M24.014 Motie vreemd aan de orde van de dag Oplossing rondom prullenbakken voor plastic flesjes en blikjes

Ja, dank u wel, voorzitter. Misschien is het voor ons allen even schakelen na zo'n indrukwekkende motie die we net hebben behandeld en waar gelukkig bijna de voltallige raad achter stond, naar een motie van een heel andere orde. Maar dat hoort ook bij de orde van de dag. Dat gezegd hebbende, de voorzitter, sinds 1 juli 2021 en vervolgens 31 december 2022, is er zowel voor kleine plastic flesjes als voor blikjes statiegeld ingevoerd. Nu zien wij in het straatbeeld dat niet iedereen ervoor kiest om deze in te leveren bij de supermarkt, maar ze in de prullenbak of op straat deponeert. Dit is uiteraard zonde, want deze flesjes en blikjes worden dan niet gerecycled en er ontstaat zwerfafval. Daarnaast zien we dat door de invoering van de statiegeldmaatregel inwoners de flesjes en blikjes verzamelen uit de prullenbakken en wat de indieners betreft, moet hier een waardige manier voor zijn. Als laatste krijgen wij signalen van ondernemers, vooral uit het centrum, dat door het verzamelen van die flesjes en blikjes uit de prullenbakken er rondom die afvalbakken ook rommel ontstaat. Dat is de reden dat wij deze motie hebben opgesteld, om het college te laten onderzoeken of het mogelijk is om een oplossing daarvoor te creëren. En wij doen al een voorzet in de motie als het gaat om bijvoorbeeld een statiegeldbeugel. Maar nogmaals, we laten de motie breed, zodat het college die invulling kan geven. Er staat nog een tweede punt in de motie en dat gaat over wegwerpplastic. Zal ik het maar zeggen, om te kijken of u dat kunt opnemen in het evenementenbeleid om daar ook tegen te gaan? Dus ik ben erg benieuwd naar de reactie van het college en misschien nog goed om te melden dat naast het CDA Zeist ook de VVD, GroenLinks, PvdA en de ChristenUnie-SP mede-indieners zijn. Tot zover, voorzitter.

Dat is de reden dat wij deze motie hebben opgesteld: om het college te laten onderzoeken of het mogelijk is om daarvoor een oplossing te creëren. Wij doen al een voorzet in de motie als het gaat om bijvoorbeeld een statiegeldbeugel. Maar nogmaals, we laten de motie breed, zodat het college zelf de invulling kan geven. Er staat nog een tweede punt in de motie, en dat gaat over wegwerp... [De zin lijkt niet afgemaakt te zijn; er ontbreekt informatie over 'wegwerp'.]

Kunnen we overwegen om te onderzoeken of het mogelijk is dit op te nemen in het evenementenbeleid, zodat we hier ook actie tegen kunnen ondernemen? Ik ben dan ook zeer benieuwd naar de reactie van het college.

Dat naast het CDA in Zeist ook de VVD, GroenLinks, PvdA en de ChristenUnie-SP de indieners zijn, is duidelijk. Tot zover de voorzittersrol. Dank u wel. Ja, voordat we het woord aan het college geven, kijk ik even of er nog andere fracties zijn die iets willen zeggen. Nee, u bent geen mede-indiener, meneer Sirkel, dus u mag straks in de volgende termijn het woord voeren. Maar de indieners en de mede-indieners mogen nu wel het woord richten tot de heer Van Splunter van de VVD.

Ja, inderdaad, want dat scheelt mij weer een stemverklaring. Voorzitter, ja, een compliment aan het CDA dat met deze motie is gekomen. Het is goed dat dit signaal van ondernemers de Raad heeft bereikt. Het is sowieso heel goed dat er aandacht komt voor het overtreden van de afvalstoffenverordening. Wat ons betreft, kijken we ook eens naar Rotterdam, waar handhaving steeds succesvoller wordt via zogenaamde 'slimme' boetes. Er ligt natuurlijk ook een taak voor ouders en onderwijs om kinderen te leren, net als vroeger, om niet, als dank voor het aangenaam verpozen, de schillen en de dozen op straat achter te laten. Veel waardering voor al die vrijwilligers die dit probleem nog enigszins beheersbaar maken en met hun grijpers zoveel zwerfafval opruimen. Uitstekend dat we nu, als het college daarin zou bewilligen, echt gaan kijken naar een goede oplossing waardoor dit probleem wordt verkleind. De VVD dient daarom mede graag deze motie in.

Ja, voorzitter, dank u wel. Dank ook voor de motie. Op het moment dat in Nederland in ieder geval op blikjes en op kleine flesjes statiegeld werd ingevoerd, hebben we intern wel de discussie gehad, inderdaad, om doseerringen of statiegeldringen bij de prullenbakken neer te zetten. In overleg met de RMN hebben we toen besloten om het niet te doen, omdat er nog heel weinig ervaringen waren. Het was wel een oplossing voor een probleem dat we op dat moment ook nog niet kenden. Dus we hebben toen besloten om het niet te doen. Het is goed dat het nu weer op tafel ligt om te kijken van: "Nou, wat is er nou afgelopen jaren in het land gebeurd?" Want er zijn op heel veel plekken in Nederland wel doseerringen en statiegeldringen neergehangen, overigens met wisselend succes. Er zijn plaatsen die ze alweer hebben weggehaald, maar er zijn ook plaatsen die ze hebben geïntensiveerd. Ik kwam in de voorbereiding van vanavond bijvoorbeeld een heel mooi evaluatierapport uit Almere tegen, waar ze zeggen: "Nou, het is in Almere beperkt succesvol, maar wil je het succesvoller maken, dan zijn dit wel een aantal tips die we meegeven." En zo zijn er bijvoorbeeld in Enschede ook plekken waar het gewoon goed loopt, hè? Dus in die zin moeten we leren van datgene wat in het land gebeurt. Ik denk dat deze motie daar een oproep toe doet. Van: "Joh, wat is er in het land gebeurd? Wat kunnen we daarvan leren en kunnen we dat in Zeist ook implementeren?" Dus wat dat betreft ben ik blij met de motie en kunnen we hem zeker ondersteunen. Overigens, het doseerringen is niet iets nieuws, hè? In Duitsland schijnen ze al sinds 2016 met doseerringen te werken, dus ook daar kunnen we wel wat van leren. Wat betreft het stuk over het evenementenbeleid, dat of over de evenementen en wegwerpplastic: volgens mij zijn er al ondernemers die daar actief mee bezig zijn. Maar we zullen het zeker meenemen in het nieuw op te stellen evenementenbeleid. Dank u.

Het rapport uit Almere toont bijvoorbeeld aan dat het succes daar beperkt is. Men geeft echter aan dat, om het project succesvoller te maken, er verschillende nuttige tips zijn die we kunnen toepassen. In Enschede zijn er bijvoorbeeld ook plekken waar het project goed loopt. We moeten dus leren van de ervaringen die in het hele land zijn opgedaan. Ik denk dat deze motie precies daartoe oproept: laten we onderzoeken wat er in het land is gebeurd, wat we daarvan kunnen leren en hoe we dat in Zeist kunnen implementeren. Wat dat betreft ben ik blij met de motie en kunnen we deze zeker ondersteunen. Overigens is het idee van dosering niet nieuw. In Duitsland werken ze bijvoorbeeld al sinds 2016 met doseringen, dus ook daarvan kunnen we zeker iets leren.

Wat de tekst over het evenementenbeleid en het gebruik van wegwerpplastic betreft: volgens mij zijn er al ondernemers die hier actief mee bezig zijn. We zullen dit zeker meenemen in het nieuw op te stellen evenementenbeleid. Dank u wel. Wilt u nog iets toevoegen als indiener? Nee, u neemt kennis van de informatie. Laten we even rondkijken. Wie wil er nog een stemverklaring afgeven? Ja, Nieuw Democratisch Zeist.

Even kijken, Dat is mevrouw Bakels.

Ja, dank u wel, Voorzitter. De motie suggereert dat de donatiering de oplossing biedt voor het niet inleveren van plastic flesjes en blikjes op de bekende inleverpunten. Zoals wethouder Catsburg al heeft gezegd, is er in diverse steden geëxperimenteerd met deze donatiering, maar helaas is het vaak een mislukte poging gebleken om zwerfafval te verminderen. Waarom zou het dan in Zeist wel lukken? Als we om ons heen kijken, zien we veel zwerfafval. Er zijn batterijen ondergrondse containers waar vaak veel afval naast wordt gezet, van matrassen tot groot plastic speelgoed. En dat terwijl er een afvalstation is. Rondom supermarkten, waar afvalbakken staan, vindt u op enkele meters afstand daarvan afval op stoepen en in bloembakken. Ja, gemak dient de mens. Is je flesje of blikje leeg? Dan laat je het gewoon vallen. Nederland, een schoon land? Dat is de vraag. Zou de oplossing niet eerder zijn om kinderen van jongs af aan duidelijk te maken dat afval niet op straat hoort, maar in de prullenbakken? En zouden er niet jongeren zijn die op school actie kunnen voeren om Zeist vrij van zwerfafval te maken? Misschien ook een actie opzetten om lege flesjes en blikjes van straat op te rapen en het statiegeld te doneren aan een goed doel. En oudere mensen oproepen het goede voorbeeld te geven. Maatregelen die bovendien geen geld kosten. Hoewel de bedoelingen goed zijn, zal Zeist nu democratisch tegen deze motie stemmen. Dank u.

Dank u, Voorzitter. Allereerst wil ik uitspreken dat wij de oproep in deze motie van harte ondersteunen om iets te doen voor het evenementenbeleid en om daarin een plek te vinden voor meer circulariteit. Bij evenementen zag ik al mooie initiatieven, maar bij de constatering in de overwegingen wil ik wel een paar opmerkingen maken. Statiegeld is een goed werkend systeem dat in veel Europese landen op een zeer effectieve manier functioneert, behalve in Nederland. Statiegeld is echt een instrument dat er is om zwerfafval tegen te gaan. In Nederland is het echter op zo'n manier geïmplementeerd door de verpakkende industrie dat er simpelweg veel te weinig inzamelpunten zijn. De verantwoordelijkheid ligt daar wel, en inmiddels is er aan niet-geïnd statiegeld al bijna 350 miljoen euro aan opgepot geld dat eigenlijk geïnvesteerd moet worden in een goed werkend systeem. Het is ook niet voor niets dat de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft gedreigd met grote dwangsommen van bijna 250 miljoen euro richting deze organisatie, omdat ze het gewoon niet goed op orde hebben. Dus ik wil bij deze het onderzoek dat in deze motie wordt gevraagd van harte omarmen, maar ik wil er met klem op wijzen dat, als er kosten worden gemaakt om de inzameling te verbeteren, deze kosten ook doorberekend moeten worden aan de verpakkende industrie. Of dat er misschien gebruik kan worden gemaakt van subsidies of pilots die daarvoor beschikbaar zijn.

Het is niet voor niets dat de ILT heeft gedreigd met hoge dwangsommen van bijna 250 miljoen gericht aan deze organisatie, omdat ze hun zaken gewoon niet op orde hebben. Ik wil daarom het onderzoek, dat in deze motie wordt gevraagd, van harte omarmen. Echter, wil ik met klem benadrukken dat, indien er kosten worden gemaakt om de inzameling te verbeteren, deze kosten ook moeten worden doorberekend aan de producenten van verpakkingen, of dat er wellicht gebruikgemaakt kan worden van subsidies of pilots die beschikbaar zijn. Dank u wel. Hiermee geef ik aan dat ik instem, maar wil ik dit nog graag meegeven aan het college bij de uitvoering van de motie. Dank u. Nu ga ik over naar het volgende punt.

De heer Visser, van Seijst.nu, ik ben geen gastspreker, maar mijn naam klopt, ja. Ik was hier al voor gewaarschuwd, dus vandaar dat ik even ben blijven hangen. Nou, helemaal goed. In eerste instantie klinkt deze motie best prima. Alleen, als je dan toch lering trekt uit andere gemeenten, dan zien wij hier toch niet echt een oplossing in, hè? Kijk naar gemeenten als Leiden, Gouda, Helmond, Purmerend; de voorbeelden zijn er. Er komt meer troep. Het ziet er niet altijd even fris uit. Het biedt weinig voordeel en, ja, het geeft een rommelig beeld. Om nog maar te zwijgen over wespen die er best wel van houden dat er blikjes, zeker die van zoete energiedrankjes, openstaan. Dat lijkt ons niet wenselijk. Er zijn meerdere oplossingen, bijvoorbeeld het doneren aan een weggeefwinkel, dat zou wellicht een optie kunnen zijn. Wij steunen deze motie niet, wij steunen wel het tweede verzoek, daarin kunnen wij ons wel vinden. Tot zover, voorzitter.

Ook, dank je.

Dank u wel, voorzitter. Ik zal het kort houden. Het zwerfvuil is een gevolg van gedrag. Het belang van Zeist zou liever zien dat we aan de andere kant beginnen: met opvoeden en met voorlichting. Dank u wel.

Dank u wel, voorzitter. Het probleem met zwerfafval blijft helaas bestaan. Ondanks het feit dat er sinds kort statiegeld op blikjes is ingevoerd, bestaat er al iets langer een statiegeldtarief van 25 cent op kleine plastic flesjes. Voor veel mensen is dit bedrag echter onvoldoende om hen te stimuleren deze terug te brengen. Ik denk dat veel afhangt van landelijke wetgeving. Er wordt al geopperd om de tarieven voor statiegeld op flesjes en blikjes te verhogen naar 50 cent. Eerder waren er al plannen vanuit het kabinet, of eigenlijk waren het oproepen vanuit diverse organisaties, om meer inzamelpunten bij supermarkten te laten creëren voor het verzamelen van plastic flesjes en blikjes. In ons land zijn de voorzieningen voor het inzamelen van dit afval, vergeleken met andere landen in Europa, vrij beperkt. Ik denk dat een deel van de oplossing ligt in landelijke wetgeving die verder gaat dan wat er nu is, omdat er veel vrijblijvendheid is geweest. Ook in de afgelopen jaren moesten supermarkten zelf een oplossing zoeken, wat niet werkte. Uiteindelijk is er dwang gekomen vanuit de overheid. Ik zal er niet verder op ingaan, maar los van dit probleem is het probleem groter. Het gaat namelijk niet alleen om plastic flesjes en blikjes, maar ook om sigarettenpeuken en lachgascilinders die in de natuur worden gedumpt. Als we echt iets willen doen tegen zwerfafval, dan zouden we ook daar iets aan moeten doen. Ik denk dat het belangrijk is dat er misschien een veel integraler plan komt om het zwerfafvalprobleem ook in onze gemeente op te lossen. Deze motie schiet tekort doordat het slechts een deel van het probleem benoemt, terwijl het probleem van de sigarettenpeuken, zoals ik net noemde, ook een milieu-impact heeft. Niemand van de fabrikanten of van de overheid heeft ooit nagedacht over het invoeren van statiegeld op sigarettenpeuken. Dat zou misschien ook kunnen helpen. Maar goed, dat kunnen wij als gemeente niet alleen doen; daar hebben we ook de landelijke overheid voor nodig. Daarom denk ik ook dat deze motie niet effectief zal zijn, omdat we echt afhankelijk zijn van de landelijke overheid voor regelgeving. Om die reden zullen wij deze motie ook niet steunen. Dank u.