10A Motie vreemd aan de orde van de dag 4e Aanvliegroute Zeist

We komen nu bij agendapunt 10: twee moties vreemd aan de orde van de dag. De eerste motie vreemd aan de orde van de dag betreft die over de vierde aanvliegroute, ingediend door GroenLinks en D66 uit Zeist. Nu geef ik het woord aan de eerste indiener, Roel van Nieuwstadt van GroenLinks.

Ja, dank u wel, Voorzitter. Na al die hiervoor besproken onderwerpen, even iets anders. En ik zou me bijna verleid voelen om te zeggen: "Hoe zullen we deze motie eens gaan aanvliegen?" Maar dat doe ik niet, Voorzitter. Gisteren stond er plotseling op de app van de NOS een bijzonder bericht, waar ik in ieder geval erg vrolijk van werd. In de context van de motie die nu voorligt, snappen de meeste mensen al waar het om gaat. In dat bericht werd gemeld dat men in Frankrijk van zins is om binnenlandse korte vluchten te verbieden. Dan denk ik bij mezelf: we moeten niet alle ideeën die in Frankrijk opkomen overnemen, maar deze spreekt mij toch wel aan. Wat is het hoofddoel van de motie die voorligt, Voorzitter? Samenwerking zoeken binnen de regio om samen een geluid te laten horen waar we het over eens zijn naar de landelijke overheid. Opvallend overigens is dat die samenwerking in de regio al heel hard aan gewerkt wordt, hè? Alle gemeentes die rondom Zeist liggen, hebben zich al in een motie uitgesproken, een motie die vergelijkbaar is met de motie die vanavond voorligt over een samenwerkingsverband aangaande de aanvliegroute. Waarom is Zeist dan een soort Asterix-dorpje gebleven? Frankrijk heeft mij geïnspireerd, zoals u hoort. Dat heeft te maken met de terechte motie die het CDA enige tijd geleden heeft ingebracht en die, naar ik meen, aangenomen is omdat wij met zijn allen behoefte hadden aan meer informatie over die vierde aanvliegroute. Afgelopen maandag zijn wij met zijn allen op onze wenken bediend, want dat was een zeer drukbezochte bijeenkomst. Nu begrijp ik dat het CDA hier iets anders over denkt; die willen waarschijnlijk nog iets meer, maar daar mogen ze straks iets over vertellen. In ieder geval is daar gesproken over dit onderwerp en daar zijn zowel mensen van de landelijke overheid aan het woord geweest als verschillende insprekers die zich zorgen maken over wat er hier gaat gebeuren. Laat er geen misverstand over bestaan: er blijft nog steeds heel veel onbeantwoord. Er zijn nog heel veel dingen die we niet weten, maar na afgelopen maandag weten we ook wel een heleboel dingen, althans, ik heb me daar uitgebreid geïnformeerd gevoeld. Nu had ik al het vermoeden, maar dat werd maandag bevestigd, dat de luchtvaart ook in Nederland een zeer vervuilende organisatie is. Dat wil zeggen, als je kijkt naar CO2-uitstoot, naar stikstofuitstoot en naar de uitstoot van allerlei opmerkelijke chemicaliën met enge gevolgen, dan denk je over klimaat, je denkt over de stikstofproblemen die we hebben en je denkt aan volksgezondheid. Nou, daar kun je best je bedenkingen bij hebben en het werd ook treffend onder woorden gebracht. Wat je je daar dan bij moet voorstellen, hè? Er werd gezegd: als we nou alle luchtvaart die zich in Nederland afspeelt in een jaar bij elkaar optellen en als we kijken naar de stikstofuitstoot, waar hebben we het dan over? Dan hebben we het in feite over een stikstofruimte waarmee je 10 tot 18 miljoen woningen zou kunnen bouwen. Maar ik weet niet of die rekensom helemaal klopt, dus laten we eens aan de kleine kant gaan zitten. Dat betekent dat er stikstofruimte de lucht in geblazen wordt voor 10 miljoen woningen. Stel je nou eens voor dat we 10% minder zouden gaan vliegen, dan zou je bijna een miljoen woningen kunnen bouwen. Maar ja, we zitten met een probleempje. Iemand is op een bepaald moment op het idee gekomen dat die uitstoot boven 914 meter niet meetelt in de boeken. Dat is wel een beetje jammer, maar Voorzitter, die uitstoot is er wel en die heeft wel impact op onze samenleving en niet alleen de samenleving van dit gebied, maar eigenlijk van heel Nederland. Dus dat betekent dat er wel degelijk een behoorlijk ernstige invloed is van die aanvliegroute over dit gebied op de volksgezondheid in dit gebied, op de stikstofneerslag in dit gebied en daarbuiten, en vooral ook op de impact op het milieu. Waarom is die vierde route dan gekomen? Dat is natuurlijk niet voor niets. Nu staat er, en dat werd ook gememoreerd afgelopen maandag in de plan-MER-rapportage, dat die vierde route in feite een hele belangrijke bijdrage levert aan het in stand houden van de capaciteit van het aantal vluchten en mogelijk het uitbreiden daarvan binnen Nederland. En ik denk dat Frankrijk nou net het goede voorbeeld heeft gegeven. Daar ligt, in alle eenvoud, nog geen oplossing voor de hand. Laten we met zijn allen ervoor kiezen dat er minder gevlogen wordt. Nu zult u misschien zeggen, Voorzitter, hè? Dit pleidooi duurt nu al twee minuten en ik mis een argument dat nog niet genoemd is, en dat is het argument van de geluidshinder. Maar Voorzitter, met wat we inmiddels al weten over kooldioxide en stikstof en ultrafijnstof hebben we al argumenten genoeg om iets te vinden van die aanvliegroute, dus vandaar dat we zelfs zonder dat argument zouden willen zeggen: steun deze motie. Laten we ons aansluiten bij de andere gemeentes in onze provincie en bij de provincie zelf om met één stem naar Den Haag ons over de vierde aanvliegroute uit te spreken. Dank u wel.

Dank aan Roel voor het nieuws. Ik kijk nog heel even naar de twee andere mede-indieners. Misschien Patist? Ja, Patiã, of anders Roy, Luca, Ruben, misschien nog.

Ja, ik zal het kort toelichten. De bijeenkomst was goed bezocht, wat ik erg fijn vond om te zien. De betrokkenheid bij dit onderwerp is groot. Mensen maken zich echt zorgen, wat ik een sterk punt vind aan de motie. Ik ben Roel erg dankbaar voor de voorbereiding en dat dit het college en de wethouder nu alle ruimte geeft om de samenwerking te zoeken met de regio, om een standpunt in te nemen en op te komen voor wat belangrijk is voor ons hier in de gemeente. Het is in dit dossier wel nodig, want wat duidelijk werd, is dat er nog een participatieproces komt. Er zitten straks nog vrijheidsgraden in. Ik wil graag dat wij, samen met onze regio, er bovenop zitten als die gesprekken beginnen, en ik denk dat deze motie daar alle ruimte voor biedt. Wat betreft het onderdeel milieuvervuiling: daar maak ik me ook zeker zorgen over, maar het zal natuurlijk alleen maar minder worden als die vluchten ook daadwerkelijk afnemen. Wat er wel gaat gebeuren, is geluidshinder, dus het gaat wel impact hebben op onze leefomgeving. Daarom vind ik dat we hier echt bovenop moeten blijven zitten en daarom steun ik deze motie.

De zin zoals gegeven lijkt een reeks willekeurige woorden en namen zonder duidelijke structuur of betekenis. Om de tekst grammaticaal correct te maken, moet er een samenhangende zin of zinnen van gemaakt worden. Echter, zonder context is het moeilijk om de intentie van de oorspronkelijke schrijver te bepalen. Hier is een poging om een grammaticaal correcte zin te vormen met de gegeven woorden: "Hartelijk dank, Ruben. Er is nog steeds behoefte aan patina voor Roy en Luca, ja, Roy en Lucas zijn zes." Let op: Deze zin is slechts een interpretatie en kan afwijken van de bedoeling van de oorspronkelijke tekst. "Patina" is een term die meestal gebruikt wordt in de context van metalen of schilderijen, wat betekent dat het een laag is die door veroudering ontstaat. Het is onduidelijk hoe dit woord past in de context van de behoefte van Roy en Luca.

Voorzitter, dank u wel. Ik sluit me volledig aan bij de insprekers. Ik wil echter een paar punten aanhalen. Afgelopen maandagavond hebben we inderdaad een zeer geslaagde bijeenkomst met de samenleving gehad, waarbij veel partijen aanwezig waren en de samenleving in grote getale vertegenwoordigd was. Wij zouden het op prijs stellen als dergelijke bijeenkomsten in de toekomst beter gefaciliteerd kunnen worden, aangezien we dit als een gemis ervaren. Nu wil ik snel enkele punten bespreken met betrekking tot stikstof en de vrijstelling die Schiphol en de luchtvaartmaatschappijen hebben gekregen. Dit is al heel duidelijk door GroenLinks, door Roel, aangehaald. Hoe is het mogelijk dat een semi-staatsbedrijf op deze manier een eigen vrijstelling kan verlenen? Het wekt de suggestie dat het alleen om de economie in Nederland gaat. Ja, het is een werkgever en daar hebben we alle begrip voor. Maar de kwaliteit van onze leefomgeving gaat er wel degelijk op achteruit, denk aan de geluidsoverlast. Ik heb aangehaald dat er momenteel vrij goed gemonitord wordt. Afgelopen maandag is er inderdaad een soort testvlucht in formatie uitgevoerd, wat duidelijke geluidsoverlast veroorzaakte, zoals door de communicatie naar buiten gebracht. Wij maken ons ernstige zorgen over de manier waarop dit soort tests of proeven boven onze hoofden plaatsvindt. Wij roepen de landelijke partijen op, zowel bij de provincie als richting Den Haag, om serieuze aandacht te vragen voor de verantwoordelijkheid die we dragen in onze luchtvaartsector. Wat betreft fijnstof en de bijkomende problematiek, hopen wij vanuit Zeist dat de ontwikkeling van alternatieve brandstoffen en schonere vliegmethoden versneld wordt, en dat hierdoor ook de geluidsoverlast zal afnemen. Wij zijn absoluut tegen het openen van een vierde baan voor Schiphol, omdat daar het risico bestaat dat er meer vluchten naar Amsterdam zullen komen, puur voor overstapdoeleinden, die geen toegevoegde waarde voor Nederland hebben. Dank u wel, voorzitter.

Dank u, meneer Roy Lucas, voor uw punt. Nu roep ik de Raad toch op om, ook al worden er dingen gezegd die volgens u volstrekt onzin zijn of die u niet passen, deze voor uzelf te houden en niet op een informele manier met elkaar te delen. Dit beïnvloedt namelijk het open gesprek, lijkt mij. U krijgt straks alle kans om alle argumenten van de anderen onderuit te halen, als u dat wilt. Voor de eerste reactie ga ik, zoals gebruikelijk, naar de wethouder. Daarna kom ik bij de Raad en denk ik als eerste aan de heer Fluitman. In ieder geval, wethouder Catsburg, ja.

Overigens geldt dat ook voor het college, wat ik net zei.

Ja, excuus, voorzitter. Ja, die nieuwe stad die gaf aan: "We kunnen Frankrijk wel volgen en misschien is het een idee om de pensioenleeftijd naar 64 te verhogen, hè?" Bijvoorbeeld, ja. Nou, wat me opviel in de toelichting die de heer Van Nieuwstraat van GroenLinks gaf, is dat hij vooral geluisterd lijkt te hebben naar datgene wat in de tweede helft van de avond werd verteld. En dat vind ik op zich jammer, want dat ontkracht een beetje de motie zoals die nu voorligt, wat mij betreft. Want heel veel is onduidelijk. Er is nog niet bekend hoe de route gaat lopen. Er is nog niet bekend hoe hoog de vliegtuigen gaan vliegen, hè? Er is dus gewoon nog heel veel niet bekend. Wat niet wil zeggen dat we ons geen zorgen hoeven te maken, want het zou zomaar kunnen dat de route over Zeist gaat, maar het zou ook zomaar kunnen dat hij niet over Zeist gaat. We hebben in ieder geval een toezegging van minister Harbers dat de route niet over dichtbevolkt gebied zal gaan vliegen. Dus we moeten echt afwachten hoe de route gaat lopen en wat de gevolgen van die route zijn. Want ook die zijn gewoon nog niet bekend. Dat wil niet zeggen dat we niet in de provincie, en dat is ook al eerder toegezegd, de samenwerking moeten zoeken met elkaar, dat we uiteindelijk als doel hebben om die verhoogde stikstofuitstoot inderdaad te voorkomen en dat de geluidsoverlast beperkt moet worden. De vierde aanvliegroute is, en dat werd volgens mij ook heel nadrukkelijk gezegd, niet bedoeld om Schiphol te faciliteren, maar om inderdaad het luchtruim opnieuw in te richten. En daar kan iedereen wat over vinden, maar ik houd me nu even bij de aangegeven informatie die ik van de Nederlandse overheid krijg. Ja, aanmoedigen dat we overleg blijven voeren, wat mij betreft uitstekend, en dat het doel uiteindelijk moet zijn om de inwoners niet extra te belasten. Dat lijkt me een prima uitgangspunt waar we als Zeist ook de boer mee op kunnen. En dat we inwoners inderdaad actief blijven informeren over de ontwikkelingen, lijkt me ook goed. Maar het lijkt me ook goed om op dit moment eerlijk te zijn over de communicatie. En dat betekent dus inderdaad dat als de verantwoordelijke ambtenaar van het ministerie zegt dat er nog geen sprake is van proeven, dan denk ik dat het goed is om aan te nemen dat er geen sprake is van proeven en niet de suggestie hier te wekken dat hij liegt. En het is wel daadwerkelijk wel sprake van proeven. Ik vind dat laakbaar, hier of laakbaar. Ik vind dat niet netjes en dat wilde ik toch even gezegd hebben.

Voorzitter, ik ben het met de wethouder eens. Ik heb niet gezegd dat hij liegt. Er is geconstateerd dat er maandag twee runs waren, en dat heeft hij ook uitgelegd: het betreft vooruitgang in wijken achter elkaar. Dat zijn vluchten die om de twee minuten meerdere toestellen op een lager niveau over Zeist in die richting laten gaan. Dat is wat ik gevraagd heb, en ik heb niet gezegd dat de heer van het ministerie gelogen heeft. Hij heeft het ook duidelijk en beargumenteerd aangegeven.

Heeft u een interruptie, meneer de voorzitter? Ja.

Ja, dank u wel. Ik wil de heer Luca er toch aan herinneren dat hij zelf de vraag heeft gesteld aan de heer Ruud Megens. De heer Ruud Beerens heeft gezegd: "Er is geen sprake van een testvlucht, totaal niet. Het enige waar u misschien last van heeft gehad, is dat er een vliegtuig uitwijkt door de wind en dan wat meer deze kant op komt. Maar er is geen enkele testvlucht uitgevoerd." U zegt net in uw betoog dat er een testvlucht is uitgevoerd, dus u ontkracht gewoon uw eigen vraag die u daar gesteld heeft. Dus u maakt er echt een sprookje van om het allemaal mooier te maken.

Zullen we de notulen van afgelopen maandag erbij halen om ze te maken?

Dat is opgezegd. Iedereen heeft hier gezegd wat er te zeggen valt. Voorzitter, ja.

Ja, dit is gewoon totaal onwaar, meneer Luka, voorzitter.

Voorzitter, ik wil iets zeggen over meneer Fluitman. Zegt u nu dat ik dat niet mag? Ja, u zegt dat ik mag zeggen wat ik vind, maar ik moet niet in mijn woorden weergeven wat ik denk dat een ander heeft gezegd. Voorzitter, u mag van mij hier niet beweren dat een ander liegt, als die ander zegt dat hij niet liegt.

Excuses daarvoor. Voorzitter, is het nog nodig om op deze opmerking in te gaan?

Ik neem het terug. Ik wilde het geen sprookje noemen of iets dergelijks. Hij heeft inderdaad gezegd dat het geen testvluchten betrof. Ook heb ik gevraagd en er is vastgesteld dat er meerdere vluchten kort na elkaar, om de twee minuten, plaatsvonden. Dat heeft hij inderdaad duidelijk uitgelegd: dat zijn niet de testvluchten, dus inderdaad geen sprookje. Maar dat gebeurt inderdaad op die manier, zoals het aanvliegen voor Schiphol. Dat is alleen door ons geconstateerd en dat was ook inderdaad de vraag. Dus ik neem dat stukje netjes terug, want het is niet de bedoeling om de heer van het ministerie in een verkeerd daglicht te stellen, aangezien hij die avond heel duidelijk en goede antwoorden heeft gegeven. Daarvoor mijn dank.

Dank daarvoor. Dan zijn we weer terug bij de wethouder die nog niet klaar is.

De wethouder, de heer Lukken, gaf ook aan dat de facilitering beter had moeten zijn. "Wij hebben het niet georganiseerd, hè? We kregen pas een paar dagen van tevoren te horen dat er inderdaad meer dan 100 mensen verwacht werden. En ja, het ging om het streamen, zeg maar. Binnen dit huis hebben we, helaas, een doorlooptijd van 4 weken gezien de planning. Maar het is wel iets om in de toekomst zeker rekening mee te houden." "Voorzitter, het college is niet helemaal eens met alle punten, overwegende dat, maar wij kunnen uiteindelijk leven met het verzoek zoals dat is neergelegd. Dus in die zin is de motie voor ons uitvoerbaar. Dank u."

Wethouder Catsburg, dank voor uw toelichting. Nu ga ik over naar de Raad. Ik begin met meneer Fluitman. Wie wil er nog meer het woord? Hannie van Kippersluis, Marco Huyben, zag ik u ook met een tompouce? Bredius, is dat het voor nu? Laten we beginnen bij Marcel Fluitman van het CDA. Ja.

Dank u wel, voorzitter. Ik begrijp de aanleiding van deze motie en ik begrijp de bezorgdheid die er is over alle geluiden die er zijn over de aanvliegroute. Ik denk dat het goed is dat deze bezorgdheid wordt geuit en dat we daarover met elkaar in gesprek zijn. De motie van 23 februari, uit mijn hoofd, van het CDA riep al op om door het college geïnformeerd te worden zodra er meer bekend was. Het college heeft toen geantwoord dat er nog geen concrete plannen waren; we hadden ze nog niet gehad, nog niet gezien. We gaan nu informeren, ofwel middels een informatiebrief. Toen zei de wethouder: "Oh, nu zegt u toch nee, via een informatieavond," zei de wethouder. "Oh, u wilt ook nog een informatieavond hebben?" We hebben gezegd: "Nou, dat hoeft niet. Het mag ook via een brief of noem maar op, maar we houden u op de hoogte van wat er gaat gebeuren." Inmiddels is er een comité 'Stop de Vliegroute' en dat heeft op eigen initiatief hier een avond belegd. Er zijn inderdaad heel veel mensen op afgekomen, maar dat was een avond die louter qua zaal en koffie en thee is gefaciliteerd door de gemeente, maar waar, voor zover ik weet, niet de wethouder ons heeft uitgenodigd. Of wie dan ook. Anders had je zelf in de krant kunnen lezen dat je moest komen om informatie op te doen. Dat vind ik niet de manier waarop wij op 21 februari in die motie aan het college hebben gevraagd om ons te informeren over de inhoud van wat er nu gaat gebeuren en welke communicatie er is. Ik vind dan ook dat we als raad geïnformeerd moeten worden over waar we nu staan, waar het rijk staat, waar de provincie staat en wat de impact voor Zeist is. Dan kunnen we kijken wat we willen meegeven, aan wie dan ook. Ik heb meneer Megens goed beluisterd. Dat kon je ook doen als je niet aanwezig was hier in de zaal. Meneer Megens heeft aangegeven dat er nog veel niet bekend is, ook dat er nog geen plannen vastgesteld of gesmeed zijn. Vervolgens heb ik hem horen zeggen dat juist door die vliegroute de stikstof en de geluidsnorm naar beneden gaan. Dat was het eerste deel van de avond en ik vind het fijn dat de wethouder dat ook zo nuanceerde. Het tweede deel van de avond werd er bezorgdheid uitgesproken en dat is ook goed. Alleen volgens mij is geen van beide nog de waarheid, of we weten het niet omdat wij die informatie nog niet hebben gekregen. Als ik dan kijk naar deze motie die voorligt, dan wordt er gevraagd om samen een duidelijk standpunt te laten horen. Dan is de vraag aan de indieners: wat is het standpunt van ons als gemeenteraad? Want we hebben helemaal niet met elkaar hierover gesproken. Wellicht moeten we daar eerst de tijd voor nemen om met elkaar te kijken welk standpunt we zouden willen innemen. En dan is het ook interessant om te kijken wat het standpunt van de provincie is, want hier wordt stellig uitgegaan van hetgeen wat in de motie staat, alsof dat ook een standpunt is van de hele raad, een standpunt van de provincie. Ik weet het niet. Dus ik ben heel benieuwd welk standpunt dan naar voren gebracht moet worden en hoe we daarmee omgaan. Het CDA is van mening dat deze motie te vroeg komt. En ik zou eigenlijk willen vragen: houd hem gewoon aan. Wacht even af totdat het college de motie van 21 februari uitvoert om ons goed te informeren, zodat we weten wat er aan de hand is. Op basis daarvan kunnen we kijken welke motie we verder willen maken, als het nodig is om nog een oproep te doen om samen op te trekken, voor zover dat nog niet gebeurt met de provincie. Dus ik denk dat rust ons kan redden en dat mensen het meest lijden om het lijden dat zij vrezen. En daarmee doe ik niets af aan de bezorgdheid die er is. Maar ik wil hem wel wat nuanceren: we moeten het hebben over feiten en inhoud, niet over gevoelens en beelden. Dus mijn vraag aan de indieners is: houdt hem aan, dat is een oproep. En als u zegt dat we hem niet aanhouden, dan zou ik toch wel heel graag willen weten wat het duidelijke standpunt dan is van ons als gemeenteraad. Dank u wel, voorzitter.

Dank u, meneer Frans, namens het CDA spreekt Hannie van Kippersluis. Zij is belangrijk. Dank u.

Geachte voorzitter, Vliegen is populairder dan ooit, maar de luchtvaart draagt bij aan de opwarming van onze aarde. Dit komt doordat er broeikasgassen vrijkomen tijdens het vliegen, en de luchtvaart is verantwoordelijk voor 15% van de totale klimaatimpact van de Nederlandse economie. Dat is enorm veel. Ook vervuilt het vliegverkeer onze lucht en natuur met fijnstof en stikstof, en het leidt tot geluidsoverlast voor mensen die in de buurt van luchthavens wonen. En dat is al vrij snel in ons kikkerlandje. Op dit moment wordt de luchtvaart amper beperkt en krijgen maatschappijen grotendeels vrij spel om ons klimaat en onze natuur te vervuilen. Luchtvaartmaatschappijen proberen hun vervuiling wel iets te verminderen door andere soorten brandstoffen te gebruiken die net zo goed vervuilen, of door hun vliegtuigen te vernieuwen. Ook bieden ze reizigers de mogelijkheid hun CO2-uitstoot te compenseren, maar compenseren is afkopen, niet reduceren. Dit alles helpt onvoldoende om de vervuiling echt te stoppen. Sterker nog, de vervuiling neemt alleen maar toe. De overheid doet niet genoeg om ervoor te zorgen dat luchtvaartmaatschappijen echt verduurzamen. De luchtvaart heeft nog geen harde klimaatdoelen en hoeft amper belasting te betalen. Daardoor zijn vliegreizen erg goedkoop en is een vliegvakantie naar de andere kant van de wereld heel aantrekkelijk. Het aantal vluchten neemt alsmaar toe, zowel in Nederland als wereldwijd. Hierdoor worden de schadelijke gevolgen ervan alsmaar erger. Ter illustratie: in 2021 stootte de Nederlandse luchtvaartsector 8 miljard kilo CO2 uit. De zakelijke reizigers zijn een belangrijke doelgroep. Zij vliegen veel en vaak business class of in privéjets, wat respectievelijk 3 tot 4 keer zo vervuilend is. Zakelijke reizigers zijn niet de enige die nog te vaak voor het vliegtuig kiezen. Consumenten worden nog dagelijks verleid met oneerlijk lage prijzen om een vliegreis te boeken. Een vliegreis belast het milieu maar liefst 7 tot 11 keer zoveel als dezelfde reis per trein. Het verschil is het grootst op korte reisafstanden, minder dan 700 km. Verder draagt een vliegreis twee tot vier keer zoveel bij aan het broeikaseffect als dezelfde reis per auto. Vliegen is vervuilender dan autorijden. Toch zit er op kerosine geen accijnsheffing en wordt er over vliegtickets geen btw betaald. De grootste klap die wij met zijn allen kunnen maken, is natuurlijk inzetten op minder vliegverkeer in plaats van op uitbreiding daarvan. Nog te vaak wordt er op korte reisafstanden het vliegtuig gepakt, terwijl er veel milieuvriendelijkere alternatieven zijn. Frankrijk heeft ons gisteren al het goede voorbeeld gegeven. Helaas pakken onze bewindslieden nog regelmatig het vliegtuig naar Brussel, en hierdoor dragen zij bij aan de vliegbewegingen van en naar Schiphol, waarbij de prognose voor 2023 een kleine 500.000 vliegbewegingen is. Als we de kleine luchtvaart meerekenen, is dit zelfs 6.000 vliegbewegingen meer. Voor de goede orde: niet de vliegreizen van hardwerkende Nederlanders die één keer per jaar op vakantie gaan, zorgen voor de grootste milieubelasting. Al wil men ons dat wel doen geloven en wordt dit ook als oneigenlijk argument gebruikt om de vliegdiscussie te vertroebelen. Nee, het zijn het zakelijke verkeer, het vrachtverkeer en de zogenaamde 'hubbers', de overstappers, die voor de meeste vervuiling zorgen. Ook moeten wij af van de egoïstische houding: "Ik heb er niet direct hinder van, dus het raakt mij niet." Het zogenaamde NIMBY-principe. Of de vliegtuigen nu op 10 km hoogte of op 2 km hoogte vliegen, of deze nu over Hoofddorp of over Zeist vliegen, de lucht wordt vervuild door de uitstoot van stikstof, fijnstof en CO2, met als gevolg schade aan de natuur en het klimaat. Kortom, de leefomgeving van ons, onze kinderen en onze kleinkinderen, en dat is een zorg die breed leeft. Gezien de hoge opkomst bij de informatieavond over de vierde aanvliegroute op 21 februari jongstleden in Driebergen, alsook de hoge opkomst afgelopen maandag hier in Zeist. Tjeenk Willink zei, en ik citeer: "Laten wij de economie regeren, maar ons gevoel voor morele waarden en van rechtvaardigheid zou leidend moeten zijn." Einde citaat. Eveneens van Tjeenk Willink: "We zijn een taal van economen, managers en bestuurskundigen gaan spreken," zegt hij. En hij vervolgt: "Dit zou moeten zijn: eerst de mens, dan het geld." De luchtvaart groeit door, terwijl we op de grond onze uitstoot juist moeten verminderen. Waarom dwingen wij onze boeren minder stikstof en CO2 uit te stoten, maar leggen wij Schiphol geen strobreed in de weg? Leg de luchtvaart aan banden en zorg dat anders reizen aantrekkelijker wordt. Wij spreken onze zorg uit over de situatie dat de Nederlandse staat voor 50% eigenaar van KLM is en hierdoor een dubbelrol van beslisser en belangenbehartiger heeft.

Voorzitter, dank u wel. Zou ik mevrouw Van Kippersluis mogen vragen wat zij van de voorliggende motie vindt?

Daar kom ik zo op terug als u even geduld heeft. Kijkt u alstublieft.

Kijk, ik geef u alle ruimte, maar ik wil u ook meegeven dat de tijd, zeg maar, de spanningsboog, afneemt naarmate u langer spreekt, en dat zou juist heel vervelend zijn voor de bijdrage die u wilt leveren. Dus ik...

Ik snap uw opmerking, dank u wel daarvoor. Maar ik had nog een alinea, dus de opmerking komt net iets te vroeg. Zij is van mening dat het belang er niet van overtuigd is dat de kaarten nog niet geschud zouden zijn, mede vanwege de economische belangen die op het spel staan en het feit dat dit proces al sinds 2017 loopt. Maar wij hopen van ganser harte dat wij ongelijk krijgen. Wij stemmen voor deze motie en hopen dat onze oproep gehoord zal worden. Dank u.

Wel, voorzitter, dank dat mevrouw Van Kippersluis het woord mag voeren. We zijn het erover eens dat het van belang is. Marco van de VVD spreekt.

Voorzitter, dank u wel. Allereerst vind ik het memorabel dat ik in deze Raad nog eens als woordvoerder luchtvaart mag optreden; ik vind het mooi en dus leuk. Kijk, dat er zorgen leven in de samenleving, dat zien wij ook. Dat is ook wel gebleken tijdens de bijeenkomst die hier afgelopen maandag was. Onze indruk van die bijeenkomst was vooral dat er een klein beetje over feiten werd gesproken en dat er heel veel sentiment heerste. Daar kun je van alles van vinden. Ik constateer in ieder geval dat hier in de Raad vandaag het sentiment aardig wordt aangewakkerd op allerlei mogelijke manieren over een onderwerp dat vanavond niet ter discussie staat. Dus ik wil me graag beperken tot de motie die vanavond voorligt. Naar aanleiding van die bijeenkomst constateer ik ook dat deze motie prematuur is. Waarom? De wethouder bevestigde het al: er is nog ongelooflijk veel onduidelijk. We weten feitelijk niets, en dan ben ik het met de heer Fluitman eens dat het mij ook niet helemaal duidelijk is wat dat duidelijke standpunt zou moeten zijn dat wij moeten gaan uitdragen. Tegelijkertijd zie ik inderdaad ook nog de motie van het CDA liggen van 21 februari, waarin staat dat wij geïnformeerd willen blijven – een raadsbreed aangenomen motie. Ik ga er ook vanuit dat wij die informatie zullen krijgen en dat we nog moeten wachten tot we die feitelijke informatie ook daadwerkelijk zullen zien. En ik heb sterk de indruk dat het pijnpunt voor de indieners, maar ook voor andere sprekers in deze Raad, ergens anders ligt. Dan zou ik hen willen uitnodigen om daar een motie over in te dienen, zodat we daarover een debat kunnen voeren. Maar niet door het verkapt in deze motie te plaatsen, want dat vind ik niet passend. Dus mijn oproep zou ook zijn aan de indieners: houd de motie aan tot wij meer weten. Zo niet, dan sluit ik me aan bij de vraag van de heer Fluitman en ben ik benieuwd wat dat eensluidende standpunt is.

Bedankt, Marco. Hij zal namens de VVD met David Tompot van de SP spreken.

Ja, dank u wel, Voorzitter. Afgelopen maandag was ik bij de bijeenkomst en inderdaad kwamen er verschillende zaken aan bod, waaronder de vervuiling door de luchtvaart. Eerdere insprekers hebben hier al uitgebreid over gesproken. Wat ik misschien nog kan toevoegen, is dat er net iets gezegd is over korte vluchten die in Frankrijk verboden zouden worden als er treinverbindingen beschikbaar zijn. Wij in Nederland hebben op dit gebied nog een lange weg te gaan. Het gaat bijvoorbeeld over de verbindingen tussen steden zoals Amsterdam en Berlijn. Als je met de trein van Amsterdam naar Berlijn reist, is dat een zeer onaantrekkelijke reis, omdat je alleen al in Bad Bentheim, net over de grens, lang moet stoppen vanwege een locomotiefwissel. Dat dit in de 21e eeuw nog steeds zo is, laat zien dat het verbeteren van treinverbindingen geen prioriteit heeft gehad bij de Nederlandse overheid. En dat heeft natuurlijk alles te maken met dit onderwerp. Want als je vliegreizen wilt ontmoedigen, dan moet de overheid zorgen dat er een goed alternatief is, en dat zouden treinverbindingen moeten zijn. Daar zou veel meer in geïnvesteerd moeten worden. Maar dat is vooral iets voor de landelijke overheid. Dat gezegd hebbende, kan de SP zich wel vinden in deze motie. Wel sluit ik me aan bij de opmerking dat sommige punten misschien nog iets duidelijker geformuleerd kunnen worden in de motie. Maar ik denk dat het vooral belangrijk is dat we als gemeente aansluiting zoeken bij andere gemeenten in de regio om gezamenlijk onze stem te laten horen in dat overleg en ook te laten zien dat wij als gemeente Zeist de problematiek serieus nemen. Afgelopen dinsdag hebben we het ook gehad over het Schone Lucht Akkoord en dat we dat serieus nemen. Daarom zou ik namens de SP ook willen instemmen met deze motie. Dank u wel.

De band is overigens wel een leuke plek om even te bezoeken. Als je het uitdoet, vind je er een mooi kasteel. Maar dat terzijde. Jan Bredius is de nieuwe voorzitter van Democratisch Zeist.

Voorzitter, Nieuw Democratisch Zeist is een inwonersgerichte lokale partij en laat nu juist onder de inwoners grote onrust bestaan. We hebben hier meer dan honderd mensen in de raadszaal gezien en er stonden net zoveel buiten. Er zijn nog veel meer mensen die tegen deze ontwikkeling zijn, en die onrust moet gekanaliseerd worden. Er is dus voor dit onderwerp veel meer aandacht nodig, voorzitter, want het betreft een voorgenomen voorbereidingsbesluit. Misschien is dit in deze zaal nog onvoldoende duidelijk, maar er ligt een voorgenomen voorkeursbeslissing voor luchtruimherziening, zoals het precies heet. Ja, en dat is toch een beslissing, zou je kunnen zeggen. De provincie is al zover dat ze een uitgebreide zienswijze naar de directie Participatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft gestuurd. Zo ver is het proces al, ja, en die voorkeursbeslissing, voorzitter, leidt tot evidente schade bij de betrokkenen en leidt tot een naar onze mening onaanvaardbaar besluit. Zoveel is al duidelijk. Dus zoveel meer informatie heeft Nieuw Democratisch Zeist althans niet nodig. Wij zijn voldoende geïnformeerd om tegen deze ontwikkeling te zijn, want het gaat om grote milieuhinder, het gaat om geluidsoverlast, het gaat om een grote belasting van het leefmilieu van mens en natuur. Daarvoor is het nodig dat er actief deelgenomen wordt aan overleg met het ministerie, dat inwoners en actiegroepen blijvend en ook actief geïnformeerd worden over de ontwikkelingen. Voorzitter, ja, en ik sprak al over participatie. Want hier wreekt zich natuurlijk het van overheidswege onvoldoende relevante participatieproces. Want wie is hier eigenlijk bij betrokken geweest? Nou, deze raad in ieder geval niet. En nu ervaren de lokale en landelijke partijen het gebrek aan participatie zelf. Want waar blijven nu de zogenaamde goede contacten met de landelijke partijen vanuit de lokale partijen? Ik heb ze niet gezien. Ik zie grote verontwaardiging in deze zaal, maar ook daarbuiten over hoe hier wordt opgetreden. Voorzitter, ja, en die inspraak die ontbreekt, daarvoor is het nodig dat er meer aandacht komt voor dit onderwerp. Daarom zullen we deze motie van harte ondersteunen. Dan...

Dan spreekt het voor Nieuw Democratisch Zeist. Ik hoorde eigenlijk van twee fracties een vraag, omdat zij het prematuur vinden en eerst een reactie van de wethouder verwachten. Ik stel voor dat ik die vraag nog even bij de wethouder neerleg, en dan kom ik bij de indieners terug om te horen wat zij willen. Over de motie is er iets te zeggen. Wethouder Catsburg?

Nou, ik heb twee fracties horen zeggen: "Eigenlijk vinden we deze motie te prematuur, want we verwachten informatie van de wethouder naar aanleiding van de in februari aangenomen motie. Is er iets, kan de raad iets verwachten van de wethouder op dit punt?"

Zodra wij informatie ontvangen van de provincie over het vervolg van het proces, dat naar mijn mening afgelopen maandag voor de tweede helft van dit jaar is toegezegd, zullen wij deze natuurlijk delen met het college of de raad. In het toegezegde proces zal ook de opstart van participatie worden opgenomen. Dan zullen we ook de route kennen die we kunnen volgen, en dus weten of het voor Zeist überhaupt interessant is om deel te nemen. In dit kader is er momenteel overleg met de regiogemeenten, want je wilt niet voor voldongen feiten komen te staan, wat op zich een prima uitgangspunt is.

Ik zie nu gewoon even een reactie bij Marco Huiberts van de VVD.

De VVD is ertegen. Dank u wel daarvoor. Overigens had ik niet verwacht dat de wethouder nu plotseling met een vat vol informatie zou komen, dus wat dat betreft, was het geen verrassing. Het doel van de vraag en de vooruitblik naar het einde van het jaar is prima, ja.

Ja, dank u wel, voorzitter. Geachte aanwezige, ik weet het niet. Sorry, nee hoor, ik heb het gehoord. Ik had eigenlijk een vraag aan de indieners gesteld, maar misschien kunnen we die gewoon overslaan. Want als de wethouder zegt dat de motie, nou, laat ik het anders zeggen, vindt u hem ook prematuur? En als u dat niet vindt, en u zegt: "Ik kan hem wel uitvoeren," wat ik u in de eerste reactie heb horen zeggen, dan is de vraag: wat is het duidelijke standpunt dat u dan gaat uitleggen bij de provincie?

Kunnen we overigens zo dadelijk terugkomen bij de indieners? Ik kom zeker nog bij hen terug, maar laten we deze vraag ook aan de wethouder voorleggen.

Deze motie verwoordt de onrust die op een brede manier in de samenleving heerst. Wat de heer De Patina ook aangaf, is dat de motie ruimte biedt om in ieder geval de angst en onrust in de samenleving kenbaar te maken. En als u vraagt: "Wat wordt dan ons standpunt?", dan denk ik dat dit in het tweede deel van vraag twee staat, waarin we onze zorgen richting het rijk zullen uitbrengen. We zeggen dan: "Let op de verhoogde stikstofuitstoot en de beperking van overlast." Als er met de A4 een nieuwe aanvliegroute komt, zijn dit voor ons belangrijke punten waar rekening mee gehouden moet worden. Dit zal mede ons standpunt in de participatie bepalen, meneer.

Ja, de vraag is dan: wanneer we de discussie aangaan, wat betekent het woord 'standpunt'? Wat is een mening of wat is een visie die we hebben? We hebben een beeld dat we koesteren. Ik vond het woord 'zorg' wel gepast, dus misschien kunnen we de indieners vragen of we er misschien iets mee kunnen doen. Dat we niet direct een duidelijk standpunt innemen, maar dat we onze zorgen uitspreken en betrokken willen blijven bij de ontwikkelingen vanuit de provincie en wat er in bredere zin gebeurt. Dan kom ik wel dichter bij mijn gevoel over het vraagstuk dat voorligt, wat anders is dan dat een standpunt wordt vertegenwoordigd of uitgedragen.

Mooi moment om de brug te slaan naar de indieners, want daar zijn we, denk ik, ook procedureel aan toe. Dus ik kijk even naar de indieners. Ik kijk naar de eerste, ja, Roel van Nieuwstadt van GroenLinks.

GroenLinks kijkt ernaar uit dat ik ook het woord mag voeren. Ik ben een beetje in de war, voorzitter, omdat ik uit het veld geslagen ben dat, als de wethouder zijn eerste reactie heeft gegeven op een motie, dan wordt de indiener gevraagd om daarop te reageren. Maar er doet zich iets moois voor, want er ontvouwt zich nu een discussie waarin de wethouder al het antwoord heeft gegeven dat ik had willen geven. Dus dank daarvoor, wethouder; dan hoef ik dat niet meer te doen. Het is heerlijk als een wethouder het werk voor je doet. Kijk, als het zo is dat met name bij het CDA, maar misschien ook bij de collega's van de VVD, de zorgen weggenomen worden als we bij punt twee van het verzoek aan het college zeggen: "Samen met hen een duidelijke zorg uitspreken naar het rijk," etcetera. Die tegemoetkoming wil ik wel doen, want dan denk ik dat we uitkomen bij de uiteindelijke bedoeling van deze motie, en dat is om samen op te trekken met de rest van de omgeving. En...

Heeft u ook rondgekeken bij uw mede-indieners? Is dat Roy Luca uit Zeist?

De bedoeling is nu duidelijk. Als de suggestie voor de tekst passend is, dan voer ik die met plezier uit, en dat geldt ook voor de anderen. Ik hoor ook graag de mening van de collega van D66, en D66 zal daarvoor betalen. Zo is meneer Pati aanwezig.

Ja, daarmee kan ik ook leven. De kern van de motie is in essentie het hebben van een mandaat om naar buiten te treden, om in ieder geval onze zorgen te uiten en te onderzoeken waar mogelijkheden liggen om, ja, voor ons te bekijken wat de opties zijn om de mogelijke negatieve effecten te beperken.

Ja, dan ben ik niet meer bezorgd en dan kunnen we instemmen met deze motie.

Ja, voorzitter, dan denk ik dat ook wij kunnen instemmen met deze motie, temeer vanwege de toelichting die de wethouder gaf dat deze motie uitvoerbaar is. Met de afwijzing van de scherpe kanten kunnen wij leven.

Ja, namens mijn fractie moet ik toch aangeven dat wij dit beschouwen als een afzwakking van de motie waarvoor wij eerder onze instemming hebben betuigd. We hebben de wethouder horen zeggen dat hij wel commentaar had bij de overwegingen, maar niet ten aanzien van de kernpunten zelf; daarmee kon hij instemmen. En nu begrijp ik dat de Raad, of beter gezegd de indieners, in plaats van een standpunt dat wij als stevig beschouwen, het woord 'zorg' willen gebruiken. Daar kunnen wij ons niet in vinden, en dat wil ik benadrukken. Er wordt nu voorgesteld om 'samen met hen een duidelijke zorg te' hanteren, maar dat is voor ons niet acceptabel.

Is dat dan verwoord? Ik vind een standpunt dat...

Dat betekent dus dat u uw steun aan de motie intrekt. Een ogenblik alstublieft, ik ben nog in gesprek met hem over wat dit precies inhoudt. Geeft u nu geen steun meer aan de motie?

Echter, een interruptie betekent niet dat ik in dit debat of overleg aangeef dat ik begrijp wat de voorgestelde wijziging nu zou zijn. Ik heb nog niet gehoord dat de indieners deze ook daadwerkelijk met zoveel woorden hebben gewijzigd, maar...

De nieuwe democratische zijde van Zeist was het eens met het oorspronkelijke model, en nu is er een aanpassing waarvan wij zeggen dat wij het daarmee eens zijn.

Ik ben het er niet mee eens. Alle drie hebben gezegd dat zij van plan zijn het op die manier door te voeren, dus dat is nu de tekst van de motie die ter tafel ligt. Kunt u nog even het woord geven aan meneer Luca, voorzitter?

Voorzitter, dank u wel. Ik begrijp de heer Bredius van Ndz. Het standpunt komt later, en dat is, denk ik, waar we dan met de soort dekking van het standpunt komen. Dit omdat we vervolginformatie krijgen, en daarmee proberen we juist hem te ondersteunen. Als lokale, maar ook als landelijke partijen, maken we heel duidelijk onze zorg kenbaar binnen onze gehele achterban, zowel provinciaal, zoals in de Tweede Kamer, als ook richting de Eerste Kamer, waar we enige invloed kunnen uitoefenen. Dat is onze insteek met de motie die we vanavond indienen. We willen aangeven dat de zorg van onze inwoners, die mogelijk over de provincies Gelderland en Utrecht gaat komen, serieus genomen moet worden. En dat is ook heel duidelijk gezegd sinds 2017: met het onderzoek dat we uitvoeren, trekken we in ieder geval samen op om maximaal een signaal af te geven dat het niet wenselijk is om overhaast te handelen, zoals nu gebeurt. Dank u, meneer Li.

Bedankt, meneer Lucas. Zij is nu bij ons. Is het nog nodig om het laatste nieuws te bespreken? We gaan over het nieuws beslissen.

Voorzitter, als ik nog even het woord mag richten tot de woordvoerder van de NDZ, terwijl het stof begint neer te dwarrelen. In deze discussie dreigen we nu te verzanden in een semantisch verhaal. We hebben een woord veranderd, maar dat verandert in feite niets aan de intentie en de geest van deze motie. We komen alleen tegemoet aan een begrijpelijke zorg die uitgesproken is van de kant van twee partijen. De intentie verandert er helemaal niet door, en de bedoeling van de motie ook niet. Dus ik zou de NDZ alsnog willen aanmoedigen om niet de enige partij te zijn die tegen deze motie stemt, die tegemoetkomt aan de zorgen van burgers. Ja.

Ja, ik wil met liefde nog een keer het woord aan de heer Bredius geven, maar het gaat allemaal van uw tijd af. Meneer Bredius is de laatste die reageert.

Het is geen enkel probleem om als enige partij een duidelijke stem te laten horen, ook op dit punt. Wij kunnen ons echter voorstellen dat, als we samen met hen komen te staan, het innemen van een duidelijk standpunt omtrent de zorg ervoor zorgt dat het dan een aanvaardbare zin is die ook taalkundig, zeg maar, op zijn plaats is.

Uw voorstel is helder. Ik kijk naar de indieners om te zien of ze knikkend of schuddend reageren. Mag ik het nu weten? Nee? Dan blijft de tekst zoals voorgesteld, met dien verstande dat het woord 'standpunt' vervangen wordt door het woord 'zorg'. Daarmee wordt deze motie nu in stemming gebracht. Dus de motie, gericht op het voorkomen van milieu- en klimaatschade en andere negatieve gevolgen, wordt met de zojuist aangegeven wijziging in stemming gebracht. Wie is voor deze motie? Voor deze motie zijn de fracties van Zeister Belang, ChristenUnie, SGP, VVD, GroenLinks, CDA en D66. De fracties stemmen nu, met enkele blanco stemmen. Raadsleden van de SP en D66 hebben ook voor gestemd. De motie is aangenomen.