3a Toelichting door voorzitter vertrouwenscommissie i.o.

Ik wil graag iets toelichten, iets dat ook de verantwoordelijkheid is van iedereen die luistert in de samenleving. Ik zal kort iets zeggen over de procedure en het proces. Ik wil iets vertellen over Zeist en over wat we eerder in de profielschets hebben geprobeerd naar voren te brengen, namelijk wat voor soort burgemeester we zoeken. Over het proces tot nu toe: op 7 maart kondigde Janssen zijn vertrek aan. Bent u hier al op 27 maart geweest? Van de commissaris hebben we informatie gekregen over de procedure. De vertrouwenscommissie is aan het werk gegaan. We hebben een internetenquête uitgezet waarop meer dan 700 mensen uit Zeist hebben gereageerd. De vertrouwenscommissie is aangevuld met de fractievoorzitters van de raad, met wethouder Laura Hoogstraat als adviseur en René Grotens voor ondersteuning door de griffie. Als ik het goed heb, zijn we drie keer bijeen geweest, daarbij ondersteund door een extern bureau dat ons heeft geholpen om scherpte te krijgen. U zou kunnen zeggen: probeer maar eens met 12 mensen het eens te worden over een tekst, dat is toch onmogelijk? Maar dat is niet het geval; het is ons goed gelukt. We verschillen hier in de politiek, denk ik, gelukkig heel erg van mening over veel zaken. Maar ik heb gemerkt, ook in alle gesprekken van de vertrouwenscommissie, dat als het gaat over goed bestuur van de gemeente, eigenlijk alle fracties daar op dezelfde manier over denken. Het waren interessante en spannende discussies die we hebben gevoerd en die we uiteindelijk hebben kunnen afsluiten met een gemeenschappelijk gevoel over wat hier staat, zonder het gevoel te hebben gehad dat we in compromissen belangrijke zaken hebben weggestopt. We hebben gezocht naar scherpte en dat ligt er nu, en ik vond het een eer om dat te mogen voorzitten. Als het gaat over Zeist, dan probeer je toch een beetje context mee te geven in zo'n profielschets voor toekomstige kandidaten. Wat is Zeist dan? Natuurlijk is het een beperkte hoeveelheid woorden die je daarvoor kunt gebruiken. Als we naar Zeist kijken: Zeist is een stad, een dorp, het is natuurschoon, het is historie, maar het is ook vernieuwing. Denk aan Kerckebosch, onze natuurinclusieve wijk, maar het is ook Vollenhove, toen het gebouwd werd eind jaren '60, op dat moment de langste galerijflat van Europa, inmiddels gelukkig al lang ingehaald. Er zijn middelgrote gemeenten met vijf kernen die ook allemaal op hun eigen manier hun eigenheid proberen te behouden. In Zeist doet iedereen ertoe, dat is denk ik een rode draad die we hebben proberen te pakken, ook in de profielschetsen. In Zeist doet iedereen ertoe. We hebben een traditie van zorgzaamheid en saamhorigheid. Vrijwel niets is te gek of te ingewikkeld; we proberen het gewoon. Natuurlijk zijn er ook best vraagstukken die spelen in Zeist. Ik bedoel, elke gemeente in Nederland heeft zijn vraagstukken op het gebied van financiën en op het gebied van wrijving in de samenleving. Die kennen wij ook. We hebben niet het gevoel dat die groter zijn dan elders, maar natuurlijk zijn ze er ook. We kennen wel onze eigen aandachtspunten. Een kwart van de inwoners van Zeist heeft het gewoon moeilijk en daar proberen we met elkaar goed voor te zorgen. Ruim 160 nationaliteiten wonen in dit gekke dorpje. We vangen veel vluchtelingen op, daar heeft Zeist zijn historie in. Gelukkig worden we ondersteund door een heel breed netwerk van vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties. Ook op onderwerpen als milieu, energietransitie en biodiversiteit zijn de ambities groot en kunnen we ook rekenen op heel veel steun en organisatie in de samenleving met vrijwilligers. De fysieke ruimte is beperkt en de ambities voor die ruimte op het gebied van wonen, sport en recreëren zijn omvangrijk, en dat schuurt weleens, maar ook daar hebben we stappen gezet. We proberen vanuit eigen kracht en verantwoordelijkheid die verschillen te overbruggen en we werken hier heel hard. De werkagenda van ieder college, zoals ik tot op heden heb gezien, is altijd vol. Als we als raad periodiek bij de bestuurlijke planning stilstaan, vragen we ons iedere keer weer af hoe we het toch gerund krijgen en hoe we het voor elkaar krijgen. Maar dat lukt tot op heden toch nog best aardig, mede dankzij een heel goed professioneel ambtelijk apparaat waar, en dat kan ik denk ik niet van iedere organisatie in Nederland zeggen, nog steeds heel veel mensen bereid zijn om te komen werken. We zien er veel vertrekken, maar er komen ook iedere keer weer heel veel interessante, boeiende mensen terug. Wat dat betreft is het een organisatie waar we niet zonder kunnen. Nu dan, als laatste, iets over wat voor burgemeester we zoeken. Volgens mij was het een van de leden van de vertrouwenscommissie die op een goed moment in onze besprekingen zei: "We zitten nu midden in het proces van ont-kozen." Ik denk dat wij als vertrouwenscommissie ons verduveld goed realiseren dat er straks een nieuwe burgemeester komt die een eigen stijl heeft, een eigen humor, wellicht. En ik weet dat sommigen in de raad zullen zeggen, hopelijk een vrouw. Misschien een Fries, een Limburger, een Tukker. Misschien een inwoner van een ander deel van het grote Koninkrijk hier of in de Cariben. We staan voor alles open. We zoeken echt een nieuwe burgemeester en geen tweede Janssen. We zoeken wel iemand die kerneigenschappen heeft die voor Zeist nodig zijn, zodat wij die voor ogen hebben. Bijvoorbeeld, en ik gebruik dan toch dat vermaledijde woord 'verbinder', en ik noem het vermaledijd omdat in de spreektaal 'verbinden' nog weleens wordt gezien als bakjes koffie doen en zoete broodjes bakken. Maar volgens ons is verbinden soms dat ook, maar kan het ook heel iets anders zijn. Verbinden is inwoners en mensen bij elkaar brengen, tegenstellingen verminderen, soms door troost en aandacht te geven, denk aan ingrijpende gebeurtenissen zoals we die in Zeist hebben gehad. Soms ook door de spiegel voor te houden, hoe confronterend dat beeld ook kan zijn. Soms door het gesprek aan te gaan met boze en teleurgestelde groepen inwoners, om die erbij te houden. Soms door te relativeren, maar als het nodig is door dingen scherp te stellen en als het spannend wordt, en dan heb ik het niet over een crisis, maar als het spannend wordt, niet in de reflex schieten van direct willen handelen, maar vooral overzicht behouden, je laten adviseren, de grote lijn blijven zien en zorgen dat het gesprek voortgaat. Dat vraagt volgens ons wat we denk ik zouden kunnen noemen een vorm van natuurlijk gezag. Bij leiders met gezag weten mensen wat ze aan je hebben en weten ze dat ze op je kunnen rekenen. En met bekwaamheid kun je als zo'n type leider de juiste momenten kiezen om richting en sturing te geven, waarbij de uitkomst van dat proces altijd belangrijker is dan je eigen rol daarin te benadrukken. En dat geldt ook voor de burgemeester in zijn rollen met betrekking tot openbare orde en veiligheid, rollen die, dat realiseerden we ons goed, qua tijd en aandacht vele malen groter zijn dan menig een zich realiseert. Maar ook dat die vorm van natuurlijk gezag vormt, denk ik, hier in Zeist in ieder geval de basis voor de heel goede lokale samenwerking met politie en Openbaar Ministerie. En ik weet dat hier dan ook liever gesproken wordt over een goed werkende draaischijf dan een goed werkende driehoek, die suggereert dat er altijd een punt boven staat. Nou, een burgemeester die mag ook kansen signaleren, graag zelfs. En ook de kwaliteit hebben die, misschien, ik weet, er zit een voormalige Drent in ieder geval op de tribune, Gert Jan Bosscha, die misschien door Daniël Lohues in zijn lied 'Achteraf' mooi benoemd wordt als de man die vaak precies ziet waar een ander nepveu langs of overheen kijkt. En vanuit die kwaliteit, zeg maar met die blik, kan een burgemeester ook helpen om ons weer beter te maken. Ik rond af. Er staat heel veel in de profielschets over wat de burgemeester nodig heeft, wat hij moet meebrengen. Maar we realiseren ons ook dat Koos Janssen 18 jaar geleden ook een andere man was. Ik ken hem niet zoals hij toen was, maar ik weet wel dat het een andere man was dan hij nu is. En wat dat betreft willen wij ook zoeken, we zoeken ook een burgemeester die met ons mee kan groeien en wij met hem of haar mee kunnen groeien. Die ruimte moeten we kunnen geven. En er is maar één 'maar', en dat is dat ook als je niet aan alle eisen voldoet, kijk of het wat voor je is, maar je moet redelijk snel wel op vlieghoogte kunnen zijn. Want we gunnen graag iemand de tijd om naar ons toe te groeien en met ons te groeien, maar we kunnen geen twee jaar ontwikkelingstijd geven om dat helemaal te vinden. Wij hopen van harte, en we denken ook eigenlijk wel, dat er heel veel kandidaten in Nederland zijn die daar goed op zouden passen. En het lot ligt vooralsnog allereerst in jullie handen om dat deel van de procedure te gaan doen, en daar zien wij met elkaar met groot vertrouwen, maar ook met hele grote nieuwsgierigheid naar uit. Dat was mijn toelichting, commissaris. Dan geef ik het woord aan u.