nieuwe tekst is: "Overleg over de ouderbijdrage in het onderwijs". Dat is de titel. En dan is er de oproep, punt één: "Roept het college op..." En dan komt de nieuwe tekst; de hele oude tekst vervalt. "...om samen met de scholen in het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs in gesprek te gaan over de ouderbijdrage en de communicatie daarover." En dan is er de tweede oproep. Daar is eigenlijk de derde wijziging, die ook van beperkte aard is. Er stond een tekst over de termijn van terugkoppeling, en die termijn van terugkoppeling is: "De raad in de tweede helft van dit jaar over de uitkomsten van dit overleg te informeren." Is dat volgens u correct? Ga ik terug naar de wethouder voor een reactie. Dit is de tekst, mevrouw Breddels, dank u wel.

Ja, dank u wel, voorzitter. Ik wachtte even tot u klaar was. Dus ja, met deze aanpassing ga ik graag in gesprek met de schoolbesturen en zal ik daarover terugkoppeling geven. Is de motie in die zin nu wel uitvoerbaar?

Dank u wel. Wie gaan we van de zijde van de Raad even inventariseren? Bart Bakker van de VVD, Hannie Roelofsen, Tom Pot, Jeroen van den Heuvel, Petra Bakels, Bianca van het CDA, Bianca Osinga van het CDA. Het woord is aan Bart Bakker van de VVD.

Dank u wel, voorzitter. Wij hebben een vraag aan de wethouder: wat gaat er nu wezenlijk anders worden ten opzichte van wat er op dit moment al wordt gedaan met betrekking tot dit onderwerp?

We gaan dat dadelijk doen. Eerst ga ik een ronde maken. Daarna is Hannie Roelofs van SES aan de beurt. Dank u.

Geachte voorzitter, in ons idee zitten inderdaad weinig wijzigingen. In de schoolgids en in het schoolgebouw staat het al expliciet vermeld. Maar het is goed om het gesprek daarover aan te gaan. Wij denken dat er geen sprake is van het ontbreken van keuzevrijheid in de schoolkeuze, omdat deze bijdrage vrijwillig is en dus zonder consequenties. Wel denken we dat de keuzevrijheid belemmerd kan worden door het ontbreken van een centraal inschrijvingssysteem. En daar zouden we ook graag de aandacht op willen vestigen. Misschien kan dit ook zijdelings meegenomen worden. Dank u.

U, meneer Wolfsen, krijgt nu het woord. David Tompot van de Socialistische Partij, dank u wel.

Dank u wel, voorzitter. Wij zullen deze motie steunen. Ik denk ook dat het belangrijk is dat, als het college of iemand van de gemeente in gesprek gaat met de scholen, het misschien ook wel goed is om stil te staan bij de communicatie over de vrijwillige ouderbijdrage. Deze moet altijd genoemd worden, maar ouders ervaren dit vaak heel anders, en scholen zouden die realiteit eigenlijk eens onder ogen moeten zien. De vrijwillige ouderbijdrage moet ook echt vrijwillig zijn, en als ouders onder druk worden gezet, dan zou daar een einde aan moeten komen. Dank u wel.

Dank u wel. De heer Tompot van de Socialistische Partij, de heer Van den Heuvel, Jeroen van den Heuvel, van D66.

Aan de indieners: Het is de bedoeling om met de PO- en VO-scholen in gesprek te gaan over de ouderbijdrage en de communicatie daaromtrent. Betreft dit ook nog steeds de hoogte van de ouderbijdrage, of is dat niet meer aan de orde?

Wij inventariseren de vraag, dank u wel. Petra Bakels, Nieuw Democratisch Zeist, dank u.

U, voorzitter, steunt als nieuwe democratische leider deze motie van harte, omdat kansengelijkheid naar onze mening op alle fronten moet gelden. Kinderen mogen immers niet het risico lopen uitgesloten te worden van bepaalde activiteiten omdat hun ouders geen royale ouderbijdrage kunnen betalen. Daarom zijn wij heel verheugd dat de wethouder in gesprek gaat met de scholen.

Dank u wel, Petra Bakels van Nieuw Democratisch Zeist en Bianca Osinga van het CDA. Dank u wel.

Voorzitter, het CDA is blij met de toezegging van de wethouder om in gesprek te gaan met de scholen over dit onderwerp: de vrijwillige ouderbijdrage. We zijn het ook eens met punt 6, nu er tekstueel niet zo heel veel gewijzigd is. Maar bij punt 4, bij de constatering, dat klopt niet, hè? Dat gaf de wethouder al aan: Amsterdam heeft niet gemaximeerd. En bij punt 4, bij de overweging, ja, daarvan vragen wij ons af of dat nu blijft staan. Dus we vragen de indieners nog even naar die twee punten te kijken en daarover uitsluitsel te geven. Dank u wel.

U wel. Er zijn dus twee vragen gesteld aan Petra Bakels. Ik zal haar dadelijk het woord geven, maar eerst geef ik het woord aan de wethouder voor een korte reactie op de vraag van de VVD.

Ja, dank u wel, voorzitter. Wat wezenlijk anders is, is dat we volgens mij het gesprek nog niet expliciet met de schoolbesturen hebben gevoerd over hoe we de nieuwe wetgeving van 1 augustus 2021 aanpakken. Toen is de wet namelijk gewijzigd ten opzichte van de voorgaande wetten. Hoe pakt die in de praktijk uit? En volgens mij begint het daarmee: gewoon open de dialoog voeren met de schoolbesturen. Dus in die zin, wat verandert er wezenlijk nu? Het op de agenda zetten, het gesprek met elkaar voeren en daarbij ook kijken hoe dat in de praktijk uitpakt, zodat we dat eigenlijk begrijpen. En dat is ook een antwoord op de vraag van mevrouw Roelofsen over het toelatingsbeleid. Ook daar begint het met het gesprek: hoe pakt dat uit in de praktijk? Wat is de communicatie daarover? We zijn bezig, in samenspraak met in ieder geval de po-scholen, om naar het toelatingsbeleid voor het primair onderwijs te kijken. Daarbij hebben de scholen, vooruitlopend op de besluitvorming daarover, hun communicatie in de schoolgids al aangepast, mede omdat een aantal scholen daarop door de onderwijsinspectie gewezen was. U mag geen kinderen toelaten voor het derde schooljaar en de communicatie daarover van een aantal scholen was niet duidelijk. Ik denk dat dat ook geldt voor dit onderwerp als het gaat over de vrijwillige bijdrage. Dat je daarin ook met scholen het gesprek kunt aangaan over hoe de communicatie nu is, hoe dat in de praktijk uitwerkt. Wat doen jullie eigenlijk om ouders achter hun broek aan te zitten? Want op het moment dat ze niet betalen, hoe werkt dat dan in de praktijk? Nou, die inventarisatie, waarbij de oproep die gedaan is of de vraag die gesteld is door bepaalde fracties: zitten we nog steeds in op maximeren of niet? Ik zou zelf, persoonlijk, als college niet al met die opdracht naar de scholen willen gaan, maar juist open de dialoog willen voeren daarover. Dus in die zin, als er onduidelijkheid is in de motie over wat precies de opdracht richting het college is, dan zou die aanscherping in de motie misschien nog wel aan de orde zijn. Ik zou vooral als wethouder van onderwijs in gesprek willen gaan in een open, constructieve dialoog met de schoolbesturen. Daarmee heb ik volgens mij ook het punt van Zeist nu behandeld. Ja, daar komen we binnenkort op terug. Ik zou het wel, in de zuiverheid van de discussie, het een even los willen zien van het ander, want anders... Het één heeft echt primair betrekking op het PO en dit is een breed onderwerp dat je met alle scholen wilt bespreken. Dus met uw welbevinden ga ik die twee dingen niet met elkaar vermengen. Want dat loopt ook zijn eigen proces en zijn eigen pad en daar wordt ook aan gewerkt door een aantal bestuurders van basisscholen zelf op dit moment.

Dank u wel. Ik geef het woord aan Wilma Breddels van de Partij van de Arbeid. Ik heb...

Ik moet de vraag van de heer Van den Heuvel beantwoorden, nietwaar? Het onderwerp van gesprek is de hoogte van de bijdrage, niet het doel op zich, dat zeker niet. We gaan tenminste uit van goede bedoelingen, maar de wethouder gaf aan dat we een open dialoog aangaan. In dat licht kan ik me voorstellen dat een onderwerp als dit opkomt: u ziet schoolkinderen die in aanmerking zouden komen voor bijvoorbeeld een sportklas, een toneelklas of tweetalig onderwijs. Kinderen die de aanleg hebben, maar die toch niet deelnemen, en dan vraag je je af of een van de mogelijke oorzaken de hoogte van de eigen bijdrage is. Want als je dat niet kunt betalen, dan heeft het hele verhaal volgens mij geen zin. Dus in die zin, ja.

Daarnaast heeft mevrouw Oostinga Bianca Osinga van het CDA gevraagd hoe het nu zit met die overwegingen, aangezien deze niet gewijzigd zijn, terwijl de oproep in principe wel gewijzigd is. Dus kunt u nog iets zeggen over de overwegingen, vooral over de vierde? Er werd nog een genoemd, omdat deze van een wat andere aard is dan de uiteindelijke oproep.

Ja, voor een deel heeft zij daar gelijk in. Dan zou je overwegend datapunt 4 in ieder geval gewoon moeten schrappen.

Ik doe een constatering: nummer 4. Vermoedelijk is dit ook een verontschuldigende constatering, waarschijnlijk via een vermoeden.

Omdat de tekst dan zoveel mogelijk in overeenstemming is met uw oproep, is deze akkoord.

Dank u wel voor de helderheid en de gestelde vragen. Dan is de motie omtrent overleg over de ouderbijdrage in het onderwijs aan de orde geweest. Wie stemt er in met deze motie? Er stemmen in: de fracties van de VVD, GroenLinks Zeist, nu CDA, D66, Socialistische Partij, Partij van de Arbeid en Nieuw Democratisch Zeist. Wie stemt er namens de ChristenUnie en de SGP? Dank u wel. Wie stemt er tegen, voor de helderheid? Niemand, daarmee is de motie aanvaard. Dank u wel. Dan is het volgende aan de orde. Ik zou dadelijk eerst agendapunt 4 willen behandelen. We gaan schorsen. Kan het amendement even gelezen worden? En kan dat ook tijdens de schorsing? We hebben ook nog de motie vreemd aan de orde van de dag 7b over de vliegroute. Nee, maar ik zou een kwartier willen schorsen. Het is nu 09:15 uur; om 09:30 uur zou ik graag de vergadering willen heropenen. Akkoord? De vergadering is geschorst. Dames en heren, mag ik u uitnodigen plaats te nemen? Dames en heren, ik heropen de vergadering.